8
ÊM NHAÅC VAÂ MÔ THUÊÅT
Nhộ xuÊt bờn giịo dôc viỷt nam (Tịi bờn lẵn thụ mđêi)
01-2014/CXB/245-1062/GD M sè : 2H818T4 B¶n quyÒn thuéc Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc ViÖt Nam - Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o.
Tiạt 1
Hảc hịt :BộiMỉa thu ngộy khai trđêng
Bội
Hảc hịt :Bội Mỉa thu ngộy khai trđêng
ằm nhỰc thđêng thục :
NhỰc sỵ Trẵn Hoộn vộ bội hịt Mét mỉa xuẹn nho nhá
TẺp ệảc nhỰc (TậN) : TậN sè 1
1
Mỉa thu ngộy khai trđêng
NhỰc vộ lêi : vò trảng tđêng Tđng bõng -Trong sịng
ậỒ cã nhiÒu bội hịt viạt vÒ mỉa thu vắi nhọng sớc thịi từnh cờm khịc nhau. Trong bội hịt Mỉa thu ngộy khai trđêng, ta nhđ nghe thÊy tiạng trèng trđêng vang lến rén rỒ, nhén nhỡp, thóc giôc cịc em ệạn trđêng.
ằm nhỰc cựa bội hịt trộn ệẵy niÒm vui, trĨ trung. Bội hịt chia lộm 2 ệoỰn :
ậoỰn 1, tõ Tiạng trèng trđêng rén rz ệạn trong tiạng hịt mỉa thu : từnh cờm sềi nữi, hộo hụng.
ậoỰn 2, tõ Mỉa thuệạn nhđ trêi thu :từnh cờm tha thiạt, ệỪm thớm.
Cẹu hái vộ bội tẺp 1. KÓ tến mét vội bội hịt vÒ mỉa thu.
2. Hảc thuéc bội Mỉa thu ngộy khai trđêng.
TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 1
Chiạc ệÌn ềng sao
Tiạt 2
- ấn tẺp bội hịt : Mỉa thu ngộy khai trđêng - TẺp ệảc nhỰc :TậN sè 1
* NhẺn xĐt TậN sè 1 : -VÒ cao ệé : găm cã cịc
ẹm Mi, Son, La, ậề, Rế, MÝ.
- Bội viạt ẻ giảng ậề
5 ẹm : ậề - Rế - Mi - Son - La.
- VÒ trđêng ệé : nhỡp găm cã, nèt ệen, nèt mãc ệển, mãc ệển chÊm dềi, mãc kĐp.
- Cã dỉng dÊu nhớc lỰi vộ dÊu luyạn.
NhỰc vộ lêi : PhỰm Tuyến (TrÝch)
Hiỷn nay, ẻ mét sè ệỡa phđểng trong nđắc ta vÉn cưn tăn tỰi mét loỰi dộn nhỰc mộ nhẹn dẹn gải lộ Ộphđêng bịt ẹmỢ. ậẹy lộ dộn nhỰc thđêng dỉng trong cịc ệịm rđắc lÔ, ệịm ma. Theo cữ nhẹn quan niỷm, bịt ẹm lộ 8 chÊt liỷu ẹm thanh gải chung cho 8 chựng loỰi nhỰc khÝ khịc nhau. ậã lộ :
ThỰch -Thữ -Kim -Méc -Tróc -Bộo -Ti -Cịch.
- ThỰch lộ tến gải chung cho cịc loỰi nhỰc khÝ ệđĩc chạ tịc bỪng ệị, nhđ ệộn
ệị, khịnh ệị.
- ThữệÓ chử cịc nhỰc khÝ lộm bỪng ệÊt, nhđ trèng ệÊt cựa ệăng bộo dẹn téc Cao Lan.
- Kimlộ nhỰc khÝ cã dẹy bỪng sớt.
- Méclộ loỰi nhỰc khÝ bỪng gẫ nhđ song loan, mâ.
- Tróclộ cịc nhỰc khÝ dỉng hểi thữi, ệđĩc chạ tịc tõ cẹy tróc nhđ tiếu, sịo.
- BộoệÓ chử cịc loỰi nhỰc khÝ lộm bỪng vá quờ bẵu nhđ tÝnh tÈu, ệộn bẵu.
- Tilộ dẹy tể, dỉng cho cịc loỰi ệộn dẹy nhđ nhỡ, hă,...
- Cịch lộ da, dỉng gải cịc loỰi trèng mẳt bỡt bỪng da nhđ trèng cịi, trèng ệạ, trèng chẵu.
Nhđ vẺy, danh tõ bịt ẹmdỉng ệÓ phẹn loỰi nhỰc khÝ theo chÊt liỷu. Khi nhỰc khÝ ngộy mét phịt triÓn thừ danh tõ bịt ẹm khềng cưn chÝnh xịc nhđ quan niỷm cữ nọa.
Mét cẹy ệộn khi gờy lến, ẹm thanh cựa nã ệỒ mang tÝnh tững hĩp cựa nhiÒu chÊt liỷu chạ tịc.
Trong dẹn ca cã cẹu :
ỘTay tềi dỰo nẽm cung ệộn
Tiạng tể, tiạng tróc, tiạng ệăng thiạt thaỢ.
Hừnh ờnh ệiếu khớc ệđĩc chỰm nữi xung quanh tờng ệị ẻ chẹn cét chỉa PhẺt TÝch tửnh Bớc Ninh vộo ệêi nhộ Lý cã dộn bịt ẹm cữ. Nhọng nĐt chỰm miếu tờ sinh ệéng cịc nghỷ sỵ ệang biÓu diÔn cịc nhỰc khÝ găm : sịo dảc, sịo ngang, ệộn nhỡ, ệộn nguyỷt, ệộn tam, ệộn từ bộ, trèng, phịch.
TheoHuy Trẹn BộI ậảC THặM
Bịt ẹm thêi cữ vộ dộn bịt ẹm
Cẹu hái vộ bội tẺp
1. Cờm nhẺn cựa em khi hịt bội Mỉa thu ngộy khai trđêng.
2. ậảc nhỰc kạt hĩp ệịnh nhỡp TậN sè 1.2 4
Tiạt 3
- ấn tẺp bội hịt : Mỉa thu ngộy khai trđêng - ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc :TậN sè 1
-ằm nhỰc thđêng thục :NhỰc sỵ Trẵn Hoộn vộ bội hịt Mét mỉa xuẹn nho nhá
1. NhỰc sỵ Trẵn Hoộn
Tến thẺt cựa ềng lộ NguyÔn Tẽng HÝch (cưn cã bót danh lộ Hă ThuẺn An), sinh nẽm 1928 ẻ Hời Lẽng, tửnh Quờng Trỡ.
ấng nguyến lộ Bé trđẻng Bé Vẽn hoị -Thềng tin.
ấng tham gia hoỰt ệéng ẹm nhỰc tõ thêi kừ khịng chiạn chèng thùc dẹn Phịp. Lóc ệã ềng ệỒ viạt cịc ca khóc trọ từnh nữi tiạng nhđ Sển nọ ca, Lêi ngđêi ra ệi,...
Trong khịng chiạn chèng ệạ quèc Mỵ, ềng hoỰt ệéng ẻ chiạn trđêng Trỡ - Thiến - Huạ. Thêi gian nộy ềng viạt ca khóc nữi tiạng : Lêi ru trến nđểng(phữ thể NguyÔn Khoa ậiÒm).
Nhọng ca khóc vÒ ệÒ tội Bịc Hă nhđ Giọa MỰc Tđ Khoa nghe cẹu hư vÝ dẳm, Thẽm bạn Nhộ Răng, Lêi Bịc dẳn trđắc lóc ệi xa,... cã thÓ coi lộ nhọng sịng tịc thộnh cềng nhÊt cựa ềng.
ấng ệỒ ệđĩc Nhộ nđắc trao tẳng Giời thđẻng Hă ChÝ Minh vÒ Vẽn hảc- Nghỷ thuẺt. NhỰc sỵ Trẵn Hoộn mÊt ngộy 23-11-2003 ẻ Hộ Néi.
2. Bội hịt Mét mỉa xuẹn nho nhá
Bội thể Mét mỉa xuẹn nho nhácựa nhộ thể Thanh Hời ệđĩc nhỰc sỵ Trẵn Hoộn phữ nhỰc vộo nẽm 1980. Vắi chÊt liỷu trọ từnh cựa dẹn ca Huạ, bội hịt nhđ mét bục tranh xuẹn ệẵm Êm vộ trộn ệẵy từnh cờm. Bội hịt viạt theo nhỡp vắi giai ệiỷu phãng khoịng, trong sịng vộ sẹu lớng.
Bội hịt chia lộm 2 ệoỰn. ậoỰn 1 tõ Mảc giọa dưng sềng xanhệạn hoộ ca, viạt ẻ giảng La thụ, giai ệiỷu mÒm mỰi, duyến dịng. ậoỰn 2 tõ Mỉa xuẹn ệạn nhỡp phịch tiÒn chuyÓn sang giảng La trđẻng, giai ệiỷu ệÈy dẵn lến cao trộo răi
ệảng lỰi nhđ khớc hoỰ mét mỉa xuẹn vắi nhiÒu cờm xóc chan chụa từnh ngđêi.
ằm nhỰc thđêng thục NhỰc sỵ Trẵn Hoộn
vộ bội hịt Mét mỉa xuẹn nho nhá
68
Mét mïa xu©n nho nhá
Nh¹c : TrÇn Hoµn Lêi : Th¬ Thanh H¶i
Cẹu hái vộ bội tẺp
1. Hảc thuéc bội hịt Mỉa thu ngộy khai trđêngvộ ệảc ệóng bội TẺp ệảc nhỰc sè 1.
2. KÓ tến mét vội bội hịt cựa nhỰc sỵ Trẵn Hoộn.
Bội
Tiạt 4
Hảc hịt :
Bội LÝ dỵa bịnh bư
Hảc hịt :Bội LÝ dỵa bịnh bư
LÝ dỵa bịnh bư
NhỰc lÝ :
Gam thụ, giảng thụ
TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 2
ằm nhỰc thđêng thục :
NhỰc sỵ Hoộng Vẹn vộ bội hịt Hư kĐo phịo
2
Dẹn ca Nam Bé
LÝlộ nhọng khóc hịt dẹn gian chiạm vỡ trÝ quan trảng trong sinh hoỰt tinh thẵn cựa ệăng bộo Trung Bé vộ Nam Bé. ậã lộ nhọng ca khóc ngớn gản, sóc tÝch, cÊu tróc mỰch lỰc, thđêng ệđĩc hừnh thộnh tõ cẹu thể lôc bịt.
VÝ dô :
ỘHai tay bđng dỵa bịnh bư GiÊu cha, giÊu mứ, cho trư ệi thiỢ.
Cẹu thể lôc bịt trến ệỒ ệđĩc nhẹn dẹn sịng tỰo thộnh bội hịt LÝ dỵa bịnh bư. Vắi giai ệiỷu vui tđểi vộ lêi ca hãm hửnh, bội hịt ệđĩc lđu truyÒn réng rỒi ệạn ngộy nay.
Cẹu hái vộ bội tẺp 1. Em hỒy kÓ tến mét vội bội LÝ.
2. Thỏ ệẳt lêi mắi theo ệiỷu LÝ dỵa bịnh bư(chự ệÒ tù chản).
1. Gam thụ
- Gam thụ lộ hỷ thèng 7 bẺc ẹm ệđĩc sớp xạp liÒn bẺc, hừnh thộnh dùa trến cềng thục cung vộ nỏa cung nhđ sau :
- ằm ữn ệỡnh nhÊt trong gam gải lộ ẹm chự (bẺc I). VÝ dô : Trong gam La thụ,
ẹm chự lộ ẹm La.
