BÀI 22: QUANG HỢP Ở THỰC VẬT A/ Câu hỏi mở đầu
Trả lời câu hỏi mục “Mở đầu” trang 101 SGK Khoa học tự nhiên 7: Thực vật có khả năng tự tổng hợp chất hữu cơ cung cấp cho cơ thể và nhiều sinh vật khác trên Trái Đất. Khả năng kì diệu đó được gọi là quang hợp. Vậy quang hợp diễn ra ở đâu trong cơ thể thực vật? Thực vật thực hiện được quá trình đó bằng cách nào?
Trả lời:
- Trong cơ thể thực vật, quang hợp có thể diễn ra ở tất cả các cơ quan chứa diệp lục như thân, cành, quả non, lá,… Tuy nhiên, lá là cơ quan quang hợp chủ yếu của cây.
- Quá trình quang hợp ở thực vật: Thực vật hấp thu năng lượng ánh sáng Mặt Trời, nước và khí carbon dioxide để tổng hợp chất hữu cơ cho cơ thể sử dụng và giải phóng oxygen ra ngoài môi trường.
B/ Câu hỏi giữa bài
I. KHÁI QUÁT VỀ QUANG HỢP
Trả lời câu hỏi mục “Hoạt động” trang 101 SGK Khoa học tự nhiên 7:
1. Quan sát Hình 22.1 rồi hoàn thành nội dung theo mẫu Bảng 22.1.
Bảng 22.1
Nguyên liệu (Chất lấy vào)
Sản phẩm (Chất tạo ra)
Các yếu tố tham gia
? ? ?
2. Dựa vào kết quả ở câu 1, phát biểu khái niệm và viết phương trình tổng quát quá trình quang hợp.
Trả lời:
1. Hoàn thành bảng 22.1:
Nguyên liệu (Chất lấy vào)
Sản phẩm (Chất tạo ra)
Các yếu tố tham gia
- Nước, chất khoáng - Khí carbon dioxide
- Khí oxygen
- Glucose → Tinh bột
- Diệp lục
- Ánh sáng mặt trời 2.
- Khái niệm quang hợp: Quang hợp là quá trình lá cây sử dụng nước và khí carbon dioxide nhờ năng lượng ánh sáng đã được diệp lục hấp thu để tổng hợp chất hữu cơ và giải phóng oxygen.
- Phương trình của quang hợp:
Trả lời câu hỏi mục “Câu hỏi và bài tập” trang 102 SGK Khoa học tự nhiên 7:
Quan sát Hình 22.2 và đọc thông tin trên để trả lời câu hỏi: Những chất nào được trao đổi giữa tế bào lá với môi trường và dạng năng lượng nào được chuyển hóa trong quá trình quang hợp?
Trả lời:
- Những chất được trao đổi giữa tế bào lá với môi trường là:
+ Chất lấy vào: nước và carbon dioxide.
+ Chất thải ra: khí oxygen.
- Sự chuyển hóa năng lượng trong quá trình quang hợp: Quang hợp chuyển hóa năng lượng ánh sáng mặt trời (quang năng) thành năng lượng tích trữ trong các liên kết hóa học của hợp chất hữu cơ như glucose, tinh bột (hóa năng).
II. VAI TRÒ CỦA LÁ CÂY VỚI CHỨC NĂNG QUANG HỢP
Trả lời câu hỏi mục “Câu hỏi và bài tập” trang 103 SGK Khoa học tự nhiên 7:
1. Đọc thông tin trên và quan sát Hình 22.3 rồi hoàn thành nội dung theo mẫu Bảng 22.2.
Bảng 22.2
Bộ phận Đặc điểm Vai trò trong quang hợp
Phiến lá ? ?
Lục lạp ? ?
Gân lá ? ?
Khí khổng ? ?
Trả lời:
Bộ phận Đặc điểm Vai trò trong quang hợp Phiến lá Dạng bản to,
mỏng
Giúp hấp thu được nhiều ánh sáng.
