tiÕt 33
Tiết 33 Tiết 33
NGôI K TRONG V N T S NGôI K TRONG V N T S Ể Ể Ă Ă Ự Ự Ự Ự
I – Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự :
1, Ngôi kể :
- Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà
ng ời kể sử dụng khi kể chuyện
Ngôi kể là gì ?
Trong tác phẩm tự sự, th ờng sử dụng những ngôi kể nào?
2, Các ngôi kể th ờng gặp trong tác phẩm tự sự :
a, Ngôi kể thứ nhất : Ng ời kể x ng
Tôi
b, Ngôi kể thứ ba : Ng ời kể giấu
mình, gọi sự vật bằng tên gọi của
chúng – Kể nh Ngườiưtaưkể
oạn 1:
Đoạn 1:
Đ
Vua và đỡnh thần chịu thằng bộ là Vua và đỡnh thần chịu thằng bộ là
thụng minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn cũn thụng minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn cũn muốn thử một lần nữa. Qua hụm sau, khi muốn thử một lần nữa. Qua hụm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở cụng quỏn, hai cha con đang ăn cơm ở cụng quỏn, bỗng cú sứ nhà vua mang tới một con bỗng cú sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bộ nhờ cha lấy cho ba cỗ thức ăn. Em bộ nhờ cha lấy cho một cỏi kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
một cỏi kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- ễng cầm lấy cỏi này về tõu đức vua - ễng cầm lấy cỏi này về tõu đức vua xin rốn cho tụi thành một con dao để xẻ xin rốn cho tụi thành một con dao để xẻ thịt chim.
thịt chim.
Vua nghe núi, từ đú mới phục hẳn.Vua nghe núi, từ đú mới phục hẳn.
((Trớch Em bộ thụng minh)Trớch Em bộ thụng minh)
Đoạn văn 1 đ ợc kể theo ngôi kể nào ? Dựa vào đâu em nhận ra điều đó ?
- -
Người kể gọi tờn cỏc nhõn vật Người kể gọi tờn cỏc nhõn vật bằng chớnh tờn của chỳng (vua, bằng chớnh tờn của chỳng (vua, thằng bộ, hai cha con, sứ giả...) thằng bộ, hai cha con, sứ giả...)
Ngôi kể thứ ba
Đoạn văn 2 đ ợc kể theo ngôi kể nào ? Dựa vào đâu em nhận ra điều đó ?
- -
Người kể ( D Người kể ( D ế Mèn ) x ng Tôi ế Mèn ) x ng Tôi
Ngôi kể thứ nhất Đoạn 2:
Bởi tụi ăn uống điều độ và làm việc cú
chừng mực nờn tụi chúng lớn lắm. Chẳng bao lõu, tụi đó trở thành một chàng dế
thanh niờn cường trỏng. Đụi càng tụi mẫm búng. Những cỏi vuốt ở chõn, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng
muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tụi co cẳng lờn, đạp phành phạch vào cỏc ngọn cỏ. Những ngọn cỏ góy rạp, y như cú nhỏt dao vừa lia qua. Đụi cỏnh tụi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bõy giờ thành cỏi ỏo dài kớn xuống tận chấm đuụi. Mỗi khi tụi vũ lờn, đó nghe tiếng phành phạch giũn gió.
(Tụ Hoài - Dế Mốn phiờu lưu ký)
- -
Người kể ( D Người kể ( D Õ MÌn ) x ng T«i Õ MÌn ) x ng T«i
Ng«i kÓ thø nhÊt Đoạn 2:
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có
chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế
thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng
muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phành phạch vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
(Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký)
Trong hai ngôi kể trên, ngôi kể nào có thể kể tự do không bị hạn chế, còn ngôi kể nào chỉ kể đ ợc
những gì mình biết và đã trải qua ?
