Bài : Nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ (Tuần 23)
Luyện từ và câu
Lớp : 5
- Hiểu được câu ghép thể hiện quan hệ tăng tiến .
- Tìm câu ghép chỉ quan hệ tăng tiến trong truyện Người lái xe đãng trí; tìm được quan hệ từ thích hợp để tạo ra các câu ghép.
- Phân tích được cấu tạo câu ghép .
* KHỞI ĐỘNG
Em đã được học những cách nối các vế câu trong câu ghép thể
hiện quan hệ gì ?
Sơ đồ tư duy
Cách nối các vế câu ghép thể hiện
Quan hệ nguyên nhân – kết quả : vì… nên …;
do …nên …; nhờ… mà…; vì, bởi vì, nên, …
Quan hệ điều kiện – kết quả(Giả thiết – kết quả) nếu...thì... ; hễ… thì…; nếu, hễ, giá.
Vídụ:
………
………..
Vídụ:
………
……….
Quan hệ tương phản: tuy … nhưng…; mặc dù… nhưng; dù… nhưng…; tuy, dù, …
Vídụ:
………
……….
Nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ Luyện từ và câu
I. Nhận xét
II. Ghi nhớ ( SGK_trang 54) Vídụ:
………
………
III.Luyện tập
KHÁM PHÁ
1. Phân tích cấu tạo của câu ghép sau đây:
Chẳng những Hồng chăm học mà bạn ấy còn rất chăm làm.
- Dùng gạch chéo để phân cách các vế câu.
- Xác định chủ ngữ, vị ngữ của từng vế câu.
- Khoanh tròn vào cặp quan hệ từ.
Các bước phân tích cấu tạo một câu ghép:
I. NHẬN XÉT
CN VN CN VN
VÕ 1:
Ch¼ng nh÷ng Hång ch¨m häc
VÕ 2:
mµ b¹n Êy cßn rÊt ch¨m lµm.
CN VN
CN VN
Cặp quan hệ từ : Ch¼ng nh÷ng … mµ …
thể hiện : Quan hÖ t¨ng tiÕn
2. Tìm thêm những cặp quan hệ từ có thể nối các vế câu có quan hệ tăng tiến.
không những ... mà ...
chẳng những ... mà ...
không chỉ ... mà ...
……Hồng chăm học ….. bạn ấy còn rất chăm làm.
chẳng những ... mà còn...
không những ... mà còn...
Để thể hiện quan hệ tăng tiến giữa các vế câu ghép, ta có thể nối chúng bằng một trong các cặp quan hệ từ:
không những… mà… ;chẳng những… mà… ; không chỉ…
mà…
II. Ghi nhớ
11
1
III. LuyÖn tËp
T×m vµ ph©n tÝch cÊu t¹o cña c©u ghÐp chØ quan hÖ t¨ng tiÕn
trong mÈu chuyÖn vui:
Người lái xe đãng trí (SGK trang 54)
Người lỏi xe đóng trớ
Một người đàn ông hốt hoảng gọi điện tới đồn công an:
- A lô ! Xin các anh đến giúp tôi ngay ! Tôi đã khoá cửa xe cẩn thận nhưng bọn trộm vẫn đột nhập vào xe của tôi.
Thật không thể tưởng tượng nổi!
Lát sau, khi hai cảnh sát vừa được phái đi thì trực ban của đồn lại nhận được một cú điện thoại :
- Xin lỗi vì đã làm phiền các anh. Hoá ra tôi ngồi nhầm vào hàng ghế sau.
Theo báo Mực tím
Bọn bất lương ấy khụng chỉ ăn cắp tay lỏi mà chỳng cũn lấy luụn cả bàn đạp phanh.
