File thứ 1: Bai 37 May bien the

(1)

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ

V Ậ T L Ý 9

(2)

Nêu các cách làm giảm hao phí khi truyền tải điện năng đi xa?

Trong đó cách nào u thế hơn? ư

Trả lời: Có hai cách để giảm hao phí khi truyền tải điện năng đi xa, đó là giảm điện trở dây dẫn hoặc tăng hiệu

điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn. Cách tăng hiệu điện thế

là u thế hơn. ư

(3)

NHÀ MÁY

ĐIỆN

^{25 000 V}

500 000 V

11 000 V

11 000 V 380 V

220 V

(4)

l

₁

l

₂

B i 37: à

B i 37: à máy biến thế máy biến thế

I. Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế 1. Cấu tạo:

Hình 37.1

- Hai cuộn dây dẫn có số vòng khác nhau, đặt cách điện với nhau

- Một lõi sắt (hay thép) có pha silic chung cho cả hai cuộn dây.

sơ đồ nguyên lý

(5)

CÊu t¹o m¸y biÕn thÕ

(6)

B i 37: à

I. Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế 1. Cấu tạo

2. Nguyên tắc hoạt động

Nếu đặt vào hai đầu của một

cuộn dây (gọi là cuộn sơ cấp) một

HĐT xoay chiều, thỡ bóng đèn ở

hai đầu cuộn dây kia (gọi là cuộn

thứ cấp) có sáng lờn khụng? Hóy

dự đoỏn?

(7)

Chóng ta cïng quan s¸t thÝ nghiÖm sau.

(8)

- C1 : Có sáng. Vì khi đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp một HĐT xoay chiều thì sẽ tạo ra trong cuộn dây một dòng

điện xoay chiều. Lõi sắt bị nhiễm từ trở thành một NC có từ tr ờng biến thiên; số đ ờng sức từ của từ tr ờng xuyên qua tiết diện S của cuộn thứ cấp biến thiên, do

đó trong cuộn dây thứ cấp xuất hiện dòng điợ̀n cảm ứng làm cho đèn sáng.

B i 37: à

I. Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế 1. Cấu tạo

(9)

B i 37: à

I. Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế 1. Cấu tạo

C2 Hiệu điện thế xuất hiện ở hai đầu cuộn thứ cấp là HĐT

xoay chiều. Tại sao?

(10)

-C2: Đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp một HĐT xoay chiều thì trong cuộn dây đó có dòng điện xoay chiều chạy qua. Từ tr ờng trong lõi sắt luân phiên tăng giảm, vì thế số đ ờng sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn thứ cấp luân phiên tăng giảm.

Kết quả là trong cuộn thứ cấp xuất hiện một dòng điện xoay chiều. Một dòng điện xoay chiều phải do một HĐT xoay chiều gây ra. Bởi vậy hai đầu cuộn thứ cấp có một dòng

điện xoay chiều.

B i 37: à

I. Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế 1. Cấu tạo

(11)



Hoạt động của máy biến thế

(12)

* Khi đặt vào hai đầu cuộn sơ

cấp một HĐT xoay chiều thì ở hai đầu cuộn thứ cấp xuất hiện một HĐT xoay chiều.

B i 37: à

I. Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế 1. Cấu tạo

2. Nguyên tắc hoạt động 3. Kết luận

1. Cấu tạo

(13)

Máy biến thế trong công nghiệp

Máy biến thế trong gia đình

(14)

3 2 4

1

n

₂

(vũng) n

₁

(vũng) U

₂

(V) U

₁

(V)

Kết quả Lần thớ nghiệm

B i 37: à

I. Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế

II. Tác dụng làm biến đổi hiệu điện thế của máy biến thế Cỏc em cùng quan sát làm TN

3. Kết luận: Đặt một hiợ̀u điợ̀n thế xoay chiều vào hai đầu cuộn sơ cấp của mỏy biến thế thỡ ở hai đầu của cuộn thứ cấp xuất hiợ̀n hiợ̀u điờn thế xoay chiều.

