• Không có kết quả nào được tìm thấy

Bài giảng; Giáo án - Trường THCS Yên Thọ #navigation_collapse{display:none}#navigation{display:block}#navigation_sub_menu{display:block}#banner{height:150px}@media(min-width:1050px){#wrapper,#banner{width:1050px}.miniNav{width:1050px

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Chia sẻ "Bài giảng; Giáo án - Trường THCS Yên Thọ #navigation_collapse{display:none}#navigation{display:block}#navigation_sub_menu{display:block}#banner{height:150px}@media(min-width:1050px){#wrapper,#banner{width:1050px}.miniNav{width:1050px"

Copied!
8
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Văn bản

(1)

Ngày soạn: 8.4.2022

Ngày dạy: Tiết 33,34

LUYỆN TẬP VIẾT BÀI VĂN GIẢI THÍCH MỘT VẤN ĐỀ

A. MỤC TIÊU 1. Kiến thức:

- Cách làm bài văn giải thích một vấn đề.

2. Kĩ năng:

- Tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn ý và viết các phần, đoạn trong bài văn giải thích.

- Nhận biết, vận dụng những kiến thức, kỹ năng làm bài văn nghị luận giải thích.

3. Thái độ: Giáo dục tình cảm yêu mến môn Ngữ văn. Từ đó có ý thức học tập tốt môn Ngữ văn.

4. Phẩmchất:Yêu nước, chăm chỉ, trách nhiệm.

5. Phát triển năng lực HS: Năng lực tự học, trình bày, giải quyết vấn đề, giao tiếp Tiếng Việt

B. CHUẨN BỊ:

1. Chuẩn bị của giáo viên:

- Kế hoạch dạy học - Máy tính, máy chiếu

- Học liệu: bảng phụ, tài liệu tham khảo, phiếu học tập.

2. Chuẩn bị của học sinh: Đọc bài và trả lời các câu hỏi . C. PHƯƠNG PHÁP: đàm thoại, thuyết trình, luyện tập...

D. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC-GIÁO DỤC:

I. Ổn định lớp (1p): SS 7B 38 vắng….:

II. Kiểm tra bài cũ (4p): Kiểm tra vở của HS III. Bài mới:

HOẠT ĐỘNG 1: MỞ ĐẦU(5p)

1. Mục tiêu: tạo tình huống có vấn đề để hướng hs vào tìm hiểu nội dung bài học 2. Phương thức thực hiện:

- Hoạt động cá nhân 3. Sản phẩm hoạt động - Trình bày miệng

(2)

4. Phương án kiểm tra, đánh giá - Học sinh đánh giá.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động:

B1:GV chuyển giao nhiệm vụ:

Nêu các phương pháp giải thích.

B2:Thực hiện nhiệm vụ : trả lời câu hỏi B3: Báo cáo kết quả:

- Dự kiến sản phẩm:

- Các phương pháp giải thích: nêu định nghĩa, kể ra các biểu hiện, so sánh đối chiếu với những hiện tượng khác,….

B4: Đánh giá kết quả:

- Giáo viên nhận xét, đánh giá, dẫn dắt vào bài

Gv: Tiết học hôm nay chúng ta sẽ tiến hànhluyện tập : viết bài văn giải thích một vấn đề.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI (10p)

Hoạt động của thầy-trò Nội dung kiến thức 1. Mục tiêu:hs nhớ đượccách làm bài văn giải

thích

2. Phương thức thực hiện: Hoạt động chung cả lớp, hoạt động nhóm

3. Sản phẩm hoạt động - HS trả lời miệng.

4. Phương án kiểm tra, đánh giá - Học sinh tự đánh giá.

- Học sinh đánh giá lẫn nhau.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động

*Chuyển giao nhiệm vụ - Giáo viên yêu cầu:

? Dàn bài của bài văn lập luận giải thích?

- Học sinh tiếp nhận: nghe và trả lời, trao đổi để trả lời

*Thực hiện nhiệm vụ

I. Cách làm bài văn lập luận giải thích:

1. Bốn bước làm bài văn lập luận giải thích:

- B1: Tìm hiểu đề, tìm ý - B2: Lập dàn ý.

- B3: Viết bài.

- B4: Đọc lại và sửa chữa.

2. Dàn bài:

- MB: Giới thiệu điều cần giải thích, gợi ra phương hướng giải thích.

- TB: Lần lượt trình bày các nội dung giải thích

- KB: Nêu ý nghĩa của điều được giải thích đối với mọi người.

(3)

- Học sinh:trả lời miệng, đại diện báo cáo sản phẩm

- Giáo viên:nghe và nhận xét

- Dự kiến sản phẩm:câu trả lời của hs

*Báo cáo kết quả:hs trả lời miệng, đại diện báo cáo.

