Câu 1: [2D1-4] [Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018]Cho tứ diện ABCD với
b CD a
AB , và các cạnh còn lại có độ dài bằng nhau. Gọi M,N lần lượt là trung điểm của AB và CD và MN m. Biết rằng tồn tại một mặt cầu tiếp xúc với 6 cạnh của tứ diện đã cho. Tìm hệ thức đúng biểu diễn mối liên hệ giữa a,b và
m
.A. abm2. B. ab2m2. C. 2abm2. D. 3ab2m2. Lời giải
Chọn B.
Gọi I là trung điểm của MN, E là hình chiếu của I lên BC. Ta có,
CD AN
CD
BN CDMN (1).
AB DM
AB
CM ABMN (2).
Từ (1) và (2) ta có MN là đoạn vuông góc chung của AB và CD suy ra I là tâm mặt cầu đề cho.
Ta có, IEC INC
2 CN b EC
. BIE BIM
2 BE a BM
2 b BC a
. Vậy các cạnh còn lại bằng nhau và bằng 2
b a
.
Ta có,
2 2 2
2 2 2 2 2 2
2 4 4 2
a b a b ab
MN BN BM BC CN BM .
2
2 ab
m
. Vậy chọ đáp án B. Bài tập tương tự
Bài 1: [2H2-4][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Cho tứ diện ABCD với AB2,CD4 và các cạnh còn lại có độ dài bằng nhau và bằng
m
. Biết rằng tồn tại một mặt cầu tiếp xúc với 6 cạnh của tứ diện đã cho. Tìmm
A. m4. B. m3. C. m5. D.
2
5 m .
Bài 2: [2H2-4][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Cho tứ diện ABCD với ABa,CDb và các cạnh còn lại có độ dài bằng nhau. Gọi M,N lần lượt là trung điểm của AB và CD và MN m. Biết rằng tồn tại một mặt cầu tiếp xúc với 6 cạnh của tứ diện đã cho. Tìm
m
.A. m ab. B.
2
m 2ab . C. m 2ab. D.
2 m ab .
Câu 2: [2H3-3][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Trong không gian Oxyz, cho mặt cầu
S có phương trình x2y2z24x2y2z 3 0 và điểm A
5;3; 2
. Mộtđường thẳng d thay đổi luôn đi qua A và luôn cắt mặt cầu tại hai điểm phân biệt M N, . Tính giá trị nhỏ nhất của biểu thức S AM4AN .
A. Smin 50. B. Smin 10. C. Smin 5. D. Smin 20.
Lời giải Đáp án sai
N
I(2;-1;1)
A(5;3;-2)
M
Tâm I
2; 1;1
và bán kính mặt cầu R3
2
2(2 5)2 1 3 1 2 34
AI
Gía trị nhỏ nhất xảy ra trong trường hợp AM AN Đặt AN x 34 3 x 5
. 25
AM AN AM 25
x
4 4 25 ( )
S AN AM x f x
x
Xét f x( ) 4x 25
x trên 34 3;5
2
2 2
25 4 25
( ) 4 x 0 34 3;5
f x x
x x
Smin
khi x 34 3 Smin 4
34 3
34 325 5 34 9Vậy GTNN Smin 5 34 9 khi x 34 3 . Vậy không có đáp án đúng.
Phân tích ý tưởng:
- Bài này cái cốt lõi thực hiện được chính là sử dụng ý tưởng phương tích của một điểm đối với mặt cầu.
- Tuy nhiên bài này có lỗi mà học sinh kể cả giáo viên hay mắc phải là xét dấu bằng khi đánh giá bất đẳng thức cô-si 25 25
4x 2 4 .x 20
x x
Smin 20. Tuy nhiên điều này không thể xảy ra dấu bằng được vì điều kiện để đường thẳng d cắt mặt cầu
S tại hai điểm phân biệt thì ta có khống chế điều kiện là: 34 3 AN 5.Câu 3: [1D1-3][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Tìm m để phương trình
cosx1 2cos
2x 1 mcosx
msin2x0 có đúng hai nghiệm thuộc 2 0; 3
. A. 1 m 1. B. 1
2 m 1
. C. 1
0 m 2. D. 1
1 m 2
. Lời giải
Chọn D.
