OẠI HỌC TỔNG HỢP HÀ NỘI TẠP CHÍ KHOA HỌC s ó 6 - ì 993
LỊCH SỬ VÀ TỔ CHỨC CÁC c ơ QUAN NHÀ NƯỚC ĐỊA PHƯƠNG (từ 1945-1954)
Vũ T h ị P h ụ n g
Lâ m ộ t bộ p h ậ n h ứ u cơ t r o n g hệ t h ố n g bộ m á y N h à n ư ớ c Việt N a m , c á c cơ q u a n n h à n ư ớ c ờ đ ị a phưcing có vị t r í và vai t r ò h ế t s ứ c q u a n t r o n g Đây !à hệ t h ô n g t ổ c h ứ c c h í n h q u v è n ở c ấ p cơ sờ. t r ư c t i ế p l ã n h đ ạ o n h â n d â n t h ự c h i ệ n mọi c h ù trưctng, c h í n h s á c h c ủ a D à n g và N h à nưđc.
T r o n g hài v i r t n à y c h ú n g tỏi xin t r i n h bày m ộ t s ố nót c h ủ vêu vê q u a t r ì n h t h à n h lập, c h ứ c n ă n g n h i ê m vụ và tô c h ơ c c ủ a các cơ q u a n n h à n ư ớ c ò đ ị a p h ư ơ n g t r o n g giai đ o ạ n t ù 1 9 4 5 - 1 9 5 4 Đáy là t hò i kỳ đ ầ u t i ê n s a u khi g i à n h đư ợc c h i n h q u y ê n ; t hời kỳ đ a y s ó n g gió c ủ a c á c h m ạ n g n ư ớ c ta, thời kỳ á ể lại n h ứ n g k i n h n g h i ệ m hết s ứ c q u í b á u t r o n g vân đẻ g i à n h c h í n h q u ỳ ê n , giữ c h i n h q u y ê n và xảy d ự n g c ủ n g c ố c h í n h q u y ê n .
I L Ị C H S Ử VA TỔ C H Ứ C CÁC c ơ Q U A N N H À N Ư Ớ C Đ Ị A P H Ư Ơ N G T Ừ S A U C Á C H M Ạ N G T H Á N G T A M Đ Ế N N G À Y T O À N Q U Ố C K H Á N G C H I Ế N . ( T ừ t h á n g 8 - 1 9 4 5 -
1 9 - 1 2 - 1 9 5 4)
C á c h m ạ n g t h á n g T á m t h à n h r òn £ đã đ ưa đôn s ự t h à n h l âp n ư ớ c Việt N a m D á n chủ C ộ n g h ò a - N h à n ư ớ c d â n c h ù n h â n d á n đ â u ti £n ờ D ồ n g N a m A N g a y t ử kh i r a đời và t r o n g s u ố t c ả q u á t r i n h l ã n h đ ạ o n h â n d â n l à m c u ộ c c á c h m ạ n g l o n g t r ờ i , lở đâ't này, Đ à n g ta, đ ứ n g ' íau là í rỏ C h u t ị c h đá lu ôn luôn t h ấ m n h u ầ n t ư t ư ớ n g c ù a L ẻ n i n : "Vôn d ê cơ bón cua m ọ i cuộc cách m a n g ỉà r â n <fẻ c h ỉ n h q u y ê n ”. C h í n h vì vậy, n g a y s au khi c u ộ c T ô n g khc^i n g h ĩ a t h n n h r ò n g . C h u t i c h 1 rỏ Chí M i n h đã t r ở vê t h u đó H à Nội - và t h o o đỏ n g hị c ù a Ngườ i, l Ty Han dAn t ộc giài p h ó n g (ra đời t r ư đ e T o n g khởi n g h ĩ a ) dã đ ư ợ c cài t ổ t h à n h C h í n h p hu lả m thời ( m a n g t ò n là " C h ín h p hủ Q u ố c d â n liên hiệp") đ ê l ã n h đ ạ o c á c h m ạ n g nơrír tỉ\ t r o n g giai đ o a n m ổi N ă m n g à y s au khi t u y ê n t>ố đ ộ c lập, C h í n h p hù l â m íhời đ ã rn quyòt dịĩ ìh t i ê n h à n h T ổ n g t u y ế n c ử t ự do t r o n g cả n ư đ c đ ể bâu r a Q«I(V h ộ i V à n g à y ù 1 - 1 9 4 6 . t o à n t h ò n h à n d á n V i ệ t n a m đ á t h ự c b i ẹ n p h ô t h A n g đ â u p h i ế u đe h â u ra n h ơ n g đai biêu c h â n c h i n h c u a m ì n h . I l ai t h a n g s a u , Q u ỏ c hội cfàu í i ô n đ.ĩ h ọ p đê q u v ẽ t đ i n h t h à n h l ậ p C h í n h p h u c h í n h t h ứ r do I rỏ C h ủ t ị c h đ ứ n g đ â u
S o n g s o n g vđi v i ê r XÍ1V d ự n g hộ t h ố n g c h i n h q u y ê n t r u n g Ưítng t r ô n đây, D a n g và N h à rnrđc c ũ n g đã kị p th('ii hát ta y n g a y vào việc x â y r ì ư n £ va c u n g c ố hộ t h ố n g c h i n h q u y ê n ở các đ ịa p h ư o n ^ Sau n g ày c á c h m a n g t h á n g T á n ' t h à n h c ôn g , vè m á t h à n h
c h í n h , nưdo Việt N a m OAn ('hù C ộ n p hòa đơrtc r h i a t h à n h 4 cấp- c á p kỳ. c á p tỉ nh, c ấ p h u v ệ n ( c h â u ) và c ấ p xã ( l ). C á c cơ q u a n N h à n ư ớ c ỏ đ ị a p h ư ơ n g t r o n g giai đ o ạ n này
đ ã đ ư ợ c >:V/ d ự n g và t ố c h ứ c t r ê n cơ sỏ c ù a cơ cấu h à n h c h í n h t r ỗ n đ â y
Do t h ấ y đ ư ợ c vi trí. vai tr<s r u a tỏ V hi?‘ N h à n ư ớ c ỏ r á c đ ị a p h ư n n g , n è n chỉ vài t h á n g
s au n g à v t u y ẻ n bố đ ộ c lập, m ộ t l oạt s ắ c l ệ n h và c ác vố n b ả n k h á c vê việc t h à n h lập c ác cơ q u a n N h à n ư đ c đ ị a p h ư ơ n g đả đ ư ợ c b a n h à n h , đó là:
- S á c l ệ n h sô' 6 3 / S L n g à y 2 2 - 1 1 - 1 9 4 5 vè t ổ c h ứ c Hội đ ồ n g N h ả n d â n và ủ y b a n H à n h c h í n h c á c c á p
- S ổc l ệ n h s ố 7 7 / S L vê t ổ c h ứ c c h í n h q u y ê n n h â n d â n ò các t h à n h p h ố và th ị xá <ngày 21 1 2 - 1 9 1 5 ) .