Lục lạp Chứa diệp lục Hấp thu và chuyển hóa năng lượng ánh sáng.
Gân lá Có nhiều ở phiến lá
Vận chuyển nước, muối khoáng đến các tế bào lá để thực hiện quá trình quang hợp đồng thời vận chuyển chất hữu cơ do quang hợp tổng hợp ra đến bộ phận khác của cây.
Khí khổng Có nhiều ở lớp biểu bì, có khả năng đóng mở
Giúp trao đổi khí: Khí khổng là nơi carbon dioxide từ bên ngoài vào trong lá để cung cấp cho quá trình quang hợp đồng thời cũng là nơi khí oxygen được tạo ra trong quang hợp đi từ trong lá ra ngoài môi trường.
Trả lời câu hỏi mục “Câu hỏi và bài tập” trang 103 SGK Khoa học tự nhiên 7:
2. Ở các loài cây có lá biến đổi như xương rồng, cành giao,… bộ phận nào trên cây sẽ thực hiện quá trình quang hợp?
Trả lời:
- Lưu ý: Lá là cơ quan quang hợp chủ yếu của cây chứ không phải là cơ quan có khả năng quang hợp duy nhất của cây. Ngoài lá, cây có thể quang hợp bằng những cơ quan chứa diệp lục khác.
- Ở các loài cây có lá biến đổi như xương rồng, cành giao,… thì thân cây, cành cây sẽ chứa chất diệp lục (biểu hiện chứa diệp lục là thân, cành của những cây này có màu xanh) để thực hiện quá trình quang hợp.
Trả lời câu hỏi mục “Em có thể” 1 trang 103 SGK Khoa học tự nhiên 7: Giải thích được vì sao nhiều loại cây trồng trong nhà vẫn có thể sống được bình thường
dù không có ánh nắng mặt trời. Giải thích được ý nghĩa của việc để cây xanh trong phòng khách.
Trả lời:
- Nhiều loại cây trồng trong nhà vẫn có thể sống bình thường dù không có ánh nắng mặt trời vì chúng thích nghi với việc quang hợp trong điều kiện ánh sáng mặt trời yếu thậm chí không có ánh sáng mặt trời. Những cây như vậy được gọi là những cây ưa ánh sáng yếu (cây ưa bóng).
- Ý nghĩa của việc trồng cây xanh trong phòng khách:
+ Cây xanh có khả năng hấp thụ một số khí độc và hấp thụ các bức xạ phát ra từ những thiết bị điện tử,… Đồng thời, nhờ quang hợp, cây xanh tạo ra oxygen. Do đó, trồng cây xanh trong nhà giúp tạo ra không khí trong lành, bảo vệ sức khỏe hô hấp cho mọi người.
+ Trồng cây xanh trong nhà còn giúp con người giảm bớt căng thẳng.
Trả lời câu hỏi mục “Em có thể” 2 trang 103 SGK Khoa học tự nhiên 7: Vận dụng được những hiểu biết về vai trò của lá cây đối với quang hợp để có biện pháp chăm sóc và bảo vệ lá cây nói riêng và cây trồng nói chung.
Trả lời:
- Lá cây chính là cơ quan quang hợp chủ yếu của cây xanh. Bởi vậy, muốn quang hợp diễn ra tốt thì cần có biện pháp chăm sóc và bảo vệ lá cây nói riêng và cây trồng nói chung.
- Một số biện pháp chăm sóc và bảo vệ:
+ Tạo ra điều kiện ngoại cảnh thích hợp cho bộ lá nói riêng và cây nói chung phát triển: trồng cây đúng thời vụ; bón phân và tưới nước để cung cấp chất dinh dưỡng và nước theo nhu cầu của cây; cày xới đất để đất thoáng khí trước khi trồng cây;…
+ Sử dụng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh phá hoại an toàn, hiệu quả.
+ Không bẻ cành, bứt lá của cây xanh một cách bừa bãi.
