• Không có kết quả nào được tìm thấy

Đề thi thử THPT quốc gia 2021 môn Văn có đáp án - Đề số 20 | Ngữ văn, Đề thi THPT quốc gia - Ôn Luyện

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Chia sẻ "Đề thi thử THPT quốc gia 2021 môn Văn có đáp án - Đề số 20 | Ngữ văn, Đề thi THPT quốc gia - Ôn Luyện"

Copied!
6
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Văn bản

(1)

ĐỀ SỐ 20 BỘ ĐỀ THI THPT QUỐC GIA CHUẨN CẤU TRÚC BỘ GIÁO DỤC Môn: Ngữ văn

Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề



I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:

Nhìn các em thi đấu, tôi vừa cảm phục vừa thương các em. Tôi thương các em không phải vì các em yếu hơn đối thủ, vì các em thua. Tôi thương vì các em còn quá trẻ, mới chỉ 20 tuổi nhưng đã mang trên vai trọng trách lấy lại niềm tin và niềm tự hào của cả một dân tộc.

Trọng trách mà thế hệ chúng tôi, một thế hệ chưa già nhưng đã nguội lạnh, đã đổ trách nhiệm đó cho ai khác […]

Để rồi khi lịch sử gọi tên các em, chứ không phải là thế hệ chúng tôi. Và chúng tôi chợt nhận ra rằng lịch sử luôn đặt trọng trách lên vai lứa tuổi 20. Người thanh niên Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước chịu đựng mưa tuyết lạnh cắt thịt bên trời Âu chỉ với một viên gạch hồng nung đỏ. Tổng bí thư Trần Phú hy sinh khi mới ở độ tuổi đôi mươi. Và nếu chúng tôi để trôi qua thời khắc ấy, lịch sử sẽ gọi tên một thế hệ tuổi đôi mươi khác, đó là các em...

Tôi tin rằng nhiều người đã khóc vì cảm phục và ân hận sau trận đấu này, tôi cũng thế. Tôi gọi các em là "những chiến binh tuyết". Màu áo đỏ của các em giống như những giọt máu đỏ của những người lính rơi trên tuyết lạnh, nhưng đã làm tan băng những bộ não và trái tim đã từ lâu đóng băng vì hết nhiệt huyết của chúng tôi.

Cảm ơn các em, chúng tôi xin hứa, dù muộn, nhưng chúng tôi sẽ thay đổi...

(Trích Những giọt máu đỏ rơi trên tuyết trắng..., Nguyễn Phước Thắng, dẫn theo baomoi.com ngày 27/1/2018) Câu 1. Đoạn trích trên sử dụng những phương thức biểu đạt chủ yếu nào?

Câu 2. Theo tác giả tại sao khi lịch sử gọi, đã gọi tên các em, chứ không phải là thế hệ chúng tôi?

Câu 3. Cho biết hiệu quả biểu đạt của biện pháp tu từ so sánh sử dụng trong câu văn: Màu áo đỏ của các em giống như những giọt máu đỏ của những người lính rơi trên tuyết lạnh nhưng đã làm tan băng những bộ não và trái tim đã từ lâu đóng băng vì hết nhiệt huyết của chúng tôi.

Câu 4. Anh/ Chị có đồng ý rằng: lịch sử luôn đặt trọng trách lên vai lứa tuổi 20 không? Tại sao?

II. LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1 (2,0 điểm)

Từ những gợi ý trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 từ) với chủ đề: Tổ quốc rất cần những con người có trái tim nhiệt huyết.

Câu 2 (5,0 điểm)

(2)

Cảm nhận về bức ảnh nghệ thuật trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu (Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2017).

Từ đó liên hệ với hình tượng Cửu Trùng Đài trong đoạn trích Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài (trích vở kịch Vũ Như Tô) của Nguyễn Huy Tưởng (Ngữ văn 11, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2017) để làm nổi bật quan niệm về mối quan hệ của nghệ thuật và cuộc sống của hai nhà văn này.

HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ THI I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)

Câu 1. Các phương thức biểu đạt được sử dụng trong đoạn trích trên: phương thức biểu đạt nghị luận và phương thức biểu đạt tự sự/ Nghị luận và tự sự.

