TUYỂN TẬP 25 BÀI TOÁN THỰC TẾ ỨNG DỤNG HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC VUÔNG
Bài 1: Một người thợ sử dụng thước ngắm có góc vuông để đo chiều cao một cây dừa, với các kích thước đo được như hình bên. Khoảng cách từ góc cây đến chân người thợ là 4,8mvà từ vị trí chân đứng thẳng trên mặt đất đến mắt của người nhắm là 1,6m. Hỏi với các kích thước trên, người thợ đo được chiều cao của cây đó là bao nhiêu? (làm tròn đến mét).
Lời giải:
Hình vẽ minh họa bài toán:
Ta có, tứ giác ABDH là hình chữ nhật BA DH 1,6m; BDAH 4,8m
Xét ADC vuông tại D có BD là đường cao:
2 2
2 4,8
. 14, 4m
1,6 BD BA BC BC BD
BA
1,6 14, 4 16m AC AB BC
.
Vậy chiều cao của cây dừa là 16m .
Bài 2: Muốn tính khoảng cách từ điểm A đến điểm B bên kia bờ sông, ông Việt vạch một đường vuông góc với AB. Trên đường vuông góc này lấy một đoạn thẳng AC30m., rồi vạch CD vuông góc với phương BC cắt AB tại D (xem hình vẽ). Đo AD20m,từ đó ông Việt tính được khoảng cách từ A đến
B. Em hãy tính độ dài AB và số đo góc ACB.
Lời giải:
Xét BCD vuông tại C và CA là đường cao, ta có:
2
. 2 AC 45m.
AB AD AC AB
AD
Xét ABC vuông tại A, ta có:
45
tan 1,5 56 18'.
30
ACB AB ACB
AC
Vậy AB45m, ACB 56 18'.
Bài 3: Một cây cao có chiều cao 6m. Để hái một buồng cau xuống, phải đặt thang tre sao cho đầu thang tre đạt độ cao đó, khi đó góc của thang tre với mặt đất là bao nhiêu, biết chiếc thang dài 8m (làm tròn đến phút).
Lời giải:
Xét ABC vuông tại A, ta có:
6 3
sin 8 4
B AC
BC
(tỉ số lượng giác của góc nhọn)
48 35 B
Vậy góc giữa thang tre với mặt đất là 48 350 .
Bài 4: Một máy bay đang bay ở độ cao 12 km . Khi bay hạ cánh xuống mặt đất, đường đi của máy bay tạo một góc nghiêng so với mặt đất.
a) Nếu cách sân bay 320 km máy bay bắt đầu hạ cánh thì góc nghiêng là bao nhiêu (làm tròn đến phút)?
b) Nếu phi công muốn tạo góc nghiêng 5 thì cách sân bay bao nhiêu kilômét phải bắt đầu cho máy bay hạ cánh (làm tròn đến chữ số thập phân thứ nhất)?
Lời giải:
a)
Xét ABC vuông tại A, ta có:
12 3
sin 320 80
B AC
BC
(Tỉ số lượng giác của góc nhọn)
2 9 B
Vậy góc nghiêng là 2 9 . b)
Xét ABC vuông tại A, ta có:
sin AC
B BC
(tỉ số lượng giác của góc nhọn) 12 137,7 km
sin sin 5 BC AC
B
.
Vậy phải bắt đầu cho máy bay hạ cánh khi máy bay cách sân bay 137,7 km.
Bài 5: Hải đăng Kê Gà thuộc xã Tân Thành, huyện Hàm Thuận Nam, Bình Thuận là ngọn hải đăng được trung tâm sách kỷ luật Việt Nam xác nhận là ngọn hải đăng cao nhất và nhiều tuổi nhất. Hải đăng Kê Gà được xây dựng từ năm 1897-1899 và toàn bộ bằng đá. Tháp đèn có hình bát giác, cao 66m so với mực nước biển. Ngọn đèn đặt trong tháp có thể phát sáng xa 22 hải lý (tương đương 40km).