Phương trình đã cho tương đương
cosx1 2cos 2x 1 mcosxm1 cos x 1 cos x 0
cosx 1 2cos 2x 1 mcosx m mcosx 0
cosx 1 cos 2
x m
0
cos 1
cos 2 x
x m
+)cosx 1 x k2, mà 2 0; 3 x
Không có nghiệm nào.
Để phương trình đã cho có đúng hai nghiệm thỏa mãn đề bài thì phương trình cos 2x m phải có đúng 2 nghiệm thuộc 2
0; 3
Xét hàm số ycos 2x trên 2 0; 3
.
Khi đó y 2sin 2xy 0 2sin 2x 0 2x k ;
x k2 k
.
Mà 2
0; 3 x
x 2
Bảng biến thiên của của ycos 2x trên 2 0; 3
Từ bảng biến thiên suy ra phương trình
cos 2x m có đúng 2 nghiệm thuộc 2 1
0; 1
3 m 2
Vậy chọn D.
Phân tích ý tưởng:
- Đối với bài giải phương trình lượng giác có chứa tham số thông thường ta thường nghĩ tới việc phân tích đa thức thành nhân tử hoặc thực hiện cô lập tham số về một bên.
- Trong bài tập này thì nhờ phát hiện mối liên hệ giữa
2 2
sin x 1 cos x 1 cosx 1 cos x nên ta dễ dàng thực hiện được phân tích phương trình trên về dạng tích từ đó đưa bài toán ban đầu chuyển về bài toán mới mà việc giải quyết bài toán trở nên đơn giản hơn.
Câu 4: [1D3-3][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018]Cho dãy số
( )
u có số hạngn tổng quát với n nπu sin
= 2 . Đặt Sn = +u1 u2+ +... un. Tìm khẳng định đúng trong các khẳng định sau.
A. S20200. B. S20190. C. S20170. D. S2018 0. Lời giải
Chọn A.
+ Với n=2k k 1, k
(
³ Î ¥)
thì un =u2k=sin kπ=0 hay u2=u4= =... u2018=u2020=0. + Với n=2k 1 k+(
³ 0, kÎ ¥)
thì( )
n 2k 1
2k 1 π π
u u sin sin kπ
2 2
+
æ ö
+ ç ÷
= = = ççè + ÷÷ø.
Khi k chẵn thì u1 u5 u9 ... u2013u2017 1 (có 505 số hạng).
Khi k lẻ thì u3 u7 u11 ... u2015 u2019 1 (có 505 số hạng).
.Vậy S2020=u1+u2+ +... u2020=0; S2019=u1+u2+ +... u2019 =0
2017 1 2 2017
S = +u u + +... u =1; S2018=u1+u2+ +... u2018=1. Câu hỏi tương tự
Bài 1: Cho dãy số
( )
u có số hạng tổng quát với n n nπu cos
= 2 . Đặt Sn= +u1 u2+ +... un. Tính S2020;S2021;S2022;S2023.
Bài 2: Cho dãy số
( )
u có số hạng tổng quát với n un=sin nα. Tính Sn = +u1 u2+ +... un. Câu 5: [2D4-4][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Cho số phức z x yi (,
x y ) thỏa mãn z 1 3i z 3 i . Tính S x3y3 biết rằng biểu thức
1 2 1
P z i z i đạt giá trị lớn nhất.
A. S 0. B. S16. C. S 54. D. S 27. Lời giải
Chọn C.
Gọi M x y
;
là điểm biểu diễn số phức z trong mặt phẳng Oxy. Ta có1 3 3
z i z i
x1
2 y3
2 x3
2 y1
2 x y 0.Gọi A
1;2 , B
1;1
, khi đó P z 1 2i z 1 i MA MB .Bài toán trở thành: “Tìm M thuộc đường thẳng d x y: 0 sao cho MA MB lớn nhất.”