2. Giảng thụ
Cịc bẺc ẹm trong gam thụ ệđĩc sỏ dông ệÓ xẹy dùng giai ệiỷu mét bội hịt (hay mét bờn nhỰc), ngđêi ta gải ệã lộ giảng thụkÌm theo tến ẹm chự.
VÝ dô : Bội TậN sè 7 (SGK ẹm nhỰc 7)
Bội hịt trến viạt ẻ giảng La thụ, ẹm chự lộ nèt La, hoị biÓu khềng cã dÊu thẽng, giịng, nèt kạt thóc cựa bội lộ nèt La.
Gam thụ, giảng thụ
Tiạt 5
- ấn tẺp bội hịt :LÝ dỵa bịnh bư - NhỰc lÝ : Gam thụ, giảng thụ - TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 2
NhỰc lÝ
12 1
1c c 1c 1c c 1c 1c 2 I II III IV V VI VII (I)
Quế hđểng
Dẹn ca U-crai-na Võa phời -Tha thiạt
Cẹu hái vộ bội tẺp
1. TẺp thÓ hiỷn bội hịt LÝ dỵa bịnh bưvắi tÝnh chÊt vui, dÝ dám.
2. Từm mét vội bội hịt viạt ẻ giảng thụ.
TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 2
Trẻ vÒ Su-ri-en-tề
(TrÝch)
Bội hịt I-ta-li-a
* NhẺn xĐt TậN sè 2 : - Bội nhỰc viạt ẻ giảng La thụ.
- VÒ cao ệé : găm cã cịc nèt La, Si, ậề, Rế, Mi, Pha.
- VÒ trđêng ệé : cã hừnh nèt mãc ệển, nèt ệen, nèt trớng, lẳng ệen.
- ằm hừnh tiạt tÊu chÝnh :
Tha thiạt, khoan thai
ằm nhỰc thđêng thục NhỰc sỵ Hoộng Vẹn vộ bội hịt Hư kĐo phịo
1. NhỰc sỵ Hoộng Vẹn
Tến thẺt cựa ềng lộ Lế Vẽn Ngả (cưn cã bót danh lộ Y-na), sinh nẽm 1930 tỰi Hộ Néi. ấng tham gia khịng chiạn chèng thùc dẹn Phịp tõ khi cưn Ýt tuữi. Sịng tịc tiếu biÓu nhÊt cựa nhỰc sỵ Hoộng Vẹn trong thêi kừ nộy lộ bội hịt Hư kĐo phịo.
ấng cã nhọng bội hịt nữi tiạng nhđ Quờng Bừnh quế ta ểi, Hai chỡ em, Tềi lộ ngđêi thĩ má, Bội ca xẹy dùng, Từnh ca Tẹy Nguyến,... Hoộng Vẹn cưn lộ ỘNhỰc sỵ cựa tuữi thểỢ vắi nhiÒu ca khóc ệđĩc cịc em yếu thÝch nhđ Em yếu trđêng em, Con chim vộnh khuyến, Mỉa hoa phđĩng nẻ, Ca ngĩi Tữ quèc,... NhỰc sỵ Hoộng Vẹn ệỒ ệđĩc Nhộ nđắc trao tẳng Giời thđẻng Hă ChÝ Minh vÒ Vẽn hảc - Nghỷ thuẺt.
2. Bội hịt Hư kĐo phịo
Hoộng Vẹn lộ chiạn sỵ, nhỰc sỵ trùc tiạp tham gia chiạn dỡch ậiỷn Biến Phự (1954), ệđĩc chụng kiạn mải diÔn biạn cựa chiạn dỡch, thÊy ệđĩc nhọng gian nan vÊt vờ cựa bé ệéi ngộy ệếm phời ệđa nhọng cẫ phịo nẳng hộng tÊn vđĩt qua dèc nói chiạm lỵnh trẺn ệỡa. Nhọng tÊm gđểng hi sinh anh dòng nhđ anh hỉng Tề Vỵnh Diỷn, Phan ậừnh Giãt vộ bao ệăng ệéi ệỒ thềi thóc nhỰc sỵ viạt nến nhọng lêi ca chịy báng :
ỘHư dề ta nộo ! KĐo phịo ta vđĩt qua ệÌo Hư dề ta nộo ! KĐo phịo ta vđĩt qua nói
Dèc nói cao cao nhđng lưng quyạt tẹm cưn cao hển nói Vùc sẹu thẽm thỬm, vùc nộo sẹu bỪng chÝ cẽm thỉ !Ợ.
Bội hịt Hư kĐo phịoẹm vang mỒi cỉng vắi chiạn thớng lỡch sỏ ậiỷn Biến Phự.
Tiạt 6
- ấn tẺp bội hịt :LÝ dỵa bịnh bư - ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc :TậN sè 2
- ằm nhỰc thđêng thục : NhỰc sỵ Hoộng Vẹn vộ bội hịt Hư kĐo phịo
Hß kÐo ph¸o
Nh¹c vµ lêi : Hoµng V©n
C©u hái vµ bµi tËp 1. KÓ tªn mét vµi bµi h¸t cña nh¹c sÜ Hoµng V©n.
2. Em cã c¶m nhËn g× sau khi nghe bµi h¸t Hß kÐo ph¸o ?
Tiạt 7
ấn tẺp vộ kiÓm tra 1. ấn tẺp hai bội hịt
- Mỉa thu ngộy khai trđêng - LÝ dỵa bịnh bư
2. ấn tẺp NhỰc lÝ
Gam thụ, giảng thụ, giảng La thụ 3. ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc
TậN sè 1, sè 2
* Ghi nhắ cịch thÓ hiỷn
a) Hừnh tiạt tÊu cã trong TậN sè 1 :
b) Hừnh tiạt tÊu cã trong TậN sè 2 :
c) Cao ệé :
- Thang 5 ẹm : ậề - Rế - Mi - Son - La (ẹm chự ậề) :
- Thang 7 ẹm : La - Si - ậề - Rế - Mi - Pha - Son (ẹm chự La) :
Bội
Hảc hịt : Bội Tuữi hăngNhỰc lÝ :
Giảng song song, giảng La thụ hoộ thanh
TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 3
ằm nhỰc thđêng thục :
NhỰc sỵ Phan Huúnh ậiÓu vộ bội hịt Bãng cẹy kể-nia
3
Tiạt 8
Hảc hịt : Bội Tuữi hăng
NhỰc vộ lêi : Trđểng Quang Lôc
Tuữi hăng
NhỰc sỵ Trđểng Quang Lôc lộ tịc giờ bội hịt nữi tiạng Vộm Cá ậềng (thể Hoội Vò). Ngoội ra ềng cưn sịng tịc nhiÒu bội hịt cho thiạu nhi nhđ cịc bội Xửa cị mÌ, Trịi ệÊt nộy lộ cựa chóng em, Mộu mùc tÝm,...
Bội Tuữi hăng dộnh cho lụa tuữi thiạu niến, lụa tuữi ệứp tùa mỉa xuẹn ệang vÒ trến cộnh lị, nhđ khoờng trêi bừnh yến réng cịnh chim bay.
Bội hịt chia lộm 2 ệoỰn :
ậoỰn 1 : Tõ Vui sao ệạn bừnh minh rùc lến, mề tờ bđắc chẹn cựa cịc em trến
ệđêng ệạn trđêng.
ậoỰn 2 : Tõ La laệạn ệứp mỉa hoa, tuữi hăng ểi diÔn tờ niÒm vui cựa cịc em, lụa tuữi cựa nhọng đắc mể tđểi ệứp.
Cẹu hái vộ bội tẺp 1. Hảc thuéc bội hịt Tuữi hăng.
2. KÓ tến mét vội bội hịt cựa nhỰc sỵ Trđểng Quang Lôc.
Tiạt 9
- ấn tẺp bội hịt : Tuữi hăng
- NhỰc lÝ :Giảng song song, giảng La thụ hoộ thanh - TẺp ệảc nhỰc :TậN sè 3
1. Giảng song song
Giảng song song lộ mét giảng trđẻng vộ mét giảng thụ cã hoị biÓu gièng nhau.
VÝ dô :
a) Giảng ậề trđẻng vộ La thụ lộ hai giảng song song, hoị biÓu ệÒu khềng cã dÊu thẽng, dÊu giịng
b) Giảng Pha trđẻng vộ giảng Rế thụ lộ hai giảng song song, hoị biÓu ệÒu cã dÊu Si giịng
2. Giảng La thụ hoộ thanh
Giảng La thụ hoộ thanh lộ giảng thụ cã ẹm bẺc VII tẽng lến nỏa cung so vắi giảng La thụ tù nhiến.
Giảng La thụ tù nhiến :
Giảng La thụ hoộ thanh :
Giảng song song, giảng La thụ hoộ thanh
NhỰc lÝ
VII
VII
TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 3
HMy hãt, chó chim nhá hay hãt
(TrÝch)
* NhẺn xĐt TậN sè 3:
- Bội nhỰc viạt ẻ nhỡp , giảng La thụ hoộ thanh (cã nèt Son thẽng).
- Hai nhỡp ệẵu cựa cẹu nhỰc thụ nhÊt vộ cẹu nhỰc thụ hai hoộn toộn gièng nhau.
- Trong bội cã hừnh tiạt tÊu mãc ệển cã chÊm dềi ệụng trđắc mãc kĐp ( )
Cẹu hái vộ bội tẺp
1. Trến hoị biÓu cựa giảng Pha trđẻng cã ghi mét dÊu Si giịng. Giảng song song cựa giảng ệã cã tến lộ gừ ?
2. Luyỷn tẺp bội TậN sè 3 vộ ghĐp lêi.
NhỰc : Ba Lan
ậẳt lêi : anh hoộng
34
Võa phời
Tiạt 10
- ấn tẺp bội hịt :Tuữi hăng - ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc :TậN sè 3
- ằm nhỰc thđêng thục : NhỰc sỵ Phan Huúnh ậiÓu vộ bội hịt Bãng cẹy kể-nia
ằm nhỰc thđêng thục NhỰc sỵ Phan Huúnh ậiÓu vộ bội hịt Bãng cẹy Kể-nia
1. NhỰc sỵ Phan Huúnh ậiÓu
NhỰc sỵ Phan Huúnh ậiÓu cưn cã bót danh lộ Huy Quang, sinh ngộy 11-11-1924, quế ẻ ậộ Nơng.
ấng bớt ệẵu sịng tịc ẹm nhỰc tõ trđắc Cịch mỰng thịng Tịm nẽm 1945. NhiÒu sịng tịc nữi tiạng cựa ềng
ệđĩc quẵn chóng yếu thÝch nhđ ậoộn vỷ quèc quẹn, Từnh trong lị thiạp, Nhọng ịnh sao ệếm, Bãng cẹy kể-nia (lêi do Ngảc Anh pháng dỡch tõ dẹn ca Hrế), Anh ẻ ệẵu sềng em cuèi sềng (thể Hoội Vò), ThuyÒn vộ biÓn(thể
Xuẹn Quúnh),...
Giai ệiỷu trong cịc bội hịt cựa Phan Huúnh ậiÓu trau chuèt, trọ từnh, mang hểi thẻ cựa thêi ệỰi vộ ệẺm
ệộ bờn sớc dẹn téc. ấng cưn cã nhọng ca khóc thiạu nhi quen thuéc nhđ Nhọng em bĐ ngoan, Nhắ ển Bịc, ậéi kÌn tÝ hon,...
