Trường: THCS Yên Thọ Tổ: KHXH
Họ và tên giáo viên:
Vũ Thị Minh Trang TỨC CẢNH PÁC BÓ
Môn học: Tự chọn văn; Lớp: 8A, 8B, 8C Thời gian thực hiện: 02 tiết
I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức:
- Một đặc điểm của thơ Hồ Chí Minh: sử dụng thể loại thơ tứ tuyệt để thể hiện tinh thần hiện đại của người chiến sĩ cách mạng.
- Cuộc sống vật chất và tinh thần của Hồ Chí Minh trong những năm tháng hoạt động cách mạng đầy khó khăn, gian khổ qua một bài thơ được sáng tác trong những ngày tháng cách mạng chưa thành công.
2. Năng lực:
a) Năng lực chung:
- Năng lực tư duy sáng tạo: phân tích được những chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong tác phẩm.
b) Năng lực riêng:
- Năng lực cảm thụ tác phẩm văn học: Đọc – hiểu thơ tứ tuyệt của Hồ Chí Minh.
3. Phẩm chất
-Phong thái ung dung, giản dị, tinh thần lạc quan, bản lĩnh
4. Yêu cầu đối với HS khuyết tật Nguyễn Bá Thế lớp 8A: Hiểu được
- Một đặc điểm của thơ Hồ Chí Minh: sử dụng thể loại thơ tứ tuyệt để thể hiện tinh thần hiện đại của người chiến sĩ cách mạng.
- Cuộc sống vật chất và tinh thần của Hồ Chí Minh trong những năm tháng hoạt động cách mạng đầy khó khăn, gian khổ qua một bài thơ được sáng tác trong những ngày tháng cách mạng chưa thành công.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Chuẩn bị của giáo viên:
+ Nghiên cứu SGK, SBT, SGV, chuẩn kiến thức kĩ năng, tư liệu tham khảo.
+ Chuẩn bị kế hoạch dạy học, thiết bị, phương tiện dạy học (máy chiếu, tranh).
2. Chuẩn bị của học sinh:
+ Đọc kĩ SGK, tài liệu liên quan, tranh III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Tiết 1:
A. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU (TG: 5p) a. Mục tiêu:
- Tạo tâm thế hứng thú cho HS.
b. Nội dung hoạt động
Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh; tạo vấn đề vào chủ đề c. Sản phẩm học tập
- Câu trả lời/chia sẻ của HS bằng ngôn ngữ d. Tiến trình hoạt động:
B1: Chuyển giao nhiệm vụ
-> Xuất phát từ tình huống có vấn đề
Quan sát bức chân dung Bác Hồ làm việc trong hang núi ở chiến khu Việt Bắc.
- Bức chân dung này cho em cảm nhận về cuộc sống làm việc của Bác như thế nào?
- Trình bày những hiểu biết của em về Bác ? - Học sinh tiếp nhận…
*Thực hiện nhiệm vụ
- Học sinh: Trả lời theo suy nghĩ của bản thân - Giáo viên: gợi dẫn
- Dự kiến sản phẩm:
- Bức chân dung Bác Hồ làm việc trong hang núi ở chiến khu Việt Bắc.
- Bức tranh đã cho thấy cuộc sống và cảnh làm việc của Bác ở núi rừng Việt Bắc rất khó khăn thiếu thốn và gian khổ.
*Báo cáo kết quả
*Đánh giá kết quả - Giáo viên nhận xét.
->Giáo viên dẫn vào bài: Tố Hữu là nhà thơ hàng đầu trong phong trào thơ ca Cách Mạng Việt Nam. Mỗi chặng đường Cách mạng, chặng đường đời của tác giả đều đi song song với chặng đường thơ. Hôm nay, cô trò ta sẽ cùng tìm hiểu một sáng tác trong thời kì đầu hoạt động Cách mạng của nhà thơ khi ông còn rất trẻ để hiểu về tâm tư, tình cảm cũng như tài năng thơ ca đặc sắc của Tố Hữu.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (TG: 40P) a) Mục tiêu: HS củng cố kiến thức về văn bản
b) Nội dung: Vận dụng sgk, kiến thức GV cung cấp để thực hiện nhiệm vụ.
c) Sản phẩm: Phiếu học tập của HS
d) Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
? HS hoạt động cặp đôi hoàn thiện phiếu HT Tác giả
Hoàn cảnh sáng tác Xuất xứ
PTBĐ chính Bố cục Nội dung Nghệ thuật
- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
+ Học sinh hoàn thiện phiếu HT
Yêu cầu đối với HS khuyết tật Nguyễn Bá Thế lớp 8A: tham gia hđ cặp đôi hoàn thiện phiếu HT.
- Bước 3: Báo cáo, thảo luận:
+ HS trình bày, HS khác nhận xét đánh giá.
+ Dự kiến sản phẩm
Tác giả Hồ Chí Minh (1890 -1969)
Là vị lãnh tụ thiên tài của dân tộc và nhà thơ lớn của đất nước.
Là chiến sĩ cộng sản quốc tế.
Là danh nhân văn hoá thế giới.
Hoàn cảnh sáng tác Ra đời tháng 2-1941 khi Bác Hồ về nước trực tiếp chỉ đạo Cách mạng ở Pác Bó.
