Bài 21. Điện từ trường
1. Mối quan hệ giữa điện trường và từ trường a. Từ trường biến thiên và điện trường xoáy
- Điện trường có đường sức là những đường cong kín gọi là điện trường xoáy.
- Nếu tại một nơi có một từ trường biến thiên theo thời gian thì tại đó xuất hiện một điện trường xoáy.
b. Điện trường biến thiên và từ trường - Từ trường của mạch dao động:
Xét mạch dao động lý tưởng đang hoạt động. Giả sử ở thời điểm t điện tích của tụ điện và chiều dòng điện đang như hình 21.2. Tụ điện phẳng có hai bản tụ cách xa nhau.
Cường độ dòng điện tức thời: trong mạch là:
dq dE
i Cd
dt dt
(q = CU = CEd)
d: khoảng cách giữa hai bản tụ
Biển thức trên cho thấy i liên quan đến tốc độ biến thiên của cường độ điện trường trong tụ điện.
Thực nghiệm cho thấy, dòng điện tức thời trong mạch dao động cũng tạo ra một từ trường. Xung quanh chỗ có điện trường biến thiên trong tụ điện đã xuất hiện một từ trường.
c. Kết luận
Nếu tại một nơi có điện trường biến thiên theo thời gian thì nơi đó xuất hiện một từ trường. Đường sức của từ trường bao giờ cũng khép kín.
2. ĐIỆN TỪ TRƯỜNG VÀ THUYẾT ĐiỆN TỪ MAXWELL a. Điện từ trường
Điện từ trường là trường có hai thành phần biến thiên theo thời gian, liên quan mật thiết với nhau là điện trường biến thiên và từ trường biến thiên.
b. Thuyết điện từ MaxWell (Mắc – xoen)
Thuyết điện từ MaxWell khẳng định mối liên hệ khăng khít giữa điện tích, điện trường và từ trường.
- Mắc – xoen đã xây dựng hệ thống bốn phương trình diễn tả mối quan hệ giữa:
+ Điện tích và điện trường, dòng điện và từ trường.
+ Sự biến thiên của từ trường theo thời gian và điện trường xoáy.
+ Sự biến thiên của điện trường theo thời gian và từ trường.
