Đề thi môn Ngữ văn Lớp 11 Trang 1/1 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
TRƯỜNG THPT PHÙNG KHẮC KHOAN - THẠCH THẤT
KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG CÁC MÔN VĂN HÓA KHỐI 11
NĂM HỌC 2022-2023
ĐỀ THI MÔN: NGỮ VĂN- LỚP 11
Thời gian làm bài 150 phút, không kể thời gian giao đề (Đề thi gồm 01 trang)
Số báo danh: ... Họ và tên ...
Câu 1 ( 8,0 điểm):
Theo truyền thuyết, phượng hoàng lửa là loài chim biểu tượng cho sự hồi sinh. Mỗi khi mệt mỏi, chim phượng hoàng lại tự sát bằng cách thiêu mình cháy từ đó tái sinh trong đống tro tàn, nhanh hơn, mạnh mẽ hơn trước.
Cũng theo truyền thuyết, một con chim đại bàng để sống được quãng đời dài nhất nó đã phải “tự đập gãy mỏ", “bẻ gãy các móng vuốt cũ đã mòn”, "tự nhổ từng chiếc lông" để làm một cuộc tái sinh, tiếp tục là “chúa tể bầu trời”.
Phải chăng thanh xuân của mỗi người phải trải qua đau đớn, bầm dập mới có thể trưởng thành, mạnh mẽ hơn?
Anh/ chị hãy viết bài văn nghị luận trả lời cho câu hỏi trên.
Câu 2 ( 12điểm ):
Tác giả Milan Kundera nhận định:
“Khi đặt bút viết một tác phẩm, nhà văn phải tìm kiếm và đặt ra rất nhiều câu hỏi.
Chiều sâu của tác phẩm thể hiện ở khả năng đặt ra câu hỏi về mọi vấn đề trong xã hội. Chính người đọc sẽ tìm được câu trả lời chính xác theo cách riêng của mình”.
Anh/ Chị hiểu ý kiến trên như thế nào? Bằng hiểu biết và trải nghiệm văn học của mình, anh/chị hãy bình luận ý kiến trên.
--- HẾT ---
(Thí sinh không dùng tài liệu, cán bộ coi thi không giải thích gì thêm) ĐỀ CHÍNH THỨC
1 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
TRƯỜNG THPT PHÙNG KHẮC KHOAN - THẠCH THẤT
KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG CÁC MÔN VĂN HÓA KHỐI 11
NĂM HỌC 2022-2023
HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN: NGỮ VĂN- LỚP 11 (Hướng dẫn chấm gồm 05 trang)
A. YÊU CẦU CHUNG
- Giám khảo phải nắm được nội dung trình bày trong bài làm của học sinh để đánh giá chính xác, tránh đếm ý cho điểm. Vận dụng linh hoạt Hướng dẫn chấm, sử dụng nhiều mức điểm một cách hợp lí, khuyến khích những bài viết có cảm xúc, sáng tạo.
- Học sinh có thể làm bài theo nhiều cách nhưng nếu đáp ứng những yêu cầu cơ bản của đề, diễn đạt tốt vẫn cho đủ điểm.
- Điểm bài thi có thể cho lẻ đến 0,25 điểm và không làm tròn.
B. YÊU CẦU CỤ THỂ Câu 1 (8,0 điểm)
I. Yêu cầu về kĩ năng
Học sinh có kĩ năng viết bài văn nghị luận xã hội; biết huy động kiến thức sách vở, kiến thức đời sống và những trải nghiệm riêng của bản thân để làm bài lập luận chặt chẽ, có sức thuyết phục, văn viết mạch lạc.
II. Yêu cầu về kiến thức
Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần làm rõ những nội dung cơ bản sau:
NỘI DUNG Điểm
8,0 Câu 1 : Theo truyền thuyết, phượng hoàng lửa là loài chim biểu tượng cho sự hồi
sinh. Mỗi khi mệt mỏi, chim phượng hoàng lại tự sát bằng cách thiêu mình cháy từ đó tái sinh trong đống tro tàn, nhanh hơn, mạnh mẽ hơn trước.
