Bài 25: TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ, KINH TẾ VĂN HÓA DƯỚI TRIỀU NGUYỄN (Nửa đầu thế kỷ XIX)
1. Xây dựng và củng cố bộ máy nhà nước ,chính sách ngoại giao:
a. Bối cảnh :
- Năm 1802 Nguyễn Ánh lên ngôi,lấy niên hiệu là Gia Long, thành lập nhà Nguyễn, đóng đô ở Phú Xuân (Huế)
- Năm 1804, đổi tên nước là Việt Nam.
b. Tổ chức bộ máy nhà nước:
* Thời Gia Long:
- Chính quyền trung ương (Triều đình) đượcTổ chức theo mô hình thời Lê sơ.
- Ở địa phương: Chia đất nước làm 3 vùng: Bắc thành, Gia Định Thành và các Trực Doanh (Trung Bộ) do triều đình trực tiếp quản lý.
* Năm 1831 – 1832, Vua Minh Mạng tiến hành một cuộc cải cách hành chính :
+ Cả nước được chiathành 30 tỉnh và phủ Thừa Thiên, mỗi tỉnh đứng đầu là Tổng đốc Tuần Phủ.
+ Bên dưới là Phủ, Huyên – Châu, Tổng và xã.
-Tuyển chọn quan lại bằng giáo dục – khoa cử
-Luật Pháp:Ban hành Hoàng Triều Luật Lệ (luật Gia Long) có gần 400 điều.
-Quân đội: được tổ chức qui củ, trang bị vũ khí đầy đủ.
c. Ngoại giao:
-Thần phục nhà Thanh (TQ) - Bắt Lào và CPC thần phục.
- Đóng cửa, không chấp nhận đặt quan hệ ngoại giao với phương Tây.
3.Tình hình văn hoá giáo dục:
Lĩnh vực Thành tựu
Tư tưởng Tôn giáo
+ Nhà Nguyễn chủ trương độc tôn Nho giáo.
+ Hạn chế Thiên chúa giáo.
+ Tín ngưỡng dân gian tiếp tục phát triển.
Giáo dục + Giáo dục Nho học được củng cố.
+ Tuy nhiên, số người đi thi và đỗ đạt không nhiều.
Văn học + Văn học chữ Hán kém phát triển.
+ Văn học chữ Nôm phát triển phong phú và hoàn thiện (vd: Truyện Kiều – ND)
Sử học + Quốc sử quán chuyên biên soạn các bộ sử chính thống: Lịch triều Hiến chương loại chí…
Kiến trúc + Tiêu biểu là quần thể cung điện, lăng tẩm các vua ở Huế Nghệ thuật dân gian Tiếp tục phát triển theo các hình thức cũ
