NGỮ VĂN 7
Em có cảm nhận gì về hình ảnh người bà và tình cảm bà cháu được thể hiện trong bài thơ ?
Đọc thuộc lòng bài thơ Tiếng gà trưa của
Xuân Quỳnh.
Gió thổi mùa thu hương cốm mới Tôi nhớ những ngày thu đã xa
Sáng sớm lạnh trong lòng Hà Nội
TIẾT 59-60
MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON : CỐM
Thạch Lam
1. Tác giả:
Thạch Lam (1910 – 1942) - Sinh tại Hà Nội, tên thật là Nguyễn Tường Lân.
- Cây bút văn xuôi đặc sắc, tinh tế, nhạy cảm, có biệt tài về truyện ngắn và tuỳ bút.
2. Tác phẩm:
a. Xuất xứ:
“Một thứ quà của lúa
non:Cốm” rút từ tập tuỳ bút Hà Nội băm sáu phố phường
(1943)
c. Thể loại:
Tuỳ bút: Là một thể văn, thường miêu tả, ghi chép những hình ảnh, sự việc có thực mà nhà văn quan sát, chứng kiến để bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ của mình trước các hiện tượng và vấn đề của đời sống.
Đặc điểm tuỳ bút: thiên về biểu cảm, đậm chất trữ tình nên gần với thơ. Bên cạnh đó cũng có các yếu tố nghị luận, suy tư, triết lí.
Tuỳ bút không có cốt truyện nhưng đều có cảm hứng chủ đạo.
* Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm
d. Bố cục:
Tuỳ bút
Phần 1: Từ “Cơn gió. . . thuyền rồng”
Sự hình thành của cốm.
Phần 2: Từ “Đợi đến. . . nhũn nhặn”
Giá trị của cốm.
Phần 3: Đoạn còn lại
Bàn về sự thưởng thức cốm.
3 phần
“ ...khi đi qua những cánh đồng xanh, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa còn t ơi, ngửi thấy mùi thơm mát của lúa non không ?
“Cơn gió mùa hạ l ớt qua vừng
sen trên hồ, nhuần thấm cái h ơng thơm của lá”
1. Nguồn gốc, sự hình thành của cốm
• Nguồn gốc:
-
Hươngưthơmưcủaưláưsenưtrongưlànưgióưhạưlướtưtrênưhồưưư
-Mùiưthơmưmátưcủaưbôngưlúaưnonưtrênưcánhưđồngư
-Tính từ miêu tả Cảm nhận tinh tế vẻ đẹp thuần
khiết của hạt cốm từ khi còn là những hạt lúa non.
1. Nguån gèc, sù h×nh thµnh cña cèm
-
Trong cái vỏ xanh, có giọt sữa trắng thơm, phảng phất hương vị ngàn hoa cỏ, giọt sữa dần đông lại, bông lúa càng cong xuống, nặng vì cái chất quí trong sạch của Trời.
Tác giả đã huy động nhiều giác quan để cảm nhận đối tượng, đặc biệt là dùng khứu giác để cảm nhận hương vị. . .
Cách cảm nhận cũng thật tinh tế:
cảm nhận từ trong ra ngoài, thấy cả mùi vị bên trong và cả sự lớn dần lên của hạt lúa.
Đoạn văn này thấm đậm cảm xúc của tác giả, bộc lộ rõ sự tinh tế và thiên về cảm giác của Thạch Lam, dùng từ có chọn lọc(1 loạt tính từ gợi tả), câu văn có nhịp điệu giống như một đoạn thơ văn xuôi.
- Tõ h¹t lóa non.
H·yt×mnh÷ngchitiÕt
miªut¶h¹tlóanÕp
nonlµmnªncèm?
1. Nguån gèc, sự hình thành cña cèm:
- - Rồi đến một loạt Rồi đến một loạt cách cách chế biến, những cách chế biến, những cách
thức làm
thức làm truyền tự đời truyền tự đời
này qua đời khác, một sự
này qua đời khác, một sự
bí mật trân trọng và khe bí mật trân trọng và khe
khắt giữ gìn khắt giữ gìn . .