Một người đi thuyền thúng trên biển, muốn đến ngọn hải đăng có độ cao 66 ,m người đó đứng trên mũi thuyền và dùng giác kế đo được góc giữa thuyền và tia nắng chiều từ đỉnh ngọn hải đăng đến thuyền là
25 . Tính khoảng cách của thuyền đến ngọn hải đăng (làm tròn đến m).
Lời giải:
Hình vẽ minh họa bài toán:
Xét ABC vuông tại ,A ta có:
tan AB C AC
(tỉ số lượng giác của góc nhọn) 66
tan tan 25 142
AC AB m
C
Vậy khoảng cách của thuyền đến ngọn hải đăng là 142 .m
Bài 6: Trường bạn An có một chiếc thang dài 6 .m Cần đặt chân thang cách chân tường một khoảng cách bằng bao nhiêu để nó tạo với mặt đất một góc “an toàn” là 65 (tức là đảm bảo thang không bị đổ khi sử dụng).
Lời giải:
Hình vẽ minh họa bài toán:
Xét ABC vuông tại ,A ta có:
cos AB B BC
(tỉ số lượng giác của góc nhọn)
.cos 6.cos65 2,5
AB BC B m
Vậy cần đặt chân thang cách chân tường một khoảng 2,5 .m
Bài 7: Thang xếp chữ A gồm hai thang đơn tựa vào nhau. Để an toàn, mỗi thang đơn tạo với mặt đất một góc khoảng 75. Nếu muốn tạo một thang xếp chữ A cao 2m tính từ mặt đất thì mỗi thang đơn phải dài bao nhiêu?
Lời giải:
Hình vẽ minh họa bài toán:
Do tam giác ABC cân nên đường cao AH cũng là đường trung tuyến hay H là trung điểm của BC.
Xét ABH vuông tại H, ta có:
sin AH B AB
(tỉ số lượng giác của góc nhọn)
2 2,07 sin sin 75
AB AH m
B
Vậy thang đơn có chiều dài 2, 07m
Bài 8: Từ một đài quan sát cao 350m so với mực nước biển, người ta nhìn thấy một chiếc thuyền bị nạn dưới góc 20 so với phương ngang của mực nước biển. Muốn đến cứu con thuyền thì phải đi quãng đường dài bao nhiêu mét?
Lời giải:
Hình vẽ minh họa bài toán:
Theo đề bài, ta có:
20 BCA CBx
( vì AC // Bx và hai góc ở vị trí so le trong) Xét ABC vuông tại A, ta có:
tan AB
ACB AC
(tỉ số lượng giác của góc nhọn)
350 961, 6 tan tan 20
AC AB m
ACB
Vậy muốn đến cứu con thuyền thì phải đi quãng đường dài khoảng 961, 6m.
Bài 9: Một khối u của một bệnh nhân cách mặt da 5, 7 cm được chiếu bởi một chùm tia gamma. Để tránh làm tổn thương mô, bác sĩ đặt nguồn tia cách khối u (trên mặt da) 8,3 cm (xem hình vẽ). Tính góc tạo bởi chùm tia với mặt da và chùm tia phải đi một đoạn dài bao nhiêu để đến được khối u?
Lời giải:
Xét ABC vuông tại A, ta có:
tan 5,7
8,3 B AC
AB
(tỉ số lượng giác của góc nhọn)
34 28 B
Ta có: BC2 AB2AC2 (định lý Pytago) BC AB2AC2 (8,3)2(5,7)2 10,1( )cm
Vậy góc tạo bởi chùm tia với mặt da là 34 28 và chùm tia phải đi một đoạn dài khoảng 10,1 cm đề đến được khối u.
Bài 10: Một ngurời quan sát đứng cách một cái tháp 10 m , nhìn thẳng đỉnh tháp và chân tháp lần lượt dưới 1 góc 55 và 10 so với phương ngang của mặt đất. Hãy tính chiều cao của tháp.