1. Cấu tạo

1.Quan sỏt

4

3

(15)

9 4

2 0 2

4

V 6

:6 V

Khoa vật lí Tr ờng Đhsp Tn Vật lí kĩ thuật

= 1 ┴

9 4

2 0 2

4

V 6

:6 V

Khoa vật lí Tr ờng Đhsp Tn Vật lí kĩ thuật

= 1 ┴

U

₁

= 4V

K

n

₁

= 180 vòng n

₂

= 180 vòng

+ _

Nếu đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp hiệu Nếu đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp hiệu điợ̀n thế điợ̀n thế một chiều thì đèn một chiều thì đèn mắc vào hai đầu cuộn thứ cấp có sáng không?

mắc vào hai đầu cuộn thứ cấp có sáng không?

(16)

9

4 2 0 2

4

V 6

:6 V

= 1 ┴

12

8 4 0 ₄

8

V 12

: V

= 1 ┴

K

U₁ = 4V U₂ = 8V

n

₁

= 90 vòng

n

₂

= 180 vòng

KHOA VậT TR ờng cao đẳng s phạm quảng ninh

3 3

4 2

4

1

n₂(vũng) n₁(vũng)

U₂ (V) U₁ (V)

Kết quả Lần thớ nghiệm

90 180

8

(17)

9

4 2 0 2 4

V 6

:6 V

= 1 ┴

K

U₁ = 4V U₂ = 2V

n

₁

= 180 vòng

n

₂

= 90 vòng

3 3

4 2

180 180

4 4

1

n₂(vũng) n₁(vũng)

U₂ (V)

U₁ (V)

Kết quả

Lần thớ nghiệm

9 4

2 0 2

4

V 6

:6 V

= 1 ┴

180 90

2

(18)

9 4

2 0 2

4

V 6

:6 V

= 1 ┴

9 4

2 0 2

4

V 6

:6 V

= 1 ┴

K

U₁ = 3V

U₂ = 6V

n

₁

= 90 vßng n

₂

= 180 vßng

180

3 90

90 180

2 4

2

180 4 180

4 1

n₂(vòng) n₁(vòng)

U₂ (V) U₁ (V)

Kết quả

Lần thí nghiệm

3 6

(19)

B i 37 à

B i 37 à máy biến thế máy biến thế

I. Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế

II. Tác dụng làm biến đổi hiệu điện thế của máy biến thế 1. Quan sát

? Nhìn vào bảng trên em hãy cho biết lần TN nào tăng thế, hạ thế ?

180 90

6 3

3

90 180

2 4

2

180 180

4 4

1

n

₂

(vũng) n

₁

(vũng) U

₂

(V) U

₁

(V)

Kết quả

Lần thớ nghiệm

(20)

B i 37: à

I. Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế

C3

. Căn cứ vào các số liệu trên, hãy rút ra nhận xét về mối quan hệ giữa hiệu điện thế U đặt ở hai đầu các cuộn dây của máy biến thế và số vòng dây của các cuộn t ơng ứng.

- Hiệu điện thế ở hai đầu mỗi cuộn dây của máy biến thế tỷ lệ với số vòng dây của cỏc cuộn dõy t ơng ứng.

2. Kết luận

1. Cấu tạo

1. Quan sỏt

(21)

B i 37: à

I. Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế

2. Kết luận

- Hiệu điện thế ở hai đầu mỗi cuộn dây của máy biến thế tỷ lệ với số vòng dây của mỗi cuộn

2 1 2

1

n n U

U 

Khi hiệu điện thế ở cuộn sơ cấp lớn hơn hiệu điện thế ở cuộn thứ cấp (U1 > U2) ta có máy hạ thế, còn khi U1 < U2 ta có máy tăng thế.

3. Kết luận: Đặt một hiợ̀u điợ̀n thế xoay chiều vào hai đầu cuộn sơ cấp của mỏy biến thế thỡ ở hai đầu của cuộn thứ cấp xuất hiợ̀n hiợ̀u điợ̀n thế xoay chiều.

