1
Bài 19: Bước phát triển của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp (1951-1953) A/ CÂU HỎI GIỮA BÀI
Câu hỏi trang 140 sgk Lịch sử 12: Âm mưu và hành động mới của Pháp – Mĩ từ sau thất bại ở chiến dịch Biên giới thu – đông năm 1950 như thế nào?
Lời giải
- Âm mưu: Mĩ cấu kết với Pháp can thiệp sâu và chiến tranh Đông Dương.
- Hành động:
+ Ngày 23/12/1950, Mĩ ký với Pháp Hiệp định phòng thủ chung Đông Dương. Đây là hiệp định viện trợ quân sự, kinh tế – tài chính của Mĩ cho Pháp và tay sai, qua đó Mĩ từng bước thay chân Pháp ở Đông Dương.
+ Tháng 9/1951: Mĩ ký với Bảo Đại Hiệp ước hợp tác kinh tế Việt – Mĩ nhằm ràng buộc Bảo Đại.
– Pháp đề ra kế hoạch Đờ Lát đơ Tátxinhi đưa chiến tranh xâm lược của Pháp ở Đông Dương lên quy mô lớn.
Câu hỏi trang 141 sgk Lịch sử 12: Đại hội đại biểu lần thứ II của Đảng đã có những quyết định gì? Nêu ý nghĩa lịch sử của Đại hội?
Lời giải
* Nội dung của Đại hội đại biểu lần thứ II của Đảng:
- Thông qua:
+ Báo cáo chính trị do Hồ Chủ tịch trình bày.
+ Báo cáo bàn về cách mạng Việt Nam, do tổng bí thư Trường Chinh trình bày.
2
- Quyết định thành lập đảng riêng ở ba nước Đông Dương, ở Việt Nam thành lập Đảng lao động Việt Nam ra hoạt động công khai (Thông qua tuyên ngôn, chính cương, điều lệ mới).
- Bầu ban chấp hành trung ương mới.
* Ý nghĩa: Đánh dấu bước trưởng thành và lớn mạnh của Đảng. Củng cố quan hệ giữa Đảng và quần chúng, củng cố niềm tin tất thắng vào cuộc kháng chiến “Đại hội kháng chiến thắng lợi”.
Câu hỏi trang 143 sgk Lịch sử 12: Từ sau chiến thắng Biên giới thu – đông năm 1950 đến trước đông – xuân năm 1953 – 1954, hậu phương kháng chiến đã phát triển như thế nào trên các mặt chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế?
Lời giải
* Về chính trị:
– Từ 3-7/3/1951, đại hội toàn quốc thống nhất Mặt trận Việt Minh và Hội Liên Việt thành Mặt trận Liên hiệp quốc dân Việt Nam (Mặt trận Liên Việt).
– 11/3/1951, Thành lập Liên minh Việt – Miên – Lào để tăng cường đoàn kết của ba nước Đông Dương trong cuộc chiến đấu chống kẻ thù chung.
– 1/5/1952, Đại hội anh hùng chiến sỹ thi đua lần I (Tổng kết phong trào “thi đua ái quốc” phát động từ 3/1948).
* Về kinh tế:
- 1952, Chính phủ đề ra cuộc vận động “lao động sản xuất và thực hành tiết kiệm”.
- Chấn chỉnh thuế khóa, xây dựng nền tài chính, ngân hàng, thương nghiệp.
- Lập nha tiếp tế.
3
- Từ 4/1953 – 7/1954 thực hiện 5 đợt giảm tô và 1 đợt cải cách ruộng đất.
* Về văn hóa, giáo dục, y tế:
- Giáo dục:
+ Tiếp tục phong trào bình dân học vụ, cải cách giáo dục, bổ túc văn hóa.
+ Phương châm: Phục vụ kháng chiến, phục vụ dân sinh, phục vụ sản xuất.
- Văn hóa:
+ Kháng chiến hóa văn hóa, văn hóa hóa kháng chiến.
+ Xây dựng đời sống văn hóa mới: Bài trừ mê tín dị đoan.
- Y tế: Đẩy mạnh vệ sinh phòng dịch, thực hiện đời sống mới,....