- SÁC l ệ n h sô' 13 /S L n g à y 2 4 - 1 - 1 9 4 6 vê t ổ c h ứ c hệ t h ố n g c á c cờ q u a n t ư p h á p , V V V i ệ c b a n h à n h CÁC s ắ c l ệ n h t r ê n đ â y đ á m a n g m ộ t ý n g h ĩ a h ế t s ứ c q u a n t r ọ n g , n ó ( ' h ứ n g t ò r à n g n g a y t ừ n h ữ n g n g à y đồn t i ẻ n , t r o n g khi c á c h m ạ n g đ a n g c ò n p h ả i đ ư ơ n g đ à u với n h ứ n g k h ó k h ă n , n h ư n g đ ư ờ n g lối c ủ a Đ ả n g và C h í n h p h ú l â m t hờ i l ú c đó là r ư ơ n g q u y ế t v à m a u c h ó n g ô n đ ị n h t ổ c h ứ c c h í n h q u y ê n ờ c á c đ ị a p h ư ơ n g t r ẽ n m ộ t cơ sỏ p h a p c h ó v ữ n g c h ắ c t r o n g t h ờ i g i a n c h ư a có H i ế n p h á p . C à n cơ vào c á c s ắ c l ệ nh t r ỏ n đ â y , t ổ c h ứ c c h í n h q u y ê n N h à n ư ớ c đ ị a p h ư ơ n g đả đ ược tô c h ứ c t h à n h 3 hệ cơ q u a n r ơ . 1.1: :ô n ĩ ực đ ư ợ c gọi là Hội đ ô n g N h â n d â n ; cơ q u a n h à n h p h á p là c ác Ưy
i n n H à n h c h m n và cơ q u a n tư p h á p bao g ồ m c á c t ò a á n đ ị a p h ư ơ n g (2). N h ứ n g s á c ỉ ẹ n h t r ê n đ á y đã quv đ ị n h cụ t h ê c h ứ c n ố n g , n h i ệ m vụ, cơ c ấ u t ổ c h ứ c và q u ỳ è n ha n c u a r ừ n g h t cc q u a n (3).
A - H ộ i (fô n g n h ấ n d á n các cấp.
Dấy là cơ q u a n quỳèĩì lực N h à nước ờ các đ ịa phương, t h è hiện q uỳ èn l à m c h u c ủa n h à n d à n lao đ ộ n g Việc t h à n h lập Hội đ ò n g n h à n d à n ờ các đ ịa p h ư ơ n g đả c h ứ n g tò r ă n g c h í n h q u ý è n c á c h m ạ n g t h ự c s ự là c hí n h qu ỳ èn c ủ a n h ả n d à n - đó c ũ n g c h í n h là c h ủ t r ư ơ n g và đ ư ờ n g lôi c ủ a Đ ả n g t a t r o n g vấn đê xâ y d ự n g c h í n h quýèn. T h ự c hiện c hủ t r ư ơ n g t r è n , t r o n g thời gian n à y, H ội đ ồ n g n h ă n d â n mới được tổ c h ứ c ở hai cấp: t ỉ n h và xả - hai c ấp có vị t rí q u a n t r ọ n g t r o n g c ơ c ấ u h à n h c h í n h c ủ a n ư ớ c t a . T ỉ n h l à m ộ t c a p h à n h c h i n h t ư ơ n g đ ố i ho àn c h ỉ n h và đ ộ c lập, còn xả là cấp h à n h c h í n h cơ sỏ t h ấ p n h ất , do đó việc tổ c h ứ c c h ế độ Hội đ ỏ n g n h à n d à n ò đây là ho àn t oà n c ả n t hi ế t. Sò dĩ cấ p kỳ và h u y ệ n k h ố n g cổ tồ c h ứ c Hội d ồ n g n h â n d â n bòi vì thời g ia n này đây là hai c ấp h à n h c hí n h m a n g t í nh chàt t r u n g gian giữa t r u n g ư ơ n g và tỉnh, giứa t ỉ n h và xả
Cftn c ứ vào n h ứ n g sÁc l ệ n h đả nổi ờ t r ê n , c h ứ c n ố n g , n h i ệ m vụ và q u v ê n h ạ n c u a Hội đ ô n g n h â n d â n íviốt t á t ]h H Đ N D ) đá đ ư ợ c q u y đ ị n h cụ t h ể t r o n g c á c đ iêu: 1, 66,
70, 71, V V h ao :
H Đ N D c á c c á p là CCÍ q u a n q u v ^ n lực N h à n ư đ c ò đ ị a p h ư ơ n g có n h i ệ m vụ bảo đ à m s ự t ỏn t r ọ n g và c h ấ p h à n h luẠt lộ (1 địa p h ư n n g m ì n h H Đ N D ỏ mối c ấ p có q u ỳ è n q u y ế t đ ị n h mọi v/iú đẽ t h u ộ c p h ạ m vi q u ả n lý c ủ a m ì n h í t u y n h i ô n đối với m ộ t s ố v ấ n (f£ n h ấ t đ ị n h t h i n g h ị íỊiiy^t c ù a H Đ N D p h ả ! đ ược U y ha n h à n h c h í n h c ấ p t r ẽ n p hê c h u ẩ n m ớ i đ ư ợ c t h i h à n h ) r á c n g h ị q u v ê t c ù a cơ q u a n c ấ p t r ẻ n H Đ N D k h ô n g đ ư ợ c t r á i vđii c á c c h i t hị , n ghi q u v ế t c u a cơ q u a n c á p t r ê n .
- H Đ N D do n h â n d a n ờ đ ị a p h ư ơ n g t r ự c t i ế p b â u r a t h e o lối p h ố t h ò n g d ầ u p h i ế u - là cơ q u a n t h a y m ặ t c h o nhAn dAn và c h ị u t r á c h n h i ệ m t r ư ớ c H Đ N D c á p t r ê n và t r ư ớ c n h â n dAn ở đ ị a p h ư ớ n g đó
- H Đ N D b â u r a U y ba n h à n h c h í n h c ù n g c ấ p với m ì n h , có q u ỳ ê n r a c á c q u y ế t n g h ị
đ ể ủ y b a n h à n h c h í n h t h i h à n h ỏ c á c đ ị a p h ư ơ n g .
N g oà i n h ữ n g đí ẽ u q u y đ ị n h c h u n g t r è n đ ây , H Đ N D ò c á p t ỉ n h và c ấ p xá lại cố r h ơ n g đ i ể m k h á c n h a u vê n h i ệ m vy q u y ê n h ạ n và t ổ c h ứ c , cụ t h ể :
- Vê t h a n h p h ầ n , sô l ư ợ n g ủ y viên, ở c ấ p t ỉ n h có t ừ 2 0 - 30 n gư ờ i, H Đ N D xã 'ó t ừ 15 - 12 người, tỷ lộ t h à n h p h â n t à n c ố n ô n g , n h â n sĩ, và c á c p h ả n t ử t ố t có khác' ĩ hau.
- N h i ệ m ky c u a H Đ N D c á c c ấ p <fẻu kéo d à i t r o n g hai n ồ m ( r i è n g n h i ệ m kỳ <ftu chỉ 1 n á m ) H Đ N D xả h ọ p mối t h á n g 1 íâ n, H Đ N D t i n h h ọ p 3 t h á n g 1 lán, n g o à i ra có t h ể họp bất t hường khi cân thiết, V V
N h ì n c h u n g , với n h ữ n g q u y đ ị n h t r o n g c á c s á c l ệ n h t r é n đây, vê cơ b ả n H Đ N ' ) c ấ p t ỉ n h và xả đá có d ày đù c h ứ c n ă n g và q u ỳ ê n h ạ n đ ể h o à n t h à n h t ố t c á c n h i ệ m vụ 1 mỗi đ ị a p h ư ơ n g
B - ù y b(m H à n h c h í n h các cấp ( vi ết t ắ t là Ư BH C ) .