1. Cấu tạo

1. Quan sỏt 2.Kết luận

(22)

III. Lắp đặt máy biến thế ở hai đầu đ ờng dây tải điện

NHÀ MÁY

ĐIỆN 25 000 V

500 000 V

11 000 V

Tăng thế

11 000 V 380 V

220 V Hạ thế

Hạ thế

(23)

B i 37: à

I. Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế

2. Kết luận

3. Kết luận: Đặt một hiệu điện thế xoay chiều vào hai đầu cuộn sơ cấp của mỏy biến thế thỡ ở hai đầu của cuộn thứ cấp xuất hiện hiệu điện thế xoay chiều.

1. Cấu tạo

1. Quan sỏt

2.Kết luận: Hiệu điện thế ở hai đầu mỗi cuộn dõy của mỏy biến thế tỉ lệ với số vũng dõy mỗi cuộn

-Ở đầu đường dõy tải về phía nhà mỏy điện ta đặt mỏy tăng thế, ở nơi tiờu thụ đặt mỏy hạ thế

2 1 2

1

n n U

U 

III.Lắp đặt mỏy biến thế ở hai đầu đường dõy tải điợ̀n

(24)

Bài làm +Số vòng của cuộn 6V:

1 1 2 1

2

2 2 1

. 6.4000 220 109

n U U n

n  U  n  U   (vòng)

(vòng)

1 1 2 1

2

2 2 1

. 3.4000 220 54

n U U n

n  U   n U  

IV- Vận dụng

+ Số vòng của cuộn 3V:

Một máy biến thế dùng trong nhà cần phải hạ hiệu điện thế từ 220V xuống còn 6V và 3V. Cuộn sơ cấp có 4000 vòng. Tính số vòng dây của các cuộn thứ cấp tương ứng.

C4

B i 37: à

B i 37: à m¸y biÕn thÕ m¸y biÕn thÕ

(25)

Điều nào sau đây là Điều nào sau đây là sai sai khi nĩi về khi nĩi về máy biến thế (MBT)

máy biến thế (MBT)

A / MBT có tác dụng thay đổi hiệu điện thế xoay chiều

B/ MBT có số vòng cuộn sơ cấp và thứ cấp khác nhau.

C/ Khi tải điện năng đi xa thì dùng máy tăng thế.

D/ MBT hoạt động được với cả dòng

điện không đổi.

(26)

Tại sao mỏ hàn lại nóng nhanh vậy?

l₂

l₁ AC: 0,1V

AC: 220 v

- Cuộn sơ cấp hàng nghìn vòng, cuộn thứ cấp vài vòng nh ng dây có tiết diện lớn.

VD mỏ hàn trờn cuộn sơ cấp: 4400 vòng, cuộn thứ cấp: 2 vòng - Công suất 100W. Ta tính đ ợc I = 100 : 0,1= 1000A. Dòng điện lớn nh vậy nên nóng tức thời.

Tuỳ theo từng loại hai cuộn có số vòng khác số liệu trên.

1 2 2

1

n n I

I 

*Máy biến thế ngoài tính năng tăng, giảm điện thế xoay chiều còn có tính năng quan trọng là làm biến đổi c ờng

độ dòng điện. C ờng độ dòng điện trong cuộn sơ cấp và cuộn thứ cấp tỷ lệ nghịch với số vòng dây.

K

KIếN THứC THựC Tế

(27)

B i 37: à

I. Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế

2. Kết luận

1. Cấu tạo

1. Quan sỏt

2.Kết luận: Hiợ̀u điợ̀n thế ở hai đầu mỗi cuộn dõy của mỏy biến thế tỉ lợ̀ với số vòng dõy mỗi cuộn

III.Lắp đặt mỏy biến thế ở hai đầu đường dõy tải điợ̀n

IV.Vận dụng HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

2 1 2

1

n n U

U 

Về học bài, đọc phần “ Cú thờ̉ em chưa biết”.

Làm bài tập 37.2 sỏch bài tập

Chuõ̉n bị trước cỏc cõu hỏi ở bài tụ̉ng kết chương 2

(28)