sự biến đổi khí hậu Đất khô han Arid Lands

(1)

Một vài hệ thống tự nhiên nhạy cảm đối với ư bi á đ åi khí h ä

sự biến đổi khí hậu Đất khô han Arid Lands

• Đat kho hạn Arid Lands

• Vĩ độ cao, Hệ thống sinh thái vùng cao Vùng băng giá

• Vung bang gia

• Đất ngập nước và hệ thống sinh thái nước ngot

ngọt

• Vùng thấp trũng ven bờ

R h â

• Rạng san hô

• Vùng châu thổ rộng lớn

(2)

Hầu hết các cùng thấp trũng ven bờ đều nhạy cảm với mực nước biển tăng và biến đổi khí hậu.

Các hệ thống sinh thái ngập nước ven bờ như rừng ngập mặn, đầm lầy đặc biệt bị đe dọa. Những vùng này là nơi tích lũy đất

h l đị cho lục địa

BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU

Bão Sóng Mực nước biển Nhiệt độ Nồng độ CO₂ Chảy tràn

Hệ thống Hệ thống Các ảnh

hưởng của biển

Các ảnh hưởng của

đất liền Hệ thong

tự nhiên Hệ thong nhân tạo

Hệ thống ven bờ

© IPCC, 2007

(3)

Các vùng châu thổ bị ảnh hưởng nặng bởi biến đổi khí hậu “Các điểm nóng nhạy cảm” ä g ïy

75% dân số ở các vùng chây thổ châu Á bị ảnh chay tho chau A bị anh hưởng khi nước biển tăng lên 1 m

Nghiêm trọng

Sư nhay cảm tương đối của các vùng chây thổ ven biển khi mưc

(IPCC 2007)

g ï g

CaoTrung bình

Sự nhạy cam tương đoi cua cac vung chay tho ven bien khi mực nước biển tăng lên, định hướng đến 2050 (Nghiêm trọng > 1 triệu;

cao 1 triệu đến 50.000; trung bình 50.000 đến 5.000)

(4)

Điều gì làm cho vùng châu thổ đặc biệt nhay cảm đối với biến đổi khí hậu?

nhạy cam đoi vơi bien đoi khí hậu?

• Châu thổ bị tác động bởi con người

9 Sự hình thành và bồi lắng chất nền

9 Vùng chây thổ bị ảnh hưởng

1. Tưới tiêu và sụt đấtg

2. Phá hủy các vùng đất ngập nước bảo vệ và các bán đảo é9 Vung chay tho bị anh hương

trực tiếp bởi mực nước biển

9 Sự thay đổi về lượng mưa, hi ät đ ä h û t ø th th á i

chắn sóng

3. Các con đập nằm ở các con sông chính làm giảm sự cung cấp chất nền

nhiệt độ, chảy tràn thay thế vai trò của nước và chất nền

9Địa hình châu thổ dễ dàng bị

û

cap chat nen

4. Các con đập dọc theo sống ngăn cản các cơn lũ theo mùa và lắng đong nền đáy

xói mòn bởi các cơn bão và năng lượng sóng

va a g đọ g e đay

5. Chỉnh dòng nhân tạo các con sông

6. Đào sâu và làm thẳng các cong sông

(5)

Nghiên cứu châu thổ sông Mississippi, USA Sự sụt lún gia tăng là do:

1. Nước ngầm bị hút đi từ các túi nước

Nước bị hút lên từ túi nước gây nên sự nén của nền đáy. y

Lớp đất mặt bị lún từ 30 cm đến 150 cm p (1938-1964) ở New Orleans, ổn định

tương đối từ 1974

(6)

Nghiên cứu châu thổ sông Mississippi, USA

2. Sự thất thoát của đất hữu cơ

(7)

Nghiên cứu châu thổ sông Mississippi, USA

3. Sự hút mất các Hydrocarbon và nước mặn

(8)

Nghiên cứu châu thổ sông Mississippi, USA

4. Tải trọng của mặt đất

(9)

Nghiên cứu châu thổ sông Mississippi, USA

5. Thiếu chất nền

Mississippi River at Tarbert Landing Average Annual Suspended Sediment Load Significant Decreasing Trend (pvalue=.0001)

Tải lượng trung bình chất nền hàng năm ở Tarbert

y = -3566.7x + 7E+06

450000 550000

)ấn/ngày)

