Trang 1 LỊCH SỬ THẾ GIỚI HIỆN ĐẠI (1917 - 1945)
CHỦ ĐỀ 1: CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917 VÀ CUỘC ĐẤU TRANH BẢO VỆ CÁCH MẠNG (1917 - 1921)
Mục tiêu
❖ Kiến thức
+ Trình bày được những nét chính về tình hình kinh tế, chính trị, xã hội của nước Nga đầu thế kỉ XX. Qua đó thấy được sự xuất hiện tình thế cách mạng ở Nga năm 1917.
+ Trình bày được diễn biến chính của cuộc Cách mạng tháng Hai và Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917.
+ Hiểu được tính chất của hai cuộc cách mạng ở Nga năm 1917.
Giải thích được tại sao năm 1917, ở Nga diễn ra hai cuộc cách mạng.
Chỉ ra được điểm giống và khác nhau giữa hai cuộc cách mạng đó.
+ Hiểu được ý nghĩa của Cách mạng tháng Mười Nga và ảnh hưởng của cuộc cách mạng này đối với lịch sử nhân loại.
❖ Kĩ năng
+ Tổng hợp và hệ thống hóa kiến thức lịch sử.
+ So sánh hai cuộc cách mạng ở Nga năm 1917 để tìm ra những điểm giống và khác nhau giữa hai cuộc cách mạng đó.
+ Phân tích đặc điểm của hai cuộc cách mạng ở Nga năm 1917, qua đó giải thích được khái niệm: cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới, cách mạng vô sản.
Trang 2 - https://thi247.com/
I. LÍ THUYẾT TRỌNG TÂM
CÁCH MẠNG Ở NGA NĂM 1917 1. Cách mạng tháng Hai
- Nguyên nhân:
+ Chính trị:
- Đầu thế kỉ XX, Nga vẫn là một nước quân chủ chuyên chế.
- Nga hoàng đẩy nhân dân vào cuộc chiến tranh đế quốc, gây hậu quả nghiêm trọng.
+ Kinh tế: lạc hậu, công nghiệp, nông nghiệp đình đốn.
+ Xã hội:
- Đời sống nhân dân cực khổ.
- Phong trào phản đối chiến tranh khắp nơi.
→ Mâu thuẫn giữa nhân dân Nga với Nga hoàng gay gắt → cách mạng bùng nổ.
- Mục tiêu:
+ Lật đổ chế độ phong kiến Nga hoàng.
+ Chống chiến tranh đế quốc.
- Lãnh đạo: Giai cấp vô sản thông qua đội tiền phong là Đảng Bônsêvích, đứng đầu là Lênin.
- Động lực: Công nhân, nông dân, binh lính.
- Diễn biến chính:
+ Ngày 23/2/1917, cách mạng bùng nổ với cuộc biểu tình của 9 vạn nữ công nhân Pêtơrôgrát.
+ Phong trào chuyển từ tổng bãi công chính trị sang khởi nghĩa vũ trang.
- Kết quả:
+ Lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế.
+ Thành lập Chính phủ lâm thời của tư sản và các Xô viết của công - nông - binh lính.
- Tính chất: Cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới (lần hai).
- Ý nghĩa:
+ Tạo điều kiện để đưa nước Nga phát triển.
+ Là bước quá độ cho sự bùng nổ và thắng lợi của cách mạng xã hội chủ nghĩa (Cách mạng tháng Mười).
2. Cách mạng tháng Mười - Nguyên nhân:
+ Nga tồn tại 2 chính quyền song song, đại diện cho những lợi ích khác nhau: Chính phủ lâm thời (tư sản); chính quyền Xô viết (vô sản).
+ Chính phủ tư sản lâm thời không đáp ứng quyền lợi của nhân dân; tiếp tục đẩy nhân dân tham gia chiến tranh thế giới.
→ Lênin và Đảng Bônsêvích xác định chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa (qua Luận cương tháng Tư).