Câu 2. Đây là câu kiểm tra năng lực nắm bắt thông tin, HS dựa vào đoạn trích trả lời.

Tham khảo câu trả lời dưới đây:

Theo tác giả: khi lịch sử gọi tên, đã gọi tên các em, chứ không phải là thế hệ chúng tôi vì:

các em còn quá trẻ, mới chỉ 20 tuổi nhưng đã mang trên vai trọng trách lấy lại niềm tin và niềm tự hào của cả một dân tộc. Trọng trách mà thế hệ chúng tôi, một thế hệ chưa già nhưng đã nguội lạnh, đã đổ trách nhiệm đó cho ai khác.

Câu 3. Tác dụng của phép so sánh:

Phép so sánh trong câu: Màu áo đỏ của các em giống như những giọt máu đỏ của những người lính rơi trên tuyết lạnh, nhưng đã làm tan băng những bộ não và trái tim đã từ lâu đóng băng vì hết nhiệt huyết của chúng tôi có tác dụng tạo ấn tượng mạnh mẽ ở người đọc về vẻ đẹp của tinh thần quả cảm U23 Việt Nam đã làm tan băng giá trong trái tim mọi người và thổi bùng ở họ lòng nhiệt huyết.

Câu 4. Học sinh có thể đồng ý hoặc không đồng ý với quan điểm của tác giả đoạn trích nhưng lập luận phải tích cực, chặt chẽ, thuyết phục. Dưới đây là gợi ý tham khảo:

- Đồng ý: Lứa tuổi 20 là lứa tuổi đẹp nhất của con người, khi đó con người tràn đầy sức sống, tình yêu và lòng nhiệt huyết sẵn sàng cống hiến cho tổ quốc.

- Không đồng ý: Lứa tuổi 20 đa số còn vụng dại, chưa có nhiều kinh nghiệm và hiểu biết sâu sắc trong cuộc sống; còn đang chập chững bước vào đời nên dễ sai lầm, va vấp. Hơn nữa cống hiến cho tổ quốc thì ở bất kỳ lứa tuổi nào cũng cần thiết, không riêng gì tuổi trẻ.

- Vừa đồng ý vừa không đồng ý: (Kết hợp cả hai ý kiến trên).

II. LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1 (2,0 điểm)

HS tham khảo đoạn văn dưới đây:

(3)

Quy ước viết tắt : [Đ]: Đặt vấn đề [G]: Giải quyết vấn đề [M]: Mở rộng [B]: Bài học/ Thông điệp

[Đ] Đất nước của chúng ta trường tồn đến hôm nay bởi ở bất kỳ giai đoạn nào của lịch sử cũng có những con người tràn đầy nhiệt huyết, sẵn sàng cống hiến, hy sinh cho đất nước. Do vậy mà: Tổ quốc rất cần những con người có trái tim nhiệt huyết, những con người có trái tim nhiệt huyết là những người có tình yêu cháy bỏng với công việc mình làm với quê hương đất nước, sẵn sàng cống hiến tất cả tâm sức của mình cho cuộc đời. [G] Trong lịch sử, mỗi khi tổ quốc bị xâm lăng, những người con ưu tú của đất nước đã không tiếc máu xương của mình để chiến đấu giành lại độc lập tự do cho dân tộc. Họ đã góp phần làm nên những chiến công vang dội, hào hùng như Bạch Đằng, Chi Lăng, Điện Biên Phủ Đại thắng mùa xuân năm 1975... Trong cuộc sống hiện nay, rất nhiều người với lòng nhiệt huyết của mình đã và đang đi đầu trong các lĩnh vực: khoa học công nghệ, xóa đói giảm nghèo, khắc phục thiên tai dịch bệnh… Họ là những con người đầy quả cảm trong các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, thể thao góp phần đẩy nhanh sự phát triển của đất nước, đưa hình ảnh của Việt Nam đến với bạn bè thế giới. [M] Bệnh cạnh những con người tràn đầy nhiệt huyết đang ngày đêm cống hiến thì còn một bộ phận không nhỏ sống thờ ơ vô cảm với những vấn đề chung của cộng đồng, đất nước.

