Ưu đãi thuế suất thuế nhập khẩu
đi vào hoạt động cần cĩ giai đoạn phát triển thị trường, chưa thể đáp ứng các tiêu chí sản lượng như các chủng loại xe chạy bằng xăng, dầu. Đồng thời, theo Bộ Tài chính, Việt Nam đã kí kết Hiệp định thương mại tự do (CPTPP) năm 2018, cam kết giảm dần thuế nhập khẩu ơtơ nguyên chiếc về 0% sau 7-9 năm.
Trước tình hình trên, Bộ Tài chính thấy cần cĩ chính sách kịp thời cho các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ơ tơ để duy trì và phát triển sản xuất, tạo cơng ăn việc làm cho người lao động. Theo đĩ, Bộ Tài chính bổ sung các mặt hàng thuộc đối tượng được tham gia chương trình ưu đãi gồm ơ tơ chạy điện, ơ tơ sử dụng pin nhiên liệu, ơ tơ hybrid, ơtơ sử dụng nhiên liệu sinh học và ơ tơ sử dụng khí thiên nhiên. Cụ thể, Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 125/2017/NĐ-CP, Bộ Tài chính đã bổ sung quy định “Trường hợp sản xuất, lắp ráp xe ơ tơ thuộc các chủng loại xe ơ tơ chạy điện, xe ơ tơ sử dụng pin nhiên liệu, xe ơ tơ hybrid, xe ơ tơ sử dụng nhiên liệu sinh học hồn tồn, xe ơ tơ sử dụng khí thiên nhiên, doanh nghiệp khơng phải cam kết về mẫu xe và khơng phải đáp ứng điều kiện về sản lượng tối thiểu trong 02 kỳ đầu tiên xét ưu đãi kể từ ngày đăng ký tham gia Chương trình ưu đãi thuế nhưng phải đáp ứng đủ sản lượng tối thiểu kể từ kỳ xét ưu đãi tiếp theo”.
Về sản lượng tối thiểu, để khuyến khích các doanh nghiệp đang sản xuất, lắp ráp xe sử dụng nhiên liệu xăng, dầu, mở rộng sản xuất, lắp ráp sang các loại xe sử dụng pin nhiên liệu, xe hybrid, xe sử dụng nhiên liệu sinh học hồn tồn, xe sử dụng khí thiên nhiên, tại dự thảo Nghị định đã bổ sung như sau:
Trường hợp doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp xe ơ tơ sử dụng nhiên liệu xăng, dầu và xe ơ tơ chạy điện, xe ơ tơ sử dụng pin nhiên liệu, xe ơ tơ hybrid, xe ơ tơ sử dụng nhiên liệu sinh học hồn tồn, xe ơ tơ sử dụng khí thiên nhiên đăng ký thêm 01 mẫu xe ơ tơ chở người từ 09 chỗ ngồi chở xuống/xe minibuýt hoặc tối đa 02 mẫu xe buýt/xe khách/xe ơ tơ tải thuộc chủng loại xe ơ tơ chạy điện, xe ơ tơ sử dụng pin nhiên liệu, xe ơ tơ hybrid, xe ơ tơ sử dụng nhiên liệu sinh học hồn tồn, xe ơ tơ sử dụng khí thiên nhiên thì doanh nghiệp được cộng sản lượng của mẫu xe đăng ký thêm vào sản lượng riêng tối thiểu để xét ưu đãi thuế.
Trường hợp doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp xe ơ tơ sử dụng nhiên liệu xăng, dầu và xe ơ tơ chạy điện, xe ơ tơ sử dụng pin nhiên liệu, xe ơ tơ hybrid, xe ơ tơ sử dụng nhiên liệu sinh học hồn tồn, xe ơ tơ sử dụng khí thiên nhiên khơng đáp ứng tiêu chí sản lượng chung tối thiểu, sản lượng riêng tối thiểu của mẫu xe đăng ký nhưng cĩ đáp ứng sản lượng tối thiểu trong kỳ ưu đãi đạt thì doanh nghiệp được áp dụng thuế suất ưu đãi 0% đối với linh kiện nhập khẩu để sản xuất xe ơ tơ chạy điện, xe ơ tơ sử dụng pin nhiên liệu, xe ơ tơ hybrid, xe ơ tơ sử dụng nhiên liệu sinh học hồn tồn, xe ơ tơ sử dụng khí thiên nhiên.