Cũng theo truyền thuyết, một con chim đại bàng để sống được quãng đời dài nhất nó đã phải “tự đập gãy mỏ", “bẻ gãy các móng vuốt cũ đã mòn”, "tự nhổ từng chiếc lông" để làm một cuộc tái sinh, tiếp tục là “chúa tể bầu trời”.
Phải chăng thanh xuân của mỗi người phải trải qua đau đớn, bầm dập mới có thể trưởng thành, mạnh mẽ hơn?
Anh/ chị hãy viết bài văn nghị luận trả lời cho câu hỏi trên.
a. Mở bài:
- Giới thiệu và trích dẫn ý kiến:
b. Thân bài:
* Giải thích:
- “Phượng hoàng” và “đại bàng” đều là những con vật linh thiêng, là biểu tượng cho sức mạnh quyền uy của muôn loài. Để có được vẻ đẹp, sự dũng mãnh, là “chúa tể bầu trời”, trở nên bất tử trong dân gian, phượng hoàng và đại bàng đã phải trải
0,5
1,5
2 qua những “cuộc lột xác” đau đớn, bầm dập. Nó đã tự thiêu, tự rút từng chiếc lông,
đập mỏ, bẻ móng vuốt cũ kĩ, bị chảy máu, nếu không may còn có thể bị nhiễm trùng dẫn đến mất mạng. Nhưng nếu nó mạnh mẽ vượt qua được, nó sẽ là chúa tể bầu trời, là loài vật bất tử.
- “Thanh xuân” là quãng đời đẹp nhất của con người. Đây là lúc con người có sức khoẻ, khát vọng, hoài bão, có lý tưởng, dám nghĩ dám làm, không ngại khó khăn hay lùi bước trước gian khổ. Nói một cách khác, đây là thời kì “vàng son” của cuộc đời, là tài sản quý giá của xã hội…
- “Đau đớn, bầm dập” là những tổn thương nặng nề sau những thất bại, đổ vỡ..
- “Trưởng thành” là sự lớn lên trong suy nghĩ và hành động, luôn hướng đến những điều tích cực, dám đứng lên sau vấp ngã để kiên cường bước tiếp, viết nên những trang đời đẹp đẽ…
- “Mạnh mẽ” là có nhiều sức lực về thể chất và tinh thần, có ý chí, quyết tâm cao…
-“Phải chăng” là từ chỉ một nhận định chưa chắc chắn, ở đây người viết còn băn khoăn và muốn đối thoại, muốn mọi người trả lời: rằng tuổi trẻ có phải trải qua khó khăn mới trưởng thành?
=> Từ những câu chuyện truyền thuyết, từ lời băn khoăn trên giúp ta nhận ra rằng giá trị thanh xuân chính là luôn nỗ lực vươn lên, khẳng định sức mạnh, ý chí, bản lĩnh của cá nhân mình.
* Bàn luận:
- Trước hết, thanh xuân của đời người phải trải qua những bầm dập, đớn đau mới trưởng thành, mạnh mẽ. Bởi:
- Tuổi trẻ tuy còn ít kinh nghiệm sống nhưng họ mạnh mẽ dám xông pha, dấn thân, mạo hiểm cũng vì thế mà họ dễ bị thất bại, bầm dập, đớn đau. Khi nếm trải những vị đắng của cuộc đời, người trẻ sẽ rút được những bài học kinh nghiệm, tự học được những bài học đường đời đầy giá trị, đây chính là bàn đạp cho sự trưởng thành, vươn tới thành công….( dẫn chứng) .
- Nhờ trải qua khó khăn, đau đớn người trẻ mới có được sự khôn ngoan, trưởng thành, nhanh nhẹn. Ông cha ta đã từng noi “lửa thử vàng, gian nan thử sức”. Gian nan, thử thách, thất bại đớn đau chính là liều thuốc thử, là lò luyện để có những
“viên kim đan” giá trị….….( dẫn chứng) .