Lời giải:
Dựa vào hình vẽ minh họa, ta có: AH BD10 m. Xét AHB vuông tại H , ta có:
tan BH
BAH AH
(tỉ số lượng giác của góc nhọn) tan 10 tan10 ( )
BH AH BAH m
Xét AHC vuông tại H, ta có:
tan CH CAH AH
(tỉ số lượng giác của góc nhọn) tan 10 tan 55 ( )
CH AH CAH m
Ta có: BC BH CH 10 tan10 10 tan 55 16 m Vậy chiều cao của tháp là 16 m.
Bài 11: Một cần cẩu có góc nghiêng so với mặt đất nằm ngang là 400.Vậy muốn nâng một vật nặng lên cao 8,1 mét thì cần cẩu phải dài bao nhiêu? Biết chiều cao của xe là 2, 6mét, chiều cao của vậ là 1 mét ( làm tròn kết quả đến 1 chữ số thập phân ).
Lời giải:
Hình vẽ minh họa bài toán:
Ta có:
2,1 1 1,6 AK CH
AD DK CH
AD CH DK m
Mà:
8,1 1, 6 6,5 AB AD BD
AB BD AD m
Xét ABCvuông tại A, ta có:
sinC AB
BC
( tỷ số lượng giác của góc nhọn)
0
6,5 10,1 sin sin 40
BC AB m
C
. Vậy cần cẩu phải dài 10,1 m.
Bài 12: Một con thuyền qua khúc sông với vận tốc 3,5km h/ mất hết 6 phút. Do dòng nước chảy mạnh nên đã đẩy con thuyền đi qua con sông trên đường đi tạo với bờ một góc 250. Hãy tính chiều rộng của con sông?
Lời giải:
Hình vẽ minh họa bài toán
Chuyển đổi: 6 phút 1
10 giờ.
Quãng đường con thuyền đi được là:
. 3,5. 1 0,35 350 10
o cos
AC v t km m
AB A AB
AC
XétABCvuông tại B ta có :cos A AB
AC
( tỷ số lượng giác của góc nhọn)
sin 350 250 317, 21
AB AC A cos m
Vậy chiều rộng của con sông là 147,92m.
Bài 13: Một tòa nhà cao tầng có bóng trên mặt đất là 272m, cùng thời điểm đó một cột đèn cao 7m có bóng trên mặt đất dài 14m. Em hãy cho biết tòa nhà đó có bao nhiêu tầng, biết rằng mỗi tầng cao 3,4m?
Lời giải:
Hình vẽ minh họa bài toán:
Vì các góc tạo bởi tia nắng mặt trời và mặt đất là bằng nhau nên góc C bằng góc C’
tan tan ' ' '
' ' AB A B
C C
AC A C
(tỉ số lượng giác của góc nhọn) . ' ' 7.272
' ' 136
14 AB A C
A B m
AC
Vậy tòa nhà có:
136 40 3, 4
(tầng)
Bài 14: Tòa nhà Bitexco Financial (hay Tháp Tài chính Bitexco) là một tòa nhà chọc trời được xây dựng tại trung tâm Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh. Tòa nhà có 68 tầng (không tính 3 tầng hầm). Biết rằng, khi toà nhà có bóng in trên mặt đất dài 47,3 mét, thì cùng thời điểm đó có một cột cờ (được cắm thẳng đứng trên mặt đất) cao 15 mét có bóng in trên mặt đất dài 2,64 mét.
a) Tính góc tạo bởi tia nắng mặt trời với mặt đất (đơn vị đo góc được làm tròn đến độ).
b) Tính chiều cao của toà nhà, (làm tròn đến hàng đơn vị).