Câu hỏi trang 145 sgk Lịch sử 12: Thế chủ động đánh địch trên chiến trường chính Bắc Bộ của quân ta sau chiến thắng Biên giới thu – đông năm 1950 đến trước đông xuân 1953 – 1954 được thể hiện như thế nào?
Lời giải
– Quân ta liên tục mở ba chiến dịch Trần Hưng Đạo, Hoàng Hao Thám, và chiến dịch Quang Trung. Đây đều là những chiến dịch có quy mô lớn, đánh và vùng trung du và đồng bằng, tiêu diệt nhiều sinh lực địch.
– Trong đông – xuân năm 1951 – 1952, ta mở chiến chiến dịch Hòa bình nhằm phá tan kế hoạch bình định của địch, đẩy mạnh chiến tranh du kích.
⇒ Sau 3 tháng chiến đấu, ta đã giải phóng hoàn toàn khu vực Hòa Bình – sông Đà, căn cứ du kích của ta được mở rộng.
4
– Thu – đông năm 1952, ta mở chiến dịch Tây Bắc, tiến công Mộc Châu, Thuận Châu, Lai Châu, Sơn La, Yên Bái. Kết quả, ta đã giải phóng được tỉnh Nghĩa Lộ và gần hết tỉnh Sơn La, bốn huyện ở Lai Châu, hai huyện ở Yên Bái.
– Xuân – hè năm 1953, ta mở chiến dịch Thượng Lào nhằm tiêu diệt sinh lực địch, giải phóng đất đai, đẩy mạnh cuộc kháng chiến của nhân dân Lào. Kết quả, ta đã giải phóng được toàn bộ tỉnh Sầm Nưa, một phần tỉnh Xiêng Khoảng và tỉnh Phongxalì.
B/ CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP
Câu hỏi trang 145 sgk Lịch sử 12: Lập niên biểu những thắng lợi tiêu biểu của quân dân ta trên các mặt trận quân sự, chính trị – ngoại giao, kinh tế – tài chính trong kháng chiến chống thực dân Pháp từ sau thu – đông 1950 đến trước đông – xuân 1953 – 1954?
Lời giải
Mặt trận Thắng lợi tiêu biểu
Quân sự
– Năm 1950 – 1951: Ba Chiến dịch: Trần Hưng Đạo, Hoàng Hoa Thám, Quang Trung ở trung du và đồng bằng Bắc Bộ đều giành thắng lợi, tiêu diệt nhiều sinh lực địch.
– Năm 1951 – 1952: Chiến dịch Hòa Bình thắng lợi đã giải phóng được khu vực Hòa Bình – sông Đà rộng 2000 km2 với 15 vạn dân, căn cứ du kích mở rộng từ Bắc Giang xuống Hòa Bình.
– Chiến dịch Tây Bắc thu – đông 1952 giành thắng lợi đã giải phóng 28.000 km2 với 25 vạn dân gồm Nghĩa Lộ, Sơn la (trừ Nà sản), Yên Bái, 4 huyện ở Lai Châu, hai huyện ở Yên Bái; phá âm mưu lập “xứ Thái tự trị” của địch.
5
Chính trị – ngoại giao
– Đại hội đại biểu toàn quốc lần II của Đảng Cộng sản Đông Dương (11 đến 19 – 2 – 1951) đã đánh dấu bước phát triển mới trong quá trình lãnh đạo và trưởng thành của Đảng.
– Đại hội toàn quốc thống nhất Mặt trận Việt Minh và Hội Liên Việt thành Mặt trận Liên Việt (3 đến 7 – 3 – 1951)
– Thành lập Liên minh nhân dân Việt – Miên – Lào (11 – 3 – 1951) nhằm tăng cường khối đoàn kết ba nước Đông Dương trong cuộc kháng chiến chống Pháp.
Kinh tế – Tài chính
– Năm 1952: Mở cuộc vận động lao động lao động sản xuất và thực hành tiết kiệm; Đề ra chính sách chấn chỉnh thuế khóa, xây dựng tài chính, ngân hàng, thương nghiệp.
– Năm 1953: phát động quần chúng gia triệt để giảm tô và cải cách ruộng đất.