Trang 3 - https://thi247.com/
+ Tháng 10/1917, Lênin về nước trực tiếp lãnh đạo khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền.
- Mục tiêu:
+ Lật đổ chính quyền của giai cấp tư sản, địa chủ.
+ Tạo điều kiện đưa nước Nga đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội.
- Lãnh đạo: Giai cấp vô sản thông qua đội tiền phong là Đảng Bônsêvích, đứng đầu là Lênin.
- Động lực: Công nhân, nông dân, binh lính.
- Diễn biến chính:
+ Đêm 24/10/1917, bắt đầu khởi nghĩa.
+ Đêm 25/10, tấn công cung điện Mùa Đông, bắt giữ các bộ trưởng của Chính phủ tư sản.
→ khởi nghĩa Pêtơrôgrát giành thắng lợi.
+ Ngày 3/11/1918, chính quyền Xô viết giành thắng lợi trên khắp nước Nga.
- Kết quả:
+ Lật đổ chính phủ lâm thời của giai cấp tư sản.
+ Thành lập chính quyền Xô viết do Lênin đứng đầu.
- Tính chất: Cách mạng xã hội chủ nghĩa (cách mạng vô sản).
- Ý nghĩa:
+ Đập tan ách áp bức, bóc lột của phong kiến, tư sản, giải phóng nhân dân lao động.
+ Làm thay đổi cục diện chính trị thế giới.
+ Cổ vũ và để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho cách mạng thế giới.
+ Mở đầu thời kì lịch sử thế giới hiện đại.
Trang 4 - https://thi247.com/
II. HỆ THỐNG CÂU HỎI ÔN LUYỆN
➢ CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
Câu 1: Trong các tiền đề sau đây, tiền đề nào quan trọng nhất dẫn đến cách mạng bùng nổ và thắng lợi ở Nga năm 1917.
A. Chủ nghĩa đế quốc là sự chuẩn bị vật chất đầy đủ cho CNXH.
B. Nước Nga là nơi tập trung cao độ các mâu thuẫn của chủ nghĩa đế quốc.
C. Đầu năm 1917, nước Nga trở thành khâu yếu nhất trong sợi dây chuyền của chủ nghĩa đế quốc thế giới.
D. Giai cấp vô sản Nga có lý luận và đường lối cách mạng đúng đắn.
Câu 2: Sau cách mạng 1905 - 1907, nước Nga theo thể chế chính trị nào?
A. Xã hội chủ nghĩa. B. Dân chủ đại nghị. C. Quân chủ chuyên chế. D. Quân chủ lập hiến.
Câu 3: Thái độ của Nga hoàng đối với cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất 1914 - 1918 như thế nào?
A. Đứng ngoài cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất.
B. Đẩy nhân dân Nga vào cuộc chiến tranh đế quốc.
C. Tham chiến một cách có điều kiện.
D. Tham gia cuộc chiến tranh khi thấy lợi nhuận.
Câu 4: Sự tồn tại của chế độ quân chủ và những tàn tích phong kiến ở Nga đã tác động đến nền kinh tế như thế nào?
A. Bước đầu tạo điều kiện cho kinh tế phát triển.
B. Tạo điều kiện cho kinh tế phát triển mạnh mẽ.
C. Kìm hãm nặng nề sự phát triền của chủ nghĩa tư bản.
D. Làm cho nền kinh tế khủng hoảng, suy yếu trầm trọng.
Câu 5: Trước phong trào đấu tranh của nhân dân, thái độ của Nga hoàng như thế nào?
A. Bất lực, không còn khả năng tiếp tục thống trị được nữa.
B. Đàn áp, dập tắt được phong trào của nhân dân.
C. Nhờ sự giúp đỡ của các đế quốc khác.
D. Bỏ chạy ra nước ngoài.
Câu 6: Tính chất của cuộc cách mạng tháng Hai ở Nga là
A. cách mạng dân chủ tư sản kiểu cũ. B. cách mạng vô sản.
C. cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới. D. cách mạng văn hóa.
Câu 7: Đỉnh cao của hình thức đấu tranh trong cuộc Cách mạng tháng Hai ở Nga 1917 là gì?