NhỰc sỵ Phan Huúnh ậiÓu ệỒ ệđĩc Nhộ nđắc trao tẳng Giời thđẻng Hă ChÝ Minh vÒ Vẽn hảc - Nghỷ thuẺt.
2. Bội hịt Bãng cẹy kể-nia
Bội hịt ệđĩc viạt vộo nẽm 1971. Thêi kừ nộy nđắc ta cưn bỡ chia cớt lộm 2 miÒn, cuéc chiạn ệÊu giời phãng miÒn Nam ệang khã khẽn gian khữ, ệăng bộo miÒn Nam nhÊt lộ ệăng bộo Tẹy Nguyến ệang rến xiạt dđắi ịch kừm kứp cựa bản Mỵ - nguợ.
Hừnh ờnh cề gịi vộ bộ mứ ngộy ngộy lến nđểng rÉy nhừn thÊy bãng cẹy kể-nia lỰi nhắ tắi ngđêi thẹn cựa mừnh ệi xa, ệỒ phờn ịnh ệóng tẹm trỰng cựa cờ ệăng bộo miÒn Nam ệang hđắng ra miÒn Bớc chê ệĩi ngđêi thẹn cựa mừnh trẻ vÒ giời phãng quế hđểng.
Tõ lêi thể do Ngảc Anh pháng dỡch dẹn ca Hrế, nhỰc sỵ Phan Huúnh ậiÓu ệỒ
dỉng chÊt liỷu ẹm nhỰc dẹn gian Tẹy Nguyến tỰo nến mét ca khóc sẹu lớng, trọ từnh, lóc tha thiạt nhắ nhung (ệoỰn ệẵu), lóc thềi thóc dăn dẺp (ệoỰn sau), lóc vang vảng nhớn nhự (ệoỰn kạt) lộm rung ệéng biạt bao ngđêi nghe.
Bội hịt Bãng cẹy kể-nialộ mét tịc phÈm cã sục sèng lẹu bÒn trong ệêi sèng ẹm nhỰc cựa nhẹn dẹn ta.
Bãng cẹy kể-nia
NhỰc : Phan huúnh ệiÓu
Lêi : ngảc anh (pháng dỡch dẹn ca Hrế)
C©u hái vµ bµi tËp
1. Hy ph¸t biÓu c¶m xóc cña em khi nghe bµi h¸t Bãng c©y k¬-nia.
2. ¤n l¹i bµi h¸t Tuæi hångvµ T§N sè 3.
Bội
Hảc hịt : Bội Hư ba lÝNhỰc lÝ :
- Thụ tù cịc dÊu thẽng, giịng ẻ hoị biÓu - Giảng cỉng tến
TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 4
ằm nhỰc thđêng thục : Mét sè nhỰc cô dẹn téc
4
Tiạt 11
Hảc hịt : Bội Hư ba lÝ
Dẹn ca Quờng Nam Võa phời
*Sỡa : lộ mét dông cô ệan bỪng tre, nụa gẵn gièng nhđ nong, nia cựa nềng dẹn ệăng bỪng Bớc Bé.
Hư ba lÝ
Hư lộ mét khóc dẹn ca, thđêng hịt trong khi lao ệéng. Hư ệÓ thóc ệÈy nhỡp ệé lao ệéng, ệÓ ệéng viến cữ vò, ệÓ giời trÝ khi lộm viỷc mỷt nhảc, ệÓ bộy tá từnh cờm vắi quế hđểng ệÊt nđắc, vắi ngđêi thđểng,...
Cịc ệỡa phđểng trến ệÊt nđắc ta cã nhiÒu ệiỷu hư : - Hư ậăng Thịp ;
- Hư hôi (Quờng Bừnh) ; - Hư giỒ gỰo (Quờng Trỡ) ;
- Hư xuềi nhỡp mét, hư sềng MỒ (Thanh Hoị) ; - Hư qua sềng hịi cựi (Hời Phưng).
Lêi ca trong nhọng ệiỷu hư thđêng bớt nguăn tõ nhọng cẹu thể lôc bịt :
ỘKĐo buăm mau kĐo buăm lến Ta nhđ chim trớng lđĩn trến biÓn lộnhỢ.
(Hư hôi)
ỘBÊy lẹu kĨ Hịn ngđêi Hă
Bọa ni thiến ngé (hzy) phẹn phề (cho) tá tđêngỢ.
(Hư giz gỰo)
ỘThừ ta hứn vắi hộng thuyÒn Mét quan bịn lÊy chÝn tiÒn còng ệiỢ.
(Hư xuềi nhỡp mét)
Hư thđêng cã phẵn ỘxđắngỢ vộ phẵn ỘxềỢ : Xđắng : dộnh cho mét ngđêi cã giảng tèt
Xề : dộnh cho tẺp thÓ võa lộm võa hịt theo ệéng tịc lao ệéng Hư ba lÝlộ dẹn ca Quờng Nam, ệđĩc xẹy dùng tõ mét cẹu ca dao :
ỘTrÌo lến trến rÉy khoai lang ChĨ tre ệan sỡa cho nộng phểi khoaiỢ.
ậiỷu hư cã phẵn ỘxđắngỢ vộ phẵn ỘxềỢ nhđ sau :
Xề : Ba lÝ tang từnh mộ nghe ta hư ba lÝ từnh tang ba lÝ từnh tang Xđắng : TrÌo lến trến rÉy khoai lang
Xề : Ba lÝ tang từnh ... từnh tang Xđắng : ChĨ tre mộ ệan sỡa Xề : Lộ hè
Xđắng : Cho nộng phểi khoai
Xề : Khoan hè khoan lộ hè hư khoan
Cẹu hái vộ bội tẺp 1. Hảc thuéc bội hịt Hư ba lÝ.
2. Thỏ từm mét cẹu lôc bịt ệÓ hịt theo ệiỷu Hư ba lÝ.
Tiạt 12
1. Thụ tù cịc dÊu thẽng, giịng ẻ hoị biÓu
Cịc dÊu hoị ẻ hoị biÓu cã 2 loỰi : cịc dÊu thẽng vộ cịc dÊu giịng, ệđĩc xuÊt hiỷn theo mét thụ tù nhÊt ệỡnh.
a) Hoị biÓu cã dÊu thẽng : - 1 dÊu thẽng (Pha thẽng)
- 2 dÊu thẽng (Pha thẽng, ậề thẽng)
- 3 dÊu thẽng (Pha thẽng, ậề thẽng, Son thẽng)
- 4 dÊu thẽng (Pha thẽng, ậề thẽng, Son thẽng, Rế thẽng)
b) Hoị biÓu cã dÊu giịng : - 1 dÊu giịng (Si giịng)
- 2 dÊu giịng (Si giịng, Mi giịng)
- 3 dÊu giịng (Si giịng, Mi giịng, La giịng)
- 4 dÊu giịng (Si giịng, Mi giịng, La giịng, Rế giịng)
2. Giảng cỉng tến
Giảng cỉng tến lộ mét giảng trđẻng vộ mét giảng thụ cã cỉng ẹm chự nhđng khịc hoị biÓu.
Thụ tù cịc dÊu thẽng, giịng ẻ hoị biÓu - Giảng cỉng tến
NhỰc lÝ
- ấn tẺp bội hịt :Hư ba lÝ
- NhỰc lÝ : Thụ tù cịc dÊu thẽng, giịng ẻ hoị biÓu - Giảng cỉng tến - TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 4
TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 4
Chim hãt ệẵu xuẹn
(TrÝch)* NhẺn xĐt TậN sè 4 :
- Bờn nhỰc viạt ẻ giảng ậề trđẻng.
- Cao ệé : cã cịc ẹm ậề, Rế, Mi, Pha, Son, La.
- Trđêng ệé : nèt mãc kĐp
ệđĩc sỏ dông vắi 2 dỰng :
Cẹu hái vộ bội tẺp 1. Hảc thuéc thụ tù cịc dÊu thẽng, giịng ẻ hoị biÓu.
2. ậảc nhỰc kạt hĩp ệịnh nhỡp bội TậN sè 4.
VÝ dô :
- La trđẻng vộ La thụ lộ hai giảng cỉng tến
Giảng La trđẻng Giảng La thụ
(Hoị biÓu cã 3 dÊu thẽng) (Hoị biÓu khềng cã dÊu thẽng, giịng)
- ậề trđẻng vộ ậề thụ lộ hai giảng cỉng tến
Giảng ậề trđẻng Giảng ậề thụ
(Hoị biÓu khềng cã dÊu thẽng, giịng) (Hoị biÓu cã 3 dÊu giịng)
NhỰc vộ lêi : nguyÔn ệừnh tÊn
Tiạt 13
- ấn tẺp bội hịt : Hư ba lÝ
- ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 4
- ằm nhỰc thđêng thục :Mét sè nhỰc cô dẹn téc
ằm nhỰc thđêng thục Mét sè nhỰc cô dẹn téc
1. Căng, chiếng
Căng, chiếng lộ nhỰc cô dẹn téc thuéc bé gâ, ệđĩc lộm bỪng ệăng thau, hừnh trưn nhđ chiạc nãn quai thao, ệđêng kÝnh tõ 20cm (loỰi nhá) cho ệạn 60cm (loỰi to), ẻ giọa cã hoẳc khềng cã nóm. Ngđêi ta dỉng dỉi gẫ cã quÊn vời mÒm (hoẳc dỉng tay) ệÓ ệịnh căng, chiếng. Căng, chiếng cộng to thừ tiạng cộng trẵm, cộng nhá thừ tiạng cộng cao.
ằm thanh cựa căng, chiếng vang nhđ tiạng sÊm rÒn. ậèi vắi cịc dẹn téc ẻ Viỷt Nam căng, chiếng ệđĩc coi lộ nhỰc cô thiếng. Lóc ệẵu căng, chiếng chử dỉng
ệÓ tạ lÔ thẵn linh, sau nộy mắi ệđĩc dỉng trong cịc lÔ héi dẹn gian.
2. ậộn tỖrđng
ẻViỷt Nam còng nhđ ẻ mét sè nểi trến thạ giắi cã nhiÒu téc ngđêi ệỒ biạt dỉng tre, nụa ệÓ lộm nến nhọng nhỰc cô khịc nhau. Tuy vẺy khềng nểi nộo cã mét nhỰc cô lộm tõ tre nụa ệéc ệịo nhđ ẻ Tẹy Nguyến. ậã lộ ệộn tỖrđng.
ậộn tỖrđng lộm bỪng cịc èng nụa to, nhá, dội, ngớn khịc nhau. Mét ệẵu èng bỡt kÝn bỪng cịch ệÓ nguyến cịc ệẵu mÊu, ệẵu kia vãt nhản. Khi dỉng dỉi gâ vộo cịc èng sỳ tỰo thộnh ẹm thanh cao thÊp khịc nhau tuú ệé to, nhá, dội, ngớn cựa èng.
Căng, chiếng
Cẹu hái vộ bội tẺp 1. Hảc thuéc vộ ghĐp lêi TậN sè 4.
2. KÓ tến nhọng nhỰc cô lộm bỪng tre nụa mộ em biạt.
ậộn t'rđng
ậộn ệị
ằm sớc cựa ệộn tỖrđng hểi ệôc, tiạng khềng vang to, vang xa nhđng khị ệẳc biỷt. Nghe tiạng ệộn tỖrđng ta cã cờm giịc nhđ tiạng suèi rãc rịch, tiạng thịc ệữ, tiạng xộo xỰc cựa rõng tre nụa khi giã thữi.