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá - Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP (10p)

Hoạt động của thầy-trò Nội dung kiến thức 1. Mục tiêu: hs vận dụng kiến thức đã

học vào làm bài tập

2. Phương thức thực hiện:

- hoạt động nhóm 3. Sản phẩm hoạt động - Phiếu học tập của nhóm

4. Phương án kiểm tra, đánh giá - Học sinh tự đánh giá.

- Học sinh đánh giá lẫn nhau.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động

*Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu: Tìm hiểu đề và lập dàn ý cho đề văn: Giải thích câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh:thảo luận theo nhóm đã chia, ghi kết quả ra phiếu học tập của nhóm

- Giáo viên:kiểm tra sự chuẩn bị của hs - Dự kiến sản phẩm:Phiếu học tập của

II- Luyện tập:

1. Tìm hiểu đề, tìm ý:

a. Tìm hiểu đề:

- Thể loại: lập luận giải thích

- Nội dung: ảnh hưởng của hoàn cảnh sống đến sự phát triển mỗi cá nhân.

- Phạm vi kiến thức: thực tế cuộc sống, trong văn chương

b. Tìm ý:

- Giải thích nghĩa đen, nghĩa bóng, nghĩa sâu xa của câu tục ngữ.

- Tại sao hoàn cảnh sống lại có ảnh hưởng lớn đến mỗi cá nhân?

- Làm thế nào để tạo dựng hoàn cảnh sống tốt?

- Ý nghĩa, bài học 2. Lập dàn bài:

a. Mở bài: Dẫn dắt vấn đề và nêu câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”.

b. Thân bài:

(1). Giải thích ý nghĩa câu tục ngữ

(4)

hs

*Báo cáo kết quả:đại diện 1 nhóm lên trình bày

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá - Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

+ "Mực": Là loại mực Tàu thường được các thầy đồ dùng để viết chữ thời xưa, có màu đen tuyền

+ "Đèn": Là vật dụng dùng để thắp sáng cho con người.

+ "Gần mực thì đen": Tức là nếu ở gần mực sẽ bị dây bẩn, lấm lem

+ "Gần đèn thì rạng": Tức là nếu gần ánh sáng những nơi có ánh sáng thì cũng sẽ được chiếu sáng, rạng rỡ.

- Nghĩa bóng:

+ "Mực": Tức là những môi trường, những phần tử xấu xa, tiêu cực trong cuộc sống.

+ "Đèn": Tức là những điều tốt đẹp, tích cực.

+ "Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng":

Muốn khuyên mọi người, nhất là lớp trẻ cần biết "chọn bạn mà chơi", chọn những con người tốt đẹp để học được những điều hay, điều phải trong cuộc sống.

=> Ý nghĩa của cả câu tục ngữ: Ông cha ta muốn răn dạy con cháu rằng trong cuộc sống phải biết học những điều tốt đẹp, chọn những người bạn tốt để học được điều hay. Nên tránh xa những cái xấu, cái tiêu cực, thói hư tật xấu, không lành mạnh dễ ảnh hưởng trở thành người xấu.

(2). Tại sao hoàn cảnh sống lại có ảnh hưởng lớn tới mỗi cá nhân?

- Quan hệ trong gia đình:

+ Gia đình hòa thuận, hạnh phúc, coi trọng việc giáo dục con cái thì con cái sẽ ngoan ngoãn, hiếu thảo.

+ Gia đình bất hòa, con cái dễ hư hỏng.

(Dẫn chứng)

- Quan hệ trong xã hội:

+ Giao du với kẻ xấu dễ bị tiêm nhiễm thói hư tật xấu. (Dẫn chứng)

+ Kết bạn với người tốt sẽ học hỏi được nhiều điều hay. (Dẫn chứng)

+ Gặp bạn chưa tốt nên cố gắng giúp đỡ, cảm hóa để giúp bạn tiến bộ. (Dẫn chứng) (3). Làm thế nào để tạo dưng một môi

(5)

trường sống tốt?

- Đối với gia đình: Một gia đình hạnh phúc, bố mẹ luôn giáo dục con cái, hướng con cái tới những điều tốt đẹp thì chúng sẽ trở thành những người có ích cho xã hội.

Ngược lại gia đình bố mẹ bất hòa, con cái sẽ dễ dẫn tới sa ngã, thành những người xấu.

- Đối với xã hội: Phải luôn biết chọn người để giao lưu học hỏi, biết chọn lựa những người có đạo đức, ngay thẳng để học được những điều hay. Nếu gặp những người bạn chưa tốt, có thể khuyên răn để họ trở thành những người tốt hơn.

(4). Mở rộng vấn đề:

- Phê phán những người đổ lỗi cho hoàn cảnh, không có ý chí vươn lên.

