Tiết 140, 141. Ôn tập tiếng việt lớp 9

(1)

Trường THCS Phan Bội Châu – Đại Lộc – Quảng Nam

GV: Đặng Thị Hoà

Tiết 138:

ÔN TẬP TIẾNG VIỆT

(2)

(3)

Khởi ngữ

Các thành phần biệt lập

Liên kết câu và liên kết đoạn văn Nghĩa tường minh và hàm ý

Nội dung ôn tập

Tiết 138 :

ÔN TẬP TIẾNG VIỆT

(4)

Tiết 138 :

ÔN TẬP TIẾNG VIỆT

I. Khởi ngữ và các thành phần biệt lập : 1. Chọn câu trả lời đúng nhất:

A. Thành phần câu đứng trước chủ ngữ.

B. Thành phần câu dùng để nêu lên đề tài được nói đến . trong câu.

C. Thành phần câu nêu lên đối tượng được nói đến ở . vị ngữ.

D. Thành phần câu đứng trước chủ ngữ dùng để nêu . lên đề tài được nói đến trong câu.

Khởi ngữ là gì?

(5)

Các thành phần biệt

lập (A)

Công dụng (B) Nối

1. Tình thái a/ Bộc lộ tâm lí của người nói (vui, buồn, mừng, giận…).

1 - … 2. Cảm thán b/ Tạo lập hoặc duy trì quan

hệ giao tiếp.

2 - … 3. Gọi - đáp c/ Bổ sung một số chi tiết cho

nội dung chính của câu.

3 - … 4. Phụ chú d/ Thể hiện cách nhìn của

người nói đối với sự việc được nói đến trong câu.

4 - …

2. Nối cột (A) và (B) sao cho phù hợp:

d a

b

c

(6)

Tiết 138 :

ÔN TẬP TIẾNG VIỆT

I. Khởi ngữ và các thành phần biệt lập :

a/ Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, làm phu hồ cho nó.

1. Hãy cho biết mỗi từ ngữ in màu xanh trong các đoạn trích sau đây là thành phần gì của câu. Ghi kết quả phân tích vào bảng tổng kết.

(Kim Lân, Làng)

Khởi ngữ

Thành phần biệt lập

Tình thái Cảm thán Gọi - đáp Phụ chú Xây

cái lăng ấy

(7)

Tiết 138 :

ÔN TẬP TIẾNG VIỆT

b/ Tim tôi cũng đập không rõ. Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung là chiếc kim đồng

hồ. (Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)

Dường như

(8)

Tiết 138 :

ÔN TẬP TIẾNG VIỆT

c/ Đến lượt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh - những người

con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ sa Pa)

Những người con gái … nhìn ta như vậy

(9)

Tiết 138 :

ÔN TẬP TIẾNG VIỆT

Những người con gái … nhìn ta như vậy d/ - Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ. Đi bốn năm hôm mới lên đến đây, vất vả quá !

(Kim Lân, Làng)

Thưa vất vả ông

quá

(10)

Tiết 138 :

ÔN TẬP TIẾNG VIỆT

Những người con gái … nhìn ta như vậy Thưa

vất vả ông quá 1. BT1/109

2. BT2/110 Viết đoạn văn ngắn giới thiệu truyện ngắn “Bến quê” của Nguyễn Minh Châu, trong đó có ít nhất một câu chứa khởi ngữ và một câu chứa thành phần tình thái.

(11)

Các đoạn văn trong một văn bản cũng như các câu trong một đoạn văn phải liên kết chặt chẽ với nhau về nội dung và hình thức.

- Về nội dung:

+ Các đoạn văn phải phục vụ chủ đề chung của văn bản, các câu phải phục vụ chủ đề của đoạn văn (liên kết chủ đề) ;

+ Các đoạn văn và các câu văn phải được sắp xếp theo một trình tự hợp lí (liên kết lô-gíc).

- Về hình thức, các câu và các đoạn văn có thể được liên kết với nhau bằng một số biện pháp chính: Phép lặp, phép thế, phép đồng nghĩa, phép trái nghĩa, phép liên tưởng, phép nối …

II. Liên kết câu và liên kết đoạn văn:

Tiết 138 :

ÔN TẬP TIẾNG VIỆT

(12)

a/ Ở rừng mùa này thường như thế. Mưa. Nhưng mưa đá.

Lúc đầu tôi không biết. Nhưng rồi có tiếng lanh canh gõ trên nóc hang. Có cái gì vô cùng sắc xé không khí ra từng mảnh vụn. Gió. Và tôi thấy đau, ướt ở má.

1&2. Hãy cho biết mỗi từ ngữ in màu xanh trong các đoạn trích dưới đây thể hiện phép liên kết nào ? Ghi kết quả phân tích vào bảng tổng kết.

Tiết 138 :

ÔN TẬP TIẾNG VIỆT

(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)

Phép liên kết Lặp từ

ngữ

ĐN, TN và LT

Thế Nối Từ ngữ

tương ứng

Nhưng,

Nhưng rồi, Và

(13)

Tiết 138 :

ÔN TẬP TIẾNG VIỆT

Phép liên kết Lặp từ

ngữ

ĐN, TN và LT

Thế Nối Từ ngữ

tương ứng

Nhưng,

b/ Từ phòng bên kia một cô bé rất xinh mặc chiếc áo may ô con trai và vẫn còn cầm thu thu một đoạn dây sau lưng chạy sang. Cô bé bên nhà hàng xóm đã quen với công việc này. Nó lễ phép hỏi Nhĩ: “ Bác cần nằm xuống phải không ạ ?”.

. (Nguyễn Minh Châu, Bến quê)

Cô bé Nó

(14)

Tiết 138 :

ÔN TẬP TIẾNG VIỆT

Phép liên kết Lặp từ

ngữ

ĐN, TN và LT

Thế Nối Từ ngữ

tương ứng

Nhưng,

Cô bé Nó

c/ Nhưng cái “ com – pa” kia lấy làm bất bình lắm, tỏ vẻ khinh bỉ, cười kháy tôi như cười kháy một người Pháp không biết đến Nã Phá Luân, một người Mỹ không biết đến Hoa Thịnh Đốn vậy ! Rồi nói:

- Quên à! Phải, bây giờ cao sang rồi thì để ý đâu đến bọn chúng tôi nữa !

Tôi hoảng hốt, đứng dậy nói : - Đâu có phải thế ! Tôi...

(Lỗ Tấn, Cố hương)

thế

(15)

Nghe đoạn nhạc sau, tìm thành phần biệt lập có trong câu hát đầu tiên và cho biết đó là thành phần biệt lập nào?

Đặt một câu có

thành phần tình thái

phù hợp với hình bên.

Ô CỬA BÍ MẬT

Đặt một câu có

thành phần phụ chú

phù hợp với hình bên.

Nghe đoạn nhạc sau, tìm thành phần biệt lập có trong câu hát cuối cùng và cho biết đó là thành phần biệt lập nào?

3 4

1 2

(16)