3. ậộn ệị
ậộn ệị lộ mét nhỰc cô gâ cữ nhÊt cựa Viỷt Nam. ậộn ệđĩc lộm bỪng cịc thanh
ệị vắi kÝch thđắc dội, ngớn, dộy, máng khịc nhau. Thanh ệị dội, to, dộy thừ tiạng trẵm. Thanh ệị ngớn, nhá, máng thừ
tiạng thanh.
ẻẹm vùc cao, tiạng ệộn ệị thịnh thãt xa xẽm. ẻẹm vùc trẵm, ệộn ệị vang nhđ tiạng déi cựa vịch ệị. Ngđêi xđa quan niỷm ẹm thanh cựa ệộn ệị nhđ mét phđểng tiỷn ệÓ nèi liÒn câi ẹm vắi câi dđểng, giọa con ngđêi vắi trêi ệÊt thẵn linh, giọa hiỷn tỰi vắi quị khụ.
ậộn ệị ệỒ ệđĩc giắi thiỷu ẻ trong vộ ngoội nđắc.
ằm nhỰc lộ nghỷ thuẺt cựa ẹm thanh. Cã thÓ nãi ệẹy lộ loỰi hừnh nghỷ thuẺt ệạn sắm nhÊt ệèi vắi con ngđêi. Ngay khi cưn trong bông mứ, thai nhi ệỒ cã phờn xỰ ệèi vắi ẹm thanh. NhỰc sỵ Cề-ệai (1882-1967, Hung-ga-ri) -ngđêi cã nhọng ệãng gãp hạt sục to lắn cho sù nghiỷp giịo dôc ẹm nhỰc -ệỒ nãi mét cịch dÝ dám : ỘCã ngđêi hái tềi nến cho trĨ nhá hảc nhỰc tõ lóc nộo, tềi ệỒ trờ lêi lộ : trđắc khi em bĐ ra ệêi 9 thịngỢ. Nhđ thạ, ý nãi lộ nến cho trĨ nhá hảc nhỰc tõ khi em bĐ cưn trong bông mứ, qua cịc ệiỷu hịt ru.
ậđêng nĐt giai ệiỷu du dđểng, trẵm bững kÌm theo mét tiạt tÊu khoan thai, ẻ nhọng khóc hịt ru cã thÓ nãi lộ nhọng tịc phÈm ẹm nhỰc ệẵu tiến vộ gẵn gòi ệèi vắi trĨ sể sinh. Mẫi ngđêi thđêng giọ Ên tđĩng suèt ệêi vÒ nhọng cẹu hịt ru cựa mứ.
Tõ bao ệêi nay, ngđêi mứ Viỷt Nam ệỒ hịt cho con nghe nhọng bội ca quen thuéc cựa quế hđểng. ậã lộ nhọng ẹm ệiỷu thớm thiạt nhÊt, ếm ịi nhÊt, cã tịc dông lộm nờy nẻ nhọng từnh cờm tèt ệứp, lưng yếu con ngđêi, yếu quế hđểng xụ sẻ. Nhọng
ẹm ệiỷu mđĩt mộ, ếm dỡu Êy tịc ệéng vộo ệềi tai bĐ báng, non nắt cựa trĨ thể, hừnh thộnh nến ệềi tai biạt nghe ẹm nhỰc vộ nẽng khiạu ẹm nhỰc còng bớt ệẵu tõ ệã.
ẻ gãc ệé cựa cịc nhộ khoa hảc thừ hịt ru lỰi lộ nhọng kÝch thÝch rÊt cã lĩi khềng nhọng ệèi vắi sù phịt triÓn tẹm, sinh lÝ mộ cưn cờ sù phịt triÓn thÓ chÊt cựa trĨ nọa.
ậã lộ sù kÝch thÝch tiÒn ệừnh vộ nhiÒu ngđêi ệỒ xịc nhẺn rỪng nhọng trĨ hỪng ngộy
ệđĩc kÝch thÝch tiÒn ệừnh bỪng nhọng lêi hịt ru (trong khoờng 10 phót) thừ phờn xỰ vẺn ệéng tèt hển nhiÒu so vắi nhọng trĨ khềng ệđĩc nghe hịt ru (tội liỷu cựa Trđêng ậỰi hảc ấ-hai-ề ẻ Mỵ).
ThÊy ệđĩc tịc dông to lắn cựa hịt ru ệèi vắi sù phịt triÓn cựa trĨ thể, nhọng ngđêi mứ, nhọng cề nuềi dỰy trĨ vộ nhọng ai gẵn gòi vắi trĨ thể ệÒu nến hảc hịt ru ệÓ ru trĨ ngự, ệÓ dẫ dộnh khi trĨ quÊy khãc, chuyỷn trư vắi trĨ bỪng nhọng ẹm thanh tuyỷt diỷu Êy.
TheoPhỰm Tuyến BộI ậảC THặM
Hịt ru
Tiạt 14
ấn tẺp 1. ấn tẺp hai bội hịt
- Tuữi hăng - Hư ba lÝ 2. ấn tẺp NhỰc lÝ
- Giảng song song, giảng La thụ hoộ thanh - Thụ tù cịc dÊu thẽng, dÊu giịng ẻ hoị biÓu - Giảng cỉng tến
3. ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc TậN sè 3, sè 4
Chó ý cịch thÓ hiỷn cịc ẹm hừnh tiạt tÊu vộ tẺp ệảc ệóng cao ệé : a) Hừnh tiạt tÊu cã trong TậN sè 3
b) Hừnh tiạt tÊu cã trong TậN sè 4
c) Giảng La 5 ẹm vộ giảng La thụ 7 ẹm :
Tiạt 15, 16, 17, 18
ấn tẺp vộ kiÓm tra hảc kừ I 1. ấn tẺp bèn bội hịt
- Mỉa thu ngộy khai trđêng - LÝ dỵa bịnh bư
- Tuữi hăng - Hư ba lÝ
2. ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc TậN sè 1, sè 2, sè 3 vộ sè 4 3. ằm nhỰc thđêng thục
Từm hiÓu vÒ cịc nhỰc sỵ : Trẵn Hoộn, Hoộng Vẹn, Phan Huúnh ậiÓu vộ cịc tịc phÈm ệđĩc giắi thiỷu trong sịch giịo khoa (Mét mỉa xuẹn nho nhá, Hư kĐo phịo, Bãng cẹy kể-nia).
Tõ bao nẽm nay, nhọng ệờng viến ậờng Céng sờn Viỷt Nam khi ệụng nghiếm chộo cê, khềng ai khềng biạt bội Quèc tạ ca - bội ca chÝnh thục cựa nhọng ngđêi céng sờn trến toộn thạ giắi : ỘVỉng lến hìi cịc nề lỷ ẻ thạ gian ! Vỉng lến hìi ai cùc khữ bẵn hộn ! Sôc sềi nhiỷt huyạt trong tẹm ệẵy chụa răi. Quyạt phen nộy sèng chạt mộ thềi ...Ợ. Bội thể Quèc tạ(LỖInternationale) ệđĩc sịng tịc nẽm 1871 cựa nhộ thể lắn, ngđêi chiạn sỵ trung kiến cựa Cịch mỰng về sờn Phịp tến lộ ầ-gien Pèt-chi-ế (sinh nẽm 1816, mÊt nẽm 1887). Nẽm 1888 nhỰc sỵ Pi-e ậể-gẹy-te (1848 -1932) ngđêi phô trịch ậéi hĩp xđắng Tiạng nãi Cềng nhẹn ẻ thộnh phè Lin-lể (Phịp) ệỒ phữ nhỰc bội thể thộnh bội hịt.
Quèc tạ caệđĩc lan truyÒn rÊt nhanh ẻ nđắc Phịp, qua nđắc Bử răi trẻ thộnh mét bờn hộnh khóc chiạn ệÊu chung cựa cịc chiạn sỵ céng sờn vộ tÊt cờ nhọng ngđêi dẹn lao ệéng toộn thạ giắi. Bội hịt tiạp tôc ệđĩc phữ biạn khớp chẹu ằu. Sục truyÒn cờm cựa ệiỷu nhỰc vộ lêi ca ệỒ cã sục cữ vò, ệéng viến, kếu gải mỰnh mỳ. Cịc ệỰi biÓu ệi dù nhọng héi nghỡ Quèc tạ Céng sờn vộo ệẵu thạ kử XX ệỒ hảc thuéc ệem vÒ phữ biạn ẻ ệÊt nđắc mừnh, mẳc dỉ bỡ chÝnh quyÒn sẻ tỰi cÊm ệoịn bỪng ệự mải cịch.
Nẽm 1902, Quèc tạ ca ệđĩc dỡch ra tiạng Nga. Nhọng ngđêi cịch mỰng Nga nhẺn thÊy bội hịt Êy chÝnh lộ tiạng gải ệoộn kạt, gièng nhđ khÈu hiỷu ỘVề sờn toộn thạ giắi liến hiỷp lỰiỢ cựa Mịc vộ ¡ng-ghen.
Sau Cịch mỰng thịng Mđêi Nga (1917), chÝnh quyÒn Xề viạt quyạt ệỡnh lÊy Quèc tạ calộm Quèc ca Liến Xề.ậạn nẽm 1944, sau khi chÊp nhẺn bờn Quèc ca mắi (sịng tịc cựa nhỰc sỵ A-lạch-xẽng-ệrèp), ậờng Céng sờn Liến Xề quyạt nghỡ giọ bội Quèc tạ calộm ậờng ca.
ẻViỷt Nam, bội thể Quèc tạ ệđĩc Bịc Hă pháng dỡch thộnh thể lôc bịt vộ in trến mét sè bịo cựa tữ chục Thanh niến cịch mỰng ệăng chÝ héi vộo nẽm 1927 :
ỘHìi ai nề lỷ trến ệêi.
Hìi ai cùc khữ ệăng thêi ệụng lến ...Ợ.
Khi ậờng Céng sờn ậềng Dđểng thộnh lẺp nẽm 1930, bội Quèc tạ caệđĩc bÝ mẺt phữ biạn réng rỒi trong nđắc vộ sau ệã ệđĩc hịt cềng khai trong nhọng cuéc biÓu từnh.
BộI ậảC THặM
ằm vang mét bội ca Quèc tạ
Cịc bờn dỡch khịc nhau ệỒ ệđĩc cịc ệăng chÝ ệờng viến thèng nhÊt, hoộn chửnh lỰi nhđ lêi ca hiỷn nay.
Trong nhọng nẽm ệÊu tranh về cỉng gian khữ trđắc khi Cịch mỰng thịng Tịm thộnh cềng, Quèc tạ calộ nguăn an ựi, sù thóc giôc gãp phẵn giọ vọng ý chÝ chiạn
ệÊu cho biạt bao chiạn sỵ cịch mỰng trung kiến. Bỡ giẳc bớt, hả hịt Quèc tạ ca. Khi ra trđắc toộ ịn, khi ra phịp trđêng, Quèc tạ ca vang lến mét cịch hiến ngang, bÊt khuÊt. Trong trỰi giam, nhộ tỉ, hả dỰy nhau hịt Quèc tạ ca ệÓ giọ vọng tinh thẵn.
Khi mÝt tinh, biÓu từnh, hịt Quèc tạ caệÓ tẺp hĩp lùc lđĩng quẵn chóng ệÊu tranh.