Và nhiệt huyết không chỉ có lợi cho đất nước mà còn làm cho cuộc sống của chúng ta đẹp hơn, có ý nghĩa hơn. [B] Lứa tuổi thanh niên là lứa tuổi đẹp nhất của cuộc đời, cần có một trái tim nhiệt huyết để có được thành công trong cuộc sống và cống hiến cho xã hội. Và thật đáng buồn nếu ta sống với một trái tim nguội lạnh khi còn đang trẻ tuổi.

Câu 2 (5,0 điểm)

Yêu cầu cơ bản (yêu cầu chính) của đề là cảm nhận về bức ảnh nghệ thuật trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu (Ngữ văn 12).

Yêu cầu nâng cao là so sánh với hình tượng Cửu Trùng Đài trong đoạn trích Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài của Nguyễn Huy Tưởng (Ngữ văn 11) nhằm mục đích làm nổi bật quan niệm của mỗi nhà văn về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống.

Dưới đây là gợi ý tham khảo:

1. Giới thiệu đôi nét về tác giả Nguyễn Minh Châu, truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa và ý nghĩa của bức ảnh nghệ thuật.

2. Yêu cầu cơ bản: Cảm nhận về bức ảnh nghệ thuật (Ngữ văn 12, tập hai, NXB Giáo dục 2007):

a) Hoàn cảnh sáng tác bức ảnh nghệ thuật:

– Phùng được trưởng phòng giao cho nhiệm vụ đi chụp một bức ảnh cảnh biển để bổ sung vào bộ lịch Thuyền và Biển. Sau mấy buổi sáng phục kích, anh đã phát hiện ra một cảnh đắt

(4)

trời cho là cảnh chiếc thuyền lưới vó thu lưới lúc bình minh trên mặt biển mờ sương. Tất cả bức khung cảnh đó từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp, một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích khiến đứng trước nó, người nghệ sĩ trở nên bối rối trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào. Đặc biệt hơn, Phùng còn khám phá thấy cái chân lí của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn.

– Phùng đã bấm máy hết cả cuộn phim để thu vào ống kính cảnh đẹp tuyệt vời đó của tạo hóa.

b) Sự thật cuộc đời đằng sau bức ảnh nghệ thuật:

– Khi con thuyền tiến vào bờ, nghệ sỹ Phùng phải chứng kiến một cảnh tượng đầy nghịch lý.

Trên con thuyền ngư phủ bước ra hai vợ chồng người thuyền chài, gã đàn ông vũ phu đánh đập vợ một cách dã man, đứa con trai nhỏ để bảo vệ mẹ đã chống lại bố.

– Tất cả những cảnh đó khiến Phùng cay đắng nhận ra: đằng sau cái toàn bích toàn thiện toàn mĩ là cái xấu, cái ác, cái trái ngang. Có thể nói, chính những bi kịch trong gia đình thuyền chài kia là thứ thuốc rửa ảnh quái đản làm bức hình kì diệu anh mới dày công chụp được bỗng hiện hình một cách khủng khiếp, ghê rợn.

c) Vẻ đẹp khuất lấp của người đàn bà hàng chài:

– Sau khi chứng kiến cảnh gã chồng vũ phu đánh đập vợ một lần nữa, nghệ sỹ Phùng cùng bạn là chánh án Đẩu đã mời người đàn bà lên tòa án huyện để thuyết phục chị ly hôn với gã chồng vũ phu. Nhưng qua những lời giãi bày của chị ở tòa án huyện, nghệ sỹ Phùng và bạn mới nhận ra nhiều vẻ đẹp khuất lấp của người đàn bà hàng chài.