- Phê phán những người kì thị, phân biệt đối xử với những trường hợp có hoàn cảnh khó khăn…

c. Kết bài: Khẳng định lại giá trị của câu tục ngữ, rút ra bài học và liên hệ bản thân.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG (10p)

1. Mục tiêu: vận dụng kiến thức đã học vào làm 1 bài văn giải thích 1 vấn đề 2. Phương thức thực hiện:

- Hoạt động cá nhân 3. Sản phẩm hoạt động - bài viết của cá nhân.

4. Phương án kiểm tra, đánh giá - Học sinh tự đánh giá.

- Học sinh đánh giá lẫn nhau.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động

*Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu: viết hoàn chỉnh đoạn văn tùy chọn trong phần thân bài của đề bài phần luyện tập

*Thực hiện nhiệm vụ - Học sinh viết đoạn

(6)

- Giáo viên: quan sát, theo dõi kết quả của hs - Dự kiến sản phẩm: Bài văn tham khảo:

Cùng với thành ngữ, tục ngữ là hòn ngọc quý trong tiếng nói của dân tộc Việt Nam ta.Tục ngữ thường truyền đạt những kinh nghiệm sống thiết thực của ông cha ta cho các thế hệ nối tiếp. Nhằm mục đích khuyên bảo dạy dỗ thanh niên học sinh phải biết “chọn bạn mà chơi” tục ngữ Việt Nam có câu: Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.

Câu tục ngữ này có ý nghĩa như thế nào?

“Mực” là một chất liệu dùng để viết, có màu đen. “Đèn” là dụng cụ dùng để thắp sáng. Như vậy, câu tục ngữ có hai vế đối nhau rất chuẩn theo kiểu đối ngữ tương hỗ mực - đèn, và đối ngữ tương phản đen - sáng. Tầng nghĩa đen của câu tục ngữ cho rằng người học sinh tiếp xúc thường xuyên với mực rất dễ bị bẩn do mực dính vào tay chân, quần áo. Trái lại, các em ngồi gần ánh đèn đang thắp, ánh sáng sẽ tỏa khắp nơi các em ngồi. Tầng nghĩa bóng thể hiện ý nghĩa: nếu chúng ta tiếp xúc, gần gũi với môi trường sống xấu xa, không lành mạnh thì dễ bị ảnh hưởng thói hư tật xấu, có hại cho bản thân. Ngược lại, nếu chúng ta quan hệ với những người sống tốt đẹp sẽ dễ dàng học hỏi được nhiều điều hay lẽ phải, có ích cho sự hình thành và phát triển nhân cách.

Vì sao lại nói: “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”? Từ khi sinh ra đến lúc trưởng thành, con người rất dễ thích nghi với hoàn cảnh và chịu tác động trực tiếp hay gián tiếp của hoàn cảnh. Nếu ở môi trường xung quanh chúng ta, cái xấu lấn chiếm cái tốt, bóng tối bao trùm ánh sáng thì chúng ta sẽ bị ảnh hưởng không nhỏ.

Vả lại, cũng có những người sống trong môi trường xấu mà có tài năng, ý chí, có đạo đức muốn làm việc tốt giúp đời luôn bị kẻ xấu cản trở, thậm chí bị cô lập, trở thành người bơ vơ, lạc lõng. Trong khi đó nếu sống gần những người tốt thì chúng ta ngày càng được hướng đến cái chân – thiện – mĩ. Việc làm của những người tốt luôn là tấm gương sáng để chúng ta nhìn vào đó mà soi xét, tu chỉnh bản thân mình. Chẳng hạn một người xấu nhưng được may mắn sống gần những người tốt, luôn được những người đó phê bình góp ý, cảm hóa thì sẽ khắc phục được khuyết điểm và dần trở thành người tốt.

Hay một học sinh học tập còn yếu nhưng thường ngày đi học, được ngồi gần, được chơi chung với các bạn tốt, được sự chỉ dẫn tận tình, chu đáo của các bạn học giỏi thì sẽ rất mau tiến bộ trên con đường học tập và rèn luyện.

Nhìn chung, môi trường sống có ảnh hưởng lớn đến sự hình thành và phát triển nhân cách con người. Tuy nhiên, sự ảnh hưởng đó có giới hạn.Sự nỗ lực chủ quan, ý chí phấn đấu vươn lên của con người mới là yếu tố quyết định nhất. Cho nên Disraeli có nói một câu bất hủ: “Con người đâu có phải là sự tạo nên của hoàn cảnh, hoàn cảnh là sự

tạo nên của con người”.

