CHƯƠNG II: TIỀM NĂNG VÀ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH
2.1 Giới thiệu chung về huyện Ba Vì
Huyện Ba Vì đƣợc thành lập ngày 26/7/1968 trên địa bàn các huyện cũ nhƣ Bất Bạt, Tùng Thiện và Quảng Oai của tỉnh Sơn Tây.Vào thời kỳ 1975 – 1978, huyện thuộc tỉnh Hà Sơn Bình. Từ năm 1978 đến 1991 thuộc thành phố Hà Nội. Sau đó lại trở về tỉnh Hà Tây và từ ngày 1/8/2008 lại thuộc về thành phố Hà Nội.
Nhắc đến mảnh đất Ba Vì là nói đến vùng đất địa linh nhân kiệt, là huyện tận cùng phía Tây Bắc của Hà Nội, cách trung tâm thành phố Hà Nội 60 km.Ba Vì không chỉ đƣợc thiên nhiên ban tặng bức ttranh phong cảnh sơn thủy hữu tình, với hệ sinh thái phong phú, thảm thực vật đa dạng, đƣợc coi là “lá phổi xanh” phía Tây Thủ đô Hà Nội, hơn nữa nơi đây còn là địa bàn quan trọng trong lịch sử đấu tranh dựng nƣớc và giữ nƣớc của dân tộc.
Ba Vì là huyện bán sơn địa, có diện tích tự nhiên là 428 km2, trên địa bàn huyện có một phần lớn của dãy núi Ba Vì – một dãy núi đất và đá vôi lớn trải trên một phạm vi rộng chừng 5000 ha chạy qua phía Nam huyện, phía Đông giáp thị xã Sơn Tây, một góc nhỏ phía Đông Nam giáp huyện Thạch Thất. Phía Nam giáp các huyện: Lƣơng Sơn (về phía Đông Nam của huyện) và Kỳ Sơn của Hòa Bình (về phía Tây Nam huyện). Phía Tây và phía Bắc giáp thành phố Phú Thọ, và ranh giới là Sông Đà (ở phía Tây) và Sông Hồng (ở phía Bắc).
Phía Đông giáp Vĩnh Tƣờng – Vĩnh Phúc ,ranh giới là Sông Hồng.
Theo thống kê năm 1999, dân số huyện Ba Vì là 242.600 ngƣời, gồm các dân tộc: Kinh, Mƣờng Dao….
Trƣớc khi sát nhập vào Hà Nội, toàn huyện Ba Vì có 1 thị trấn và 31 xã.
Đến ngày 01/08/2008, cũng nhƣ các huyện khác của thành phố Hà Nội, huyện Ba Vì chính thức là một huyện của Hà Nội. Tuy nhiên, trƣớc đó ngày 10 tháng
Đặng Thị Thảo – VH1102 Trang 30 7 năm 2008, toàn bộ diện tích tự nhiên là 454,08 ha và dân số 2.701 ngƣời của xã Tân Đức thuộc huyện Ba Vì đƣợc sát nhập vào thành phố Việt Trì – Phú Thọ, theo Nghị quyết của kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XII về điều chỉnh địa giới hành chính giữa thành phố Hà Nội và tỉnh Phú Thọ.
Hiện tại, Ba Vì có 1 thị trấn là Tây Đằng (huyện lị) và 30 xã: Thái Hòa, Cổ Đô, Phú Cƣờng, Tản Hồng, Châu Sơn, Vạn Thắng, Phong Vân, Phú Đông, Phú Phƣơng, Phú Châu, Phú Sơn, Đồng Thái, Đông Quang, Chu Minh, Minh Châu, Vật Lại, Cẩm Lĩnh,Tản Lĩnh, Tòng Bạt, Tiền Phong, Cam Thƣợng, Thụy An, Ba Trại, Sơn Đà, Thuần Mỹ, Vân Hòa, Yên Bài, Khánh Thƣợng, Minh Quang.
Khu vực sƣờn Đông núi Ba Vì có thác, có suối, có rừng nguyên sinh đẹp và thơ mộng là tiềm năng lớn để phát triển loại hình du lịch sinh thái.
Khu vực sƣờn Tây núi Ba Vì cũng đƣợc coi là nơi có tiềm năng phát triển du lịch vì có địa thế đẹp, một bên là nhìn ra sông Đà tạo ra sức hấp dẫn riêng.
Nơi đây còn hội tụ các điểm du lịch hấp dẫn nhƣ Ao Vua, Khoang Xanh – Suối Tiên, Vƣờn Quốc Gia Ba Vì, Hồ Suối Hai, Suối khoáng nóng Thuần Mỹ…..