Xét P x y
,
x y, ta có P A P B
1
2 2 0. Do đó A, B nằm cùng phía đối với đường thẳng d .Gọi I là giao điểm của AB với d, ta tìm được I
3;3 .Ta có MA MB AB. Đẳng thức xảy ra khi M trùng với I. Do đó P đạt giá trị lớn nhất khi tọa độ M là M
3;3 . Vậy x3 và y3 do đó S3333 54.Nhận xét: Bài toán sẽ khó hơn nếu A, B nằm khác phía đối với đường thẳng d. Khi đó ta cần tìm điểm đối xứng B' của B qua d và M sẽ trùng với I AB'd.
Bài tập tương tự
Bài 1: Cho số phức z x yi (x y, ) thỏa mãn z 1 3i z 3 i . Tính S x2018y2018 biết rằng biểu thức P z 1 2i z 1 i đạt giá trị nhỏ nhất.
Đáp số: S 2.
Bài 2: Cho số phức z x yi (x y, ) thỏa mãn z 1 3i z 3 i . Tính S x2y2 biết rằng biểu thức P z 1 2i z 1 i đạt giá trị lớn nhất.
Đáp số: S 18.
Câu 6: [2D1-4][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018]Cho hàm số bậc bốn
4 3 2 f x ax bx cx dx e
a0
. Biết rằng các hệ số a,b,c,d,e là các số nguyên không âm và không lớn hơn 8 và f
9 32078. Tính tổng các hệ số S a b c d e . A. S 4. B. S10. C. S12. D. S 14.Lời giải Chọn D.
Ta có f
9 6561a729b81c9d e 3207832078 6561 729 81 9
e a b c d 32078e9. Mà e , 0 e 8 nên suy ra e2.
Vậy ta có 6561a729b81c9d 32076729a81b9c d 3564
3564 729 81 9 9
d a b c mà d , 0 d 8 nên suy ra d 0.
Từ đó ta có 729a81b9c356481a9b c 396 c 396
81a9b
9 Mà c , 0 c 8 nên c0.Vậy ta có 81a9b3969a b 44 9a44b.
Vì b , 0 b 8 nên suy ra 36 9 a44 4 a 4 a 4 b 8. Do đó ta có S 14.
Bình luận: Đây thực chất là một bài toán số học về tính chất chia hết cho 9 , được phát biểu thông qua ngôn ngữ hàm số. Việc cho các hệ số a,b,c,d,e không lớn hơn 8 giúp cho việc giải bài toán được dễ dàng hơn.
Bài toán tương tự: Cho hàm số bậc bốn f x
ax4bx3cx2dx e
a0
. Biết rằng các hệ số a,b,c,d,e là các số nguyên dương và không lớn hơn 5 và f
3 317. Đặt
S a b c d e và gọi T là tập tất cả các giá trị có thể có của S. Tính số phần tử của T .
A. T 1. B. T 2. C. T 3. D. T 4.
Câu 7: [2D4-3][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018]Cho khai triển
2018x2 x 2018
2018a0a x1 ... a4036x4036. Tính tổng S a 1 a3 a5 a7 ... a4035 A. S 0. B. S 1. C. S22018. D. S 1Lời giải Chọn A.
Cho x i trong biểu thức
2018x2 x 2018
2018a0a x1 ... a4036x4036, ta được:2018 2 3 4036
0 1 2 3 ... 4036
i a a i a i a i a i
i2 1009
a0 a2 a4 ... a4036
a1 a3 a5 ... a4035
i
0 2 4 4036
1 3 5 4035
1 a a a ... a a a a ... a i
Vậy S a 1 a3 a5 a7 ... a4035 0. Bài toán tương tự:
Bài 1: [2D4-3][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Tính giá trị biểu thức
1 20182 20184 ... 20182018
2 20181 20183 20185 ... 20182017
2A C C C C C C C
A. S 0. B. S 22018. C. S22018. D. S 1 Lời giải
Chọn A.
Ta có :
1i
2018
C20180 C20182 C20184 ... C20182018
C12018C20183 C20185 ... C20182017
i Lấy mođun 2 vế, ta được :
20181 2018 2
A i A 22018.
Bài 2 : [2D4-3][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Cho khai triển
2018x2 x 2018
2018a0a x1 ... a4036x4036. Tính tổng S a 0 a2 a4 ... a4036 A. S 0. B. S 1. C. S22018. D. S 1Lời giải Chọn B.