Quèc tạ ca lộ mét tịc phÈm ẹm nhỰc phữ biạn khớp thạ giắi. ằm nhỰc vộ thể ca ẻ ệẹy khềng cưn lộ nghỷ thuẺt ệển thuẵn mộ ệỒ trẻ thộnh mét vò khÝ ệÊu tranh thùc sù. Suèt nhiÒu thẺp kử qua, Quèc tạ caệđĩc xem lộ bội ca chÝnh thục cựa ậờng ta.
Trđắc cịch mỰng, trong khịng chiạn ệạn hoộ bừnh vộ hiỷn nay, Quèc tạ cavÉn luền luền cỉng vắi lị cê ậờng dÉn ệđêng vÉy gải chóng ta ệi.
Quèc tạ ca
NhỰc : Pi-e ậể-gẹy-te Lêi : Thể ể-gien pèt-chi-ế
Bội
Tiạt 19
Hảc hịt :
Bội Khịt vảng mỉa xuẹn
NhỰc lÝ : Nhỡp
TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 5
ằm nhỰc thđêng thục :
NhỰc sỵ NguyÔn ậục Toộn vộ bội hịt Biạt ển Vâ Thỡ Sịu
Hảc hịt :Bội Khịt vảng mỉa xuẹn
NhỰc : Mề-Da
Pháng dỡch lêi Viỷt : Tề Hời
Khịt vảng mỉa xuẹn
5
68Cẹu hái vộ bội tẺp
1. HỒy phịt biÓu cờm xóc cựa em vÒ bội hịt Khịt vảng mỉa xuẹn.
2. Bội hịt Khịt vảng mỉa xuẹnệđĩc chia thộnh 2 ệoỰn nhỰc, mẫi ệoỰn nhỰc bớt
ệẵu vộ kạt thóc ẻ chẫ nộo ?
NhỰc sỵ Vền-gang A-ma-ệể Mề-da (1756 -1791) lộ ngđêi ịo. ấng lộ mét danh nhẹn ẹm nhỰc thạ giắi. NhỰc sỵ Mề-da thiến tội ệỒ ệÓ lỰi cho nÒn vẽn hoị nhẹn loỰi rÊt nhiÒu tịc phÈm thuéc cịc thÓ loỰi ẹm nhỰc khịc nhau, tõ nhọng ca khóc ệạn cịc bờn giao hđẻng vộ cịc vẻ nhỰc kỡch (ề-pế-ra).
Tõ nhiÒu nẽm nay, bội hịt Khịt vảng mỉa xuẹn cựa Mề-da ệỒ ệđĩc phữ biạn ẻ nđắc ta. Bội hịt cã giai ệiỷu ệứp, trong sịng, viạt theo nhỡp tỰo nến sù nhỡp nhộng, uyÓn chuyÓn. Cỉng vắi lêi ca diÔn tờ nhọng hừnh ờnh tđểi ệứp cựa thiến nhiến, ẹm nhỰc gĩi cờm xóc lỰc quan, yếu ệêi vắi nhọng đắc mể dỰt dộo cựa tuữi trĨ trđắc mỉa xuẹn vộ cuéc sèng.
68
- Xin lẫi nhĐ ! Anh vui lưng ra ngoội dỰo chểi ệé mđểi phót ệÓ tềi ghi chĐp mét vội giai ệiỷu.
Võa dỰo bđắc trong vđên, võa chẹm thuèc lị hót, ệiạu thuèc cựa ềng bỰn chđa tộn thừ ệỒ thÊy Su-be ngã qua cỏa sữ gải vộo.
Ngđêi bỰn vộo phưng, thÊy trến bộn tê giÊy kĨ nhỰc cựa Su-be ệỒ ệẵy nhọng nèt nhỰc, nĐt mùc chđa khề.
Vừ khềng cã ệộn nến ệềi bỰn ệộnh rự nhau tắi mét trđêng tiÓu hảc cỰnh ệã, sỏ dông nhê pi-a-nề. Su-be ệộn, cịc giịo viến cựa nhộ trđêng hịt. Bội hịt ệỒ lộm cho cờ ngđêi hịt vộ ngđêi nghe về cỉng cờm ệéng. Nghe xong, cịc giịo viến trong trđêng ềm lÊy ngđêi nhỰc sỵ trĨ bộy tá sù chóc mõng vộ hoan hề năng nhiỷt.
ậã lộ trđêng hĩp ra ệêi bội hịt Chóa rõng, mét tịc phÈm nữi tiạng cựa nhỰc sỵ Su-be soỰn theo thể cựa Gắt. VÒ sau chÝnh Gắt còng hịt bội nộy vộ cờm ệéng nãi :
ỘTềi cã thÓ dỉng lêi ệÓ diÔn tờ ý thể nhđng Su-be thừ cã khờ nẽng chử dỉng nhọng nèt nhỰcỢ.
Ngđêi ta thđêng nãi tắi nhọng bội hịt cựa Su-be*
ệđĩc soỰn ra nhđ dưng nđắc chờy ộo Ựt, bẻi vừ Su-be khềng phời mÊt nhiÒu cềng suy nghỵ mộ cụ ệẳt bót viạt mét mỰch theo cờm xóc trộo dẹng cựa mừnh.
Thđêng nhọng bờn nhỰc Ộchờy raỢ nhđ dưng nđắc ệã khềng cẵn phời sỏa chọa, gảt giòa mộ cụ thạ trẻ thộnh bội hịt hay.
Khi Su-be 18 tuữi, gia ệừnh sa sót, ềng phời dỰy hảc tỰi mét trđêng tiÓu hảc ẻ nềng thền ệÓ lÊy tiÒn sinh sèng. Mét ngộy chự nhẺt nả, Su-be cỉng mét ngđêi bỰn ệang ệảc thể cựa Gắt (mét nhộ thể lắn ngđêi ậục), bẫng ềng nãi vắi bỰn :
BộI ậảC THặM
ỘVuaỢ bội hịt
* NhỰc sỵ Su-be (1797 -1828) lộ ngđêi ịo. ấng lộ mét trong nhọng danh nhẹn ẹm nhỰc thạ giắi.
Nhỡp cã 6 phịch, mẫi phịch bỪng mét nèt mãc ệển. Mẫi nhỡp cã 2 trảng ẹm.
Trảng ẹm thụ nhÊt ệđĩc nhÊn vộo phịch 1, trảng ẹm thụ hai ệđĩc nhÊn vộo phịch 4.
VÝ dô :
Dđắi ệẹy lộ trÝch ệoỰn mét bội hịt nhỡp :
Tiạt 20
- ấn tẺp bội hịt : Khịt vảng mỉa xuẹn - NhỰc lÝ :Nhỡp
- TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 5 NhỰc lÝ : Nhỡp
68
68
68
68
Mét mỉa xuẹn nho nhá
(TrÝch) NhỰc : Trẵn Hoộn
Lêi : Thể Thanh Hời
TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 5
Lộng tềi
(TrÝch)
Cẹu hái vộ bội tẺp 1. Từm mét vội bội hịt ệđĩc viạt ẻ nhỡp .
2. Luyỷn bội TậN sè 5 vộ ghĐp lêi ca.
68
NhỰc vộ lêi : Vẽn Cao
* NhẺn xĐt TậN sè 5 :
- ậoỰn nhỰc viạt theo nhỡp , giảng ậề trđẻng.
- ậoỰn nhỰc chia lộm 2 cẹu, mẫi cẹu 4 nhỡp :
+ Cẹu 1 kạt ẻ nèt Son (nhỡp thụ 4).
+ Cẹu 2 kạt ẻ nèt ậề (nhỡp thụ 8).
68
1. NhỰc sỵ NguyÔn ậục Toộn
NhỰc sỵ NguyÔn ậục Toộn sinh ngộy 10-3-1929, quế ẻ Hộ Néi. ấng võa lộ nhỰc sỵ, võa lộ hoỰ sỵ.
ấng tham gia cịch mỰng tõ thịng 8-1945 vộ
ệỒ viạt bội hịt ệẵu tiến Ca ngĩi cuéc sèng mắi.
Trong khịng chiạn chèng thùc dẹn Phịp, nhỰc sỵ NguyÔn ậục Toộn cã bội hịt nữi tiạng Quế em.
Suèt cuéc ệêi hoỰt ệéng vẽn nghỷ trong quẹn
ệéi, nhỰc sỵ NguyÔn ậục Toộn ệỒ sịng tịc nhiÒu bội hịt giộu tÝnh chiạn ệÊu vộ ngĩi ca nhđ Biạt ển Vâ Thỡ Sịu, Noi gđểng Lý Tù Trảng, NguyÔn Viạt Xuẹn, cờ nđắc yếu thđểng, ậộo cềng sù, Bội ca ngđêi lịi xe, Khẹu ịo gỏi ngđêi chiạn sỵ,...
Khi ệÊt nđắc thèng nhÊt, ềng cã nhọng bội hịt ệđĩc yếu thÝch nhđ : Từnh em biÓn cờ, ChiÒu trến bạn cờng, Hộ Néi - mét trịi tim hăng,...
ằm nhỰc cựa NguyÔn ậục Toộn phãng khoịng, tđểi trĨ vộ ệẺm chÊt trọ từnh mÒm mỰi, sẹu sớc.
ấng ệỒ ệđĩc Nhộ nđắc trao tẳng Giời thđẻng Hă ChÝ Minh vÒ Vẽn hảc - Nghỷ thuẺt.
- ấn tẺp bội hịt : Khịt vảng mỉa xuẹn - ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc :TậN sè 5
- ằm nhỰc thđêng thục :NhỰc sỵ NguyÔn ậục Toộn vộ bội hịt Biạt ển Vâ Thỡ Sịu
Tiạt 21
ằm nhỰc thđêng thục
NhỰc sỵ NguyÔn ậục Toộn
vộ bội hịt Biạt ển Vâ Thỡ Sịu
2. Bội hịt Biạt ển Vâ Thỡ Sịu
Tịc phÈm ra ệêi tõ nẽm 1958, khi ệÊt nđắc ta cưn tỰm thêi bỡ chia cớt lộm hai miÒn. Bội hịt ệỒ ghi mét dÊu Ên sẹu ệẺm trong ệêi sèng ẹm nhỰc cựa nhẹn dẹn ta. Hừnh tđĩng ngđêi nọ liỷt sỵ - anh hỉng Vâ Thỡ Sịu ệđĩc tịc giờ khớc hoỰ tõ mét mỉa hoa lế-ki-ma ẻ miÒn quế ậÊt ậá (Bộ Rỡa - Vòng Tộu). BỪng giai ệiỷu nhứ nhộng, mÒm mỰi, tịc phÈm gẹy xóc ệéng cho ngđêi nghe vÒ tÊm gđểng hi sinh anh dòng cựa ngđêi con gịi trĨ tuữi, quyạt khềng khuÊt phôc trđắc mòi sóng quẹn thỉ. Giai ệiỷu bội hịt lóc tha thiạt trừu mạn, lóc vót cao xịo ệéng, trến mét nĐt nhỰc chự ệỰo ệđĩc tịc giờ phịt triÓn mét cịch khĐo lĐo, tinh tạ.
Bội hịt găm cã 3 ệoỰn, trong ệã ệoỰn 1 vộ ệoỰn 3, ẹm nhỰc gièng nhau.
Trong sè nhọng ca khóc viạt vÒ anh hỉng, liỷt sỵ ệỒ chiạn ệÊu cho sù nghiỷp ệéc lẺp tù do cựa dẹn téc ta, Biạt ển Vâ Thỡ Sịuxụng ệịng lộ mét tịc phÈm sèng mỒi cỉng nẽm thịng.