B ê n c ạ n h H L N P ■ c á c đ ị a p h ư ơ n g c ò n cổ c á c Ư B H C , đ ượ c tô c h ứ c ò t ấ t c ả cá: c ấ p t ừ c ấ p kỳ đ ế n c ấ p xA c á c Ư B H C do H D N D c ù n g c ấ p b ầ u ra, r i ỏ n g c á p kỳ do H ĐN D c á c t ỉ n h và c ấ p h u y ệ n t h ì do H Đ N D c á c x ả b àu r a Đ ả y là cơ q u a n h à n h c h i n h 1 các đ ị a p h ư ơ ư n g , là cơ q u a n c h ấ p h à n h c ủ a H Đ N D c á c c ấ p t ư ơ n g đ ư ơ n g Với c h ơ c n a n g đó, U B H C c a e c á p có n h ữ n g n h i ệ m vụ c h ủ y ê u s au đây:
- C h ấ p hà nh hi thi, n g h ị q u v ế t c ủ a c ấ p t r ê n , c ủ a H Đ N D c ù n g c â p và l ã n h đại c á c cơ q u a n c h u y ê n m ô n t r ự c t h u ộ c c ấ p m ì n h
- Ư B H C có q u ỳ ê n giải q u y ế t mọi c ô n g ' v i ệ c t r o n g đ ị a p h ư ờ n g m ì n h q u ả n lý. Cỉn c ứ vào C.ÁC n g h ị q u y ế t , q u y ế t đ ị n h c ù a c ấ p t.rèn, c ủ a H Đ N D c ù n g c ấ p đ ể đê r a k ế l o ạ c h p h á t t r i ể n k i n h tế, v â n hóa... ỏ đ ị a p h ư ơ n g R i è n g U B H C c ấ p kỳ và c ấ p t ỉ n h ccn có q u y ê n r a l ệ n h đ iê u đ ộ n g q u â n đội đ ó n g t r o n g đ ị a p h ư ơ n g m ì n h t r o n g t r ư ờ n g hựp k h ẩ n t h i ế t dê bảo vệ t r ị a n và s ả n s à n g c h i ế n đ ấ u
T ù y t h e o mổi cấp , s ố l ư ợ n g ủy vi ê n t r o n g c á c U B H C đ ư ợ c q u y đ ị n h k h á c n h a i : cấp kỳ có 7 ủy vièn, c ấ p t í n h và h u y ệ n 5 ủy v iê n , c ấ p x ả có 7 ủy viôn. N h i ệ m kỳ l à n việc c ủ a c á c I J B H C la 2 n ă m , r i è n g c ấ p kỳ kéo d à i t r o n g k h o ả n g 3 n ă m .
T r ẻ n đAy là n h đ n g q u y đ ị n h vè tô c h ứ c H Đ N D và U B H C c á c cắp ò đ ị a p h ư ơ n g r o n g c ả n ư đ c nói c h u n q R i ê n g c á c t h à n h p h ố và t h ị xả, C h í n h p h ù l à m t h ời lại b an -lành m ộ t s á c l ệ n h r i ẻ n g s ố 77 n g à y 21 1 2 - 1 9 4 5 vê t ố c h ứ c c h í n h q u y ề n T h e o sắc l ệ n h n àv , ỏ mối t h à n h phô và t h ị xả d è u t h à n h l ậ p c á c H Đ N D , U B H C t h à n h p h ố ( t h xả) có c h ứ c n â n g , n h i ệ m vụ n hư CÁC c ơ quan đả nói ò t r ẻ n Đ i ể m k h á c biệt là c á c m à nh phô, t h ị xồ c ò n có t h è m U B H C k h u p h ố - đ á y là cơ q u a n h à n h c h i n h cơ sở có n h i ộ n vụ đ ẽ đ ạ t l è n t r ô n n h ữ n g n g u y ệ n v ọ n g c ù a n h A n d A n t r o n g t o à n k h u p h ô '
c - Cơ quan t ư ph á p .
N g o a i i'Ac ?ắr l ệ n h t r ê n đây, N h à n ư ớ c c ò n b a n h à n h s á c l ệ n h s ố 13 n g à y 21 1 1946 vè việ c tỏ c h ứ c hệ ^ h ố ng CÁC cơ q u a n t ư p h á p t r o n g c ả n ư ớ c T h e o s á c l ệ n h n ày , cic cc q u a n t ư p h à p dượt tò c h ứ c n h ư sau:
- ở m ố i xA có m ộ t ban t ư p h á p íh a o g ồ m n h ữ n g n g ư ờ i t r o n g t h ư ờ n g vụ Ư B H / xá) có q u y ề n h ò a giải c á c v iệ c vẽ d ầ n aự và t h ư ờ n g s ự, p h ạ t vi c ả n h ở m ứ c t h ấ p và t h i l à n h
m ộ n h l ệ n h c ù a t ò a Án c ấ p t r ê n
- ơ m ỗ i h u y ệ n ( q u ậ n , p h ù , c h â u ) có Tòa á n sơ cấp g ồ m m ộ t t h ẩ m p h á n , m ộ t lục sự vh c á c t b ư ký g i ứ p việc.
- ở t ỉ n h và c á c t h à n h p h ố có T ò a án đ ệ n h ỉ cấp bao g ồ m m ộ t c h á n h á n , m ộ t b iệ n lý, m ộ t d ự t h ẩ m , m ộ t c h á n h l ục s ự và n h ứ n g t h ư ký g iú p việc, T ò a á n đệ n h ị c ấ p khi xót cứ cổ s ự t h a m gi a c ủ a c á c p h ụ t h ấ m n h â n d â n
ơ c ấ p kỳ c ó T ò a á n T h ư ợ n g t h ẩ m , g ố m m ộ t c h á n h n h ấ t c á c c h á n h á n p h o n g , c á c : h ư ở n g lv, t h a m lý và p h ụ t h ẩ m
C á c t ò a á n t r ẻ n đ â y h o à n t o à n đ ộ c lập vđi cơ q u a n h à n h c h í n h , đư ợ c xây d ự n g t h ả n h một hệ t h ố n g r i ẻ n g và t ồ n t ạ i t ư ơ n g đ ư ơ n g với c á c Hội đ ồ n g nhAn d â n và Ưy b a n h à n h r h í n h c ù n g c ấ p
S a u k h i D ồ n g và N h à n ư ớ c b a n h à n h m ộ t loạt c á c S ác l ệ n h và vốn b ả n t r ẽ n đAy, bộ m á y c h í n h q u ỳ è n ở c á c đ ị a p h ư ơ n g t r o n g t o à n q u ố c đ ả đư ợ c t h à n h lập. N h ư vậy có t h ể nói c h ứ c c á c cơ q u a n n h à n ư đ c ở đ ị a p h ư ơ n g t r o n g t h ời g i a n d ầ u đ ả d ự a t r è n
:ct < 1 p h á p c h ế c h ủ y ếu lồ CÁC v ă n b ả n có t í n h c h ấ t p h á p q u y n h ư đ ả k ể t r ê n T r o n g
khi c h u a c o H i ế n p h á p đ ạo l u ậ t cơ b ả n c ủ a N h à n ư đ c - t h ì c á c vốn b ả n t r è n đ ây vđi t r ị p h á p ỉv c u a n ó h o à n t o à n c ó t h ể b ả o đ ả m c h o s ự t ô n t ạ i c ủ a c á c c ơ q u a n N h à nước ỏ đ ỉ a p h ư ơ n g .