Lời giải:
Hình vẽ minh họa bài toán
a) Vì các góc tạo bởi tia nắng mặt trời và mặt đất là bằng nhau nên góc B bằng góc B’
' ' 15 tan tan '
' ' 2,64 B B A C
A B
(tỉ số lượng giác của góc nhọn) ' 80o
B B
Vậy góc tạo bởi tia nắng mặt trời với mặt đất là 80o
b) Ta có: tan AC B AB
.tanB 47,3. 15 268,8
AC AB 2,64 m
Vậy chiều cao của tòa nhà là 268,8m
Bài 15: Giông bão thổi mạnh, một cây tre gãy gập xuống làm ngọn cây chạm đất và ngọn cây tạo với mặt đất một góc 30o. Người ta đo được khoảng cách từ chỗ ngọn cây chạm đất đến gốc tre là 8,5m. Giả sử cây tre mọc vuông góc với mặt đất , hãy tính chiều cao của cây tre đó (làm tròn đến chữ số thập phân thứ hai)
Lời giải:
Hình vẽ minh họa bài toán:
Xét ADC vuông tại C, ta có:tan AD DCA AC
(tỉ số lượng giác của hai góc nhọn) .tan 8,5.tan 30 ( )o
AD AC DCA m
Và cos AC
DCA DC
(tỉ số lượng giác của hai góc nhọn) 8,5 o
cos cos30
DC AC m
DCA
o
o
8,5.tan 30 8,5 14,72 cos30
AB AD DC m
Bài 16: Tính chiều cao của trụ cầu Cần Thơ so với mặt sông Hậu, cho biết tại hai điểm cách nhau 89m trên mặt sông người ta nhìn thấy đỉnh trụ cầu với góc nâng lần lượt là 40ovà 30o.
Lời giải:
Hình vẽ minh họa bài toán:
Xét ABD vuông tại A, ta có
tan AB
ADB AD
(tỉ số lượng giác của hai góc nhọn)
o
1tan tan 40
AB AB
AD m
ADB
Xét ABC vuông tại A, ta có
tan AB
ACB AC
(tỉ số lượng giác của hai góc nhọn)
o
2tan tan 30
AB AB
AC m
ACB
Ta có: AD DC AC (vì Dthuộc AC)
o 89 o
tan 40 tan 30
AB AB
o o 89 tan 30 tan 40
AB AB
o o o
1 1
tan 30 tan 30 tan 40 89
AB
o o
89
1 1
tan 30 tan 40
AB
164, 7
AB m
Bài 17: Hai người A và B đứng cùng bờ sông nhìn ra một cồn nổi giữa sông. Người A nhìn ra cồn với một góc 43 so với bờ sông, người B nhìn ra cồn với một góc 28 so với bờ sông. Hai người đứng cách nhau
250 .m Hỏi cồn cách bờ sông hai người đang đứng bao nhiêu m?
Lời giải:
Xét tam giác AHC vuông tại A, ta có
tan 1
tan 43 tan
CH CH CH
CAH AH
AH CAH
Xét tam giác BHC vuông tại B, ta có
tan 2
tan 28 tan
CH CH CH
CBH BH
BH CbH
Từ (1) và (2) ta có
1 1 1 1
tan 43 tan 28 250 tan 43 tan 28 AB AH HB CH CH
Suy ra : CH 84,66m
Vậy cồn cách bờ sông hai người đang đứng là 84,66m
Bài 18: Hai chiếc thuyền A và B ở vị trí được minh họa như hình dưới dây. Tính khoảng cách giữa chúng.
(làm tròn đến met)
Lời giải:
Xét tam giác AIKvuông tai I ta có:
tan AI .tan 380.tan 50 453
AKI AI IK AKI m
IK
Xét tam giác BIKvuông tai I ta có:
tan BI .tan 380.tan 15 50 815
BKI BI IK AKI m
IK
Ta có AB AI BI AB BI AI 815 453 362 m Vậy khoảng cách giữa chúng là 362m
Bài 19: Lúc 6h sáng bạn An đi từ nhà (điểm A) đến trường (điểm B) phải leo lên và xuống dốc như hình vẽ dưới. Cho biết đoạn AB dài 762m, góc Aˆ 6 và Bˆ 4
a) Tính chiều cao con dốc.
b) Hỏi An đến trường lúc mấy giờ? Biết rằng tốc độ lên dốc 4hm/h và tốc độ xuống dốc 19km/h.