Tại Dự thảo Nghị định, Bộ Tài chính cũng bổ sung đối tượng được áp dụng Chương trình ưu đãi như sau:
Trường hợp Tập đồn, Tổng Cơng ty, Cơng ty cĩ quy mơ vốn điều lệ từ 3.000 tỷ đồng trở lên tham gia gĩp vốn (hoặc chiếm số cổ phần) trên 35% vào các cơng ty sản xuất, lắp ráp ơ tơ thì các cơng ty nhận vốn gĩp (hoặc chiếm số cổ phần) trên 35%
khơng phải đáp ứng điều kiện về sản lượng khi xét điều kiện hưởng ưu đãi của chương trình cho thời gian cịn lại nếu một trong số các cơng ty trên đạt điều kiện của chương trình ưu đãi tại kỳ xét ưu đãi và các xe sản xuất lắp ráp của các cơng ty phải cùng nhĩm xe, mẫu xe cam kết với cơng ty đang được hưởng ưu đãi. Việc áp dụng mức thuế suất 0% đối với các linh kiện nhập khẩu để sản xuất, lắp ráp ơ tơ của mỗi doanh nghiệp phải tương ứng với sản lượng ơ tơ nguyên chiếc thực tế mà mỗi doanh nghiệp đã sản xuất, lắp ráp tại kỳ xét ưu đãi.
Cơ hội để tăng tỷ lệ nội địa hĩa cho ngành sản xuất, lắp ráp ơ tơ
Chính sách ưu đãi thuế này sẽ giúp các doanh nghiệp phụ trợ của ngành sản xuất, lắp ráp ơ tơ giảm chi phí đầu vào, hạ giá thành sản phẩm; đáp ứng được yêu cầu về sản lượng, quy mơ, chất lượng, giá thành, nâng cao năng lực cạnh tranh với linh kiện, phụ tùng nhập khẩu. Hiện nay, các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ơ tơ Việt Nam đang phải nhập khẩu linh kiện, phụ tùng từ nước ngồi. Do vậy, khi các doanh nghiệp sản xuất cơng nghiệp hỗ trợ của ngành sản xuất, lắp ráp ơ tơ đáp ứng được yêu cầu về sản lượng, quy mơ, chất lượng, giá thành thì các doanh nghiệp ơ tơ sẽ đặt mua của các DN sản xuất linh kiện, phụ tùng trong nước nhằm tăng tỷ lệ nội địa hĩa theo định hướng của Chính phủ và để tận dụng các Hiệp định thương mại tự do (nếu đạt hàm lượng giá trị nội khối 40% khi xuất khẩu ơ tơ vào các nước ASEAN được hưởng thuế suất 0%).
Chính sách trên càng cĩ ý nghĩa hơn trong bối cảnh những năm gần đây, thị trường ơ tơ Việt Nam đang cĩ sự tăng trưởng vượt bậc tương ứng với giai đoạn ơ tơ hĩa đang cận kề khi GDP bình quân đầu người tăng nhanh và nhu cầu sở hữu, chuyển đổi từ xe máy sang ơ tơ ngày càng lớn. Theo đĩ, với ưu đãi thuế đối với nguyên liệu, vật tư, linh kiện để sản xuất các sản phẩm hỗ trợ ưu tiên phát triển cho ngành cơng nghiệp ơ tơ, các doanh nghiệp phụ trợ Việt Nam sẽ từng bước nâng cao năng lực và cĩ thể bắt kịp với sự phát triển của ngành cơng nghiệp ơ tơ trong khu vực và trên thế giới.