Thật vậy, có nhiều người sống trong môi trường xấu, nhưng vẫn luôn giữ được bản chất thanh cao, trong sáng của tâm hồn mình. Bác Hồ vô vàn kính yêu của chúng ta là một điển hình. Trong những ngày giam cầm vô cớ tại nhà tù của Quốc dân đảng ở Quảng Tây, Trung Quốc, Người sống trong một môi trường xấu, thiếu thốn mọi mặt, bị

hành hạ về thể xác, vậy mà, người chiến sĩ cách mạng ấy không hề bị “nao núng tinh thần” nhờ vào lí tưởng chiến đấu cao đẹp, lòng yêu nước thương dân, niềm tin mãnh liệt vào thắng lợi ngày mai. Bởi thế, mọi người gọi Người là bậc “đại trí, đại nhân, đại dũng”.

(7)

Và đây cũng là một tấm gương sáng vô ngần:

Trong đầm gì đẹp bằng sen Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng

Nhị vàng, bông trắng, lá xanh Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.

(Ca dao)

Bài thơ tả vẻ đẹp của hoa sen nhưng thật ra cái nghĩa hàm ẩn sâu xa muốn đề cao phẩm chất “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn” của con người. Phải chăng bài ca dao trên “là tiếng nói của một nhà nho nào đó, tự hào đã giữ bản chất trong trắng của mình giữa cuộc sống đầy rẫy những bùn nhơ như là bọn buôn danh bán lợi”.Phải chăng tiếng nói đáng thương ấy muốn “phân trần với mọi người xung quanh trong một cái xã hội mà những gì trong trắng không dễ gì được mọi người tin”?

Ngược lại với những tấm gương nói trên, có trường hợp con người sống trong môi trường tốt mà vẫn bị hư hỏng, thoái hóa, biến chất. Đó là bọn người cơ hội, tham nhũng, ăn không ngồi rồi, sống chỉ biết có cái tôi cá nhân nhỏ bé, chật hẹp của mình mà không nghĩ đến lợi ích của người khác.

Tuy nhiên, chúng ta cũng không nên tìm cách tránh xa những người xấu.Đối với người xấu, chúng ta cần tìm hiểu, giúp đỡ, cảm hóa họ thành những người tốt bằng tấm lòng khoan dung độ lượng, nhân ái của mình.Nếu cần thiết, chúng ta có thể nhờ đến các đoàn thể, các tổ chức xã hội thuyết phục và tạo điều kiện thuận lợi cho họ. Được như thế, chúng ta mới là con người sống có trách nhiệm, sống vì mọi người.

Tóm lại, lời dạy của câu tục ngữ trên đây có ý nghĩa thiết thực trong xã hội. Theo lời dạy của câu tục ngữ, chúng ta cần phải biết “chọn bạn mà chơi” cũng như tự rèn luyện bản thân mình để có bản lĩnh vững vàng, đặc biệt là không được chạy theo những cám dỗ vật chất tầm thường làm ảnh hưởng đến nhân cách. Hơn thế nữa, chúng ta cần có thái độ dứt khoát, rõ ràng trước mọi vấn đề diễn ra trong cuộc sống.

*Báo cáo kết quả:HS trình bày

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá - Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức.

IV. Củng cố (4p): Các bước làm bài văn giải thích, dàn ý chung của bài văn giải thích.

V. Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài sau (1p):

- Hoàn thiện bài tập.

- Học thuộc bài.

E. RÚT KINH NGHIỆM:

(8)

Tài liệu tham khảo

Tài liệu liên quan

- Mục tiêu: Trình bày được những đặc điểm cấu tạo của ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ các chất dinh dưỡng.. - Phương pháp – KT: Hoạt động nhóm, nêu và

Câu 5: Trong từng bước phân loại bằng khóa lưỡng phân từ đầu đến cuối người ta luôn phân loại các loài sinh vật thành mấy nhóm..

Khi thử máu để truyền, với máu của vợ bác sĩ thì bị kết dính, với máu bác sĩ thì không bị kết dính.. Nhóm máu O

Trong môi trường có nhiều tác nhân gây hại cho hệ hô hấp, mỗi chúng ta cần phải làm gì để bảo vệ môi trường và bảo vệ chính mình. Hút thuốc lá có hại

1.Kiến thức : Giúp HS nắm được các trường hợp bằng nhau của tam giác vuông - Biết vận dụng các trường hợp bằng nhau của tam giác vuông để chứng minh tam

Nắm được cạnh đối diện với góc tù (góc vuông) trong tam giác tù (tam giác vuông) là cạnh lớn

Từ một điểm B nằm ngoài đường thẳng a có thể kẻ được vô số đường vuông góc và đường xiên đến.. đường

- Chuyển giao nhiệm vụ: GV yêu cầu học sinh thực hiện việc vẽ các đường phân giác mỗi góc trong tam giác và đư ra dự đoán.. - Thực hiện nhiệm vụ: Học sinh thực