TRƯỜNG THPT BÌNH CHÁNH
TỔ NGỮ VĂN
Tieát 40:
1.Cảm nhận được vẻ đẹp của hình tượng Lor-ca trong mạch cảm xúc và suy tư đa chiều vừa sâu sắc, vừa mãnh liệt của
Thanh Thảo.
2.Cảm nhận vẻ đẹp độc đáo trong hình thức biểu đạt mang phong cách hiện đại.
Mục tiêu bài học:
Tiết 40:
I. TÌM HIỂU CHUNG:
I.TÌM HIỂU CHUNG
•1. Tác giả:
1. Tác giả
Thanh Thảo
Qua phần tiểu dẫn, em hãy rút
ra những nét nổi bật về nhà thơ
Thanh Thảo ?
I. TÌM HIỂU CHUNG:
I.TÌM HIỂU CHUNG
•1. Tác giả:
1. Tác giả
Ơng nổi tiếng với những bài thơ và
trường ca mang diện mạo độc đáo viết về chiến tranh và thời hậu chiến, thể hiện nhiều suy tư, trăn trở về các vấn đề xã hội và thời đại.
Ơng dành nhiều tâm huyết cho việc đổi mới thơ Việt.
Thanh Thảo
I.TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả
2.Tác phẩm:
Xuất xứ:
trích trong tập
“Khối vuông ru-bich” (1985)
2.Tác phẩm - Xuất xứKhối vuơng ru-bich – những gợi ý cho sự
cách tân nghệ thuật của nhà thơ Thanh Thảo
I.TÌM HIỂU CHUNG
Gar-xi-a Lor-ca (1898 – 1936)
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
- Xuất xứ
- Gar-xi-a Lor-ca
Thánh đường Sagrada Familia
– biểu tượng của đất nước Tây Ban Nha
Những trận đấu bò tót
Đàn ghi ta (Tây Ban cầm)
Pheâ-ñeâ-ri-coâ Gar-xi-a Lor-ca (1898 – 1936):
Một thiên tài: sáng chói của VH hiện đại Tây Ban Nha.
Một nhân cách cao đẹp: yêu nhạc dân gian, dùng tiếng đàn ghi ta để giãi bày nỗi đau buồn và khát vọng yêu thương của nhân dân, dũng cảm đấu tranh với nền chính trị độc tài, nền nghệ thuật già nua, bảo thủ.
Một số phận đầy oan khuất:
cái chết bi thảm
“Khi nào tôi chết hãy vùi thây tôi cùng với cây đàn dưới lớp cát
Khi nào tôi chết hãy vùi thây tôi giữa rặng cây cam và đám bạc hà
Khi nào tôi chết hãy vùi thây tôi, tôi xin các người đó
nơi một chiếc chong chóng gió Khi nào tôi chết!”
Gar-xi-a Lor-ca
“ Nhờ có những vần thơ tài hoa mang đậm chất dân gian của ông mà người ta nghe thấy tiếng hoàng hôn than khóc ánh bình minh, tiếng đàn guitare cất lên xao xuyến…
Cũng chính nhờ có thơ ông mà đất nước Tây Ban Nha hiện lên với chiều dài sâu
thẳm của lịch sử, với những sắc màu độc đáo, nồng nhiệt, nhưng vẫn phảng phất đâu đó một nỗi buồn mênh mang trong tâm
hồn…”
( Lorca trong tơi – Mãi mãi là bí mật, NXB Lao động, 2004)
“Lor-ca là nhà thơ mà tôi hết sức ngưỡng mộ, cả
về thi ca lẫn cuộc đời và cái chết đều gây cho tôi
nhiều xúc cảm và ấn tượng.Chính những hình ảnh
và nhạc điệu trong nhiều bài thơ Lor-ca đã dẫn dắt
tôi khi viết bài thơ mà tôi coi như một khúc tưởng
niệm ông.”
Chủ nghĩa tượng trưng - siêu thực:
- Xuất hiện vào đầu XX, trở thành một cuộc cách mạng trong thơ ca.
- Thể hiện qua việc phá vỡ các khuơn mẫu tư tưởng, đánh thức khát vọng vươn dậy khỏi mọi trĩi buộc.