Cho x i trong biểu thức
2018x2 x 2018
2018a0a x1 ... a4036x4036, ta được:2018 2 3 4036
0 1 2 3 ... 4036
i a a i a i a i a i
i2 1009
a0 a2 a4 ... a4036
a1 a3 a5 ... a4035
i
0 2 4 4036
1 3 5 4035
1 a a a ... a a a a ... a i
Vậy S a 0a2a4 ... a4036 1.
Câu 8: [1D4-3][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Cho tam giác đều ABC có cạnh bằng 1. Gọi A B C1, ,1 1 lần lượt là trung điểm của các cạnh BC,CA,AB, ta được tam giác
1 1 1
A B C Lại lấy A B C2, ,2 2 lần lượt là trung điểm của các cạnh B C C A A B1 1, 1 1, 1 1 ta được tam giác
2 2 2
A B C . Qúa trình lặp lại sau n n
*
bước ta được tam giác A B Cn n n( tham khảo hình vẽ).Gọi S S0, n lần lượt là diện tích tam giác ABC và tam giác A B C .Đặt n n n Tn là tổng diện tích các tam giác ABC, A B C1 1 1,...,A B Cn n n. Hỏi tổng diện tích Tn không vượt quá số nào sau đây.
B2 C2
A2
A1
B1
C1
A
B C
A. 3.
4 B. 11 3.
36 C. 100 3.
299 D. 19 3.
240 Lời giải
Chọn C.
Ta có 0 3 S 4 .
Ta thấy các tam giác đều tiếp theo có các cạnh giảm đi một nửa so với tam giác ngay trước nó.
Do đó diện tích sẽ giảm đi 1
4so với tam giác đứng ngay trước nó.
1 0
1
S 4S ,…, 1
1
n 4 n
S S
Do đó các Snlà một cấp số nhân lùi vô hạn với công bội 1 q 4.
Suy ra
1
0 1 2
1 1
3 4
... .
4 1 1 4
n
n n
T S S S S
3 100 3
3 299
Tn
BÀI TẬP TƯƠNG TỰ
Bài 1: [1D4-3][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Từ một tấm bìa hình vuông ABCD có cạnh bằng 1. Gọi M N P Q, , , lần lượt là trung điểm 4 cạnh hình vuông ABCD. Bạn bình dùng kéo cắt theo hình vuông MNPQ để được hình vuông thứ 2. Bạn bình tiếp tục cắt theo 4 trung điểm để được hình vuông thứ 3 và cứ thế tiếp tục như vậy. Gọi Gọi S1 là diện tích hình vuông đầu tiên, S2 là diện tích hình vuông thứ hai, …, Sn là diện tích hình vuông thứ n. Tính lim
S1S2 ... Sn
A. 4. B. 2. C. 1. D. 3.
Bài 2: [1D4-3][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Để trang hoàng cho căn hộ của mình, chú chuột Mickey quyết định tô mãu cho một miếng bìa hình vuông cạnh bằng 1. Nó tô màu xám các hình vuông nhỏ được đánh dấu 1, 2,3..., n trong đó cạnh của hình vuông kết tiếp bằng một nửa cạnh hình vuông trước đó ( hình bên). Gọi un là diện tích của hình vuông màu xám thứ n. Tính lim
u1 u2 .... un
A. 1.
2 B. 1.
4 C. 1.
3 D. 1.
5
Câu 9: [2H2-3][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Ở một số nước nông nghiệp phát triển, sau khi thu hoạch lúa xong, rơm người ta cuộn thành những cuộn hình trụ rồi chất thành từng đống để chở về nhà. Mỗi đống rơm thường chất thành 5 chồng sao cho các cuộn rơm tiếp xúc với nhau (tham khảo hình bên). Giả sử đường kính của mỗi cuộn rơm là 1m. Hãy tính chiều cao SH của đống rơm ở hình bên.
H S
A. SH
2 3 1
m . B. SH 5m. C. SH 2 3
m . D. SH 2,5
m .Lời giải Chọn A.
Vì các đường tròn tiếp xúc ngoài với nhau nên nối tâm các đường tròn ở hai bên rìa và ở đáy ta được một tam giác đều ABC có độ dài cạnh bằng 4m (hình vẽ).
