BÀI 1. TỰ HÀO VỀ TRUYỀN THỐNG GIA ĐÌNH, DÒNG HỌ KHỞI ĐỘNG
Câu hỏi (trang 4 SGK GDCD 6):
Cả lớp cùng nghe bài hát "Ba ngọn nến lung linh", nhạc và lời Ngọc Lễ Trả lời câu hỏi:
Nội dung của bài hát nói lên điều gì?
Ghi lại ca từ thể hiện nội dung đó.
Trả lời
Sau khi nghe xong bài hát "Ba ngọn nến lung linh" em thấy:
- Nội dung bài hát nói về: tình cảm, tình yêu thương của các thành viên trong gia đình.
- Ca từ thể hiện điều đó:
+ Ôm ấp ta ngày thơ.
+ Cho ta bao nhiêu niềm thương mến.
+ Ấm áp trái tim quay về.
+ Bên nhau mỗi khi đơn độc.
+ Cùng một mái nhà, cùng buồn cùng vui.
KHÁM PHÁ
1. Truyền thống của gia đình, dòng họ Câu 1 (trang 5 SGK GDCD 6):
a. Truyền thống của gia đình giáo sư Tôn Thất Tùng được thể hiện như thế nào qua thông tin trên?
b. Em còn biết những truyền thống nào khác của các gia đình, dòng họ?
c. Em hiểu thế nào là truyền thống gia đình, dòng họ?
Trả lời
a. Truyền thống của gia đình giáo sư Tôn Thất Tùng được thể hiện: Ba người con của Giáo sư đều tiếp nối truyền thống, sự nghiệp của cha trong ngành Y. Là gia đình nổi tiếng trong lịch sử y học của Việt Nam và thế giới.
b. Những truyền thống khác của gia đình, dòng họ là: truyền thống hiếu học, truyền thống hiếu thảo, chăm chỉ lao động, …
c. Truyền thống gia đình, dòng họ là những giá trị tốt đẹp được hình thành trong quá trình và phát triển, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, được mọi người trong một gia đình, dòng họ thực hiện.
2. Ý nghĩa của truyền thống gia đình, dòng họ Câu 1 (trang 6 SGK GDCD 6):
a. Vì sao chị Nga đã thành công trong nghề làm cốm?
b. Theo em, truyền thống gia đình, dòng họ mang lại điều gì cho mỗi chúng ta?
Trả lời
a. Theo em, chị Nga thành công trong nghề làm cốm vì đây là nghề truyền thống tốt đẹp của gia đình chị, từ xa xưa chị đã học hỏi và tiếp thu được những kinh nghiệm nhất định về nghề cốm của cha ông đi trước, do đó, khi theo nghề làm cốm, chị dễ dàng thành công hơn so với các nghề khác. Ngoài ra nhờ tinh thần phát huy, giữ gìn và phát triển truyền thống tốt đẹp của gia đình, tinh thần cầu thị, am hiểu về thị trường, chịu khó học hỏi mà chị có được thành công như hôm nay.
b. Truyền thống gia đình, dòng họ mang lại cho mỗi chúng ta thêm những kinh nghiệm và sức mạnh trong cuộc sống, góp phần làm phong phú truyền thống và bản sắc dân tộc, nhất là thời đại ngày nay.
3. Giữ gìn, phát huy truyền thống gia đình, dòng họ
Tình huống 1: Tiến đã biết giữ gìn, phát huy truyền thống của gia đình, dòng họ như thế nào?
Trả lời
Tiến đã biết giữ gìn, phát huy truyền thống của gia đình, dòng họ: Được sinh ra trong một gia đình, dòng họ có truyền thống hiếu học nên Tiến luôn quyết tâm phấn đấu học giỏi. Từ lớp 1 -> 6 Tiến luôn chăm chỉ học và đạt học sinh xuất sắc.
Tình huống 2: Yến đã làm gì để giữ gìn truyền thống của gia đình?
Trả lời
Để giữ gìn nghề truyền thống gia đình, Yến đã hỏi bố mẹ để tìm hiểu về nghề dệt chiếu cói của gia đình mình, phụ giúp bố mẹ và làm quen về cách dệt chiếu cói => quyết định đi theo nghề dệt chiếu cói của gia đình.
LUYỆN TẬP
Câu 1: (trang 7 SGK GDCD 6):
Em hãy bày tỏ quan điểm của mình với các ý kiến dưới đây:
A. Trong thời đại công nghiệp 4.0, con người càng phải giữ gìn và phát huy truyền thống của gia đình, dòng họ.
B. Chỉ những gia đình làm nghề cổ truyền mới cần giữ gìn và phát huy truyền thống của gia đình, dòng họ.
C. Gia đình, dòng họ nào cũng có truyền thống tốt đẹp cần phát huy.
D. Chỉ những gia đình, dòng họ nổi tiếng mới có truyền thống tốt đẹp.
Trả lời
- Em đồng ý với ý A, bởi vì khi xã hội phát triển, nhu cầu của con người càng cao thì việc giữ gìn và phát huy truyền thống của gia đình, dòng họ là một lợi thế để mở rộng và phát triển hơn.
- Em không đồng ý với ý B, bởi vì ngoài những gia đình làm nghề cổ truyền thì mỗi gia đình đều có những truyền thống tốt đẹp riêng cần được gìn giữ và phát huy.