- Cèm ® îc lµm ra tõ sù khÐo lÐo cña con ng êi.
- Tõ h¹t lóa non.
=> Nh vậy cốm đ ợc sinh ra từ sự tinh tuý của thiên nhiên, đất trời và sự khéo léo của con ng ời.
- Vẻ đẹp của người tụn thờm vẻ đẹp của cốm.
1.Nguồn gốc, sự hình thành của cốm:
- Cốm trở thành nhu cầu thưởng thức của người Hà Nội.
-Tỡnh cảm yờu quý,
trõn trọng cội nguồi
trong sạch, đẹp đẽ,
giàu sắc thỏi văn húa
dõn tộc.
1.Nguồn gốc của cốm
Cốm đ ợc làm ra từ h ơng vị thanh khiết của đồng quê, sự khéo léo của con ng ời.
2 Giá trị của cốm
Quaưphầnưvănưbảnưchúngưtaưvừaư
tìmưhiểuưemưthấyưcốmưcóưnhữngư
giáưtrịưnàoư?ư
Tácưgiảưphêưphánưđiềuưgì,lờiưphêư
phánưcóưýưnghĩaưgì?
* Lời bình luận 1 : "Cốmưlàưthứư
quàưriêngưbiệtưcủaưđấtưnướcưgiảnưdịư
vàưthanhưkhiếtưcủaưđồngưquêưcỏư
nộiưViệtưNam” gợi cho em cách hiểu mới mẻ nào về cốm ?
- Cốm là quà tặng của đồng quê.
- Cốm là đặc sản của dân tộc vì
nó kết tinh h ơng vị thanh khiết của đồng quê.
- Cốm là quà quê, thức quà thiêng liêng.
- Ca ngợi rất sâu sắc, thấm thía.
* Theo dõi lời bình luận 2 !
‘‘Aiưđãưnghĩưđầuưtiênưdùngưcốmưđểư
làmưquàưsêuưtết... Hồngưcốmưtốtư
đôi...ưhaiưvịưnângưđỡưnhauưđểưhạnhư
phúcưđượcưlâuưbền’’
? Tác giả bình luận về vấn đề gì ?
-
Dùng cốm làm quà sêu tết.Câu hỏi thảo luận? Sự hoà hợp t
ơng xứng hồng - Cốm đ ợc phân tích trên những ph ơng diện nào ? Nêu ý nghĩa của tục lệ đó? Hai ph ơng diện:
- Hoà hợp màu sắc : xanh t ơi - đỏ thắm
-Hoà hợp h ơng vị : thanh đạm ngọt sắc,
-Hai vị nâng đỡ nhau để hạnh phúc lâu bền - Sự hoà hợp của triết lý âm d ơng.
- Cốm góp phần cho nhân duyên của con ng ời tốt đẹp hơn.
(Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và những thức quý của đất n ớc mình dần thay bằng những thức bóng bảy hào nháng và thô kệch bắt ch ớc ng ời ngoài: những kẻ mới giàu vô học có biết đâu mà th ởng thức đ ợc những vẻ cao quý kín đáo và nhũn nhặn?)
-Cốm là thức quà thiêng
liêng ,kết tinh h ơng vị thanh khiết của đồng quê.
-Cốm làm quà sêu tết,góp phần trong hạnh phúc lứa đôi của con ng ời
-Hai giá trị: vật chất - văn hoá
tinh thần(nét đẹp của văn hoá
dân tộc).
Hồng cốm
tốt
đôi.
1.Nguồn gốc của cốm
- Cốm đ ợc làm ra từ h ơng vị thanh khiết của đồng quê, sự khéo léo của con ng ời.
2. Giá trị của cốm
-Cốm là thức quà thiêng liêng ,kết tinh h ơng vị thanh khiết của đồng quê.
-Cốm làm quà sêu tết,góp phần trong hạnh phúc lứa đôi của con ng ời.
