Trái Đất - cái nôi của sự sống Soạn bài Trái Đất - ngôi nhà chung ngắn gọn:
Trước khi đọc
Câu 1 (trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 2):
Trả lời:
- Em từng nghe, đọc hay đã thuộc những ca khúc, bài thơ viết về Trái Đất:
+ Bài hát Trái đất này là của chúng mình (Trương Quang Lục) + Bài thơ Trái đất còn quay (Huy Cận)
- Những bài thơ, bài hát này đã gợi lên trong em hình ảnh trái đất là một hành tinh xanh rộng lớn, quay mãi.
- Theo em, để hiểu biết và yêu quý hơn hành tinh xanh này, chúng ta còn cần phải tìm đến những nguồn thông tin nghiên cứu khoa về trái đất, lịch sử hình thành trái đất,..
Câu 2 (trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 2):
Trả lời:
- Trên Trái đất không biết có biết nhiêu sự sống của con người, loài vật, cây cỏ hoa lá,... Mỗi một sự vật lại mang một nét riêng biệt khác nhau, không sự vật nào giống sự vật nào.
Đọc văn bản
Câu 1 (trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Phần sa-pô với những dòng chữ in đậm.
Trả lời
- Phần sa-pô: chính là phần nội dung mở đầu nằm ở phía trên cùng của bài viết.
Đoạn sa-pô có thể được viết bởi 1 hoặc nhiều câu văn hoàn chỉnh khác nhau.
- Trong văn bản “Trái Đất – cái nôi của sự sống”, phần sa-pô đưa ra dưới dạng hàng loạt các câu hỏi: “Vì sao Trái Đất thường được gọi là hành tinh xanh?
Trên hành tinh ấy, sự sống đã nảy nở tốt đẹp như thế nào? Con người có thể làm gì để bảo vệ Trái Đất?”
Câu 2 (trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Văn bản được triển khai với nhiều đề mục in đậm
Trả lời:
- Các đề mục in đậm:
+ Trái Đất trong hệ Mặt Trời
+ “Vị thần hộ mệnh” của sự sống trên Trái Đất + Trái Đất – nơi cư ngụ của muôn loài
+ Con người trên Trái Đất
+ Tình Trạng Trái Đất hiện ra sao?
Câu 3 (trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Những miêu tả về sự hiện diện của nước trên Trái Đất.
- Nước chính là “vị thần hộ mệnh” của sự sống trên Trái Đất.
- Nhờ có nước, đặc biệt là dạng lỏng, Trái Đất trở thàn nơi duy nhất trong hệ Mặt Trời có sự sống….
- Hành tinh của chúng ta quả là giàu nước:
+ Nước bao phủ gần ¾ ….vô cùng phức tạp.
Câu 4 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2):
Trả lời:
Sự sống trên Trái Đất vô cùng phong phú và tồn tại ở khắp nơi:
- Có loài nhỏ bé với kích thước hiển vi: vi sinh vật.
- Có loài khổng lồ: cây bao báp, cá voi xanh, khủng long.
- Muôn loài tồn tại ở khắp nơi, trên các cánh rừng nguyên sinh, các đại dương bao la.
=> Tất cả muôn loài tồn tại, phát triển theo những quy luật sinh học của tự nhiên.
Câu 5 (trang 80 SGK Ngữ văn 6 tập 2) Trả lời:
Con người là đỉnh cao kì diệu của sự sống trên Trái Đất vì:
- Con người có bộ não và hệ thần kinh phát triển nhất, có ý thức, có tình cảm, có ngôn ngữ, biết tổ chức cuộc sống theo hướng tích cực.
- Con người đã trực tiếp cải tạo bộ máy Trái Đất, khiến nó thay đổi để phục vụ cho con người.
Câu 6 (trang 80 SGK Ngữ văn 6 tập 2) Trả lời:
Ý sau cùng của bài không lạc đề vì bài văn này nói về sự sống của Trái Đất, trong các phần đầu, tác giả đã liệt kê những thông tin và vai trò quan trọng của đối tượng, phần cuối này tác giả đặt ra câu hỏi về sự tồn tại và vấn đề an nguy của Trái Đất.
Sau khi đọc
Câu 1 (trang 81 SGK Ngữ văn 6 tập 2) Trả lời:
Liệt kê theo hình thức gạch đầu dòng những thông tin chủ yếu mà văn bản đưa đến cho người đọc:
- Trái đất là một trong tám hành tinh của hệ Mặt Trời.