- Hình tượng trong thơ mang tính chất đa nghĩa, liên tưởng, giàu suy tư.
tự do mang phong
cách tượng trưng- siêu thực
I.TÌM HIỂU CHUNG1. Tác giả 2. Tác phẩm - Xuất xứ
- Gar-xi-a lor-ca
Thể thơ:
-Thể thơ
• 12 dòng kế: Lor-ca với cái
• chết oan khuất.
• 6 dòng đầu: hình ảnh Lor-ca – người nghệ sĩ tự do, khát vọng cách tân nghệ thuật.
I.TÌM HIỂU CHUNG
• Bố cục:
• còn lại: niềm xót thương Lor- ca, suy tư về cuộc giải thoát và giã từ của Lor-ca.
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
- Xuất xứ
- Gar-xi-a Lor-ca -Thể thơ
- Bố cục
Qua cảm nhận ban đầu, hãy nêu
nội dung bài thơ ? Theo em, bài
thơ được chia làm mấy phần?
Đàn ghi ta (Tây Ban cầm)
Lời đề từ: “khi tơi chết hãy chơn tơi với cây đàn”
♥ tình yêu nghệ thuật, lẽ sống mà Lor-ca khơng thể rời xa.
♥ tình yêu Tổ quốc nồng nàn.
chơn cây đàn khơng cĩ
nghĩa là phủ nhận mọi giá trị sáng tạo nghệ thuật mà mong muốn tương lai phải tiếp nối, nhân lên.
I.TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
- Xuất xứ
- Gar-xi-a Lor-ca -Thể thơ
- Bố cục
II.ĐỌC-HIỂU VB
• * Lời đề từ
di chúc:
II. Đọc – hiểu văn bản:
1.Hình ảnh Lor-ca – người nghệ sĩ tự do với khát vọng cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha:
những tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo chồng đỏ gắt li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc với vầng trăng chếnh chống trên yên ngựa mỏi mịn
I.TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
- Xuất xứ
- Gar-xi-a Lor-ca -Thể thơ
- Bố cục
II.ĐỌC-HIỂU VB
• * Lời đề từ
• 1. Hình ảnh Lor-ca – người nghệ sĩ tự do, khát vọng cách tân
Tìm những hình ảnh tượng trưng và
cho biết những hình ảnh đĩ gợi cho em
điều gì?
những tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo chồng đỏ gắt li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc với vầng trăng chếnh chống trên yên ngựa mỏi mịn
“những tiếng đàn” + “bọt nước”
→ tiếng đàn hấp dẫn kỳ lạ : những âm thanh cĩ hình khối: trịn trịa, mỏng manh nhưng khơng thể bị tiêu diệt
1.Hình ảnh Lor-ca –người nghệ sĩ tự do, khát vọng cách tân nghệ thuật trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha:
áo chồng đỏ gắt gợi những đấu trường bị tĩt
gợi hình dung về một đấu trường đặc biệt
- Khát vọng dân chủ
- Khát vọng cách tân nghệ thuật
- Nền chính trị độc tài - Nền nghệ thuật già nua
“lang thang, miền đơn độc, vầng trăng chếnh chống,
yên ngựa mỏi mịn, hát nghêu ngao”:
những tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo chồng đỏ gắt li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc với vầng trăng chếnh chống trên yên ngựa mỏi mịn
1.Hình ảnh Lor-ca – người nghệ sĩ tự do, khát vọng cách tân nghệ thuật
Người nghệ sĩ dân gian tự do, tài hoa, ơm ấp khát vọng cách tân nghệ thuật và đấu tranh vì một nền dân chủ nhưng
lại
rất mong manh như một kỵ sĩ đơn độc trên hành trình lý
tưởng ấy.
I.TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
- Xuất xứ
- Gar-xi-a Lor-ca -Thể thơ
- Bố cục
II.ĐỌC-HIỂU VB
• * Lời đề từ
• 1. Hình ảnh Lor-ca – người nghệ sĩ tự do, khát vọng cách tân
2. Lor-ca với cái chết oan khuất:
2.Lor-ca với cái chết oan khuất:
Tây Ban Nha hát nghêu ngao
bỗng kinh hồng áo chồng bê bết đỏ
Lor-ca bị điệu về bãi bắn chàng đi như người mộng du
Thân phận Lor-ca thể hiện qua những hình ảnh nào? Tìm những biện pháp nghệ thuật đặc sắc?
tiếng ghi ta nâu
bầu trời cơ gái ấy tiếng ghi ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi ta trịn bọt nước vỡ tan tiếng ghi ta rịng rịng
máu chảy
Tây Ban Nha hát nghêu ngao
bỗng kinh hồng áo chồng bê bết đỏ
Lor-ca bị điệu về bãi bắn chàng đi như người mộng du
- Hình ảnh vừa hiện thực, tượng trưng.