Ta có 4 3 0,5 0,5 2 3 1
SH AD SA DH 2 m .
Bình luận: Mấu chốt của bài toán là ta phải quy bài toán về hình học bằng cách phát hiện ra khi nối các tâm của các đường tròn ở bên rìa ngoài và các đường tròn ở đáy, ta thu được một tam giác đều. Khi đó việc tính SH sẽ trở lên dễ dàng.
Câu 10: [2D1-3] [Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Biết rằng hàm số 2
y x m x
đồng biến trên các khoảng
;2
và
2;
và tiếp tuyến của đồ thị tại điểm0 1
x cắt hai trục tọa độ tạo thành một tam giác vuông cân. Tìm giá trị của tham số m.
A. m 3. B. m 4. C. m 5. D. m0. Lời giải
Chọn A.
+) Ta có
22 2 y m
x
. Hàm số đồng biến trên các khoảng
; 2
và
2;
nên 2 m 02 m 0
m 2 *
.+) Phương trình tiếp tuyến của đồ thị tại điểm x0 1 là y
2 m x
1. +) Giao điểm của tiếp tuyến y
2 m x
1 với trục Ox là 1 ;0A 2 m
.
+) Giao điểm của tiếp tuyến y
2 m x
1 với trục Oy là B
0;1 .+) Tam giác OAB vuông cân 1 3
1 1
2
m m m
m 3 vì theo
* m 2. Bài tập tương tự.Bài 1: [2D1-3][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Biết rằng hàm số 2
y x
x m
đồng biến trên khoảng
3;
và tiếp tuyến của đồ thị tại điểm x0 2 cắt hai trục tọa độ tạo thành một tam giác vuông cân. Tìm giá trị của tham số m.A. m 3. B. m. C. m 5. D. m 6. Lời giải
Chọn A.
+) Ta có
22 m y x m
. Hàm số đồng biến trên khoảng
3;
nên 2 m 0 2 m 0 2 m và m 3, suy ra m 3 *
.+) Phương trình tiếp tuyến của đồ thị tại điểm x0 2 là 1 2
2 2
y x
m m
.
+) Giao điểm của tiếp tuyến 1 2
2 2
y x
m m
với trục Ox là A
2;0
. +) Giao điểm của tiếp tuyến 1 22 2
y x
m m
với trục Oy là 0; 2 B 2
m
.
+) Tam giác OAB vuông cân 2 3
2 1
2
m m m
m 3 vì theo
* m 3.Bài 2: [2D1-3] [Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Biết rằng hàm số 1
y x m x
đồng biến trên khoảng
1;
và tiếp tuyến của đồ thị tại điểm x0 0 cắt hai trục tọa độ tạo thành một tam giác có diện tích bằng 2. Tìm giá trị của tham số m.A. m2. B. m. C. m 2 2 2. D. m 2 2 2. Lời giải
Chọn C.
+) Ta có
21 1 y m
x
. Hàm số đồng biến trên khoảng
1;
nên 1 m 0 m 1 *
+) Phương trình tiếp tuyến của đồ thị tại điểm x0 0 là y
1 m x m
. +) Giao điểm của tiếp tuyến y
1 m x m
với trục Ox là ;01 A m
m
. +) Giao điểm của tiếp tuyến y
1 m x m
với trục Oy là B
0;m
.+) Tam giác OAB có diện tích bằng 2 1
. 2
2 1
m m
m
2 2
4 1
2 2 2 m m m
m
2 2 2
m vì theo
* m 1.Câu 11: [2D3-3][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Cho hàm số f x
liên tục trên đoạn
0;1 thỏa mãn điều kiện f x
2 1f
x
3x26x, x
0;1 . Tính tích phân
1
2 0
1 d
I
f x x.A. 4
I 15. B.
1
I . C. 2
I 15. D. 2 I 15. Lời giải
Chọn C.