Thách thức đặt ra đối với ngành sản xuất ơ tơ trong nước
Trong việc giảm thuế suất thuế nhập khẩu linh kiện ơ tơ về 0%, thay đổi cách tính thuế tiêu thụ đặc biệt cho xe lắp ráp trong nước và xe nhập khẩu, giảm thuế thu nhập DN, ưu đãi vốn vay, hỗ trợ mặt bằng sản xuất, chuyển giao cơng nghệ,… cĩ thể thực hiện được. Các chính sách hỗ trợ phải duy trì và ổn định trong ít nhất 10 năm thì các DN mới yên tâm đầu tư sản xuất.
Tuy nhiên, tất cả các giải pháp trên vẫn khơng tạo ra lợi thế cho xe lắp ráp trong nước so với xe nhập khẩu. Theo tính tốn, khi thuế suất thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc từ ASEAN về Việt Nam giảm xuống 0% thì xe nhập khẩu sẽ rẻ hơn xe lắp ráp trong nước từ 15-25%. Chênh lệch này chỉ cĩ thể khỏa lấp bằng các biện pháp hỗ trợ chi phí sản xuất cho DN, như Toyota Việt Nam đề xuất. Tuy nhiên, điều này là khơng thể vì vi phạm cam kết với WTO. Nếu muốn, phải hỗ trợ cả xe nhập khẩu nguyên chiếc mới bình đẳng. Chưa nĩi, hỗ trợ kéo dài tới 10 năm sẽ tốn kém khoản ngân sách lớn, nhất là tiêu thụ xe ngày càng tăng. Nếu áp dụng phương pháp tính thuế tiêu thụ đặc biệt dựa trên hĩa đơn bộ linh kiện nhập khẩu, sẽ tạo ra lợi thế cho DN ơ tơ nào cĩ tỷ lệ nội địa hĩa cao.
Song, nhiều ý kiến cho rằng, như vậy vẫn vi phạm cam kết WTO, cụ thể là phải hủy bỏ ưu đãi nội địa hố. Bộ Tài chính cho hay đang xem xét phương pháp tính này.
Cịn các DN thì cho rằng, một loạt quốc gia trong khu vực như Thái Lan, Indonesia, Malaysia đang áp dụng, họ cũng gia nhập WTO mà vẫn thực hiện. Rõ ràng, việc hỗ trợ cho DN thế nào để thúc đẩy ngành cơng nghiệp ơ tơ phát triển mà khơng vi phạm cam kết với các hiệp định thương mại đã ký đang thực sự là bài tốn khĩ đối với Chính phủ.
Bộ Cơng Thương cho biết thời gian tới sẽ cĩ chính sách ưu đãi cho các dịng xe ưu tiên, gồm xe tải nhỏ đa dụng, xe nơng dụng, xe chuyên dụng, xe khách tầm trung và xe đến 9 chỗ kích thước nhỏ, giá rẻ, tiêu thụ ít năng lượng. Các DN sản xuất những sản phẩm trên sẽ được hỗ trợ chi phí quảng cáo, xúc tiến thương mại theo chương trình thương mại quốc gia. Ngồi ra, dự án đầu tư sản xuất các dịng xe ưu tiên cũng sẽ được hỗ trợ nghiên cứu, phát triển từ Quỹ hỗ trợ phát triển khoa học cơng nghệ quốc gia…
Đặc biệt, chính sách hỗ trợ sẽ tập trung khuyến khích với các dự án cụ thể, cĩ quy mơ tối thiểu 100.000 xe/năm. Các dự án này cĩ thể nhận được những ưu đãi đặc biệt giống như trong lĩnh vực điện tử hiện nay. Đây cĩ thể là hướng đi thiết thực nhằm khuyến khích những DN cĩ năng lực thực sự, muốn đầu tư vào sản xuất ơ tơ tại Việt Nam.
Tài liệu tham khảo:
https://dantri.com.vn/kinh-doanh/thue-nhap-linh-kien-o-to-ve-0-nam-2018-xe-lap-rap-se-giam-gia-sau-20171129104526841.htm
https://sanbatdongsan.edu.vn/oto-made-in-viet-nam-chieu-ong-lon-pha-cam-ket-wto/
Tạp chí Tài chính, Báo Dân trí, Báo Điện Tử Vnxpress,…