S o n g B o n g vđi việc h a n h à n h và t h ự c h i ệ n c á c v ă n b ả n t r ê n đ ây, Đ á n g và N h à n ư ớc : ủ n g đá h a n h à n h n h í ô u q u y ế t đ ị n h q u a n t r ọ n g k h á c vè việc t ố c h ứ c c á c cơ q u a n N ha nước ở T r u n g ư ơ n g nói r i ẻ n g và hộ t h ố n g c h í n h q u ỳ ê n n h à n ư ổ c nói c h u n g n h ư q u v ẻ t l ị n h tố c h ứ c T ổ n g t u y ể n c ử t r o n g cả nước đè b áu r a Q u ố c hội, q u y ế t đ ị n h t h à n h lặp : h ì n h p h ủ c h í n h t h ứ c s a u kỳ h ọ p đ á u t i ê n c ù a Q u ố c hội ( t h á n g 3-1.946) V V Độc hiệt ỉa t r o n g kỳ h ọ p t h ứ hai ( t h á n g 1 1 - 1 9 4 6 ) , Q u ố c hội đả n h ấ t t r í t h ô n g q u a H i ế n p h á p đ â u ti ên c ủ a n ư ớ c V i ệ t N a m D â n c h ù C ộ n g h ò a Là đ ạo l u ậ t cơ h à n c ủ a N h à nưric. H i ế n p h á p nốrii 1 9 4 6 đả g i à n h hẲn hai c h ư ơ n g V và VI để q u y đ ị n h vè tô c h ơ c H D N D và Ư B H C c á c c ấ p c ù n g hệ t h ô n g c ắ c cơ q u a n t ư p h á p ở đ ị a p h ư ơ n g . H i ế n p h á p đA k h à n £ 1 j n h lại vị t r i c ủ a H Đ N D và Ư B H C CÁC c ấ p - là n h ữ n g cơ q u a n c h í n h q u y ẻ n ơ c á c đì a p hư ơn g, đo n h ả n d â n đ ị a p h ư ơ n g t à u r a và c h ị u t r á c h n h i ệ m t r ư ề c n h â n d ả n Dối vđi : á c cơ q u a n tư p h á p , H i ế n p h á p k h ả n g đ ị n h quyÊn c h ỉ t u â n t h e o p h á p l u ậ t c ù a c á c t h ả m p h á n và h h ấ n m ạ n h tđi sự t h a m gia x^ t xử c ù a c á c ph ụ t h ấ m n h â n d â n t r o n g c á c phiôn tòa, V V C á c q uy d ị n h vô t ổ c h ứ c hoạt đ ộ n g , n h i ệ m vụ và q u ý ẻ n h ạ n c ù a c á c
?ơ q u a n N h à n ư đ c đ ị a p h ơr tn g t r o n g I ĩ i ế n p h á p vê cơ b ổn k h ỏ n g có gì t h a y đổi so vđi n h ữ n g q u y đ ị n h đ ã b an h à n h t r o n g c á c v an b ả n t r ư ớ c đáy. N h ư n g s ự r a đời c ủ a H i ế n p h á p là cơ sỏ p h á p lý q u a n t r ọ n g và là đ i ê u k iệ n t h u ậ n lợi c ho s ự t ô n t ại và h o ạ t l ộ n g c ù a h c t h ò n g c á c cơ q u a n N h à n ư ớc ỏ đị a ph ư ơn g .
T ó m lại, vè m ặ t tổ c h ứ c cổ t h ể k h ẩ n g đ ị n h r ằ n g : t r o n g t h ờ i kỳ d ầ u t ừ s a u khi C á c h m ạ n g t h á n g : T á m t h à n h c ò n g c h o đ ế n t r ư đ c n g ồ y t o à n q u ố c k h á n g c h i ế n , m ặ c d ù t r o n g l o à n c ả n h h *t s ứ c k h ó khAn n h ư n g Đ ả n g v à N h à n ư ớ c t a v ả n q u a n t á m tđi v ấ n đẽ tổ : h ứ c c h í n h q u y ê n ở CÁC địa p hư ơ ng , kịp t hời ban h à n h n h ứ n g v ă n b ả n c ó t í nh c h ấ t ohÁp quy, l à m c h ố d ự a c h o k h â u t ổ c h ứ c c h í n h qư)/fcn. Do đó, đ ặ c đ i ể m c ủ a t hời kỳ n à y
à c á c cd q u a n N h à n ư ớ c ở đ ị a p h ư ơ n g đ ư ợ c t ổ c b t te c h ứ y ế u t h e o c á c v ă n b ả n và
s ố c l ệ n h c ủ a N h à n ư đ c t r o n g díèu k i ệ n c h ư a k ị p b a n h à n h H i ế n p h á p Dó lồ ni<t kinh n g h i ệ m q u í t r o n g l ị ch s ử tô c h ứ c c h i n h q u ỳ ẻ n ở n ư ớ c t a T u y n h i è n , c ũ n g c à n p ì à ỉ nói r ă n g do h o à n c ả n h lị ch s ử l ú c bây giờ cho n ẻ n h ệ t h ố n g c á c cơ q u a n N h à n i ổ c đ ị a p h ư ơ n g c ủ a t a l ú c đó k h ô n g t h ể t r á n h khòi n h ứ n g h ạ n c h ế n h ấ t đ ị n h , c h ứ c nAng, n h i ệ m vy và q u ý ê n h ạ n c ủ a C Á C c ơ q u a n c h ư a t h ự c s ự đ ư ợ c p h á n đ ị n h m ộ t c á c r ỏ rềng, cụ t h ể . N h ư n g m ặ c dù vậy, n gay s au k hi vừ a mới đ ư ợ c t h à n h lập, c á c cơ q u a i NThà n ư ớ c đ ị a p h ư ơ n g đả bÁt tav n g a y vào v i ệ c giải qu yế t n h ơ n g khổ khAn đ a n g đật ra l úc b ấ y giờ. T r o n g s u ố t t hời g i a n n à y ( t ừ 8 - 1 9 4 5 đ ế n 1 2 - 1 9 4 6 ) c á c c ấ p c h í n h qu)9fi đ ịa p h ư ơ n g v ừ a ổ n đ ị n h vê m ặ t tô c h ứ c v ừ a t i ế p t ụ c l ả n h đạo n h à n d â n ỏ mọi m i ^ n t h u m gia c á c p h o n g t r à o c h ô n g "giặc đói" và "giặc dốt" n h ư : " n h ư ờ n g cơm sè áo", t h u : hiệ n
"hủ gạo t i ế t k i ệ m" , t â n g gia s ả n x u ấ t , t h a m gia p h o n g t r à o "Bì nh d à n h ọ c vụ V V . . .
Đ ặ c b i ệ t t r o n g t h ờ i g i a n này , khi v ậ n m ệ n h d â n t ộ c đ a n g " n g a n c ả n t r e o sợi t óc t r ư đ c s ự u y h i ế p c ủ a b ọ n x â m lược n ư ớ c ngoài , c á c c ế p c h í n h q u ỳ ẻ n i ị a p h ư ơ n g đi l ảnh đ ạ o n h â n d â n t h ự c h i ệ n t á t c á c c h ủ t r ư ơ n g , c h í n h s á c h c ủ a Đ ả n g v à N h à nơớc t r o n g t ừ n g giai đ o ạ n : t ừ c h ổ l ả n h đ ạ o n h â n d â n đ ấ u t r a n h vđi b ọ n T ư ỏ n g và h ạ n c h ế v ộ c xay ra x u n g đ ộ t đ ế n v i ệ c k h ẩ n t r ư ơ n g tô c h ứ c c ác đơn vị t ự vệ, x ả y d ự n g l ự c l ư ợ n g VI t r a n g đ ị a p h ư ơ n g , đ ú c r è n vũ khí, tí ch t r ừ l ư ơ n g t h ự c , v.v. đ ể c h u ẩ n bị bưđc vào c u ộ c k h á n g c h i ế n lâ u dài.