- Tuy nhiên, thanh xuân của đời người không nhất thiết phải trải qua bầm dập, đớn đau mà vẫn trưởng thành, mạnh mẽ. Bởi sự trưởng thành, mạnh mẽ của con người có khi được tạo nên từ trí thông minh, sự khôn ngoan, khéo léo. Trí tuệ, sự linh hoạt, mềm dẻo cũng là những nhân tố đưa con người đạt những thành tựu trong đời…….( dẫn chứng) .…
* Bài học nhận thức và hành động:
- Cần ý thức sâu sắc rằng tuổi thanh xuân là phần quan trọng của đời người, thanh xuân phải trải qua nhiều khó khăn, gian khổ, bầm dập mới có thể trưởng thành, mạnh mẽ. Phải kiên cường, sẵn sàng đương đầu và vui vẻ đối mặt với thách thức,
4,0
1,5
3 không phàn nàn, than thở, không nhụt chí thoái lui.. lúc đó chúng ta sẽ bình thản
đón nhận mọi thứ. Và như vậy thành công nhất định sẽ mỉm cười với bạn. Liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm đã nói: “Đời phải trải qua giông tố, nhưng không cúi đầu trước giông tố” …
- Phê phán những người trẻ mới gặp khó khăn, bầm dập, sứt sẹo tí chút đã lùi bước, đầu hàng, lẩn tránh…….( dẫn chứng) …..
- Liên hệ bản thân.
c. Kết bài:
- Khẳng định ý kiến - Liên hệ mở rộng.
0,5
Câu 2 (12,0 điểm)
I. Yêu cầu về kĩ năng
- Có kĩ năng viết bài văn nghị luận văn học, biết huy động các kiến thức lí luận văn học, kiến thức về tác giả, tác phẩm để làm bài.
- vận dụng các thao tác lập luận phù hợp, lí lẽ xác đáng, trình bày khoa học, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.
II. Yêu cầu về kiến thức
Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng phải làm rõ những nội dung cơ bản sau:
Câu 2:“ Khi đặt bút viết một tác phẩm, nhà văn phải tìm kiếm và đặt ra rất nhiều câu hỏi. Chiều sâu của tác phẩm thể hiện ở khả năng đặt ra câu hỏi về mọi vấn đề trong xã hội. Chính người đọc sẽ tìm được câu trả lời chính xác theo cách riêng của mình”.
Anh/ Chị hiểu ý kiến trên như thế nào? Bằng hiểu biết và trải nghiệm văn học của mình, anh/chị hãy bình luận ý kiến trên.
12,0
a. Mở bài:
- Giới thiệu và trích dẫn ý kiến.
b. Thân bài:
* Giải thích ý kiến:
- Khi đặt bút viết một tác phẩm, nhà văn phải tìm kiếm và đặt ra rất nhiều câu hỏi:
sự trăn trở của nhà văn với những vấn đề của đời sống, là cách nhìn nhận và đánh giá cuộc sống của người cầm bút. Từ nhà văn ở đây nên được hiểu là từ chỉ tác giả văn học nói chung.
– Chiều sâu của tác phẩm thể hiện ở khả năng đặt ra câu hỏi về mọi vấn đề trong xã hội : Càng đặt ra được nhiều câu hỏi, nhà văn sẽ càng có cơ hội nhận thức sâu sắc hơn về một vấn đề trong xã hội và truyền tải được nó một cách đầy ý nghĩa và mới mẻ qua tác phẩm của mình.Việc làm nên chiều sâu của tác phẩm – vấn đề tư tưởng cho tác phẩm cũng bắt nguồn từ việc nhà văn đặt ra rất nhiều câu hỏi như vậy.