A. Khởi nghĩa từng phần.
B. Biểu tình thị uy.
C. Chuyển từ tổng bãi công chính trị sang khởi nghĩa vũ trang.
D. Tổng khởi nghĩa giành chính quyền.
Câu 8: Tình trạng chính trị của nước Nga sau thắng lợi của Cách mạng tháng Hai là A. hai chính quyền song song tồn tại B. quân đội cũ nổi dậy chống phá.
C. các nước đế quốc can thiệp vào nước Nga. D. chính phủ tư sản bị lật đổ.
Câu 9: Thể chế chính trị của nước Nga sau thắng lợi của Cách mạng tháng Hai 1917 là
Trang 5 - https://thi247.com/
A. quân chủ chuyên chế. B. cộng hòa.
C. quân chủ lập hiến. D. xã hội chủ nghĩa.
Câu 10: Luận cương tháng Tư của Lê-nin đã chỉ ra mục tiêu và đường lối của Cách mạng tháng Mười là chuyển từ
A. cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng Xã hội chủ nghĩa.
B. cách mạng dân chủ tư sản kiểu cũ sang cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới.
C. đấu tranh chính trị sang khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền.
D. cách mạng tư sản sang cách mạng vô sản.
Câu 11: Tính chất của cuộc Cách mạng tháng Mười Nga 1917 là
A. cách mạng tư sản kiểu cũ. B. cách mạng xã hội chủ nghĩa.
C. cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới. D. cách mạng tư sản điển hình.
Câu 12: Sự kiện mở đầu cho cuộc cách mạng tháng Hai 1917 là A. Cuộc biểu tình của nữ công nhân Pê-tơ-rô-grát.
B. Các Xô viết được thành lập.
C. Cuộc tấn công vào Cung điện Mùa Đông.
D. Lê-nin về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng.
Câu 13: Thái độ của nhân dân trước việc Nga hoàng đẩy nước Nga vào cuộc chiến tranh đế quốc?
A. Đồng tình ủng hộ.
B. Bất lực trước tình hình đó.
C. Nổi dậy đấu tranh đòi lật đổ chế độ Nga hoàng.
D. Bỏ chạy ra nước ngoài.
Câu 14: Đâu không phải là ý nghĩa của Cách mạng tháng Mười Nga 1917?
A. Mở ra kỉ nguyên mới và làm thay đổi hoàn toàn tình hình đất nước Nga.
B. Đưa nhân dân lao động đứng lên làm chủ đất nước.
C. Làm thay đổi cục diện chính trị thế giới.
D. Đưa tới sự ra đời của nhà nước tư sản đầu tiên trên thế giới.
Câu 15: Mục tiêu trong Luận cương tháng Tư của Lê-nin là gì?
A. Chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng Xã hội chủ nghĩa.
B. Chuyển từ chế độ phong kiến sang cách mạng dân chủ tư sản.
C. Duy trì chế độ lâm thời của giai cấp tư sản.
D. Tạo điều kiện cho giai cấp tư sản phát triển.
Câu 16: Cách mạng tháng Mười Nga (1917) đặt dưới sự lãnh đạo của
A. Các-mác B. Ăng-ghen. C. X-ta-lin. D. Lê-nin.
Câu 17: Đâu là ý nghĩa của Luận cương tháng Tư do Lê-nin soạn thảo?
A. Giác ngộ cách mạng cho đông đảo quần chúng nhân dân.
B. Trang bị vũ khí tư tưởng cho mọi giai cấp, tầng lớp.
C. Chỉ rõ mục tiêu, đường lối chuyển sang cách mạng Xã hội chủ nghĩa.
D. Cổ vũ quần chúng tích cực đứng dậy khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền.
Câu 18: “Hỡi đồng bảo bị đọa đầy đau khổ, đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con đường giải phóng chúng ta”. Nguyễn Ái Quốc rút ra chân lý đó dưới sự ảnh hưởng của cuộc cách mạng nào sau đây?