Có t h ể nói, m ặ c dù mới được x ả y d ự n g , n h ư n g t r o n g t hời g i a n n à y c á c cơ q u i n n h à n ư ớ c đ ị a p h ư ơ n g đ ã đ ả m đ ư ơ n g t ố t vai t r ò l ả n h đạo, tò rỏ t i n h Ưu việt c ù a Nhà n ư ổ c mới , g ó p p h â n t ạ o n h ữ n g cơ sò v ữ n g c h ắ c đ ể C á c h m ạ n g n ư ớ c t a có đ ủ s ứ c m ạ m bước vào giai đ o ạ n m ớ i với n h ữ n g khó k h ă n và t h ử t h á c h lớn lao - đó là c u ộ c k h á n g c h i ế n c h ố n g P h á p t r ư ờ n g kỳ và a n h d ũ n g
II. L Ị C H S Ử T Ổ C H Ứ C C Á C c ơ Q U A N N H À N Ư Ớ C Đ Ị A P H Ư Ơ N G T R O N G T H Ờ I KỲ K H Á N G C H I Ế N C H Ố N G T H ự C D À N P H Á P XÀM LƯỢC
( T ừ 1 9 - 1 2 - 1 9 4 6 đ ế n 1954)
S a u n g à y C á c h m ạ n g t h á n g T á m t h à n h cô ng, m ặ c d ù bị t h ấ t bị t h ả m hại , t h r c d â n P h á p vẪn nurti ý đổ c h i ế m lại n ư ớ c t a H i ể u rỏ d ã t à m x â m lược c ủ a kè t h ù , n h ư n Ị t r o n g t h ờ i g i a n đ â u , Đ ã n g và C h í n h p h ủ c h ủ t r ư ớ n g t ì m mọi c á c h ổ f t r ì h o ã n thời giai b ù n g n ổ c h i ê n t r a n h đ ô c ổ t h ờ i g i a n c ủ n g c ố l ự c l ư ợ n g N h ư n g c ũ n g đ ô n l ú c m ọ i c ỏ g ìn g v à s ự n hAn n h ư ợ n g c ù n g p h ai có gidi h ạ n Sau h à n g loạt n h ứ n g h à n h đ ồ n g xArr p h ạ m t r á r . g t r ợ n c ủ a t h ự c d â n P h á p ỏ ĩ ĩ à Nội, Hai P h ò n g , V V nhAn d â n cả n ư ớ c nglp t h e o lcii k ê u gọi c ủ a R á c Ifỏ đá q u vố t đ ị n h đ ứ n g lên k h á n g r h i ố n Sau n g à y 10 11 1946, c h i ế n t r a n h đ ã n h a n h c h ó n g lan r a t r ô n p h ạ m vi t o à n q u ố c - cả n ư ớ c b ư đ c san^ m ộ t giai đ o ạ n ĩììđi - giai đ o ạ n cắ n ư đ c có c h i ế n t r a n h Mọi h o ạ t đ ộ n g lúc n à y (í£u t ặ[ t r u n g vào n h i ệ m vụ t r ọ n g t â m lúc bấy giờ là k h á n g c h i ế n c h ố n g P h á p t h á n g lợi ĐAy à m ộ t t h ể t h á c h mđi . đòi hòi bộ m á y c h í n h q u ỳ ẽ n các c ấ p ỏ đ ịa p h ư r ín g p hải có t h ẽ m sức m ạ n h và n ă n g l ự c đ ể có t h ể h o à n t h à n h t ố t n h ữ n g n h i ệ m vg k h ó khAn và p h ứ c tip m à c u ộ c k h á n g c h i ế n đ a n g đ ạ t ra.
Đ ể đ á p ứ n g n h ữ n g y ê u c á u mđi c ủ a C á c h m ạ n g , hệ t h ố n g tô c h ứ c N h à ni đc nói c h u n g vả cá c cơ q u a n c h í n h q u ý ẻ n đ ị a p h ư ơ n g nói r i ê n g đồ có n h ử n g t h a y đổi đ . n g kể vẻ cơ c ấ u t ổ c h ứ c c ũ n g n h ư n h i ệ m vụ và q u ỳ è n h ạ n so vđi t hời ky t r ư d c Cnỉ 1( n g à y
BU k h i c h i ế n t r a n h b ù n g nỏ, c h í n h p h u đ ã k ị p t h ờ i b a n h à n h s á c l ệ n h s ố 3 S L lgày 2 8 - 1 2 - 1 9 4 6 vê việc t ạ m h o ã n c á c c u ộ c bâu H Đ N D và U B H C CÁC cAp đẽ* kéo dàỉ h ò m n h i ộ m kỳ l à m vi ệc c ủ a n h ơ n g r ơ q u a n n à y t r o n g t ì n h t r ạ n g nidi <4). Q u y ế t đ ị n h lày đ ả p h ả n á n h n h ơ n g khó k h a n c ù a thời kỳ đó, do h o à n c ả n h c h i £ n t r a n h n ê n h o ạt đ ộ n g Urt H Đ N Í 3 k h ô n g t h ê d u y t r i m ộ t c á c h b ì n h t h ư ờ n g n h ư t r ư đ c C h í n h vì vậy, t r o n g s u ố t hòi kỳ k h á n g c h i ế n , t ấ t cà mọi h o ạ t đ ộ n g c ủ a c ác cờ q u a n N h à nước ở đ ị a p h ư ơ n g fòu t ậ p t r j n g vào c á c ư ỵ bon k h á n g c h i ế n h à n h c h í n h đAv là cơ q u a n đ á u n ã o c u a
h ì n h q u y è n đ ị a p h ư ơ n g , p h u h ợp với h o à n c a n h k h á n g c h i ế n l úc bấv giò.