2.1.2 Điều kiện kinh tế xã hội
Ngoài những ƣu ái mà thiên nhiên ban tặng cho mảnh đất Ba Vì giàu tiềm năng phát triển du lịch về tự nhiên thì nơi đây còn là nơi cƣ ngụ của nhiều dân tộc khác nhau, với những phong tục tập quán sinh hoạt và văn hóa cộng đồng (cồng chiêng, hát ru, ném còn, Sắc Bùa... của dân tộc Mƣờng; Múa chuông, Tết Nhảy... của đồng bào dân tộc Dao), một nét văn hóa riêng biệt nên rất thuận lợi để phát triển các loại hình du lịch.
Đến với Ba Vì, ấn tƣợng đầu tiên khách thập phƣơng sẽ đƣợc chứng kiến nhiều di tích văn hóa dân gian vật thể và phi vật thể độc đáo. Trong số đó phải kể đến truyền thuyết về vị thần đƣợc ngƣỡng kính trong tâm thức của ngàn đời ngƣời dân đất Việt là Đệ Nhất Phúc Thần Tản Viên, hay còn gọi là Nam Thiên Thần Tố, vị thần trong Tứ Bất Tử.Hay nhiều ngƣời cho rằng khi nhắc đến Ba Vì là nhắc đến huyền thoại trận đánh thƣ hùng của lịch sử Sơn Tinh- Thủy
Đặng Thị Thảo – VH1102 Trang 31 Tinh. Mối tình tay ba thời Hùng Vƣơng thứ 18 đã đặt nền móng cho vẻ đẹp truyền thuyết của Ba Vì.
Với truyền thuyết đầy tính nhân văn từ ngàn đời qua, nhân dân nhớ ơn cứu sinh, độ thế, giúp dân trị thủy của vị phúc thần Tản Viên nên đã lập nhiều đền thờ ngài ở quanh núi Ba Vì. Trải qua năm tháng thời gian, những sự tích và những ngôi Đền thờ ngài đã trở thành biểu tƣợng đặc trƣng cho văn hóa tâm linh xứ Đoài.
Ngoài những khu vực linh thiêng thờ Đức thánh Tản Viên, trên địa bàn huyện Ba Vì còn có một loạt những cụm di tích Đền Hạ, Đền Trung, Đền Thƣợng, địa danh đã đi vào lịch sử khu căn cứ kháng chiến của tỉnh Sơn Tây, vùng rừng thông Đá Chông, khu tƣởng niệm Bác Hồ đã đƣợc Bộ Văn Hóa Thể Thao và Du Lịch công nhận là di tích lịch sử - -văn hóa Quốc Gia. Đây là những yếu tố giúp Ba Vì có điều kiện phát triển loại hình du lịch tâm linh kết hợp với các loại hình du lịch sinh thái, tĩnh dƣỡng… Trong đó đặc biệt có rất nhiều tiềm năng để phát triển hình thức du lịch nông thôn - nông nghiệp.
Là huyện có đặc thù đồng đất chia làm ba vùng là núi, bán sơn địa và đồng bằng, là điều kiện thuận lợi để huyện Ba Vì đấy mạnh thực hiện các dự án chăn nuôi bò sữa, bò thịt, trồng chè, nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi gia súc, gia cầm… phù hợp từng vùng để khác thác thế mạnh trong phát triển kinh tế nói chung và du lịch nói riêng nhất là du lịch nông nghiệp.
Với những lơị thế về giao thông đƣờng thủy, đƣờng bộ, Ba Vì có điều kiện khá thuận lợi trong giao lƣu kinh tế, văn hóa với bên ngoài, hấp dẫn đƣợc nhiều nhà đầu tƣ, nhất là trong lĩnh vực phát triển đầu tƣ du lịch với hàng loạt các khu du lịch sinh thái, nghỉ dƣỡng đƣợc xây dựng. Hàng chục công ty đã tập trung khai thác các địa điểm ở Ba Vì làm khu du lịch, Reasort, khu vui chơi, nghỉ dƣỡng, tham quan cho du khách trong và ngoài nƣớc.
Vì vậy, trong một cuộc phỏng vấn phóng viên báo kinh tế và đô thị, ông Bạch Công Tiến, phó chủ tịch UBND huyện Ba Vì đã cho biết UBND huyện Ba Vì xác định: Ba Vì là điểm đến lý tƣởng cho du lịch sinh thái, tâm linh, bản
Đặng Thị Thảo – VH1102 Trang 32 sác dân tộc; Nếu phát huy đƣợc những tiềm năng lợi thế này Ba Vì sẽ có thể thay đổi đƣợc cơ cấu kinh tế từ nông nghiệp chuyển sang du lịch - dịch vụ.
2.2 Tiềm năng phát triển du lịch của huyện Ba Vì