Đặt t 1 x, x
0;1 thì t
0;1 .Ta có f x
2 1f
x
3x26x f x
2f
1x
3
x1
23
1
2
3 2 3f t f t t
2f x
f
1x
3x23.Xét hệ phương trình:
2 2
2 1 3 6
2 1 3 3
f x f x x x
f x f x x
2 2
2 1 3 6
4 2 1 6 6
f x f x x x
f x f x x
23f x 3x 6x 6
f x
x1
23, x
0;1 .Khi đó f
1x2
2x2
23x44x21.Suy ra 1
2
0
1 d
I
f x x 1
4 2
0
4 1 d
x x x
5 3 1
0
4
5 3
x x
x
2
15. Phân tích:
+ Bước 1: Từ f x
2 1f
x
3x26x ta giải phương trình hàm tìm hàm số f x
.+ Bước 2: Xác định trực tiếp hàm f
1x2
rồi tính 1
2
0
1 d
I
f x x. Bài tập tương tựBài 1: [2D3-3][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018]Cho hàm số
y f x liên tục với mọi x1 thỏa mãn 1 3, 1 1
f x x x
x
. Tính 1
2
d
e
I f x x
.A. I 4e1. B. I e 2. C. I 4e2. D. I e 3. Lời giải
Đặt 1 1 1
1 1
x t
t xt t x x
x t
, suy ra
1 3 4 21 1
f t t
t t
hay ( ) 4 2
f x 1
x
Ta có 1
212
4 2 d 4 2ln 1 4 2
1
e e
I x x x e
x
.Bài 2: [2D3-3] [Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Cho hàm số
y f x liên tục với mọi x0 thỏa mãn f x
2f 1 3 ,x x 0x
. Tính 2
1 2
f x d
I x
x . A. 3I 2. B. 9
I 2. C. 1
I 2. D. 4 I 3. Lời giải
Tương tự ta xác định được f x
x 2 x.
Suy ra 2
2 22 1
1 1
2 2 2
2 2 3
d 1 d
2
I f x x x x
x x x
.Câu 12: [2H2-3][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Trong không gian cho một hình cầu
S tâm O có bán kính R và một điểm S cho trước sao cho SO2R. Từ Sta kẻ các tiếp tuyến đến mặt cầu với tiếp điểm thuộc đường tròn ( )C1 . Trên mặt phẳng
P chứa đường tròn ( )C1 ta lấy điểm E thay đổi nằm ngoài mặt cầu
S . Gọi
N là hình nón có đỉnh là E và đáy là đường tròn ( )C2 gồm các tiếp điểm của tiếp tuyến kẻ từ E đến mặt cầu
S . Biết rằng hai đường tròn ( )C1 và ( )C2 luôn có cùng bán kính. Tính theo R bán kính R của đường tròn cố định mà E di động trên đó.A. 15
4
R R . B. 15
2
R R . C. 3 2
R R. D. 17
2 R R . Lời giải
Chọn B.
Gọi bán kính của ( )C1 , ( )C2 lần lượt là r1, r2. Gọi C là tâm của ( )C1 và D là một điểm trên ( )C1 .
OSD vuông tại DCD OS. DO DS.
r1 CD
R OS. 2 R2 OS
1 R22
R OS
.
Tương tự, ta có: 2 1 R22. r R
OE Do r1r2 OE OS 2R.
E di động trên đường tròn giao tuyến của mặt cầu tâm O bán kính 2R với mặt phẳng
P .Lại có: 2
2 OD R OC OS .
R OE2OC2 4 2 2 4 R R
15
2
R . Nhận xét:
+) Qua một điểm A nằm ngoài mặt cầu
S tâm O, bán kính R, kẻ được vô số tiếp tuyến đến mặt cầu, chúng tạo thành một mặt nón đỉnh A, đường tròn đáy là đường tròn đi qua các tiếp điểm và nằm trong mặt phẳng
P vuông góc với OA, gọi là mặt nón tiếp xúc.Đặt OA d , chiều cao hình nón là h, bán kính đáy là r. Ta có:
2 2
R d R
r d
1 R22
R d
. R2 d2 R2
h d d d
.
+) Qua hai điểm ,A B nằm ngoài mặt cầu
S tâm O, bán kính R, tạo ra hai mặt nón tiếp xúc có bán kính đường tròn đáy lần lượt là r r1, 2. Khi đó:1 2
OA OB r r . OA OB r1 r2.