Xuất xứ In trong tập “Thơ Hồ Chủ tịch”, NXB Văn học, Hà Nội, 1967
Thể thơ Thất ngôn tứ tuyệt
PTBĐ chính Biểu cảm
Bố cục 2 phần
- 3 câu đầu: Cảnh sinh hoạt và làm việc của Bác ở Pác Bó - câu cuối: Cảm nhận của Bác về cuộc đời cách mạng
Nội dung Bài thơ thể hiện cốt cách tinh thần Hồ Chí Minh luôn tràn đầy niềm tin lạc quan, tin tưởng vào sự nghiệp cách mạng Nghệ thuật - Tính chất ngắn gọn, hàm súc
- Lời thơ bình dị pha giọng đùa vui hóm hỉnh
- Tạo được tứ thơ độc đáo, bất ngờ, thú vị và sâu sắc
- Vừa mang đặc điểm cổ điển, truyền thống vừa có tính chất mới mẻ, hiện đại
- Bước 4: Kết luận, nhận định:
+ GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của HS, chuẩn đáp án..
Tiết 2:
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP (TG: 20p)
a) Mục tiêu: Hs nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức
b) Nội dung: HS sử dụng kiến thức của mình để thực hiện nhiệm vụ GV đưa ra.
c) Sản phẩm: Bài làm của HS d) Tổ chức thực hiện:
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Đọc đoạn thơ và trả lời các câu hỏi:
Thú lâm tuyền của Bác có gì khác thú lâm tuyền của Nguyễn Trãi trong “Bài ca Côn Sơn”?
- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS trả lời câu hỏi - Bước 3: Báo cáo, thảo luận:
Dự kiến trả lời
Qua bài thơ "Tức cảnh Pác Bó" có thể thấy rõ Bác Hồ cảm thấy vui thích, thoải mái khi sống giữa thiên nhiên. Nguyễn Trãi cũng đã từng ca ngợi "thú lâm tuyền"trong bài thơ "Côn Sơn Ca". Thú lâm tuyền" của bác và Nguyễn Trãi đều vui với cảnh nghèo nhưng thanh cao, trong sạch; sống giao hòa với thiên nhiên với núi rừng, xa lánh cuộc đời trần tục. Song nó có sự khác biệt thú vị. Nguyễn Trãi từng ca ngợi "thú lâm tuyền" (niềm vui thú được sống với rừng, suối) trong bài Côn sơn ca. Trong bài thơ này, Hồ Chí Minh cũng cho thấy niềm vui đó. Thế nhưng " thú lâm tuyền" của Nguyễn Trãi là cái "thú lâm tuyền" của người ẩn sĩ bất lực trước thực tế xã hội muốn"lánh đục về trong", tự tìm đến cuộc sống " an bần lạc đạo". Ở Hồ Chí Minh, cái " thú lâm tuyền" vẫn gắn với con người chiến sĩ.
Nhân vật trữ tình trong bài thơ tuy có dáng vẻ của một ẩn sĩ nhưng thực tế đó lại là một người chiến sĩ đang tận tâm, tận lực vù tự do độc lập của non sông
- Bước 4: Kết luận, nhận định:
GV chữa 1-2 phiếu, cho điểm.
D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG (TG: 24p)
a) Mục tiêu: Vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn
b) Nội dung: GV tổ chức cho HS viết đoạn văn c) Sản phẩm: Đoạn văn của HS
d) Tổ chức thực hiện:
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: hãy viết một đoạn văn khoảng 10 câu để làm rõ tinh thần lạc quan, phong thái ung dung của tác giả trong cuộc sống cách mạng
buổi đầu đầy gian khổ, trong đó có sử dụng một câu ghép và một câu cảm thán (gạch dưới câu ghép và câu cảm thán).
- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ GV gợi ý:
+ Bác luôn ung dung, lạc quan (giọng thơ khẩu khí, nói cho vui, coi cuộc đời cách
mạng là "sang"...).
- Bước 3: Báo cáo, thảo luận: HS trình bày - Bước 4: Kết luận, nhận định:
HS nhận xét, đánh giá, GV nhận xét, đánh giá
* Hướng dẫn về nhà (1p) - Hoàn thành bài tập
* HS hoàn thành một đoạn văn khoảng 10 câu để làm rõ tinh thần lạc quan, phong thái ung dung của Bác Hồ trong cuộc sống cách mạng buổi đầu đầy gian khổ, trong đó có sử dụng một câu ghép và một câu cảm thán (gạch dưới câu ghép và câu cảm thán).
- Hình thức:
+ Đúng hình thức đoạn văn, đảm bảo tính liên kết, mạch lạc, đúng ngữ pháp, chính tả...
+ Có sử dụng một câu ghép (gạch dưới) + Có sử dụng một câu cảm thán (gạch dưới)
- Nội dung: Khai thác hiệu quả các tín hiệu nghệ thuật, có lí lẽ, dẫn chứng để làm rõ tinh thần lạc quan, phong thái ung dung của Bác Hồ trong cuộc sống cách mạng buổi đầu đầy gian khổ.
+ Hoàn cảnh sống của Bác Hồ ở Pác Bó hết sức gian khổ (ngủ trong hang tối, ăn uống thiếu thốn, bàn làm việc chỉ là tảng đá chông chênh...).
- Chuẩn bị bài mới: “Ngắm trăng”, “Đi đường”