C ù n g với q u v ế t đ ị n h t r ê n , s ự p h â n c h i a c á c đ ơn vị h à n h c h i n h ơ nư ớc t a c ũ n g có n h i ê u hay đổi C ả n ư đ c v ẩ n c h i a t h à n h 5 câp , n h ư n g k h ồ n g có c a p kỳ Dơn vị h a n h (' hình ao n h ấ t ỉà c á p li èn k hu , đ ư ợ c t h à n h lậ p t h e o S ắ c l ệ n h sô 120 ngay 25 i - 1 9 4 8 t ì ( n cơ (1 nì ột m ộ t s ố k h u n h ỏ t r ư ớ c đ â y (5). Cáo Li ên k h u n à y là n h ơ n g v ù n g có đ ị a t h ố g á n thau, c ù n g có vị t r i c h i ế n lược vê q u á n s ự đ ư ợ c tô c h ứ c lại c h o p h ù hợp VỚI t i n h h ì n h i h . i n g c h i ế n , đ ỏ n g t h ơ i g i ú p c h o v i ệ c c h ỉ đ ạ o c ủ a t r u n g ư ơ n g t ớ i c á c đ ị a p h ư ơ n g đ ư ợ c i h a r h > hó;i*z ít sao S a u c a p Li ên k h u là c ấ p t ỉ n h , n h ì n c h u n g vẫn g iữ n g u v ẻ n t ê n :ọi và k h u vực* đ ị a giời n h ư giai đ o ạ n t r ư ớ c đ â y C á c đơn vị h à n h c h i n h t r u n g p a a n
ó t ô n gọi l a p h u . c h á u , q u ậ n , h u y ệ n nay t h ố n g n h ấ t gọi là c ấ p h u y ệ n N h ư vậy t r o n g hơi g i a n n à y s ư t h a v đối lổn n h ấ t vè t ổ c h ứ c h à n h c h í n h là việc t h à n h lập t h ó ỉn m ộ t A Li ên Khu ke o t he o s ự t h a v đôi vẻ tô c h ứ c c ủ a hệ t h ố n g c h í n h q u y ê n ò c á c đị a p h ư ơ n g
N g a y s a u n g à v k h á n g c h i ế n b ù n g nô, ở c á c đ ị a p h ư ơ n g b ẻ n c ạ n h U B H C và Uy han ị uả n sự, C h í n h p hủ c ò n q u y ế t đ ị n h t h à n h lậ p t h ẻ m c á c ư v ban bao v ệ ( S ắ c l ệ n h sỏ
n g à y 2 0 1 2 - 1 9 4 6 ) . T r o n g t h ờ i g i a n đ a u, c á c Uy ban bảo vệ có n h i ệ m vụ t h ự c h i ệ n c á c
;ế h o ạ c h k h á n g c h i ế n c ủ a c á p t r ê n , tô c h ơ c c á c h o ạt đ ộ n g vù t r a n g c h ố n g đ ị c h bao vệ h ì n h q u y ê n . C h ỉ sau đó ít h ỏ m , c á c Uy b a n n à y đ ư ợ c đôi t ê n t h à n h Uy bon k h á n g c h i ê n heo t h ổ n g *ệnh Lièn Bộ Nội vụ - Q u ố c p h ò n g s ố 15 gày 2 8 - 1 2 - 4 6 B èn c ạ n h đó, c á c :ơ q u a n N h à n ư ớ c đ ị a p h ư ơ n g n h ư H Đ N D , U B H C và c á c t ò a á n n h â n d á n vẻ cơ b à n ' ản g iứ n g u y ê n c á c h t h ứ c t ồ c h ứ c t h e o n h ư c á c đ i ê u k h o ả n đá q u y đ ị n h t r o n g H i ế n )háp 1 9 4 6 N h ư n g do t ì n h h iỉ i h k h á n g c h i ế n , n ê n n h i ệ m vụ c ủ a c á c cơ u u a n n à y có t h a y loi so vđi t r ư ớ c , chủ y ế u t ộ p t r u n g vào v i ệ c l ãnh đạo n h â n dân t i ế n h ành k h á n g c h i ê n
h á n g lợi
S a u khi t h à n h lập c á c U y bar. k h á n g c h i ế n , t h ò i gi an đÃu n h i ệ m vụ lâiih đ ạ o k h á n g thi ến ỏ c á c đ ịa p h ư ơ n g c h ủ y ế u do U y ban n à y đ ả m n h i ệ m Nó đư ợc C h i n h p h ù t r a o :ho m ộ t sỏ q u v Ên h ạ n r ộ n g rãi, và t r o n g đ í é u k i ệ n c ả n t h i ế t , n h ứ n g Ưy h a n n à y có ị u ỳ ê n q u y è t đ ị n h n h i ê u vi ệc q u a n t r ọ n g m à k h ồ n g c â n p h ả i chờ c h ỉ t hị c ủ a C h í n h p h ú ìtty c ấ p t r £ n Đ i ê u đó h o à n t o à n p h u hợp vđi h o à n c à n h thời c h i ế n lúc b ấ y giờ T u y i h i ẻ n , sự t ò n t a i s o n g s o n g c ủ a c á c ư v b a n k h á n g c h i ế n và Uy b a n h à n h c h í n h ờ c á c lịa p h ư ơ n g đ ả g â y r a m ộ t s ố t r ờ ngại Do đó, s a u m ộ t t hời g i a n C h í n h p h ủ đ á h a n h à n h lác l ệ n h 90 91 n g à y 1 - 1 0 - 1 9 4 7 vẽ việc sát n h ậ p ư y ban k h ả n g c h i ế n và Ư B Ĩ Ỉ C t h à n h n ộ t t ổ c h ứ c lấy tê n ỉà ư y bail k h ả n g c h i ế n k i ê m „hành c h í n h ( đ ến 3 - 1 9 4 8 , bo c h ơ k i ê m" ) Q u v è t đ ị n h n à y có t á c d ụ n g t ậ p t r u n g q u y è n ì ả n h đạo cho m ộ t cơ q u a n là Uy
>an k h á n g c h i ế n h à n h c h í n h , g i a m bđt s ự c ồ n g k'ènh.
B è n c ạ n h n h ử n g q u y ế t đ i n h t r è n đâv, t r o n g t hời g i a n n à y do vẻu cảu c ủ a c u ộ c k h á n g
‘h i ế n, C h í n h p h ủ c ò n h a n h è n h m ộ t s ố sổc l ệ n h q u a n t r ọ n g n h à m kiệ n t o à n và c ù n g
c ố bộ m á y c h í n h q u y ê n ở đ ịa p h ư ơ n g n h ư : s á c l ệ n h 9ố 2 5 4 / S L và 2 5 5 / S L n g à y 19-11-1 q uy đ ị n h vẻ c á c h tô c h ứ c H D N D và U y b a n k h á n g c h i ế n h à n h c h í n h đ c á c đ ị a nói c h u n g và t r o n g n h ứ n g v ù n g bị đ ị c h t ạ m c h i ế m n ói r i ê n g (6). C â n cứ v ồo n h ữ n g lện h trẻn có thẻ th â y vẻ tô ch ứ c ch ín h q u ýèn ở c á c đ ịa phư ơng đố có m ộ t 9ố thay c h í n h sau đây:
- T ất cà cá c U B K C -H C từ cấp xả đ ến L iên khu <fêu phải đ ảm n hận m ộ t n h iệm n ặ n g nè ỉà lảnh đạo n h ần dàn tiế n h àn h c ô n g c u ộ c k h á n g c h iế n c h ố n g P háp phạm vi địa phương m ìn h , đ ổ n g thời phổi hợp với c á c đ ịa p hư ơng k h ác t r o n g toàn Đ ảy là n h iệm vụ tr u n g tảm , quan tr ọ n g h à n g d ầu , ch i phối m ọi hoạt d ộ n g củ a U y tro n g su ố t thời kỳ k h á n g c h iế n .
- N goài n h đ n g n h iệm v ụ c h u n g như trèn , r iẻ n g c á c U B K C -H C L iẽn khu còn trao th êm m ộ t số q u ỳên hạn dặc b iệt như: q u ỳên đ iều d ộ n g q uân đội, q u ỳẻn q u yết đ ịn l cá c k ế hoạch k h á n g ch iế n , huy d ộ n g lư ơ ng th ự c và th ự c phẩm , v .v ... tro n g phạm vi củi địa phư ơng m ìn h N h ơ n g q u ỳên hạn n ày được áp d ụ n g tr o n g trư ờ n g hợp liên lạ c vđ tru n g ương h ết sứ c khó khân m à yêu câu củ a k h á n g ch iế n lại c ầ n kíp, n h à m g iú p cái U y ban có đủ khả n ă n g đê g iả i q u yết lin h h o ạ t và s á n g tạo n h ứ n g vẫn dề th u ộc phạn vi trá ch n h iệm củ a m ìn h .