+) Ta có thể xây dựng một số bài toán dựa vào 2 nhận xét trên như sau:
Dạng 1: Tính toán các đại lượng liên quan quan đến mặt nón tiếp xúc.
VD1: Trong không gian Oxyz, cho mặt cầu
S :x2y2z2 10 và mặt phẳng
P : 2x y 2z12 0 . Giả sử A a b c
; ;
thuộc mặt phẳng
P . Từ Ata kẻ các tiếp tuyếnđến mặt cầu với tiếp điểm thuộc đường tròn ( )C1 . Biết ( )C1 có bán kính nhỏ nhất. Tính
2 3
a b c.
A. 12. B. 12. C. 6. D. 6.
VD2: Trong không gian cho một hình cầu
S tâm O có bán kính R và hai điểm ,A B cho trước sao cho OA2R, OB4R. Từ Ata kẻ các tiếp tuyến đến mặt cầu với tiếp điểm thuộc đường tròn ( )C1 . Từ Bta kẻ các tiếp tuyến đến mặt cầu với tiếp điểm thuộc đường tròn ( )C2Gọi
N1 , N2 lần lượt là các hình nón có đỉnh là ,A B, có đáy là đường tròn ( )C1 , ( )C2 , có thể tích lần lượt là V V1, 2. Tính tỉ số 12
V V . A. 4
5. B. 25
8 . C. 5
4. D. 8
25. Dạng 2: Một số bài toán liên quan đến max, min, quỹ tích.
Ví dụ 1. Trong không gian Oxyz, cho mặt cầu
S :x2y2z22x4y6z 2 0 và điểm
4; 2;3
A . Từ Ata kẻ các tiếp tuyến đến mặt cầu với tiếp điểm thuộc đường tròn ( )C1 . Tính diện tích đường tròn ( )C1
A. 144 25
. B. 256
25
. C. 24 25
. D. 12
25
.
Ví dụ 2. Trong không gian cho một hình cầu
S tâm O có bán kính R và một điểm I cho trước sao cho IO4R. Trên mặt cầu tâm I , bán kính 2R, lấy một điểm E. Từ Eta kẻ các tiếp tuyến đến mặt cầu
S với tiếp điểm thuộc đường tròn, bán kính 336
R . Biết E di động trên một đường tròn cố định. Tính theo R bán kính R của đường tròn cố định đó.
A. R R 2. B. R R. C. R 2R. D. R R 3.
Câu 13: [2D3-4][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Cho f x
có đạo hàm và liên tục trên đoạn
a b; với f a
0,M Max f x[ ; ]a b
. Tìm giá trị nhỏ nhất của b '
2a
f x dx
.A. M b a
. B. M b a2
. C.M2
b a . D. M b a . Lời giải.
Chọn C.
Gọi x0
a b; ,sao cho f x( )0 M Áp dụng BĐT Cauhy – Schwart
0 2 0 0
'( ) '( ) 2 .
x x x
a a a
f x dx f x dx dx
( )0 ( )
2 ( 0 ).x0
'( )
2a
f x f a x a f x dx
0 0
2 2
2
0 0 0
( ) ( ). '( ) ( ). '( )
x x
a a
f x x a f x dx M x a f x dx
Mà ( 0 ).0
'( )
2 ( ) 0
'( )
2x x
a a
x a
f x dx b a
f x dx
0 2
2 ( ) '( )
x
a
M b a f x dx
x0
'( )
2 2a
f x dx M
b a
Dấu bằng xảy ra khi f x( ) 1 có thể chọn f x( )x Phân tích bài toán:
- Vì trong biểu thức tìm giá trị nhỏ nhất xuất hiện
f x'( )
2 nên giúp cho chúng ta liên tưởng đến BĐT Cauhy – Schwart2
2 2
( ) ( ) ( ) ( )
b b b
a a a
f x g x dx f x dx g x dx
.- Do bài toán cho
0
[ ; ] ( ) ( ) , ;
M Max f xa b f x f x M x a b
- Quan sát đáp án ta thấy có xuất hiện M [ ; ] Max f xa b
nên định hướng thêm để ta sử dụng BDT trên.- Vì giả thiết cho f a( ) 0 nên ta có b ( ) 2
( ) ( )
2 2( ) 2a
f x dx f b f a f b M
- Do ( ) ( 0 ) ( 0 ).0
( )
2 ( )0
( )
2x x
a a
b a x a x a
f x dx b a
f x dx.Câu 14: [2D4-4][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Cho hai số phức z1, z2
thỏa mãn z1z2 8 6i và z1z2 2. Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức P z1 z2 . A. Pmax 2 26 B. Pmax 104 C. Pmax 32 3 2 D. Pmax 4 6
Lời giải Chọn A.