... ...
Biạt ển Vâ Thỡ Sịu
NhỰc vộ lêi : NguyÔn ậục Toộn
C©u hái vµ bµi tËp 1. KÓ tªn mét vµi bµi h¸t cña nh¹c sÜ NguyÔn §øc Toµn.
2. Ph¸t biÓu c¶m nhËn cña em khi nghe bµi h¸t BiÕt ¬n Vâ ThÞ S¸u.
Bội
Hảc hịt :Bội Nữi trèng lến cịc bỰn ểi !
TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 6
ằm nhỰc thđêng thục : Hịt bÌ
6
Tiạt 22
Hảc hịt : Bội Nữi trèng lến cịc bỰn ểi !
Nữi trèng lến cịc bỰn ểi !
NhỰc vộ lêi : PhỰm Tuyến
Khi nãi vÒ céi nguăn cịc dẹn téc Viỷt Nam, nhẹn dẹn ta thđêng nhớc tắi truyÒn thuyạt bộ mứ ằu Cể sinh ra 100 trụng, nẻ ra 100 ngđêi con. Tõ néi dung ệã, nhỰc sỵ PhỰm Tuyến viạt bội hịt Nữi trèng lến cịc bỰn ểi !,ngĩi ca từnh ệoộn kạt cựa 54 dẹn téc trong ệỰi gia ệừnh cịc dẹn téc Viỷt Nam. TÊt cờ ệang sịt vai bến nhau ệÓ bờo vỷ, xẹy dùng ệÊt nđắc hoộ bừnh vộ phịt triÓn.
Bờn nhỰc viạt ẻ giảng La thụ, găm cã 2 ệoỰn. ậoỰn 1 tõ Xđa mứ ằu Cểệạn lộ con mét nhộ. ậoỰn 2 tõ Nữi trèng lến ệạn cớc tỉng tung tung tung. Giai ệiỷu cựa bội hịt linh hoỰt, vui tđểi, sềi nữi.
Cẹu hái vộ bội tẺp 1. Hảc thuéc bội hịt Nữi trèng lến cịc bỰn ểi !.
2. Em biạt nhọng bội hịt nộo cựa nhỰc sỵ PhỰm Tuyến ? HỒy kÓ tến bội hoẳc hịt mét vội cẹu trong nhọng bội ệã.
* NhẺn xĐt TậN sè 6 :
- Nhỡp ệẵu tiến lộ nhỡp thiạu (nhỡp lÊy ệộ).
- Giai ệiỷu bội nhỰc xẹy dùng trến giảng
ậề trđẻng.
- Nhỡp 1 -2 vộ nhỡp 5 -6 cã giai ệiỷu gièng nhau.
Cẹu hái vộ bội tẺp 1. Em cã cờm nhẺn gừ vÒ giai ệiỷu cựa bội TậN sè 6 ? 2. TẺp ệảc nhỰc vộ ghĐp lêi TậN sè 6.
Tiạt 23
- ấn tẺp bội hịt :Nữi trèng lến cịc bỰn ểi ! - TẺp ệảc nhỰc :TậN sè 6
TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 6
(TrÝch)
Chử cã mét trến ệêi
NhỰc: Trđểng Quang Lôc Lêi: Dùa theo ý thể Liến Xề
Tiạt 24
- ấn tẺp bội hịt : Nữi trèng lến cịc bỰn ểi ! - ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc :TậN sè 6
- ằm nhỰc thđêng thục :Hịt bÌ
ằm nhỰc thđêng thục Hịt bÌ
Trong nghỷ thuẺt biÓu diÔn ca hịt, cã ệển ca, song ca, tèp ca, ệăng ca vộ hĩp xđắng.
Khi hịt tõ 2 ngđêi trẻ lến, ngđêi ta cã thÓ hịt bÌ. Thềng thđêng, hịt bÌ bao giê còng cã bÌ chÝnh vộ bÌ phô hoỰ. Cịc giảng hịt cựa cịc bÌ cỉng vang lến, cã lóc tiạt tÊu gièng nhau, cã lóc khịc nhau. Mẫi bÌ tuy cã sù ệéc lẺp nhÊt ệỡnh nhđng phời kạt hĩp hoộ quyỷn chẳt chỳ vắi nhau, bÌ phô hẫ trĩ cho bÌ chÝnh ệÓ tỰo nến nhọng ẹm thanh ệẵy ệẳn, nhiÒu mộu vĨ ...
Trong nghỷ thuẺt hịt bÌ, cã kiÓu hịt bÌ hoộ ẹmvộ hịt bÌ phục ệiỷu. Ngđêi ta cã thÓ hịt tõ 2 bÌ ệạn 4, 5 bÌ,... Dỉ hịt bÌ kiÓu nộo thừ sù hoộ hĩp ẹm thanh vÉn lộ tiếu chuÈn cao nhÊt ệÓ ệịnh giị cịch trừnh diÔn ệẵy tÝnh nghỷ thuẺt nộy.
VÝ dô vÒ hịt bÌ :
a) Hai bÌ hoộ ẹm : hai bÌ cịch nhau mét quỒng 3
Con chim non
(TrÝch)
Dẹn ca Phịp
b) Hai bÌ kiÓu hịt ệuữi (ệẹy lộ hừnh thục hịt bÌ phục ệiỷu ệển giờn nhÊt) :
Hộnh khóc tắi trđêng
(TrÝch) NhỰc Phịp
Ngđêi ta chia giảng hịt thộnh cịc loỰi nhđ sau : - Giảng nọ cao ;
- Giảng nọ trung ; - Giảng nọ trẵm ; - Giảng nam cao ; - Giảng nam trung ; - Giảng nam trẵm.
Tõ cịc loỰi giảng hịt, ngđêi ta tỰo ra cịc hừnh thục hịt 2 bÌ, 3 bÌ, 4 bÌ. Trến cể sẻ giảng hịt vộ cịch phẹn chia bÌ hịt, cã thÓ xẹy dùng dộn hĩp xđắng cịc kiÓu :
- Hĩp xđắng giảng nọ ; - Hĩp xđắng giảng nam ; - Hĩp xđắng giảng nam vộ nọ ; - Hĩp xđắng thiạu nhi.
Hĩp xđắng lộ ệửnh cao cựa nghỷ thuẺt hịt bÌ.
Hĩp xđắng cã loỰi cã dộn nhỰc ệỷm, cã loỰi khềng cã dộn nhỰc ệỷm. Mét ệéi hĩp xđắng thđêng ệềng ngđêi, tõ mét vội chôc ệạn hộng trẽm ngđêi.
Nhọng tịc phÈm ẹm nhỰc soỰn cho hĩp xđắng cã nhọng ệẳc ệiÓm riếng, khịc vắi ca khóc bừnh thđêng. Tuy nhiến còng cã nhọng ca khóc ệđĩc biến soỰn lỰi ệÓ biÓu diÔn bỪng mét dộn hĩp xđắng.
Cã nhọng bờn ệỰi hĩp xđắng ệđĩc sịng tịc hạt sục cềng phu, phời mÊt nhiÒu thêi gian dộn dùng ệÓ biÓu diÔn vắi mét quy mề lắn.
Mét lẵn, dộn ệỰi hĩp xđắng biÓu diÔn bội Bội ca Tữ quèctrến sẹn vẺn ệéng nhẹn ngộy lÔ lắn ẻ Liến Xề (cò). Dộn hĩp xđắng cã tắi mÊy nghừn ngđêi, cã 6 dộn nhỰc giao hđẻng lắn ệỷm theo, 1 chử huy chÝnh vộ 6 chử huy phô. Khi chiạc ệòa chử huy cựa ngđêi nhỰc trđẻng giể lến thừ nhọng giảng hịt cựa mÊy ngộn ngđêi vang ệéng cờ mét khềng gian mếnh mềng nhđ nhọng ệĩt sãng ... Hềm ệã, rÊt nhiÒu ngđêi nghe ệỒ rểi nđắc mớt vừ xóc ệéng -ệã lộ sù biÓu thỡ sục mỰnh khững lă cựa con ngđêi vắi trÝ tuỷ vộ tội nẽng sịng tỰo về hỰn. Tịc phÈm do dộn ệỰi hĩp xđắng trừnh bộy ệỒ mang lỰi cho ngđêi nghe lưng tù hộo vÒ ệÊt nđắc, vÒ ý chÝ cựa con ngđêi, vÒ sù ệoộn kạt cựa mét tẺp thÓ lắn, vÒ quyạt tẹm vđĩt qua mải khã khẽn tiạn tắi tđểng lai tđểi sịng.
Bội ệảc thếm
Hĩp xđắng
1. ấn tẺp hai bội hịt - Khịt vảng mỉa xuẹn - Nữi trèng lến cịc bỰn ểi ! 2. ấn tẺp NhỰc lÝ
Nhỡp
3. ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc TậN sè 5, sè 6.
a) ậảc gam 7 ẹm (ậề trđẻng).
* Ghi nhắ cịch thÓ hiỷn
b) ằm hừnh tiạt tÊu : - TậN sè 5 :
- TậN sè 6 : 68
Tiạt 25
ấn tẺp vộ kiÓm tra
Bội
Hảc hịt :Bội Ngềi nhộ cựa chóng ta
TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 7
ằm nhỰc thđêng thục :
NhỰc sỵ Sề-panh vộ bờn NhỰc buăn
7
Tiạt 26
Hảc hịt :Bội Ngềi nhộ cựa chóng ta
NhỰc vộ lêi : Hừnh Phđắc Liến
Ngềi nhộ cựa chóng ta
Trịi ệÊt cựa chóng ta lộ mét mộu xanh về tẺn : mộu xanh cựa rõng nói, mộu xanh cựa biÓn cờ bao la. Nhọng dưng sềng, nhọng ngản nói, nhọng cịnh ệăng lộ nhọng bục tranh tuyỷt vêi. Muền ngđêi sèng trến trịi ệÊt ệÒu muèn hịt lến mét bội ca, bội ca cựa từnh yếu thđểng vộ lưng nhẹn ịi. Mét mịi nhộ chung réng lắn : nểi ệã cã biạt bao nô cđêi rỰng rì, nểi ệã cã ngộn hoa khoe sớc, nểi ệã cã tiạng chim lờnh lãt thiạt tha,... TÊt cờ, tÊt cờ ệÓ hđắng tắi mét cuéc sèng tèt ệứp hển, cho Ộtừnh thẹn
ịi nèi vưng tay ệÓ trịi ệÊt Êm trong từnh thđểngỢ. NhỰc sỵ Hừnh Phđắc Liến viạt bội Ngềi nhộ cựa chóng taệÓ nãi lến nhọng néi dung ệã.
Viạt ẻ giảng La thụ, bội hịt cã giai ệiỷu mÒm mỰi, thiạt tha.
Cẹu hái vộ bội tẺp
1. Từm trong bội nhọng cẹu hịt cã giai ệiỷu gièng nhau hoẳc gẵn gièng nhau.
2. Phịt biÓu cờm nhẺn cựa em khi hịt bội Ngềi nhộ cựa chóng ta.
ằm nhỰc liến quan mẺt thiạt vắi con ngđêi vộ cã tịc ệéng
ệạn mét sè ệéng vẺt, nhđng vắi thùc vẺt, ẹm nhỰc cã ờnh hđẻng gừ khềng ?