T rên đây ìà n h ữ n g th a y đổi vê tổ ch ứ c H Đ N D và Ư B H C c á c cấp . Đ ối vđi tòa án nhầi dân và hệ th ố n g cơ quan tư pháp n ổi c h u n g lại có n h ữ n g văn bản và sá c lệ n h r iè n g qu đ ịn h vẻ vấn đê này So vđi thời gian trưđc, tr o n g g ia i đoạn n ày c ô n g tá c x é t XIỈ củ a cá<
tòa á n có liè n hệ c h ặ t ch ẽ hơn vđi cá c cơ q uan c ô n g an đ ịa phư ơng. M ặt khác, ch in a phủ cò n ban hành sá c lệ n h 9Ố 1 5 6 n gày 1 7 -1 1 -1 9 5 0 vfe v iệ c th à n h lập "Tòa á n n h ân dâi Lièn khu" - cấp tò a á n cao n h ấ t ở đ ịa p hư ơng (7 ) v à ban h ành c á c văn bản ấn đ ịn h ri hơn th ẩ m q u ỳèn củ a c á c tò a án 8Ơ cấp và tò a á n Đ ệ n h ị cấp.
Tuy n h ièn , n h ứ n g quy đ ịn h tr ẽ n đây k h ổ n g h ẳ n dược, th i h àn h ỏ tấ t cả c á c địa phương bởi lẽ bèn cạ n h n h ư n g v ù n g tự do, lú c n à y c ò n cổ n h ữ n g đ ịa p h ư ơn g n ằ m tr o n g m k iểm soát tạm thời củ a đ ịch (th ư ờ n g gọi là n h ữ n g v ứ n g bị d ịc h tạ m ch iế m ). K h ác vđ v ù n g tự do, ở đáy h oạt đ ộ n g củ a c á c cơ quan c h ín h q u ỳèn h ế t s ứ c khố k h ôn , h ầu hê nằm tr o n g bí m ộ t, có nợi ch ỉ cò n m ột hai bộ. T rư ớ c tìn h h ìn h đổ, Đ ả n g và N h à ntlđc đỗ ban hành m ột s ố v i n bản cụ th ể vế tổ c h ứ c c h ín h q u ỳền đ ịa phương tro n g v ù n i d ịch tạm ch iế m (8 ). Ctín cứ vào n h ữ n g ván b ả n n à y , cò th ể th ấ y m ộ t 8Ố vấn đề đ á n j chủ ý sau dây:
- N ếu ồ địa phương nào còn quá nửa 8ố ủy v iè n H Đ N D thì H Đ N D đó vẩn có đủ th ím q u ỳẻn làm v iệ c. N ếu k h ô n g cò n đủ quá nử a th ì U B K C -H C cổ t h ể c h ĩ đ ịn h đ ể đủ 3ố q u i nửa và đẽ n gh ị lèn cấ p trê n chuẨn y. N ơi n ào ch ư a cố H Đ N D th ì c ữ n g th ồ n h lập the<s cá ch c h ỉ đ ịn h này. Đ ây là n h ữ n g quy đ ịn h m a n g tín h ch ấ t r ộ n g rôi hơn nhằm mìẬi đích duy trì hoạt đ ộ n g củ a n h ứ n g tổ ch ứ c này.
- Vè n h iệm vụ, q u ỳẽn hạn củ a cá c cơ quan c h ín h q u ỳ ên tr o n g v ù n g đ ịch tạm ch iếiạ có nhfẽu đ iểm m ồm dẹo hơn: như tro n g lĩn h v ự c lá n h đạo đấu tra n h g iá n n tiếp v à trực tiếp vđi kẻ th ù , th à n h ph'An cá c ủy viÊn c ố g ắ n g đảm bảo ỏ m ứ c tố i th iểu , cá c bổn án d t tòa án n h ân dân ở đ ây x é t xử tfèu dược th i h à n h n g a y , k h ổ n g có thời gian kháng* cáo,
V . V . . . .
Nhi i nff* c u y đ ị n h t r Ê n đ â y <1á g i ú p c h o n h ơ n g v ù n g đ ị c h t ạ m c h i ố m n h a n h c h ó n g k h ô i
► h ụ c, ồ n ùị n h và tfiứ v ữ n g đ ư ợ c vaỉ t r ò và ho ạt đ ộ n £ c ù a hộ t h ổ n g c h i n h qii v^n, gop
►hàn đ a n g kẽ v à o t h á n g lợi c ủ a Mự n g h i ộ p k h á n g c h i ế n
Ngof u r a , c ứ n g ( ì n nói đ ế n ở đầy m ộ t v â n k h ỏ n g k é m p h â n q u a n t r ọ n g nứa, đó P v i ệ c x&v d ự n g m á v c h í n h q u ỳ ẽ n địa p h ư ớ n g ở c á c t ỉnh m i ê n núi t r o n g thời kỳ t h á n g c h i ế n . Do đ á n h giá đ ú n g vị t r í và vai t r ò c ủ a c á c t ỉ n h m í ẽ n núi t r o n g s ự n g h i ệ p
>' vệ đ ấ t n ư ớ c c ủ n g n h u t r o n g c ô n g c u ố c k h á n g c h i ế n c h ố n g P h á p , c h o n ỏn n g a) từ I h ứ n g n ồ m đ ầ u k h á n g c h i ê n . t u y c h ư a t h à n h lập c á c k h u t ự t r ị , C h í n h p hù đã h a n h à n h w ứ n g vft n b a n r i ê n g vê tô c h ứ c (' hìn h q u y ẻ n n h à n d â n ỏ m f ẽ n n ú i (9). N g u y ê n tÁc cơ
> m t h ể h i ệ n t r o n g c á c v ă n b ả n n à v là p h ả i đ ả m hao s ự t h a m gia c ủ a đủ mọi t h à n h
>nần các d à n t ộ c k h á c n h a u T ù y t h e o s ố d â n c ù a mỗi d á n t ộ c n h í ẻ u ít k h á c n h a u đô I nh Bồ l ư ợ n g đạt bi ểu t h a m gia VÀO c á c c ấ p c h í n h q u ý è n N g o à i ra t r o n g n h ơ n g
f n n g h ợ p c â n t h i ế t , c á n bộ cổ t h ẽ đ ư ợ c c ử t ừ nơi k h á c trii, n h ư n g p hải có t r á n h n h i ộ m ỉ ỈO tạ o v ả g i ú p đổ đội n g ủ c á n hộ c á c d ã n t ộ c ít người c u a đ ị a p h ư ơ ng , đẻ t i ế n tới l à m H-:yèn c á c đ ị a p h ư ơ n g m í è n nu i t h ự c s ự và h o à n t o à n do c á c d â n t ộ c thii'U Đfẻu đó c h ứ n g t ó Đ a n g và N h à n ư ớ c t a hốt s ứ c t ố n t r ọ n g quyf*n h ì n h ÌÃng g;tf t ' d â n t ộc , n h â m c ủ n g cỗ kh ối đ o à n kết t o à n d â n , t ạ o r a s ứ c m ạ n h to Iđn ỉ- n ưa > • 'kì'-Áng c h i ế n đ ế n t h á n g ỉợi c u ối c ù n g
N h u vậv „ cỏ t h ể t h ấ y r ă n g h ư ớ c s a n g gìíiì đ o ạ n mới, D à n g và N h à n ư ớ c đã cỏ n h ơ n g )iện p h á p k ị p t h ờ i , n h ạ y b é n và đ ú n g đ á n t r o n g v ấ n đẻ tỏ c h ứ c c h í n h q u ỳ ẻ n ớ c á c đị a s h ư ơ n g N h ữ n g t b a v đỗi trf*n đâv đà p h ù hợp vđi h o à n c à n h c h i ế n t r a n h , p h u hợp vđi