Ta có z1z22 z1z22 2
z12 z2 2
z1 z2
2.Suy ra P z1 z2 2 26, dấu "=" xảy ra khi
1 2
1 2
1 2
8 6 2 z z
z z i
z z
2 1
1 1
1
8 6 8 6
4 3 1
z i z
z z i
z i
2 1
1
1
8 6 17 19
5 5
23 11
5 5
z i z
z i z i
.
Vậy Pmax 2 26.
Tổng quát: Cho hai số phức z1, z2 thỏa mãn z1z2 z0
z0 0
và z1z2 m 0. Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức P z1 z2 .Gọi các điểm biểu diễn của các số phức z1, z2, z0 lần lượt là M , N , K. Ta có z12 z2 2OM2ON2 2 2 2
2 OE MN
2 2
0
2 z m
.
22 2 1 2
1 2
2 z z
z z
z1 z2 z0 2m2 .
Suy ra giá trị lớn nhất của P z1 z2 bằng z0 2m2 .
Câu 15: [2H3-3][Chuyên Hùng Vương Bình Dương,thi lần 5,năm 2018] Trong không gian Oxyz cho mặt cầu
S x: 2y2z2 9 và mặt phẳng
P x y z: 3 0. Gọi
S' là mặt cầu chứa đường tròn giao tuyến của
S và
P đồng thời
S' tiếp xúc với mặt phẳng
Q x y z: 5 0. Gọi I a b c
; ;
là tâm của mặt cầu
S' . Tính T abc.A. T 1. B. 1
T 8. C. T 1. D. 1 T 8. Lời giải
Chọn D.
Cách 1 :
Ta có phương trình của mặt cầu
S' có dạng :x2y2z2 9 m x y z
3
02 2 2
9 3 0
x y z mx my mz m
mặt cầu
S' có tâm ; ;2 2 2
m m m
I
, bán kính
3 2
3 9
4
R m m
S' tiếp xúc với mặt phẳng
Q nên
,
2 5 342 3 93 m
d I Q R m m
10 9 2 36 108 1
m m m m
suy ra 1 1 1; ; 2 2 2
I
. Vậy 1
T abc8. Tổng quát
+ Phương trình mặt cầu đi qua giao tuyến của một mặt cầu
2 2 2 2 2 2 0
x y z ax by cz d và mặt phẳng
P : Ax By Cz D 0 có dạng
2 2 2 2 2 2 0
x y z ax by cz d m Ax By Cz D ( m là tham số )
+ Căn cứ vào các giả thiết của bàn toán ta tìm các điều kiện về tâm, bán kính, khoảng cách … ta lập được phương trình để tìm tham số m.
Cách 2:
S Có tâm O, bán kính R3 ; d d O P
;
3Ta có bán kính của đường tròn giao tuyến của
S và
P là r R2d2 6
S' là mặt cầu chứa đường tròn giao tuyến của
S và
P nên :+ Tâm I a b c
; ;
là tâm của mặt cầu
S' nằm trên đường thẳng qua O và vuông góc với
Pcó phương trình x t y t z t
Suy ra a b c .
+ Bán kính của
S' là
' 2 2 2
;
6 3 3 23
R r d I P a (1)
Do
S' tiếp xúc với mặt phẳng
Q x y z: 5 0 nên '
;
53 R d I Q a
(2)
Từ (1), (2) ta có
2 2
5 3 3 2 1
6 8 8 2 0
3 3 2
a a
a a a
suy ra 1 1 1; ; 2 2 2 I
. Vậy 1
T abc8. Tổng quát
Với dạng toán viết PT
S' là mặt cầu chứa đường tròn thiết diện của
S và
P
S x: 2