Ngôi kể thứ nhất Ngôi kể thứ ba
-
Ng ời kể có thể có thể kể linh hoạt , tự do
những gì diễn ra với nhân vật
-
Ng ời kể có thể trực tiếp kể những gì mình nghe, mình thấy hoặc
mình đã trải qua, có thể trực tiếp nói ra cảm t ởng, ý nghĩ của mình
Mang tính khách quan
Mang tính chủ quan
Hãy thử đổi ngôi kể trong 2 đoạn văn trên bằng ngôi kể khác. Lúc đó em sẽ có các đoạn văn nh thế nào ?
oạn 2 Đ :
Bởi Dế Mèn ăn uống điều độ và làm việc cú chừng mực nờn Dế Mèn chúng lớn lắm.
Chẳng bao lõu, Dế Mèn đó trở thành một chàng dế thanh niờn cường trỏng. Đụi càng Dế Mèn mẫm búng. Những cỏi vuốt ở chõn, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, Mèn co cẳng lờn, đạp phành phạch vào cỏc ngọn cỏ. Những ngọn cỏ góy rạp, y như cú nhỏt dao vừa lia qua. Đụi cỏnh Dế Mèn , trước kia ngắn hủn hoẳn, bõy giờ thành cỏi ỏo dài kớn xuống tận chấm đuụi.
Mỗi khi Dế Mèn vũ lờn, đó nghe tiếng phành phạch giũn gió.
(Tụ Hoài - Dế Mốn phiờu lưu ký)
Đoạn Đoạn 11 : : Vua và đỡnh thần chịu Vua và đỡnh thần chịu tôi là tôi là thụng minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn cũn thụng minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn cũn muốn thử một lần nữa. Qua hụm sau, khi muốn thử một lần nữa. Qua hụm sau, khi hai cha
hai cha tôi tôi đang ăn cơm ở cụng quỏn, đang ăn cơm ở cụng quỏn, bỗng cú sứ nhà vua mang tới một con bỗng cú sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt
chim sẻ, với lệnh bắt tôi tôi phải dọn thành phải dọn thành ba cỗ thức ăn.
ba cỗ thức ăn. Tôi Tôi nhờ cha lấy cho một cỏi nhờ cha lấy cho một cỏi kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- ễng cầm lấy cỏi này về tõu đức vua - ễng cầm lấy cỏi này về tõu đức vua xin rốn cho
xin rốn cho tụi tụi thành một con dao để xẻ thành một con dao để xẻ thịt chim.
thịt chim.
Vua nghe núi, từ đú mới phục hẳn. Vua nghe núi, từ đú mới phục hẳn.
((TrớchTrớch Em bộ thụng minh ) Em bộ thụng minh )
Mang tính khách quan
Mang tính chủ quan
tiÕt 33 tiÕt 33
NG«I K TRONG V N T S NG«I K TRONG V N T S Ể Ể Ă Ă Ự Ự Ự Ự
I – Ng«i kÓ vµ vai trß cña ng«i kÓ trong v¨n tù sù :
1, Ng«i kÓ :
2, C¸c ng«i kÓ th êng gÆp trong t¸c phÈm tù sù : a, Ng«i kÓ thø nhÊt : Ng êi kÓ x ng T«i
b, Ng«i kÓ thø ba : Ng êi kÓ giÊu m×nh, gäi tªn c¸c nh©n vËt b»ng tªn gäi cua chóng
* Ghi nhí : sgk – Trang 89
II – LuyÖn tËp :
Ngày nào cũng vậy, suốt buổi Dế Mèn chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, Dế Mèn đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác đư ợc
1. Bài tập 1 1. Bài tập 1: : Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi kể Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi kể thứ ba và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì mới cho đoạn văn:
thứ ba và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì mới cho đoạn văn:
“Ngày nào cũng vậy, suốt buổi tôi chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ
sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, tôi đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác được.”
(Tô Hoài - (Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu kýDế Mèn phiêu lưu ký))
Thay “tôi”
Thay “tôi” “Dế Mèn” “Dế Mèn” Có sắc thái khách quan, Có sắc thái khách quan, như là đã xảy ra.
như là đã xảy ra.
