HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ

(1)

TRƯỜNG THPT BÌNH CHÁNH

TỔ: NGỮ VĂN

1 9/3/2021

(2)

HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ

I. THẾ NÀO LÀ HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ?

2 9/3/2021

Hình 2

Giao tiếp bằng lời nói và cử

chỉ Hình 1

Giao tiếp bằng lời nói

Hình 3

Giao tiếp bằng văn bản (chữ

viết)

 Có nhiều cách thức, phương tiện giao tiếp

(3)

1. Đọc văn bản và trả lời các câu hỏi (SGK, trang 14)

3 9/3/2021

Vua Trần trịnh trọng hỏi các bô lão:

- Nước Đại Việt ta tuy là một nước nhỏ ở phương Nam nhưng luôn bị nước ngoài nhòm ngó. Tự cổ xưa đến giờ thật chưa có khi nào giặc mạnh và hung hãn như ngày nay.

Chúng sẽ kéo sang năm mươi vạn quân, bảo rằng: “Vó ngựa Mông Cổ đi đến đâu cỏ không mọc được ở chỗ ấy!”. Vậy nên liệu tính sao đây?

Mọi người xôn xao tranh nhau nói:

- Xin bệ hạ cho đánh!

- Thưa chỉ có đánh!

Nhà vua nhìn những khuôn mặt đẹp lồng lộng, hỏi lại một lần nữa:

- Nên hòa hay nên đánh?

Tức thì muôn miệng một lời:

- Đánh! Đánh!

Điện Diên Hồng như rung chuyển. Người người sục sôi.

(Theo Lê Văn, Hội nghị Diên Hồng)

HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ

(4)

4 9/3/2021

a. Hoạt động giao tiếp được văn bản ghi lại diễn ra giữa các nhân vật giao tiếp nào? Hai bên có cương vị và quan hệ với nhau như thế nào?

- Nhân vật giao tiếp: vua Trần và các vị bô lão

- Cương vị:

+ Vua – người đứng đầu triều đình => bề trên + Các vị bô lão – thần dân => bề dưới

- Quan hệ: vua (bề trên) – các vị bô lão (bề dưới)

HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ

(5)

5 9/3/2021

b. Trong hoạt động giao tiếp trên, các nhân vật giao tiếp lần lượt đổi vai (vai người nói, vai người nghe) cho nhau như thế nào? Người nói tiến hành những hành động cụ thể nào, còn người nghe thực hiện những hành động tương ứng nào?

Có 4 lượt lời nói trong cuộc đối thoại giữa vua Trần và các bô lão. Vua Trần hỏi các bô lão, các bô lão trả lời vua Trần  người nói và người nghe lần lượt đổi vai cho nhau

Vua Trần nói => các

vị bô lão nghe

Vua Trần nói => các

vị bô lão nghe

Các vị bô lão nói =>

vua Trần nghe Các vị bô

lão nói =>

vua Trần nghe

Lượt lời: 1 Lượt lời: 2 Lượt lời: 3 Lượt lời: 4

HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ

(6)

6 9/3/2021

c. Hoạt động giao tiếp trên diễn ra trong hoàn cảnh nào? (Ở đâu? Vào lúc nào? Khi đó ở nước ta có sự kiện lịch sử gì?)

 Hoàn cảnh: Đất nước bị giặc Nguyên - Mông xâm lược, quân dân nhà Trần phải cùng nhau bàn bạc tìm cách đối phó

- Địa điểm: Điện Diên Hồng

- Thời điểm: Quân Nguyên – Mông kéo sang năm mươi vạn quân

- Sự kiện: Giặc Nguyên – Mông kéo quân sang xâm lược nước ta lần thứ hai

HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ

(7)

7 9/3/2021

Nội dung: Nhà vua vừa thông báo tình hình cấp bách của đất nước vừa hỏi ý kiến các bô lão về cách đối phó với giặc Nguyên - Mông.

d. Hoạt động giao tiếp trên hướng vào nội dung gì?

+ Cuộc giao tiếp đã đi đến sự thống nhất hành động “nên đánh”  đạt được mục đích e. Mục đích của cuộc giao tiếp (hội nghị) là gì? Cuộc giao tiếp đó có đạt mục đích đó không?

+ Mục đích: là tìm ra và thống nhất sách lược đối phó với giặc Nguyên - Mông.

HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ

(8)

8 9/3/2021

HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ

2. Anh (chị) vừa đọc bài Tổng quan văn học Việt Nam. Hãy cho biết: (SGK, trang 15)

a. Thông qua văn bản đó, hoạt động giao tiếp diễn ra giữa các nhân vật giao tiếp nào? (Ai viết? Ai đọc? Đặc điểm của các nhân vật đó về lứa tuổi, vốn sống, trình độ hiểu biết, nghề

nghiệp…?) Nhân vật giao tiếp:

Nhóm tác giả SGK (người viết sách) Học sinh lớp 10 (người đọc sách) - Người viết có lứa tuổi cao hơn

- Có vốn sống sâu sắc hơn

- Có trình độ hiểu biết cao hơn - Có thời gian dài nghiên cứu và

giảng dạy văn học

- Trẻ tuổi hơn

- Vốn sống ít hơn - Hiểu biết thấp hơn - Là học sinh

(9)

9 9/3/2021

HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ

2. Anh (chị) vừa đọc bài Tổng quan văn học Việt Nam. Hãy cho biết: (SGK, trang 15) b. Hoạt động giao tiếp đó được tiến hành trong hoàn cảnh nào? (Hoàn cảnh có tổ chức, có kế hoạch của giáo dục nhà trường, hay là hoàn cảnh giao tiếp ngẫu nhiên, tự phát hằng này…?)

Hoàn cảnh: có tính quy thức, được tiến hành trong nền giáo dục quốc dân, ở nhà trường

(10)

10 9/3/2021

HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ

2. Anh (chị) vừa đọc bài Tổng quan văn học Việt Nam. Hãy cho biết: (SGK, trang 15) c. Nội dung giao tiếp (thông qua văn bản đó) thuộc lĩnh vực nào? Về đề tài gì?

Bao gồm những vấn đề cơ bản nào?

- Nội dung giao tiếp thuộc lĩnh vực văn học, về đề tài Tổng quan văn học Việt Nam - Những vấn đề cơ bản:

+ Con người Việt Nam qua văn học

+ Quá trình phát triển của văn học Việt Nam + Các bộ phận hợp thành của văn học Việt Nam

(11)

11 9/3/2021

HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ

2. Anh (chị) vừa đọc bài Tổng quan văn học Việt Nam. Hãy cho biết: (SGK, trang 15) d. Hoạt động giao tiếp thông qua văn bản đó nhằm mục đích gì (xét từ phía người viết và từ phía người đọc)?

Trình bày tổng quan một số vấn đề cơ bản về văn học Việt Nam cho học sinh lớp

10

- Tiếp nhận và lĩnh hội những kiến thức cơ bản về

văn học Việt Nam theo tiến trình lịch sử.

- Rèn luyện và nâng cao các kĩ năng nhận thức, đánh giá các hiện tượng văn học

Người viết Người đọc

(12)

12 9/3/2021

HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ

2. Anh (chị) vừa đọc bài Tổng quan văn học Việt Nam. Hãy cho biết: (SGK, trang 15) e. Phương tiện ngôn ngữ và cách tổ chức văn bản có đặc điểm gì nổi bật? (Dùng nhiều từ ngữ thuộc ngành khoa học nào? Văn bản có kết cấu rõ ràng với các đề mục lớn nhỏ thể hiện tính mạch lạc, chặt chẽ ra sao?

- Kết cấu văn bản rõ ràng, có hệ thống đề mục lớn nhỏ, có hệ thống luận điểm, luận cứ rõ ràng và dễ hiểu.

- Cách thức giao tiếp: dùng văn phong khoa học, cách viết rõ ràng, mạch lạc, chặt chẽ.

- Phương tiện ngôn ngữ: sử dụng nhiều thuật ngữ chuyên ngành văn học

(13)

13 9/3/2021

HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ

GHI NHỚ: (SGK, trang 15)

- Trong hoạt động giao tiếp có sự chi phối của các nhân tố: nhân vật giao tiếp, hoàn cảnh giao tiếp, nội dung giao tiếp, mục đích giao tiếp, phương tiện và cách thức giao tiếp.

- Mỗi hoạt động giao tiếp gồm hai quá trình: tạo lập văn bản (do người nói, người viết thực hiện) và lĩnh hội văn bản (do người nghe, người đọc thực hiện). Hai quá trình này diễn ra trong quan hệ tương tác.

- Hoạt động giao tiếp là hoạt động trao đổi thông tin của con người trong xã hội, được tiến hành chủ yếu bằng phương tiện ngôn ngữ (dạng nói hoặc dạng viết), nhằm thực hiện những mục đích về nhận thức, về tình cảm, về hành động,...

(14)

14 9/3/2021