Lời giải:
a) Xét AHC vuông tại H ta có:
tan ( )
tan tan 6
CH CH CH
CAH AH m
AH CAH
(1) Xét BHC vuông tại H ta có:
tan ( )
tan tan 4
CH CH CH
CBH BH m
BH CBH
(2) Từ (1) và (2), suy ra:
1 1 1 1
tan 6 tan 4 tan 6 tan 4 672 tan 6 tan 4
CH CH
AH BH AB CH CH
672 32
1 1
tan 6 tan 4
CH m
Vậy chiều cao của con dốc là 32m.
b) Xét ACH vuông tại H ta có:
sin 32 ( )
sin sin 6
CH CH
CAH AC m
AC CAH
Xét BHC vuông tại H ta có: sin ( )
sin sin 4
CH CH CH
CBH CB m
CB CBH
Đổi đơn vị:
4 / 10 /
km h 9 m s
;
19 / 95 /
km h18m s
Thời gian lên dốc AC là:
32 / sin 6 14, 4 ( )
AC AC
AC AC
S AC
t s
V V
Thời gian xuống dốc CB là:
32 / sin 4 68, 4 ( )
CB CB
CB CB
S CB
t s
V V
Thời gian đi từ A đến B là:
32 / sin 6 32 / sin 4
362, 44( ) 14, 4 68, 4
AB AC CB
t t t s
´ ˆ
362, 44s6 phu t 3 giay
Bài 20: Trong một buổi luyện tập, một tàu ngầm ở trên mặt biển bắt đầu lặng xuống và di chuyển theo một đường thẳng tạo với mặt nước một góc 21 .
a) Khi tàu chuyển động theo hướng đó và đi được 250m thì tàu ở độ sâu bao nhiêu so với mặt nước (làm tròn đến đơn vị mét).
b) Giả sử tốc độ trung bình của tàu là 9km/h thì sau bao lâu (tính từ lúc bắt đầu lặn) tàu ở độ sâu 200m (cách mặt nước biển 200m) làm tròn đến phút.
Lời giải:
Hình vẽ minh họa
a) Xét ABC vuông tại C ta có:
sin CB .sin 250.sin 210 89, 6
A CB AB A m
AB
Vậy tàu đi được 250m thì tàu ở độ sâu 89,6m.
b) 9km/h=2,5m/s
Gọi t(s) là thời gian đi để tàu đạt được độ sâu 200m.
Quảng đường tàu đi được trong thời gian t(s) là:
. 2,5 ( )
AB AB AB
AB S v t t m
Xét ABC vuông tại C ta có:
0
0
200 200
sin sin 21 223 4
2,5 2,5.sin 21
A CB t s
AB t phút
Vậy thời gian tàu đi là 4 phút.
Bài 21: Một chiếc cầu trượt bao gồm phần cầu thang ( để bước lên) và phần ống trượt ( để trượt xuống) nối liền với nhau. Biết rằng khi xây dựng phần ống trượt cần phải đặt phần ống trượt nghiêng với mặt đất một góc 50. Hãy tính khoảng cách từ chân cầu thang đến chân ống trượt nếu xem phần cầu thang như một đường thẳng dài 2,5m; ống trượt dài 3m.
Lời giải:
Hình minh họa bài toán
Tam giác CHB vuông tại H nên:
.cos50 3.cos50 .sin 50 3.sin 50 HB CB
HC CB
Áp dụng định lý Py-ta-go cho tam giác ACH vuông tại H:
2 2 2
2 2 2 2 2
2 2
2,5 (3.sin 50 ) 2,5 (3.sin 50 )
AC CH AH AH AC CH AH
Do đó: AB AH HB 2.52(3.sin 50 ) 2 3.cos50 2,91 Bài 22: Trong phòng khách sạn, bên cạnh bộ khóa cửa chính còn có một phụ kiện hữu ích khác chính là door guard ( chốt trượt mở an toàn ). Thiết bị này phòng trường hợp khi nghe tiếng gõ cửa mà không biết chính xác đó là ai. Door guard là một dạng chốt nối, tạo một khoảng cỡ 12cm đủ để người bên trong nhận diện người bên ngoài và nói chuyện với nhau. Nếu chiều rộng cánh cửa vào khoảng 90cm. Hãy tính góc mở cánh cửa.