350000

oad (tons/dylượng (tấ

150000 250000

LoTải l

1976 1981 1986 1991 1996 2001 2006

Water YearNăm

(10)

(USGS Circular 1306)

Sự chênh lệch về cao độ của mực nước sông và vùng đất xung quanh sông Mississippi tại New Orleans

(11)

Cao độ tại các giao lộ chính ở New Orleans

Decatur St. Gate Stop -3.45 m I-510 near Lake Forrest Blvd. -2.58 m Dwyer Road/Wilson Ave. -2.84 m Morrison Road/Blueridge Ct. -2.63 m NOLA Airport, runways 6 & 10 -1.08 m Chef Menteur Hwy/Chantilly Dr.y y -0.86 m Canal/S. Tonti St. -0.34 m Judge Perez/Perrin Road -0.96m

(Burkett, Zilkoski and Hart, 2003)

(12)

Sự thay đổi mực nước tương đối:

New Orleans đến 2100 New Orleans đen 2100

6 Di chuyển của bão

4

S t l ù

Mực nước biển tương đối

0

2 natural levees

alluvial soils artificial fill Sụt lún

Meters (msl)

Morrison at Blueridge

-2 lake fringe

(msl)

*Lakefront cat 3 w/out waves

Morrison at Blueridge

-4

100 yr subsidence

subsidence + SLR (mid- range, .48 m)

subsidence + SLR + storm

surge*

present elevation

*Lakefront cat. 3 w/out waves

range, .48 m) surge

(Burkett, Zilkoski and Hart, 2003)

(13)

Hệ thống thoát nước của New Orleans

9Bắt đầu từ năm 1893

956 km kênh mở, 56 km kênh ngầm 922 tram bơm hoat động 24/2422 trạm bơm hoạt động 24/24

9Có thể thoát 7.5 triệu m³ nước/ngày, hầu hết được bơm vào Hồ Pontchartrain

Trạm bơm

(14)

Các đê bao là cấu thành chính khác của hệ thống điều tiết lũ lut ở New Orleans

thong đieu tiet lu lụt ơ New Orleans

US Army Corps of Engineers photos Corps of Engineers Photos, 2009

(15)

Ở phía trên New Orleans hàng ngàn km đê bao được xây dựng dọc theo Mi i i i ø h ù h û ù Mississippi va nhanh của no, giảm sự phân phối chất nền ở châu thổ sông Mississippi

chau tho song Mississippi.

New O l

Orleans

(16)

Hơn nữa, hơn 300 con đập đươc xây dưng doc sông được xay dựng dọc song Mississippi River và nhánh của nó, làm giảm tải lượng h át à kh û hơ ½ từ chất nền khoảng hơn ½ từ 1950.

ấn/nămTriệu tấ

Năm

(Meade 1995)

Nam

(17)

1800 1995

Sự thoát chất nền trung bình hàng năm ở lưu vực sông Missouri-Mississippi River basin (Meade 1995).

(18)

Mất đất từ 1932 – 2000 Thêm đất từ 1932 – 2000

Mất đất dư kiến từ 2000 – 2050 (không tác động)

Sự phân phối chất nền không đủ để duy trì vùng đầm lầy châu thổ, các đê bao tư nhiên và các bán đảo che chắn bảo vệ New Orleans

Mat đat dự kien tư 2000 2050 (khong tac động) Thêm đất dự kiến từ 2000 – 2050 (không tác động)

cac đe bao tự nhien, va cac ban đao che chan bao vệ New Orleans và nhiều cộng đồng ven biển khác –

Mực nước biển tăng sẽ đẩy nhanh tốc độ mất đất

(19)

Bão Katrina làm cho 388 km

²

đất và đất ngập nước mở ra phía biển p

New Orleans

Chandeleur Island Chain

(20)

Làm gì để giảm tác động của biến đổi khí động cua bien đoi khí

hậu?