Trang 6 - https://thi247.com/
A. Cách mạng Trung Hoa. B. Cách mạng tư sản Pháp.
C. Cách mạng tháng Mười Nga. D. Cách mạng tháng Hai ở Nga.
Câu 19: Trên tờ báo sự thật, số ra ngày 27/1/1924, Nguyễn Ái Quốc có viết: Khi còn sống, Người là cha, thầy học, đồng chí và cố vấn của chúng ta. Ngày này, Người là ngôi sao sáng chỉ đường cho chúng ta đi tới cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa”. Nguyễn Ái Quốc đang nói về ai?
A. Phi-den Cat-xtơ-rô. B. Mao Trạch Đông. C. Lê-nin. D. Các-mác.
➢ CÂU HỎI TỰ LUẬN
Câu 1: Trình bày tình hình nước Nga trước cách mạng.
Câu 2: Nhiệm vụ chủ yếu của cuộc cách mạng tháng Hai năm 1917 ở Nga là gì? Sau cách mạng tháng Hai, tình hình nước Nga có gì đặc biệt? Nhiệm vụ mới đặt ra cho cách mạng Nga sau cách mạng tháng Hai?
Câu 3: Vì sao năm 1917, nước Nga diễn ra hai cuộc cách mạng?
Câu 4: Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười Nga.
Câu 5: So sánh điểm giống và khác nhau giữa Cách mạng tháng Hai và Cách mạng tháng Mười ở Nga năm 1917.
Trang 7 - https://thi247.com/
III. ĐÁP ÁN
➢ CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
1 - C 2 - C 3 - B 4 - C 5 - A 6 - C 7 - C 8 - A 9 - C 10 - A 11 - B 12 - A 13 - C 14 - D 15 - A 16 - D 17 - C 18 - C 19 - C
➢ CÂU HỎI TỰ LUẬN
Câu 1: Trình bày tình hình nước Nga trước cách mạng.
- Kinh tế: công - nông nghiệp suy sụp, đình đốn do chính sách lạc hậu của chế độ Nga hoàng và hậu quả của việc Nga hoàng đẩy nước Nga vào Chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Chính trị: chế độ quân chủ chuyên chế Nga hoàng khủng hoảng, không đủ sức thống trị.
- Xã hội: đời sống các tầng lớp nhân dân Nga đều khó khăn. Nước Nga là nơi tập trung cao độ các mâu thuẫn của chủ nghĩa đế quốc: mâu thuẫn giai cấp (vô sản - tư sản; nông dân - địa chủ phong kiến); mâu thuẫn dân tộc (hơn 100 dân tộc trong đế quốc Nga - chế độ phong kiến Nga hoàng); mâu thuẫn giữa đế quốc Nga với các đế quốc khác.
→ Đầu năm 1917, tình thế cách mạng đã xuất hiện ở Nga.
Câu 2: Nhiệm vụ chủ yếu của cuộc cách mạng tháng Hai năm 1917 ở Nga là gì? Sau cách mạng tháng Hai, tình hình nước Nga có gì đặc biệt? Nhiệm vụ mới đặt ra cho cách mạng Nga sau cách mạng tháng Hai?
- Đầu năm 1917, nước Nga vẫn là nước quân chủ chuyên chế. Chế độ phong kiến lạc hậu, khủng hoảng → nhiệm vụ đặt ra cho cuộc cách mạng Nga là lật đổ chế độ phong kiến lỗi thời.
- Sau cách mạng tháng Hai năm 1917, ở Nga xuất hiện cục diện 2 chính quyền song song tồn tại:
+ Chính phủ lâm thời của giai cấp tư sản.
+ Các Xô viết đại biểu của công nhân, nông dân, binh lính.
→ Hai chính quyền đại diện cho 2 chế độ xã hội đối lập nhau nên không thể cùng tồn tại lâu dài.