- Em đồng ý với ý C, bởi vì gia đình, dòng họ nào cũng sẽ có truyền thống tốt đẹp cần phát huy và phát triển.
- Em không đồng ý với ý D, bởi vì mỗi gia đình, dòng họ đều có nét truyền thống tốt đẹp riêng mà không chỉ gia đình, dòng họ nổi tiếng mới có truyền thống tốt đẹp.
Câu 2 (trang 8 SGK GDCD 6):
Bình rất tự hào về nghề làm lồng đèn trung thu truyền thống do ông nội là “nghệ nhân làm lồng đèn” đã truyền lại cho con cháu trong gia đình. Bình kể với các bạn rằng, để làm được một chiếc lồng đèn đòi hỏi nhiều công đoạn rất công phu, tỉ mỉ và sự khéo léo của đổi bàn tay. Nghe kể, một số bạn tỏ vẻ coi thường nói: Nghề làm lồng đèn thì có gì cao siêu mà tự hào, phải học giỏi, đỗ đạt cao hay phát minh ra cái gì đó thì mới đáng kể chứ!
a. Theo em, suy nghĩ của các bạn là đúng hay sai? Tại sao ? b. Em có thể học tập được điều gì ở Bình?
Trả lời
a. Theo em, suy nghĩ của các bạn là không đúng. Vì nghề làm lồng đèn cũng là một nghề truyền thống và là truyền thống tốt đẹp của gia đình nhà bạn Bình. Vì vậy, việc bạn Bình yêu và tự hào về nghề làm lồng đèn là đúng đắn. Các bạn khác không được phép chế giễu, coi thường nghề truyền thống của gia đình bạn.
b. Điều em học tập được ở bạn Bình: Luôn giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ mình.
Câu 3 (trang 8 SGK GDCD 6):
Em đã làm gi để giữ gìn và phát huy truyền thống của gia đình, dòng họ trong học tập và lao động?
Trả lời
Dòng họ em là dòng họ có truyền thống về sự hiếu học, hiếu thảo của con cháu trong gia đình.
Tiếp nối truyền thống đó, em luôn cố gắng hoàn thiện bản thân mỗi ngày, biết vâng lời, lễ phép, kính trên nhường dưới, và đặc biệt cố gắng phấn đấu, chăm chỉ học tập để đạt được kết quả học tập cao nhất, xứng đáng là người con, người cháu của dòng họ.
VẬN DỤNG
Câu 1 (trang 8 SGK GDCD 6):
Em hãy lập và thực hiện kế hoạch cá nhân về giữ gìn, phát huy truyền thống gia đình, dòng họ mình theo các bước sau:
- Tìm hiểu truyền thống của gia đình, dòng họ mình.
- Lập kế hoạch chi tiết về giữ gìn, phát huy truyền thống của gia đình, dòng họ mình bằng những việc làm cụ thể, thiết thực, phù hợp.
(Yêu cầu: dự kiến thời gian, các bước thực hiện, biện pháp thực hiện, người có thẻ hồ trợ) - Thực hiện kế hoạch đề ra.
Trả lời:
Dưới đây là một ví dụ về việc lập và thực hiện kế hoạch cá nhân về giữ gìn, phát huy truyền thống hiếu học của gia đình, dòng họ mình:
* Truyền thống của gia đình, dòng họ: hiếu học.
* Kế hoạch chi tiết:
- Dự kiến thời gian: không giới hạn vì việc học là việc gắn với mỗi người trong suốt cuộc đời.
- Các bước thực hiện:
+ Xác định mục tiêu: đạt kết quả học tập cao trong mỗi kì thi, trau dồi thêm nhiều kiến thức của cuộc sống.
+ Biện pháp thực hiện: Chăm chỉ làm bài tập về nhà, lập kế hoạch tự học mỗi ngày, dành thời gian đọc sách, học hỏi từ mọi người…
+ Những người có thể hỗ trợ: Bố mẹ, thầy cô, bạn bè,…
- Tiến hành thực hiện các công việc đã đề ra.
Câu 2 (trang 8 SGK GDCD 6):
Thử làm “Phóng viên nhí”
Em hãy phỏng vấn 3 người lớn tuổi trong dòng họ của em hoặc các dòng họ xung quanh về truyền thống của dòng họ mình. Sản phẩm của các em sẽ được trưng bày trong lớp vào tuần học tiếp theo.
Gợi ý:
Lấy tin (phỏng vấn về dòng họ đó);
Lấy ảnh, tư liệu;
Viết bài báo.
Bài làm:
Gợi ý: Mỗi gia đình, dòng họ sẽ có những truyền thống khác nhau.
Do đó, mỗi học sinh tự thực hiện nhiệm vụ dựa theo từng bước gợi ý ở phần đề bài sau đó các em viết thành bản báo cáo.
Trong quá trình phỏng vấn yêu cầu thu thập được những thông tin cần thiết như:
- Truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ đó là gì?
- Biểu hiện của truyền thống đó từ xa xưa như thế nào, kể tên những người đóng góp hình thành nên truyền thống đó.
- Ngày nay có định hướng như thế nào để gìn giữ và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ đó.