Kết hợp giữa giảm thiểu

và đáp ứng

(21)

Giảm thiểu Giam thieu

• Giảm phát thải khí nhà kính hoặc hoặc tăng cường sử dung các nguồn năng lương thay cương sư dụng cac nguon nang lượng thay thế carbon

Đáp ứng ap ư g

• Các hành động có mục đích để giảm các

ảnh hưởng không mong đơi hoặc tăng

anh hương khong mong đợi hoặc tang

cường các ảnh hưởng của biến đổi khí hậu

(22)

Các chiến lược thích ứng với biến đổi khí hậu:

10 hành động cho các vùng châu thổ ven biển 10 hành động cho các vùng châu thổ ven biển 1. Dừng ngay các hoạt động gây sụt lún, mất và xói

mòn đất

ä g g

mon đat

(23)

2. Phục hồi các dạng địa hình và sinh cảnh của các vùng châu thổ

vung chau tho

9S û d h û h ä đ å

Ví dụ:

9Sử dụng thảm thực vật để giữ và ổn định chất nền 9Phuc hồi các cánh rừngPhục hoi cac canh rưng

ven biển và rào chắn thực vật ven bờ

9 û

9Di dời hoặc phá hủy các cấu trúc rắn ngăn cản sự lắng nền đáyg y

9Sử dụng hiệu quả các cụ nạo vét lòng sông

(24)

3. Phục hồi các chế độ dòng chảy tạo nên và duy trì ø h â h å

vùng châu thổ

Crevasse in Mississippi River

(25)

4. Loại bỏ các rào chắn ngăn cách giữa biển và hệ thống sinh thái vùng châu thổ

thong sinh thai vung chau tho

(Burkett 2001) (Burkett, 2001)

(26)

5. Tăng cường tốc độ lắng đọng chất nền hữu cơ và khoáng chất có sẵn

khoang chat co san

(27)

Dư án nắn dòng sông Mississippi gần New Orleans Dự an nan dong song Mississippi gan New Orleans

(28)

6. Tạo nên các vùng trũng ven biển để chắn sóng và giữ nước

va giư nươc

(29)

7. Hiểu biết các quá trình tự nhiên để định hướng quản lý và kiểm soát vùng bờ

quan ly va kiem soat vung bơ

(30)

8. Đối với môi trường xây dựng: “Bảo vệ, sinh sống à di dời”

song va di dơi”

(Chiến lược phản ứng của IPCC đối với sự tăng nhanh mưc nước biển)

nhanh mực nươc bien)

Trong một vài vùng ven biển, sự di dời có lẽ là sư lưa chon hiệu quả nhất

sự lựa chọn hiệu qua nhat

(31)

9. Dự đoán và hiểu biết các thay đổi của các biến động trong cấu trúc của hệ thống sinh thái châu thổ động trong cau truc cua hệ thong sinh thai chau tho

(32)

10. Thiết kế khả năng di dời khẩn cấp, bảo vệ lũ lụt, và các “mạng lưới an toàn” khác để giảm thiểu rủiï g g ro và thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu

Ví

Ví dụdụ:: 2020 thaythay đổiđổi chính

chính yếuyếu trongtrong chiếnchiến lươc

lươc xâyxây dưngdưng cáccác đêđê lược

lược xayxay dựngdựng caccac đeđe bao

bao ởở MỹMỹ

(33)

10. Thiết kế khả năng di dời khẩn cấp, bảo vệ lũ lụt, và các “mạng lưới an toàn” khác để giảm thiểu rủiï g g ro và thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu

(34)

Các thông tin quan trọng:

á å å

1. Biến đổi khí hậu đang tác động lên các vùng châu thổ rộng lớn và cộng đồng dân cư sống trong và phụ thuộc vào chúng.

vao c u g.

2. Châu thổ tiếp xúc với các nguy cơ ngày càng tăng trong các thập kỷ tiếp theo do nhiều nhân tố biến đổi khí hậu.

3. Tác động của biến đổi khí hậu ở các vùng châu thổ đang gia tăng do sự gia tăng các áp lực của hoạt động con ngườig

4. Sự đáp ứng của các vùng châu thổ ở các quốc gia đang phát triển sẽ cam go hơn đối với các quốc gia đã phát t i å d ư iới h û kh û ê thí h ứ

trien do sự giơi hạn cua kha nang thích ưng

5. Chi phí cho việc đáp ứng thấp hơn chi phí “bất động”.

6 S kh â ù h kh ûi ù bi å ê h øi i

6. Sự không tránh khỏi mực nước biển tăng trong thời gian dài xung đột với áp lực phát triển

(35)

Có hay không các hành động đáp ứng tiềm û đ à b è â C û L ?

Examples of adaptation?

năng ở đồng bằng sông Cửu Long?

Các vùng châu thổ rộng lớn ở châu Á (Woodroff) Cac vung chau tho rộng lơn ơ chau A (Woodroff)