- Nước chiếm 2/3 bề mặt Trái đất. Nhờ có nước sự sống trên Trái đất phát triển dưới nhiều dạng phong phú.
- Trái đất là nơi cư ngụ của muôn loài.
- Con người là động vật bậc cao có tình cảm, ngôn ngữ, biết tổ chức cuộc sống theo hướng tích cực.
- Tình trạng của Trái đất đang từng ngày từng giờ bị tổn thương.
Câu 2 (trang 81 SGK Ngữ văn 6 tập 2) Trả lời:
Các bức tranh đã hỗ trợ cho em trong việc nắm bắt thông tin của văn bản:
- Bức tranh 1: Cuộc sống thiên nhiên hoang dã, xanh ngắt, trong lành của các loài động vật.
- Bức tranh 2: Con người tấp nập xây tháp Ba-ben. Cuộc sống có sự can thiệp, phát triển bằng cách xây dựng của con người.
Câu 3 (trang 81 SGK Ngữ văn 6 tập 2) Trả lời:
- Phần 2 (“Vị thần hộ mệnh” của sự sống trên Trái Đất) tập trung thông tin về vấn đề:
+ Trái đất là cái nôi của sự sống, nước bao phủ trên 3/4 bề mặt Trái đất.
+ Nếu không có nước thì Trái đất chỉ là một hành tinh khô chết.
- Việc nói về vấn đề đó liên quan đối với hướng triển khai những nội dung khác ở các phần kế tiếp. Phần 3, phần 4 tác giả nêu vấn đề chính vì cuộc sống phát triển và vô cùng phong phú nhờ tài nguyên nước, nên các loài động vật cũng phát triển phong phú theo.
Câu 4 (trang 81 SGK Ngữ văn 6 tập 2) Trả lời:
- Văn bản phần nào chưa nói được đầy đủ về sự kì diệu của sự sống trên Trái Đất.
- Em có thể bổ sung thêm về sự kì diệu của sự sống trên Trái Đất chính là sự tương tác, ảnh hưởng của các hành tinh khác trong hệ ngân hà tới Trái Đất cũng như nguồn gốc sự hình thành của Trái Đất.
Câu 5 (trang 81 SGK Ngữ văn 6 tập 2) Trả lời:
Con người là đỉnh cao kì diệu của sự sống trên Trái Đất:
- Điều đó được minh chứng qua những tác động của con người tới Trái Đất.
- Con người thậm chí đã vượt ra khỏi Trái Đất và thâm nhập vào hệ ngân hà.
- Chính con người với những thiết bị tân tiến đã khắc phục được nhiều thiên tai mà tự nhiên gây nên.
- Chúng ta còn thực hiện rất nhiều cuộc thăm dò lòng Trái Đất, đi sâu tìm hiểu về chính hành tinh xanh mà ta đang sinh sống.
Câu 6 (trang 81 SGK Ngữ văn 6 tập 2) Trả lời:
Lý do xuất hiện câu hỏi Trái đất có thể chịu đựng được đến bao giờ trong đoạn cuối của văn bản là vì: con người đã tác động vào Trái đất, khai thác tài nguyên thiên nhiên quá nhiều, một cách bừa bãi, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình tồn tại và phát triển sự sống trên Trái đất. Câu hỏi dấy lên hồi chuông cảnh tỉnh cho con người về việc bảo vệ, giữ gìn hành tinh xanh.
Câu 7 (trang 81 SGK Ngữ văn 6 tập 2) Trả lời:
Từ việc đọc hiểu văn bản Trái Đất - cái nôi của sự sống, em rút ra được kinh nghiệm về cách đọc một văn bản thông tin: Đọc văn bản thông tin cần nhấn mạnh những phần có đề mục, cách ngắt quãng rõ ràng để phân biệt được rõ từng phần của văn bản.
VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC: Hãy viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) về chủ đề Để hành tinh xanh mãi xanh...
Bài làm tham khảo
Môi trường đang ô nhiễm nghiêm trọng. Nguồn nước nhiễm chất thải hóa học. Không khí không còn trong lành. Đất đai khô cằn, thiếu dưỡng chất. Nhiều cánh rừng bị phá hủy… Tất cả sẽ gây ra những ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của con người. Chính vì vậy, chúng ta cần chung tay bảo vệ môi trường.
Từ những hành động nhỏ như trồng nhiều cây xanh, không vứt rác bừa bãi, hạn chế sử dụng bao bì ni-lông… Để hành tinh xanh mãi mãi, mỗi người hãy là một chiến sĩ trong công cuộc bảo vệ môi trường.