– Đó là vẻ đẹp của tình mẫu tử, của đức hy sinh, sự trải đời. Chị không sống cho mình mà sống cho các con, vì các con mà chị van xin được sống với gã chồng vũ phu để có người chèo chống con thuyền mỗi khi giông bão đặng nuôi nấng các con. Trong đau khổ chị vẫn chắt lọc được những niềm vui, niềm hạnh phúc giản dị vui nhất là nhìn đàn con tôi chúng nó được ăn no...

d) Cảm nghĩ của nghệ sỹ Phùng khi ngắm bức ảnh nghệ thuật:

– Tấm ảnh Chiếc thuyền ngoài xa được những người yêu nghệ thuật đánh giá cao. Không những trong bộ lịch năm ấy mà mãi mãi về sau nó vẫn còn giữ nguyên giá trị. Có thể nói cách khác, tấm ảnh ấy cũng được treo trong những phòng khách sang trọng của những người sành nghệ thuật. Sự đánh giá cao ấy xứng đáng với công sức mà Phùng đã bỏ ra để "phục kích"

nhiều ngày mới chộp được nó. Đó là vẻ đẹp mà có khi cả đời Phùng chỉ nắm bắt được một lần. Những người yêu nghệ thuật trân trọng tấm ảnh ấy cũng là điều dễ hiểu. Song, có khi họ là những người yêu nghệ thuật thuần túy, cảm nhận cái đẹp trên bình diện của một tấm ảnh toàn bích, đáng thưởng thức, đáng treo ở những nơi sang trọng nhất.

(5)

– Nhưng với nghệ sỹ Phùng nó không chỉ là bức ảnh nghệ thuật mang vẻ đẹp lãng mạn mà mỗi khi nhìn kỹ anh lại thấy hiện lên cái màu hồng hồng của ánh sương mai và như thấy người đàn bà ấy bước ra khỏi tấm ảnh tấm lưng áo bạc phếch, nửa thân dưới ướt sũng, khuôn mặt rỗ đã nhợt trắng vì kéo lưới suốt đêm...

– Ý nghĩa:

+ Màu hồng hồng của ánh sương mai là biểu tượng cho cái đẹp lãng mạn của bức ảnh nghệ thuật.

+ Hình ảnh người đàn bà hàng chài lam lũ bước ra khỏi bức ảnh là biểu tượng cho mặt trái của cuộc đời mà bức ảnh nghệ thuật không khám phá và miêu tả được hết.

+ Qua hai chi tiết này, Nguyễn Minh Châu muốn gửi gắm nhiều thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống: Nghệ thuật phải bắt nguồn từ cuộc đời và vì cuộc đời mà có.

Trách nhiệm đặt ra với người nghệ sĩ là phải thu hẹp khoảng cách giữa nghệ thuật và đời sống. Người nghệ sĩ chân chính đừng bao giờ theo đuổi một thứ nghệ thuật cao siêu thuần túy mà trước hết hãy là con người biết rung động trước nỗi đau của đồng loại, hãy là nhà nhân đạo từ trong cốt tủy.

– Tóm lại, qua đoạn kết, phải chăng Nguyễn Minh Châu muốn nói Chiếc thuyền ngoài xa chính là vẻ đẹp của ước mơ, của lí tưởng mà người nghệ sĩ luôn khát khao vươn tới. Nhưng để cho nó có máu thịt của cuộc sống, người nghệ sĩ khi thể hiện nó cần có một tấm lòng trân trọng, cảm thông. Nó là nỗi dằn dặt, đau đáu khi người nghệ sĩ cảm thấy mình chưa thể hiện được hết điều muốn nói.

3. Yêu cầu nâng cao: Liên hệ với hình tương Cửu Trùng Đài trong đoạn trích Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài.

– Cửu Trùng Đài là một tòa lâu đài "cao cả, nóc vờn mây", "bền như trăng sao" để dân ta nghìn thu còn hãnh diện.

– Xây Cửu Trùng Đài là ước mơ cháy bỏng nhất, của Vũ Như Tô, nên mặc dù cự tuyệt yêu cầu của Lê Tương Dực, không xây Đài vì sợ gây ra thêm những đau khổ cho cuộc sống lầm than của nhân dân nhưng khát vọng nghệ thuật đó vẫn âm ỉ cháy trong ông. Khi được Đan Thiềm khuyến khích, khát vọng ấy đã bùng cháy,Vũ Như Tô quyết lợi dụng vương quyền tàn bạo để xây Cửu Trùng Đài để khẳng định tài năng và thực hiện hoài bão của mình.