2. 2. Bài tập 2: Bài tập 2: Thay đổi ngụi kể trong đoạn văn sau thành ngụi thứ Thay đổi ngụi kể trong đoạn văn sau thành ngụi thứ nhất và nhận xột ngụi kể đem lại điều gỡ khỏc cho đoạn văn:
nhất và nhận xột ngụi kể đem lại điều gỡ khỏc cho đoạn văn:
“Một cỏi búng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. “Một cỏi búng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn.
Thanh định thần nhỡn rừ: con mốo già của bà chàng, con mốo Thanh định thần nhỡn rừ: con mốo già của bà chàng, con mốo già vẫn chơi đựa với chàng ngày trước. Con vật nộp chõn vào già vẫn chơi đựa với chàng ngày trước. Con vật nộp chõn vào mỡnh phe phẩy cỏi đuụi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương mỡnh phe phẩy cỏi đuụi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lờn nhỡn người. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mốo.”
lờn nhỡn người. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mốo.”
(Thạch Lam -
(Thạch Lam - Dưới búng hoàng lan Dưới búng hoàng lan ) ) Một cỏi búng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi
Một cỏi búng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Tụi định thần nhỡn rừ: con xuống mặt bàn. Tụi định thần nhỡn rừ: con mốo già của bà tụi, con mốo già vẫn chơi mốo già của bà tụi, con mốo già vẫn chơi đựa với tụi ngày trước. Con vật nộp chõn đựa với tụi ngày trước. Con vật nộp chõn vào mỡnh phe phẩy cỏi đuụi, rồi hai mắt vào mỡnh phe phẩy cỏi đuụi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lờn nhỡn người.
ngọc thạch xanh giương lờn nhỡn người.
Tụi mỉm cười lại gần vuốt ve con mốo.
Tụi mỉm cười lại gần vuốt ve con mốo.
Thay: “Thanh”, “chàng”
Thay: “Thanh”, “chàng” “tụi” : “tụi” : Đoạn mới có tính chủ quan, sự Đoạn mới có tính chủ quan, sự việc nh đang xảy ra tr ớc mắt ng ời đọc
việc nh đang xảy ra tr ớc mắt ng ời đọc
? Truyện cây bút thần kể theo ngôi nào ? vì sao
? Truyện cây bút thần kể theo ngôi nào ? vì sao như vậy?
như vậy?
? Vì sao trong các truyện cổ tích, truyền thuyết
? Vì sao trong các truyện cổ tích, truyền thuyết người ta hay kể chuyện theo ngôi thứ ba mà không người ta hay kể chuyện theo ngôi thứ ba mà không kể theo ngôi thứ nhất?
kể theo ngôi thứ nhất?
0 1
10 20
30 40
50
60
Tiết 33 Tiết 33
NG«I K V L I K TRONG V N T S Ể À Ờ Ể Ă Ự Ự NG«I K V L I K TRONG V N T S Ể À Ờ Ể Ă Ự Ự
I – Ng«i kÓ vµ vai trß cña ng«i kÓ trong v¨n tù sù :
1, Ng«i kÓ :
2, C¸c ng«i kÓ th êng gÆp trong t¸c phÈm tù sù : a, Ng«i kÓ thø nhÊt : Ng êi kÓ x ng T«i
b, Ng«i kÓ thø ba : Ng êi kÓ giÊu m×nh, gäi tªn c¸c nh©n vËt b»ng tªn gäi cua chóng
* Ghi nhí : sgk – Trang 89
II – LuyÖn tËp :
h ớng dẫn học sinh học bài h ớng dẫn học sinh học bài
- Kể lại truyện Cây bút thần bằng ngôi kể thứ nhất
- Chuẩn bị bài : Ông lão đánh cá và con cá
vàng
+ Soạn bài
+ Tập kể tóm tắt truyện