Ngđêi ta ệỒ chụng minh ệđĩc rỪng : cẹy phờn ụng khị nhỰy vắi ẹm nhỰc, thẺm chÝ sẻ thÝch cựa nã còng ệđĩc chản lảc rÊt kỵ. NhỰc sỵ Rể-tể-lạch vộ Giịo sđ P.P. Brề-man cỉng céng tịc nghiến cụu phờn ụng cựa cẹy ẻ 3 cẽn phưng khịc nhau.
Phưng thụ nhÊt hoộn toộn yến lẳng. Phưng thụ hai cã loa phịt ra nhọng bờn nhỰc cữ ệiÓn vộ phưng thụ ba phịt ra nhọng loỰi nhỰc mỰnh. Hai ềng nhẺn thÊy,
ệèi chụng vắi phưng thụ nhÊt, ẻ phưng thụ hai cẹy vđển vÒ
phÝa thỉng loa phịt ra tiạng nhỰc ếm nhứ vộ ẻ phưng thụ ba thừ ngđĩc lỰi, cẹy cèi vđển ra xa loa hển. Thùc nghiỷm nộy ệỒ ệđĩc cịc nhộ nghiến cụu nềng nghiỷp Ca-na-ệa ụng dông. Hả ệẳt loa trến cịnh ệăng lóa mừ vộ phịt ra nhọng bờn nhỰc cữ ệiÓn cựa nhỰc sỵ J. Bịch. Tắi vô thu hoỰch, cịnh ệăng ệã ệỒ thu ệđĩc sờn lđĩng lóa mừ cao hển bừnh thđêng tắi 60%. Nhộ thùc vẺt hảc ngđêi Mỵ lộ G.E. SmÝt cưn ngê vùc kạt quờ nộy vộ lộm thỏ ẻ hai nhộ kÝnh cịch biỷt nhau. Mét nhộ kÝnh khềng cã phịt nhỰc vộ ẻ nhộ kÝnh khịc thừ cho phịt bờn nhỰc Rịp-xề-ệi in Blu cựa GhĐc-xuyn cờ ngộy lÉn ệếm. Kạt quờ, nểi cã nhỰc sờn lđĩng lóa mừ tẽng 35%
vộ sờn lđĩng ệẺu tẽng 20%.
Phời chẽng thùc vẺt còng cã cờm giịc, còng yếu thÝch ẹm nhỰc ! Bội ệảc thếm
Cẹy cèi vắi ẹm nhỰc
* NhẺn xĐt TậN sè 7 :
- Bội nhỰc giảng ậề trđẻng, dỉng ệự 7 ẹm ậề, Rế, Mi, Pha, Son, La, Si.
- Kạt cÊu găm 4 cẹu nhỰc vuềng vớn, sỏ dông chung mét ẹm hừnh tiạt tÊu :
- Dỉng ệờo phịch cẹn ( ) ẻ giọa tõng cẹu.
Cẹu hái vộ bội tẺp 1. Từm vộ ệảc lỰi cịc chẫ ệờo phịch trong bội TậN.
2. ậảc ệóng giai ệiỷu TậN sè 7 vộ ghĐp lêi.
Tiạt 27
- ấn tẺp bội hịt :Ngềi nhộ cựa chóng ta - TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 7
TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 7
NhỰc Nga
ậẳt lêi : Hoộng Lẹn
Dưng suèi chờy vÒ ệẹu ?
ằm nhỰc thđêng thục
NhỰc sỵ Sề-panh vộ bờn NhỰc buăn
1. NhỰc sỵ Sề-panh
NhỰc sỵ Sề-panh (Phể-rế-ệế-rÝch Sề-panh) sinh ngộy 22-2-1810 ẻ mét vỉng gẵn Vịc-sa-va (thự ệề Ba Lan), mÊt ngộy 17-10-1849 tỰi Pa-ri (thự ệề nđắc Phịp).
Tõ nhá, Sề-panh ệỒ ệđĩc tiạp xóc vắi ẹm nhỰc vộ phịt triÓn nẽng khiạu ẹm nhỰc rÊt sắm.
Nhọng tịc phÈm cựa Sề-panh ệÓ lỰi ệỰi ệa sè lộ nhọng bờn nhỰc viạt cho ệộn pi-a-nề, chử cã mét sè Ýt ca khóc.
Nhọng tịc phÈm ệã ệÒu mang mộu sớc ệéc ệịo cựa dẹn ca, dẹn vò Ba Lan. Nhọng bờn nhỰc cựa Sề-panh cã giị trỡ lắn vÒ néi dung tđ tđẻng vộ nghỷ thuẺt, ệỒ ệđa Sề-panh trẻ thộnh mét nhỰc sỵ nữi tiạng trến thạ giắi.
Ngoội sịng tịc, Sề-panh lộ mét nghỷ sỵ biÓu diÔn pi-a-nề xuÊt sớc, tiạng ệộn cựa Sề-panh lộm rung ệéng trịi tim hộng triỷu ngđêi. Tõ bĐ ệạn khi qua ệêi, Sề-panh khềng tõ chèi mét cuéc biÓu diÔn nộo ệÓ lÊy tiÒn gióp ệì nhọng ngđêi nghÌo khữ hoẳc nỰn nhẹn chiạn tranh.
Bớt ệẵu tõ nẽm 1927, cuéc thi ẹm nhỰc quèc tạ mang tến Sề-panh ệđĩc tữ chục ẻ Ba Lan 5 nẽm mét lẵn. Nẽm 1980, nghỷ sỵ pi-a-nề Viỷt Nam ậẳng Thịi Sển ệỒ ệoỰt giời nhÊt trong cuéc thi ẹm nhỰc Sề-panh lẵn thụ 10 ẻ Vịc-sa-va.
2. Khóc luyỷn tẺp sè 3(NhỰc buăn)
Sề-panh viạt rÊt Ýt ca khóc, mét sè tiÓu phÈm viạt cho ệộn pi-a-nề cựa ềng ệỒ ệđĩc ngđêi ệêi sau ghi tiếu ệÒ vộ ệẳt lêi vộo ệÓ hịt, trong ệã cã phẵn ệẵu cựa bờn ặ-tuýt sè 3 (Khóc luyỷn tẺp sè 3). Tịc phÈm cã giai ệiỷu chẺm rỒi, gĩi nẫi buăn man mịc, khi ẹm nhỰc dẹng lến trong từnh cờm xao ệéng mỒnh liỷt, khi dẵn dẵn lớng xuèng nhđ gĩi nhắ, luyạn tiạc vắi mét nẫi buăn day dụt khềng nguềi... Cã ngđêi cho rỪng,
ệẹy lộ cờm xóc cựa nhỰc sỵ khi ềng sèng ẻ nđắc ngoội nhắ vÒ Tữ quèc, nhắ vÒ quế hđểng yếu dÊu.
Tiạt 28
- ấn tẺp bội hịt :Ngềi nhộ cựa chóng ta - ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc :TậN sè 7
- ằm nhỰc thđêng thục :NhỰc sỵ Sề-panh vộ bờn NhỰc buăn
Nh¹c buån
Nh¹c : S«-Panh
§Æt lêi : §µo ngäc dung Khóc luyÖn tËp sè 3 (trÝch)
Vộo mét ngộy thu nẽm 1949, cã mét chiạc xe ngùa dõng bịnh ẻ biến giắi Ba Lan.
Trong xe cã mét phô nọ ệụng tuữi cỉng mét cề gịi. Cờ hai ngđêi dđêng nhđ khềng quan tẹm gừ ệạn viỷc cịc sỵ quan biến phưng ệang lộm thự tôc nhẺp cờnh.
Cho ệạn khi biến giắi ệỒ lỉi lỰi phÝa sau vộ chiạc xe ệang lẽn bịnh trến mờnh ệÊt cựa Tữ quèc Ba Lan thẹn yếu thừ ngđêi phô nọ mắi thịo bá tÊm khẽn bảc chiạc hép nhá bỪng gẫ săi.
Nhọng viến chục hời quan ệđĩc lỷnh khềng cho bÊt cụ ai mang qua biến giắi nhọng gừ quý giị. Nhđng hả lỰi khềng hÒ biạt rỪng trến chiạc xe ngùa nộy ệỒ mang vÒ Ba Lan mét trong nhọng vẺt bịu thiếng liếng nhÊt. ậã lộ trịi tim cựa Phể-rế-ệế-rÝch Sề-panh ệđĩc ệẳt trong chiạc hép gẫ săi kia ... Sề-panh chÝnh lộ con ngđêi vỵ ệỰi cựa dẹn téc Ba Lan, mét nhỰc sỵ sịng tịc thiến tội vộ lộ mét nghỷ sỵ dđểng cẵm lẫi lỰc.
TỰi Vịc-sa-va, trến mét cẹy cét cựa nhộ thê thịnh Ki-tề, nữi bẺt lến trđắc mớt mải ngđêi lộ mét phiạn ệị hoa cđểng vuềng vớn vắi dưng chọ : ỘKÝnh tẳng Phể-rế-ệế-rÝch Sề-panh, ngđêi con cựa dẹn téc ...Ợ. ẻ ệã cưn ghi râ ngộy sinh vộ ngộy mÊt cựa nhỰc sỵ. Sau phiạn ệị hoa cđểng Êy lộ trịi tim cựa nhỰc sỵ Sề-panh
ệang yến nghử.
Khi ệÊt nđắc Ba Lan bỡ phịt xÝt HÝt-le xẹm chiạm, nhọng ngđêi yếu nđắc ệỒ từm cịch cÊt giÊu trịi tim cựa Sề-panh ệÓ khềng bỡ lảt vộo bộn tay nhể nhuèc cựa chóng. Ngộy ệÊt nđắc Ba Lan ệđĩc giời phãng, trịi tim Sề-panh - mét bịu vẺt thiếng liếng cựa nhẹn dẹn Ba Lan, lỰi ệđĩc mang trẻ vÒ vắi Tữ quèc yếu thđểng.
Hiỷn nay ẻ Vịc-sa-va cưn cã Nhộ bờo tộng Sề-panh. Nểi ệẹy ệỒ thu hót rÊt nhiÒu khịch du lỡch cịc nđắc vộ nhọng ngđêi yếu ẹm nhỰc Sề-panh ệạn tham quan.
Bội ệảc thếm
Trịi tim Sề-panh
Cẹu hái vộ bội tẺp
1. Phịt biÓu cờm nhẺn cựa em sau khi ệđĩc nghe bờn NhỰc buăncựa Sề-panh.
2. HỒy kÓ ệềi ệiÒu em biạt vÒ nhỰc sỵ nữi tiạng Sề-panh.
Bội
Tiạt 29
Hảc hịt :
Bội Tuữi ệêi mếnh mềng
TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 8
ằm nhỰc thđêng thục :
Sể lđĩc vÒ mét vội thÓ loỰi nhỰc ệộn
Hảc hịt : Bội Tuữi ệêi mếnh mềng
Tuữi ệêi mếnh mềng
8
NhỰc vộ lêi : Trỡnh Cềng Sển
Quanh ta, cuéc sèng thẺt rén rộng vộ luền mẻ ra nhọng trang ệêi mắi. Trđắc mớt cịc em cã biạt bao ệiÒu gẵn gòi thẹn quen nhđng còng thẺt lỰ kừ. Mét ngềi trđêng, mét hộng cẹy, mét cển mđa, mét lộng quế,... tÊt cờ ệỒ gớn bã thẹn thiạt vắi chóng ta tõ thuẻ Êu thể. ậã chÝnh lộ từnh yếu quế hđểng, từnh yếu cuéc sèng ệđĩc thÓ hiỷn qua bội hịt Tuữi ệêi mếnh mềngcựa nhỰc sỵ Trỡnh Cềng Sển.