Bọn bất lương ấy khụng chỉ ăn cắp tay lỏi mà chỳng cũn lấy luụn cả bàn đạp phanh.
khụng chỉ mà
Tỡm quan hệ từ thớch hợp với mỗi ụ chấm:
2
a) Tiếng cười … đem lại niềm vui cho mọi người … nó còn là một liều thuốc trường sinh.
b) … hoa sen đẹp … nó còn tượng trưng cho sự thanh khiết của tâm hồn Việt Nam.
c) Ngày nay, trên đất nước ta, … công an làm nhiệm
vụ giữ gìn trật tự, an ninh … mỗi một người dân đều
có trách nhiệm bảo vệ công cuộc xây dựng hoà bình.
2
a)Tiếng cười không những (không chỉ; chẳng những) đem lại niềm vui cho mọi người mà nó còn là một liều thuốc trường sinh.
b)Chẳng những (không những) hoa sen đẹp mà nó còn tượng trưng cho sự thanh khiết của tâm hồn Việt Nam
c) Ngày nay, trên đất nước ta, không chỉ công an làm nhiệm vụ giữ gìn trật tự, an ninh mà mỗi một người dân
đều có trách nhiệm bảo vệ công cuộc xây dựng hoà bình.
Tỡm quan hệ từ thớch hợp với mỗi ụ chấm:
Sơ đồ tư duy
Cách nối các vế câu ghép thể hiện
Quan hệ nguyên nhân – kết quả : vì… nên …;
do …nên …; nhờ… mà…; vì, bởi vì, nên, …
Quan hệ điều kiện – kết quả(Giả thiết – kết quả) nếu...thì... ; hễ… thì…; nếu, hễ, giá.
Quan hệ tương phản: tuy … nhưng…; mặc dù… nhưng; dù… nhưng…; tuy, dù, …
4.Quan hệ tăng tiến : chẳng những… mà…;
Không những… mà…; không chỉ… mà…
Sơ đồ tư duy
Cách nối các vế câu ghép thể hiện
1.Quan hệ nguyên nhân – kết quả : vì… nên … ; vì
2.Quan hệ điều kiện – kết quả(Giả thiết – kết quả) nếu...thì... ;nếu
3.Quan hệ tương phản tuy …nhưng…; tuy
4.Quan hệ tăng tiến : chẳng những … mà…
Câu 1 Câu 1
Đáp án
áp án
0 1
Đ23456789 10
B
Thêi gian Thêi gian C©u hái
RUNG CHUÔNG VÀNG
Câu ghép chỉ quan hệ tăng tiến là:
A.Vì bạn Nam cố gắng học tập nên kết quả thi đạt điểm cao.
B.Bạn Ngọc không chỉ xinh đẹp mà bạn ấy còn học giỏi.
C. Tuy gia đình gặp nhiều khó khăn nhưng bạn Nga vẫn phấn đấu học tốt
Hết giờ
Câu 2 Câu 2
Đáp án
áp án
0 1
Đ23456789 10
A
Thêi gian Thêi gian C©u hái
RUNG CHUÔNG VÀNG
Điền cặp từ thích hợp vào câu : “Đứa trẻ … không nín khóc …nó lại còn khóc to hơn” .
A.Không những … mà…
B.Vì … nên
C.Mặc dù … nhưng…
Hết giờ
Câu 3 Câu 3
Đáp án
áp án
0 1
Đ23456789 10
C
Thêi gian Thêi gian C©u hái
RUNG CHUÔNG VÀNG
Trong các cặp từ dưới đây, cặp từ thể hiện mối quan hệ tăng tiến là:
A.Tuy… nhưng…; mặc dù…nhưng…; dù…
nhưng…
B.Nếu… thì; hễ… thì…; giá… thì…
C.Không những… mà…; chẳng những… mà…;
không chỉ… mà…
Hết giờ
Câu 4 Câu 4
Đáp án
áp án
0 1
Đ23456789 10
C
Thêi gian Thêi gian C©u hái
RUNG CHUÔNG VÀNG
Em đã được học những cách nối các vế câu ghép thể hiện quan hệ:
A.Nguyên nhân – kết quả, điều kiện – kết quả, tương phản.
B.Nguyên nhân – kết quả, điều kiện – kết quả, tăng tiến.
C.Nguyên nhân – kết quả, điều kiện – kết quả, tương phản, tăng tiến.
Hết giờ