■ t h ữ n g k h é k h A n v à vố u c â u c á p b á c h c ủ a c u ộ c k h á n g c h i ế n . N h ữ n g b i ệ n p h á p n à y r o n 3ược coi ỉà n h ỉ l n g k i n h n g h i ệ m quí c u a D à n g t a t r o n g c ô n g g á c xây d ự n g c h i n h q uv ^ n Nhờ có n h ữ n g b i ệ n p h á p k ị p t hời t r ô n đáy, n ê n chì s a u m ột thời gian n g á n , c á c c a p - h ỉ n h q u y ẽ n đ ị a p h ư ơ n g t r o n g CA n ư đ c đ ã n h a n h c h ó n g ô n đ ị n h và t h ự c h i ộ n t ốt n h ứ n g rihiệm vụ mới do yèu c â u r u a cuội* k h á n g c h i ê n đ ậ t ra. N h ì n c h u n g lại, có t h è t h ấ y n h ữ n g đ ó n $ g ó p to ỉổn c ua c á c c ấ p c h i n h q u y ê n đị a p h ư ơ n g t r o n g thời kỹ này t r ê n n h ơ n g n é t c h u y ế u s a u đ ấ y
T r ư ớ c h ét , c ố c c á p c h i n h q u y ê n đ ị a p h ư ơ n g đ á t h ể h i ệ n vai t r ò c ù a m i n h t r o n g c ô n g tác tuyAn t n i y A n , v ặ n đ ộ n g n h â n d â n , n h à m t h ự c h i ệ n c h u t r ư ơ n g c ủ a Đ ả n g lả t i ế n h à n h k h á n g r h i ẻ ĩ ì t o à n d a n , t o a n d i ệ n N h ờ rỏ r ô n g t á c t u y ê n t r u y ẻ n , vận đ ộ n g n h â n d â n 1 k h á p r ú c ỔỊ« p h ư ơ n g đ ả t h à y đ ư ợ c Am m ư u , t h ủ đ o ạ n r ù a kẻ t h ù , hiểu đ ự ơ c n h ứ n g khó khAn, t h u A n lợi r ù a ta. t ừ đổ tAng t h ô m q u v ^ t t â m k h á n g (' hi ến Bẻn c ạ n h đó, các : ầ p c h í n h c u v ẻ n đ , a p h ư ơ n g f’òn trt r h ứ <\ đ ố n g v iê n nhAn d â n t h a m gia c á c p h o n g t r à o yẽu n ơ ổ r t h ^ n h PiĂn h A n g hái t o n g q u á n , p h u nứ đ à m đ a n g v i ệ c nhà. v i ệ c nơdc. V V
XU.C t h v ^ n í r ?S '• n . v ậ n đ ộ n g , c h í n h q u y ẻ n (1 các đ ị a p h ư ơ n g c ò n t h ự c hi ện t ố t c h ứ c n ă n g t ổ c h ứ x.lv ủ ự r y : t r o n g v i ệ c l ã n h đ ạ o n h â n d á n t h ự c h i ệ n CÁC n h i ệ m v ụ k h á n g r h i ế " i n h ư : t ì An h à n h t If'lí t h ố k h á n g chi f ' n, l à m " vườn k h ỏ n g n h à t r ỏ n g " , x ả y d ự n g U n g k h á n g r h ỉ ế n đi c h u y ê n Sí'1 t á n C Á C m á y mó c . t h i ế t bị s à n x u ấ t , t.Ang g i a s ả n x u ấ t va t h ự c h a n h t i è t k i ệ m , V V
- C á c c á p c h í n h q u v ô n điR phưríncc r ° n t í c h r ự c x â y d ư n g l ực l ư ơ n g vũ t r a n g n h ư t ự
\ * và d u k K-h l í p h ố i h ợ p \ ' v q u á n c h ù Ị’/r* t r o n g các r h i ố n d ị c h ]đn. g ó p p h á n gi ãi
p h ó n g từ n g v ù n g, từ n g bộ p h ận, tiế n tđi tổ n g tấ n côn g.
Có th ể n ói, cá c cấp ch ín h q uỳên đ ịa phương tr o n g thời kỳ này đá có n h đ n g đcng góp to lđn vào th á n g lợi c h u n g cù a cu ộ c k h ắ n g ch iế n c h ố n g P háp, Đ ò n g th ờ i, c i n g qua n h ữ n g thử th á ch k h ốc liệ t cù a cu ộ c k h á n g c h iế n , ch ín h quý%D ở cá c đ ịa p h ư đ ig ngấy c à n g dược tối lu y ện , c ù n g c ố và lđn m ạnh k h ố n g n g ừ n g . C hín h d iều đó đA g ỉtp cho ch ín h q u ýền ở cá c đ ịa phương có th ể hoàn th à n h tố t n h đ n g n h iệm vụ củ a giũ đoạn tiếp th eo sau n gày k h á n g c h iế n th à n h công.
1) Thời kỳ n ày so vói trước C ốch m ạ n g th ẳn g Tảm k h ô n g có cồp Tổng (c ồ p trung gian giữa huyện w xá). Cà n uóc ch ia ra làm 3 kỳ, Bồc k ỳ (2 9 tinh), Trung kỳ (2 0 tỉnh ), N àm kỳ (7 tỉnh).
(2 ) Thời kỳ n ày chưa có hệ co quan Kiếm sát.
(3 ) Xin xem thỏm: C ổ n g báo nuóc Việt N am D ấ n chủ C ộ n g hòa sổ 11, n ảm 19 4 5 (trang 131) và sổ 16 rở m 1945 (trang 107).
(4 ) Xam C ô n g báo nuóc Việt N am D â n ch ủ C ộ n g hòa sổ 1. n àm 1947, tran g 2. Q uyết đ ịn h n à y m ả i fẻn nếm 1949, 1 9 50 m ới có sự t h a y đ ổ i lại. N hữ ng thắng lợi c ủ a cuộc kh ồ ng ch iến đ à tạo ra m ột tình hìn h m tị' Chỉnh p h ủ đ ỗ ban hành Sắc lệnh số 2 9 n g ấ y 2 5 -4 -1 9 4 9 vồ 9Ổ 8 0 n g ồ y 2 2 5 -1 9 5 0 cho p h é p tiếp tục tiền h àm b à u cú H Ũ N D cỏ c cáp.
(5 ) Truóc kh i tổ chức Lỉòn khu, cỏ nước ta đỏ chia thành 16 khu nhỏ theo Sồc lệnh số 2 3 5 ỈS L n g à y 21-7-1947.
(6 ) Xêm: c ô n g báo Nuớc Việt N a m D ề n chủ C ộ n g hòa sổ 2. n ém 1949, tra n g 3. 10 (7 ) Xem C ồ n g báo đ ả d ấn , số 13, n ấm 1950, tràng 0 3 4.
(9 ) Xem: + Sác lệnh 15 0/S L n g ồ y 2 9 -3 -4 8 . C ố n g bổo 8Ổ 2 -194Õ trang 15.
(9 ) Xỉn X9ÍT1 tài liệu *C h ỉnh sá ch dồn tộ c• sỗ 2 8 1 -T T g n g à y 2 2 -6 -1 9 5 3 , m ụ c 'x ả y d ự n g c h ín h q iyền dẻf\
chủ nhàn d ân '.
C ô n g béo, đồ dấn, số 6, n ăm 1953, trang 87.