– Trong mắt Vũ Như Tô và Đan Thiềm thì Cửu Trùng Đài là kiệt tác nghệ thuật tô điểm cho đất nước, khẳng định tài trí Việt. Nhưng trong con mắt người dân, Cửu Trùng Đài là nơi ăn chơi sa đọa, là núi xương sông máu của nhân dân, vì nó mà mẹ mất con, vợ mất chồng, dân gian đói khổ lầm than. Chính vì vậy mà họ đã nổi dậy đốt Cửu Trùng Đài, giết Vũ Như Tô.

(6)

– Như vậy, Cửu Trùng Đài là biểu tượng cho cái đẹp nghệ thuật cao siêu thuần túy mà người nghệ sỹ khát khao vươn tới nhưng đáng tiếc là cái đẹp nghệ thuật ấy lại đối lập với lợi ích thiết thân, trực tiếp của nhân dân. Bi kịch của nhân vật Vũ Như Tô là bi kịch của người nghệ sỹ có tài năng và hoài bão lớn nhưng không giải quyết được mối quan hệ phức tập giữa nghệ thuật và đời sống, đặc biệt là không giải quyết được một cách đúng đắn vấn đề sáng tạo nghệ thuật cho ai và để làm gì. Đây cũng là thông điệp mà Nguyễn Huy Tưởng muốn gửi gắm qua hình tượng nghệ thuật này.

4. Đánh giá chung: Hai tác phẩm, hai hình tượng nghệ thuật ra đời trong những giai đoạn khác nhau của lịch sử nên mang những ý nghĩa biểu tượng khác nhau. Cửu Trùng Đài biểu tượng cho cái đẹp nghệ thuật cao siêu, thuần túy, tách biệt hoàn toàn với cuộc sống của nhân dân. Đó là biểu hiện của nghệ thuật vị nghệ thuật của văn học lãng mạn nhiều bế tắc mà Nguyễn Huy Tưởng là một nhà văn tiêu biểu. Bức ảnh nghệ thuật về chiếc thuyền ngoài xa cũng là một bức ảnh mang vẻ đẹp lãng mạn nhưng người nghệ sỹ biết nhìn nó ở một góc nhìn khác đa diện, nhiều chiều hơn để khám phá những sự thật của cuộc dời. Đó là nghệ thuật vị nhân sinh mà nhà văn Nguyễn Minh Châu và văn học cách mạng theo đuổi.

Tài liệu tham khảo

Tài liệu liên quan

- Đoạn thơ nằm trong mạch cảm xúc xuyên suốt bài thơ - nỗi nhớ, khắc họa vẻ đẹp người lính Tây Tiến vừa lãng mạn, vừa bi tráng, hào hùng với sức mạnh và lí tưởng và

(2,0 điểm) Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày ý kiến của anh (chị) về ý kiến được nêu trong đoạn trích phần Đọc hiểu: Sự thành đạt của tôi không phải

Đây còn là hình ảnh những đóa hoa li-la tím (Tử Đinh Hương) của người đời tưởng niệm Lor-ca, cũng có thể hiểu là muôn đóa hoa của sự sống đang nảy nở từ

Trên cơ sở hiểu biết về tác giả Kim Lân và tác phẩm Vợ nhặt, thí sinh có thể cảm nhận về hình tượng nhân vật bà cụ Tứ, từ đó liên hệ chi tiết "bát

Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến được nêu trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu: Việt Nam là một nước có chủ quyền độc

+ Hình ảnh đoàn binh không mọc tóc không phải là sản phẩm của trí tưởng tượng mà nét vẽ này xuất phát từ một hiện thực trong cuộc sống của người lính Tây Tiến:

Câu 3: Có thể trích nguyên văn hoặc tóm tắt các tác hại của trạng thái cô đơn mà đoạn trích đã chỉ ra: cô đơn kéo dài có thể dẫn đến một loạt các vấn đề sức

Hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của Anh/Chị về ý kiến được nêu trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu: "...Với họ, quan trọng