Bội hịt cã 3 ệoỰn. ậoỰn 1 tõ Mẹy vộ tãc em bayệạn từnh yếu. ậoỰn 2 tõ Thêi thể Êu
ệạn yếu ệêi thiạt tha. ậoỰn 3 tõ Bao ệđêng phè ệạn nhđ sãng ệỉa biÓn khểi.
ẹm nhỰc ệoỰn 3 tịi hiỷn nguyến dỰng ệoỰn 1.
Cẹu hái vộ bội tẺp 1. Hảc thuéc bội hịt Tuữi ệêi mếnh mềng.
2. KÓ tến mét sè bội hịt quen thuéc cựa nhỰc sỵ Trỡnh Cềng Sển.
* NhẺn xĐt TậN sè 8 :
- VÒ cao ệé : găm cã cịc nèt cựa thang ậề 5 ẹm.
- VÒ trđêng ệé : găm cã nèt trớng, nèt ệen, nèt mãc ệển, mãc ệển chÊm dềi, mãc kĐp.
- Trong bội cã mét dỰng ệờo phịch :
- Cã dÊu nèi, dÊu luyạn vộ nhỡp lÊy ệộ.
Tiạt 30
TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 8
(TrÝch)
Thẵy cề cho em mỉa xuẹn
- ấn tẺp bội hịt :Tuữi ệêi mếnh mềng - TẺp ệảc nhỰc :TậN sè 8
Cẹu hái vộ bội tẺp 1. TẺp biÓu diÔn bội hịt Tuữi ệêi mếnh mềng.
2. TẺp ệảc nhỰc kạt hĩp ệịnh nhỡp TậN sè 8 vộ ghĐp lêi ca.2 4
NhỰc vộ lêi : Vò Hoộng Võa phời
Tiạt 31
ằm nhỰc thđêng thục
Sể lđĩc vÒ mét vội thÓ loỰi nhỰc ệộn
NhỰc ệộn (nhỰc khềng lêi) lộ mét lỵnh vùc quan trảng trong nghỷ thuẺt ẹm nhỰc.
NhỰc ệộn ệđĩc diÔn tÊu bỪng mét nhỰc cô, mét sè nhỰc cô hoẳc cờ mét dộn nhỰc.
ằm nhỰc truyÒn thèng cựa dẹn téc ta còng cã nhọng tịc phÈm nhỰc khềng lêi cưn lđu giọ ệạn ngộy nay nhđ Lđu thuũ, Hộnh vẹn, Kim tiÒn, Cữ bờn,...
ằm nhỰc Viỷt Nam hiỷn ệỰi trong vội chôc nẽm gẵn ệẹy cã nhọng tịc phÈm ẹm nhỰc khềng lêi cựa nhỰc sỵ Viỷt Nam sịng tịc. NhiÒu bội ệỒ ệđĩc trừnh diÔn trến sẹn khÊu vộ giắi thiỷu trến cịc phđểng tiỷn phịt thanh, truyÒn hừnh,...
Còng nhđ nhỰc hịt, nhỰc ệộn bao găm nhiÒu thÓ loỰi nhđ :
- Ca khóc, vò khóc ệđĩc chuyÓn soỰn cho nhỰc cô ệéc tÊu hoẳc hoộ tÊu. VÝ dô : Bội ca hi vảng(Vẽn Ký) ệđĩc chuyÓn soỰn cho ệộn ghi-ta, Du kÝch sềng Thao
ệđĩc chuyÓn soỰn cho dộn nhỰc dẹy,...
- ấn tẺp bội hịt :Tuữi ệêi mếnh mềng - ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc :TậN sè 8
- ằm nhỰc thđêng thục :Sể lđĩc vÒ mét vội thÓ loỰi nhỰc ệộn
Tiạt 32
ấn tẺp
1. ấn tẺp hai bội hịt - Ngềi nhộ cựa chóng ta - Tuữi ệêi mếnh mềng 2. ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc
TậN sè 7, sè 8
* Ghi nhắ cịch thÓ hiỷn
a) ằm hừnh tiạt tÊu cã trong TậN sè 7 :
b) ằm hừnh tiạt tÊu cã trong TậN sè 8 :
- Bội ca khềng lêi lộ nhọng tiÓu phÈm viạt cho nhỰc cô rÊt gẵn vắi giai ệiỷu bội hịt.
- Nhọng tịc phÈm khÝ nhỰc nhá viạt cho mét cẹy ệộn ệéc tÊu hoẳc dộn nhỰc biÓu diÔn.
- Nhọng tịc phÈm khÝ nhỰc lắn găm nhiÒu chđểng, mẫi chđểng thÓ hiỷn mét néi dung từnh cờm nhÊt ệỡnh nhđ bờn xề-nịt (sonate), bờn giao hđẻng (sym- phonie), bờn cềng-xĐc-tề (concerto),...
Cịc phưng hoộ nhỰc lắn trến thạ giắi vÉn thđêng xuyến trừnh diÔn cịc bờn xề-nịt, cềng-xĐc-tề vộ giao hđẻng cựa nhọng nhỰc sỵ cữ ệiÓn, cẺn ệỰi vộ hiỷn ệỰi. Cịc chđểng trừnh hoộ nhỰc ệã thu hót ệềng ệờo cềng chóng mạn mé, ệạn thđẻng thục loỰi ẹm nhỰc mang tÝnh bịc hảc nộy.
BộI ậảC THặM
Sể lđĩc vÒ nhỰc giao hđẻng
Gèc cựa tõ giao hđẻng(symphonie) cã nghỵa lộ sù hoộ hĩp cựa cịc ẹm thanh. Ngộy nay, khi nghe tắi danh tõ giao hđẻng lộ ngđêi ta nghỵ ngay tắi bờn nhỰc lắn trừnh diÔn trến sẹn khÊu vắi sù tham gia cựa nhiÒu loỰi nhỰc cô vộ cã khi cã cờ
giảng hịt nọa. ChÝnh vừ thạ mộ giao hđẻng cã đu thạ hển hỬn so vắi tÊt cờ nhọng loỰi nhỰc khịc vừ ẹm lđĩng dăi dộo, ẹm sớc phong phó, quy mề cÊu tỰo bờn nhỰc ệă sé vộ khờ nẽng phịt triÓn kỡch tÝnh rÊt cao. Sù ra ệêi cựa nhỰc giao hđẻng lộm cho nghỷ thuẺt ẹm nhỰc cã khờ nẽng ệÒ cẺp tắi nhiÒu vÊn ệÒ quan trảng vộ phục tỰp trong ệêi sèng xỒ héi vộ tẹm hăn con ngđêi, mộ hẵu nhđ trđắc ệã nghỷ thuẺt nộy coi nhđ khềng cã khờ nẽng biÓu hiỷn.
Khềng phời ngÉu nhiến mộ nhỰc giao hđẻng cã ệđĩc sục sèng nhđ hiỷn tỰi, nã còng phời trời qua mét quị trừnh chản lảc khoờng trến hai thạ kử nay. Hăi ệẵu thạ kử XVIII, giao hđẻng chử lộ mét bờn nhỰc mẻ ệẵu cho vẻ nhỰc kỡch ẻ ý (I-ta-li-a), găm cã 3 chđểng. Cuèi thạ kử XVIII, giao hđẻng mắi dẵn tịch khái nhỰc kỡch trẻ thộnh mét tịc phÈm
ệéc lẺp vộ phữ biạn khớp chẹu ằu, tỰo nến nhiÒu trđêng phịi khịc nhau. ậiÓn hừnh lộ trđêng phịi Viến, Pa-ri vộ Man-gẹy (mét thộnh phè Tẹy Nam nđắc ậục). Ngđêi biạt tững hĩp cịc nĐt đu tó cựa cịc trđêng phịi trến vộ sịng lẺp ra trđêng phịi giao hđẻng cã ý nghỵa trến toộn thạ giắi (trđêng phịi cữ ệiÓn Viến) lộ nhỰc sỵ Hay-ệển (1732 - 1809) ngđêi ịo.
ấng ệđĩc mỷnh danh lộ Ộcha ệĨ cựa giao hđẻngỢ.
Kạ tôc Hay-ệển lộ Mề-da (1756- 1791), còng lộ ngđêi ịo.
Nhđng ngđêi cã cềng lắn nhÊt trong viỷc lộm cho trđêng phịi Viến trẻ thộnh bÊt hự lộ nhỰc sỵ vỵ ệỰi ngđêi ậục :
BĐt-tề-ven (1770 -1827). KÓ tõ ệã, cể cÊu thềng thđêng cựa giao hđẻng găm 4 chđểng : chđểng ệẵu nhanh, ẹm nhỰc cẽng thỬng, kỡch tÝnh thÓ hiỷn râ rỷt.
Chđểng hai chẺm, nĐt nhỰc trọ từnh, bay bững hoẳc trẵm lẳng sẹu sớc. Chđểng ba thđêng lộ ệiỷu nhờy mể-nuy-Đt (ệiỷu nhờy nhỡp , gèc Phịp) hoẳc xkĐc-dề (scherzo) vắi nĐt nhỰc hãm hửnh ệềi khi cã pha chót hội hđắc, chẹm biạm. Chđểng bèn lộ chđểng tững kạt cịc chđểng ệẵu, ẹm nhỰc thđêng ệđĩc thÓ hiỷn ẻ nhỡp ệé nhanh.
Trong nhiÒu thạ kử qua, cịc thạ hỷ nhỰc sỵ trến thạ giắi ệỒ sịng tỰo nến rÊt nhiÒu bờn giao hđẻng cã giị trỡ cao vÒ tđ tđẻng vộ nghỷ thuẺt. Trong ệã cã Giao hđẻng sè 3, Giao hđẻng sè 5, Giao hđẻng sè 9 cựa BĐt-tề-ven, Giao hđẻng sè 8 cựa Su-be, Giao hđẻng sè 6cựa Trai-cèp-xki, giao hđẻng Hoang tđẻngcựa BĐc-li-ề, Giao hđẻng sè 7 cựa Sèt-xta-cề-vÝch,...
Tõ nhọng nẽm 1959 -1960, ẻ nđắc ta ệỒ cã dộn nhỰc giao hđẻng ệẵu tiến, cịc nhỰc sỵ Viỷt Nam còng ệỒ sịng tịc nhọng bờn giao hđẻng. Bờn giao hđẻng ệẵu tiến cựa Viỷt Nam lộ bờn Quế hđểng cựa nhỰc sỵ Hoộng Viỷt. ằm nhỰc giao hđẻng vộ thÝnh phưng Viỷt Nam so vắi thạ giắi cưn rÊt non trĨ.
34
Theo NguyÔn Xinh
1. ấn tẺp cịc bội hịt ệ[ hảc trong nẽm - Mỉa thu ngộy khai trđêng
- LÝ dỵa bịnh bư - Tuữi hăng - Hư ba lÝ
- Khịt vảng mỉa xuẹn - Nữi trèng lến cịc bỰn ểi - Ngềi nhộ cựa chóng ta - Tuữi ệêi mếnh mềng
* Chó ý cịc bội : - Tuữi hăng
- Ngềi nhộ cựa chóng ta - LÝ dỵa bịnh bư
- Khịt vảng mỉa xuẹn 2. ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc
- Luyỷn ệảc thang 5 ẹm vộ 7 ẹm (ẹm chự ậề).
<