→ Nhiệm vụ mới đặt ra cho nước Nga là lật đổ chính phủ lâm thời tư sản, giành chính quyền về tay nhân dân.
Câu 3: Vì sao năm 1917, nước Nga diễn ra hai cuộc cách mạng?
- Tình hình nước Nga đầu năm 1917 đặt nước Nga tiến đến một cuộc cách mạng tư sản nhằm lật đổ chế độ phong kiến: Cách mạng tháng Hai năm 1917.
- Cuộc Cách mạng tháng hai (1917) đã lật đổ chế độ Nga hoàng nhưng những mâu thuẫn chồng chéo trong lòng xã hội nước Nga vẫn chưa được giải quyết.
- Sau cách mạng tháng Hai, hai chính quyền song song tồn tại đại diện cho lợi ích của các giai cấp đối lập nên không thể tồn tại lâu dài. Trước tình hình đó, Lê-nin và Đảng Bôn-sê-vích đã chuẩn bị kế hoạch tiếp tục làm Cách mạng vô sản, lật đổ Chính phủ tư sản lâm thời: Luận cương tháng Tư (1917).
Trang 8 - https://thi247.com/
- Trải qua 8 tháng đấu tranh hòa bình nhưng giai cấp tư sản không chịu từ bỏ quyền lực của mình, mặt khác lực lượng quần chúng đông đảo đủ sức lật đổ giai cấp tư sản. Chính vì vậy, Đảng Bôn-sê- vích đã chuyển sang khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền làm cuộc Cách mạng thứ Hai - Cách mạng tháng Mười.
Câu 4: Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười Nga.
* Đối với nước Nga:
- Cách mạng tháng Mười mở ra một kỉ nguyên mới và làm thay đổi hoàn toàn tình hình đất nước và số phận hàng triệu con ngưởi ở Nga.
- Lần đầu tiên trong lịch sử nước Nga, giai cấp công nhân, nhân dân lao động và các dân tộc được giải phóng, thoát khỏi mọi gông xiềng nô lệ, đứng lên làm chủ đất nước và vận mệnh của mình.
- Một chế độ xã hội mới được thiết lập: chế độ XHCN.
* Đối với thế giới: Cách mạng tháng Mười có ảnh hưởng mạnh mẽ tới tiến trình lịch sử và cục diện thế giới:
- Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười và sự ra đời của nhà nước xã hội chủ nghĩa Xô viết đầu tiên trên thế giới đã làm cho chủ nghĩa tư bản không còn là một hệ thống hoàn chỉnh bao trùm thế giới.
- Thức tỉnh, cổ vũ mạnh mẽ phong trào cách mạng thế giới, mở ra con đường mới cho các dân tộc bị áp bức: con đường cách mạng vô sản.
Câu 5: So sánh điểm giống và khác nhau giữa Cách mạng tháng Hai và Cách mạng tháng Mười ở Nga.
Cách mạng tháng Hai Cách mạng tháng Mười Mục tiêu Lật đổ chế độ phong kiến chuyên chế,
thiết lập nền cộng hòa.
Lật đổ chính phủ lâm thời tư sản, đưa giai cấp vô sản lên nắm chính quyền.
Kẻ thù Chế độ phong kiến. Chính phủ lâm thời tư sản.
Lực lượng Quần chúng nhân dân lao động, nòng cốt là công - nông.
Quần chúng nhân dân lao động, nòng cốt là công - nông.
Lãnh đạo Đảng Bôn-sê-vích Nga - chính đảng của giai cấp vô sản.
Đảng Bôn-sê-vích Nga - chính đảng của giai cấp vô sản.
Kết quả
- Chế độ phong kiến bị lật đổ, Nga trở thành nước cộng hòa.
- Xuất hiện cục diện hai chính quyền song song tồn tại.
Chính phủ lâm thời tư sản bị lật đổ, chính quyền vô sản được thiết lập.
Tính chất Cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới. Cách mạng vô sản (cách mạng xã hội chủ nghĩa).