Lời giải:
Hình vẽ minh họa bài toán:
Ta có: AB = AC nên
ABC
là tam giác cân tại AGọi H là trung điểm BC. Khi đó AH vừa là đường trung tuyến vừa là đường cao.
BH = HC = 6cm.
Trong tam giác vuông ABH, ta có:
6
sin 3,8
90
BAH AH BAH AB
Do đó: BAC 7,6
Bài 23: Người ta cần lắp đặt một thiết bị chiếu sáng gắn trên tường cho một phòng triển lãm như hình vẽ.
Thiết bị này có góc chiếu sáng là 20o và cần đặt cao hơn mặt đất là 2,5m. Người ta đặt thiết bị chiếu sáng này sát tường và được canh chỉnh sao cho trên mặt đất dải ánh sáng bắt đầu từ vị trí cách tường 2m. Hãy tính độ dài vùng được chiếu sáng trên mặt đất.
Lời giải:
Xét ABCvuông tại B, ta có:
BC 2
tan BAC 0,8
AB 2,5
BAC 38,7 o
Ta có: BAD BAC CAD 38,7 o20o 58,7o
Xét ABDvuông tại B, Ta có: BD AB.tan BAD 2,5.tan 58,7 o 4,1 m
CD BD BC 4,1 2 2,1 m
Vậy độ dài vùng được chiếu sáng trên mặt đất là 2,1 (m).
Bài 24: Trên nóc của một tòa nhà có một cột ăng – ten cao 5m. Từ vị trí quan sát A cao 7m so với mặt đất, có thể nhìn thấy đỉnh B và chân C của cột ăng – ten dưới góc 50ovà 40o so với phương nằm ngang. Tính chiều cao của tòa nhà.
Lời giải:
+ Dựa vào hình vẽ bài toán, ta có:
BC = 5m AD = EH = 7m
o o
BAE 50 ; CAE 40
o
CEA BEA 90 + Xét CAEvuông tại E, ta có:
tan CAE CE
AE
(Tỉ số lượng giác của góc nhọn)
CE AE.tan CAE AE.tan 40 mo
(1)
+ Xét BAEvuông ở E ta có:
tan BAE BE
AE
(Tỉ số lượng giác của góc nhọn)
BE AE.tan BAE AE.tan 50 mo
(2)
+ Từ (1) và (2) ta suy ra:
o o
BE CE AE tan 50 AE tan 40
o o
BC AE tan 50 tan 40
o o
5 AE tan 50 tan 40
o o
AE 5 m
tan 50 tan 40
+ Thay AE vào (1) ta có: o o o
CE 5 tan 40 m
tan 50 tan 40
Suy ra: o o o
5.tan 40
BH BC CE EH 5 7 23,9 m
tan 50 tan 40
Vậy chiều cao của tòa nhà là 23,9 (m)
Bài 25: Kim tự tháp Kê Ốp ( Ai Cập ) có dạng là hình chóp đều, đáy là hình vuông, các mặt bên là các tam giác cân có chung đỉnh ( hình vẽ ). Mỗi cạnh bên của kim tự tháp dài 214m, cạnh đáy của nó dài 230m.
a) Tính theo mét chiều cao h của kim tự tháp (làm tròn đến chữ số thập phân thứ nhất) b) Tính góc tạo bởi cạnh bên của kim tự tháp so với mặt đất.
h
230 m
214 m
B O
C A D
S
Lời giải:
a) - Dựa vào hình vẽ minh họa ta có:
AB = BC = CD = DA = 230 m SA = SB = SC = SD = 214 m
, , ,
SOA SOB SOC SOD
là các tam giác vuông tại O.
- Xét ABC vuông tại B ta có:
2 2 2
2 2 2302 2302 230 2 AC BA BC
AC BA BC m
230 2
115 2
2 2
OC AC m
- Xét SOC vuông tại O ta có:
2 2 2
2 2 2
214 115 2
139,1 SC SO OC
h
h m
Vậy chiều cao h của kim tự tháp là 139,1 m.
b) - Xét SOC vuông tại O ta có:
cosSOC =
115 2 214
40 32'o OC
SC SOC