->2 giá trị: vật chất - văn hoá tinh thần(nét đẹp của văn hoá dân tộc).
3. Sự th ởng thức cốm
?ư Hãyư lựaư chọnư phươngư ánư màư emư
choưlàưđúngưvềưnhữngưthànhưcôngư
nghệưthuậtưtrongưvănưbản?
- Bằng nhiều giác quan.
D Giọng văn nhẹ nhàng, êm ái 1. Nghệ thuật :
A Ngôn ngữ trong sáng ,ngòi bút tinh tế,nhạy cảm giàu chất thơ
B Kết hợp nhiều ph ơng thức biểu đạt trên nền biểu cảm
C Bố cục chặt chẽ, dẫn nhập tự nhiên, bàn luận tập trung
III. Tổng kết
? Khi viết về cách ăn cốm, Thạch Lam
đã viết nh thế nào ?
- ăn cốm từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ.
? Tác giả đã thể hiện cách cảm thụ, th ởng thức cốm bằng ấn t ợng từ nhiều giác quan. Em hãy chỉ ra ?
- Th ởng thức cốm bằng :
+ Khứu giác : Mùi thơm phức của lúa.
+ Vị giác : Chất ngọt của cốm + Thị giác : màu xanh.
+ xúc giác: T ơi mát của lá
+ Sự suy t ởng: Cái dịu dàng,thanh đạm
? TG thuyết phục ng ời mua cốm nh thế nào?Vì sao?
- Cốm là lộc của Trời, là sự khéo léo của con ng ời, là sự tiềm tàng nhẫn nại của thần Lúa.Cốm là sản phẩm kết tinh từ nhiều giá trị thiên nhiên,trời đất,con ng ời.Lời đề nghị của tác giả với những ng ời mua và th ởng thức cốm,thanh nhã,có văn hoá
“
Hỡi các bà mua hàng! Chớ có thọc tay hay mân mê thức quà thần tiên ấy, hãy nhẹ nhàng mà nâng đỡ, chút chiu mà vuốtve...”
- Thanh nhã,lịch sự,có văn hoá
E . Tất cả A,B,C,D đều đúng
1. Nguồn gốc của cốm
Cốm đ ợc làm ra từ h ơng vị thanh kiết của đông quê, sự khéo léo của con ng ời.
2. Giá trị của cốm
-Cốm là thức quà thiêng liêng ,kết
tinh h ơng vị thanh khiết của đồng quê.
Cốm làm quà sêu tết,góp phần trong hạnh phúc lứa đôi của con ng ời.
-Hai giá trị: vật chất - văn hoá tinh thần(nét đẹp của văn hoá dân tộc)
3. Sự th ởng thức cốm
? Qua những nét nghệ thuật đó, cho em hiểu những nội dung gì
từ văn bản Một thứ quà của “ lúa non : Cốm ? ”
- Cốm là một thứ quà đặc sắc vì
nó đ ợc kết tinh từ nhiều vẻ
đẹp : Vẻ đẹp của h ơng vị và màu sắc đồng quê vẻ đẹp của ng ời chế biến , của tục lệ nhân duyên , của cách mua và th ởng thức .
- Cốm là thứ sản vật đ ợc nâng niu và gìn giữ
III. Tổng kết:Ghi nhớ : (SGK.163)
-Nghệ thuật:
-Nội dung :
IV. Luyện tập
- Bằng nhiều giác quan
- Thanh nhã,lịch sự,có văn hoá
- Thanh nhã,lịch sự,có văn hoá
BT1: Em thích đoạn văn nào nhất trong VB? Vì sao?
BT2 : Tìm và chép lại 1 số câu thơ,ca dao nói về cốm?
Hướngưdẫnưvềưnhà
-S u tầm và chép lại một số ca dao , câu thơ , đoạn văn có nói đến cốm.
-Soạn bài : Ch i ch v ơ ữ à Sài Gũn Tụi Yờu + Chuẩn bị những câu hỏi h ớng dẫn SGK