Soạn bài Một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi
* Chuẩn bị đọc
Câu hỏi (trang 100 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Hãy chia sẻ với các bạn trong lớp tình cảm của em đối với một con thú cưng hoặc một con vật nào đó (trong, sách, phim) mà em yêu quý.
Trả lời:
Đối với em, thú cưng giống như một người bạn, người thân của em vậy. Bởi dù bất kể là chó hay mèo, khi sống chung với nhau một thời gian, dường như có một sợi dây vô hình đã gắn kết em với chúng. Sự gắn kết ấy như sự gắn kết của một thành viên trong gia đình vậy. Em sẽ yêu quý, dành tình cảm của mình và coi chúng như một phần của gia đình.
* Trải nghiệm cùng văn bản
1. Tưởng tượng : Em hình dung thế nào về hình ảnh “một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi”?
Trả lời:
Em hình dung đó là hình ảnh về một con mèo đang nằm trên ngực của nhân vật “tôi”
và nó đang ngủ rất ngon lành.
2. Suy luận: Theo em, trái tim của nhân vật “tôi” ca hát về điều gì?
Trả lời:
Theo em, trái tim nhân vật “tôi” đang ca hát những bài hát ru – những bài hát mẹ thường hát để ru ngủ.
* Suy ngẫm và phản hồi
Nội dung chính: Bài thơ là cảm nhận của tác giả khi có một con mèo nằm ngủ trên ngực của mình. Qua đó thể hiện tình yêu đối với động vật của tác giả.
Câu 1 (trang 101 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Liệt kê những từ ngữ, hình ảnh miêu tả
“con mèo nằm ngủ trên ngực tôi” trong khổ thơ thứ hai. Em có cảm nhận gì về hình ảnh đó?
Trả lời:
Những từ ngữ, hình ảnh miêu tả “con mèo nằm ngủ trên ngực tôi” trong khổ thơ thứ hai: “đôi mắt biếc trong veo”, “hàm răng dài nhọn hoắt”, “ móng vuốt của đêm đen”.
→ Qua đó, em có thể cảm nhận được tình yêu mến của nhân vật ‘tôi” đối với con mèo của mình thể hiện qua sự miêu tả chi tiết con mèo một cách đầy tinh tế, nhưng cũng rất gần gũi, thân thương.
Câu 2 (trang 101 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Nhân vật “tôi” đã có những cảm nhận thế nào khi để cho một chú mèo ngủ yên trên ngực mình?
Trả lời:
Nhân vật “tôi” dường như cảm thấy trái tim mình như hòa nhịp cùng với trái tim mèo. Sự yêu thương đó đã kéo gần khoảng cách giữa con người và động vật. Nhân vật “tôi” với con mèo của mình như đang hòa chung một nhịp sống, yêu thương, đùm bọc, trân trọng nhau.
Câu 3 (trang 101 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Xác định các biện pháp tu từ, cách ngắt nhịp và tác dụng của chúng trong khổ thơ sau:
Ngủ đi, ngủ đi đôi tai vểnh ngây thơ Ngủ đi, ngủ đi cái đuôi dài bướng bỉnh Ngủ đi, ngủ đi con hổ con kiêu hãnh
Hàng ria mép ngang tàng, đôi mắt biếc trong veo ...
Trả lời:
- Biện pháp tu từ: điệp cấu trúc – Ngủ đi, ngủ đi (3 lần)
- Cách ngắt nhịp: 4/4, 5/5
→ Tác dụng của chúng trong khổ thơ: tạo nhạc điệu cho khổ thơ như một lời hát ru nhẹ nhàng thể hiện tình yêu thương, trân trọng của nhân vật “tôi” đối với con mèo của mình như tình cảm người mẹ dành cho con.
Câu 4 (trang 101 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Xác định những dòng thơ có sử dụng các từ ngữ “trên ngực tôi”, “trái tim” và nhận xét về cách tác giả sử dụng các từ ngữ ấy trong bài thơ.
Trả lời:
- Những dòng thơ sử dụng từ “trên ngực tôi” là dòng 1, 11, 22
- Những dòng thơ sử dụng từ “trái tim” là dòng 2, 4, 13, 21
→ Cách sử dụng những từ ngữ đó của tác giả rất tinh tế, không lặp lại một cách vụng về, cố ý. Tác giả đã sử dụng những từ ấy để thể hiện sự gần gũi, thân thương, sự giao hòa giữa con người và động vật không phân biệt giống loài.
Câu 5 (trang 101 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Qua văn bản trên, tác giả muốn gửi đến chúng ta thông điệp gì? Thông điệp ấy gợi cho em suy nghĩ gì?
Trả lời:
- Tác giả muốn gửi đến chúng ta thông điệp: hãy yêu quý, trân trọng những sinh vật xung quanh chúng ta.
Cuộc sống của chúng ta luôn được bao quanh bởi thiên nhiên, loài vật và nó có ảnh hưởng trực tiếp tới cuộc sống của chúng ta. Nhưng hiện nay, do sự phát triển công nghệ mà mặt trái của nó là những tác động không tốt đến môi trường và các sinh vật tự nhiên. Đặc biệt là động vật, nhiều loài đã bị tuyệt chủng. Nhận ra điều đó, tác giả qua việc thể hiện tình yêu của mình đối với con mèo nhằm nhắc nhở chúng ta phải biết yêu thương động vật và những sinh vật xung quanh chúng ta, bảo vệ môi trường sống của chúng chính là đang bảo vệ cuộc sống của chính chúng ta.
Câu 6 (trang 101 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
Hãy thể hiện tình cảm của em đối với thiên nhiên, loài vật theo cách mà em thấy phù hợp nhất: vẽ tranh, làm thơ, viết nhật kí, sưu tầm những bức ảnh, bản nhạc ...liên quan.
Trả lời:
* Những bức ảnh về động vật
* Bản nhạc
- Trái đất này là của chúng mình (Thơ: Định Hải-Nhạc: Trương Quang Lục)
- Em vẽ môi trường màu xanh (Giáng Tiên)
- Vì cuộc sống đẹp tươi (Thơ: Nguyễn Trọng Hoàng-Nhạc: Bùi Anh Tú)