0,5
2,0
4 – . Chính người đọc sẽ tìm được câu trả lời chính xác theo cách riêng của mình :
Và cũng chính những tác phẩm có chiều sâu, thể hiện cái nhìn sâu sắc và tư duy mới mẻ của nhà văn như vậy mới có thể có sức sống trong lòng người đọc, khơi gợi ở người đọc sự đồng cảm, suy tư cùng với nhà văn.
Nhận định của Milan Kundera đã đề cập đến sứ mệnh của nhà văn khi đặt bút viết tác phẩm, hay nói rộng ra là khi nhận thức mình với tư cách là một tác giả chân chính, giá trị của một tác phẩm văn chương và sự đồng sáng tạo nơi người đọc.
* Bình luận:
– Một trong những chức năng quan trọng nhất của văn học là giáo dục và nhận thức.
Thiên chức cao cả của văn chương và nghệ thuật là phản ánh con người và hướng tới phục vụ con người.
– Giá trị của một tác phẩm nghệ thuật trước hết là ở giá trị tư tưởng của nó (Nguyễn Khải). Một tác phẩm nghệ thuật có giá trị, trước hết nó phải đề xuất được một tư tưởng lớn hay một ý niệm mới mẻ. Một nhà văn có tầm cỡ, trước tiên phải là một nhà tư tưởng độc đáo, là người biết đi sâu và có những phát hiện riêng của mình về chân lý đời sống, biết nhìn ra những điều mới lạ, khác thường trong những vấn đề xã hội tưởng như đã quen thuộc. Và một khi đã cảm nhận được sự khác lạ, đặc biệt ấy, nó sẽ gây cho người viết một sự tò mò, thích thú được khám phá, tìm tòi nhằm tìm ra câu trả lời thích đáng nhất cho những thắc mắc và suy nghĩ của mình.
– Cách nhìn nhận và đánh giá vấn đề ở khía cạnh như thế nào sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Chính những vấn đề tư tưởng được nhà văn truyền đạt trong tác phẩm ấy sẽ là sức mạnh lớn nhất níu giữ người đọc ở lại với tác phẩm và có những trăn trở, suy nghĩ, những nhận định đánh giá riêng về các vấn đề ấy theo cách của riêng mình.
* Chứng minh:
HS có thể sử dụng đa dạng các dẫn chứng để chứng minh cho nhận định đã nêu, diễn giải hợp lí, phân tích bám sát vào vấn đề.
* Đánh giá, mở rộng, nâng cao:
Đây là ý kiến đúng: Ý kiến của Kundera như một bài học cho những người cầm bút về một cách tiếp cận và khai thác vấn đề từ hiện thực đời sống. Càng khai thác được ở một vỉa quặng ẩn kín, ít ai đào tới thì nhà văn càng tìm ra được những viên đá quý hiếm cho tác phẩm của riêng mình. Tư tưởng và sáng tạo là sứ mệnh của nhà văn khi đến với văn chương.
- Bên cạnh việc có giá trị tư tưởng lớn, một tác phẩm muốn lưu truyền lại ở đời cũng cần phải có sức hấp dẫn, sinh động, mới mẻ ở phương diện nghệ thuật.
“Mỗi tác phẩm phải là một phát minh về hình thức và khám phá về nội dung”.
- Đọc văn là quá trình tự nhận thức, tự giáo dục. Độc giả cũng cần là người đồng sáng tạo với nhà văn, qua đó bồi đắp và thanh lọc tâm hồn cho giàu có hơn, trong sáng hơn.
3,0
5,0
1,0
5 - Đồng thời ý kiến cũng đặt ra yêu cầu đối với người nghệ sĩ khi cầm bút sáng
tác: cần có sự sáng tạo, một trái tim nhạy cảm, giàu xúc động, giàu yêu thương trước cuộc đời để có thể tạo ra nét riêng độc đáo mới lạ trong tác phẩm của mình.
c. Kết bài
- Khẳng định ý kiến - Liên hệ mở rộng.
0,5