- Nghệ thuật:
bi kịch của người nghệ sĩ cách tân trong thời đại bạo tàn.
hốn dụ: “áo chồng bê bết đỏ”: gợi ra cảnh Lor-ca bị hành hình đột ngột, bất ngờ cái chết bi thảm
đối lập: hát nghêu ngao áo chồng bê bết đỏ khát vọng hiện thực
cái đẹp tàn ác
2. Lor-ca với cái chết oan khuất:
tiếng ghi ta nâu
bầu trời cơ gái ấy tiếng ghi ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi ta trịn bọt nước vỡ tan tiếng ghi ta rịng rịng
máu chảy
2.Lor-ca với cái chết oan khuất:
Trước cái chết của Lor-ca, tác giả đã khắc họa hình ảnh
tiếng đàn ghi ta cĩ gì đặc biệt? Tìm những biện pháp nghệ
thuật thể hiện?
Tiếng ghi ta
Nâu Màu của vỏ đàn, của đất, của quê hương
Nỗi niềm hướng tới quê hương Lá xanh Màu của sự sống tươi đẹp
Niềm tha thiết với cuộc sống
Trịn bọt nước vỡ tan
Rịng rịng máu chảy Hình khối,
dịng đau đớn
tiếng đàn hĩa thân thành thân phận, linh hồn, trái tim người nghệ sĩ Lor-ca.
vỡ ồ, xĩt xa, tức tưởi
►âm thanh vỡ ra thành màu sắc, hình ảnh:
Hình ảnh tượng trưng, siêu thực:
2.Lor-ca với cái chết oan khuất:
tiếng ghi ta nâu
bầu trời cơ gái ấy tiếng ghi ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi ta trịn bọt nước vỡ tan tiếng ghi ta rịng rịng
máu chảy
Tiếng đàn của người nghệ sĩ Lor-ca trong khoảnh khắc bi thương:
- niềm yêu tha thiết quê hương, cuộc sống - mang trong mình một tình yêu thủy chung - nỗi đau đớn trước cái chết oan khuất
-nhân hĩa
-ẩn dụ chuyển đổi cảm giác -hốn dụ
2.Lor-ca với cái chết oan khuất:
Nghệ thuật:
► tạo ấn tượng về cái chết đầy bi phẫn
•3. Niềm xót thương Lor-ca, suy tư về
•cuộc giải thoát và giã từ của Lor-ca:
khơng ai chơn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang giọt nước mắt vầng trăng long lanh trong đáy giếng
I.TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
- Xuất xứ
- Gar-xi-a Lor-ca -Thể thơ
- Bố cục
II.ĐỌC-HIỂU VB
• * Lời đề từ
• 1. Hình ảnh Lor-ca..
2.Lor-ca với cái chết...
3. Niềm xót thương Lor-ca, suy tư về cuộc giải thoát và giã từ của Lor-ca
đường chỉ tay đã đứt dịng sơng rộng vơ cùng Lor-ca bơi sang ngang trên chiếc ghi ta màu bạc
chàng ném lá bùa cơ gái Di-gan vào xốy nước
chàng ném trái tim mình vào lặng yên bất chợt
li – la li – la li – la
Niềm tin vào sự bất tử của nghệ thuật mà Lor-ca sáng tạo.
•3. Niềm xót thương Lor-ca, suy tư về cuộc giải thoát và giã từ của Lor-ca:
khơng ai chơn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang giọt nước mắt vầng trăng long lanh trong đáy giếng
“khi tơi chết hãy chơn tơi với cây đàn”
khơng ai chơn cất tiếng đàn
Nỗi buồn của tác giả vì khát vọng của Lor-ca khơng ai tiếp tục
Niềm tiếc xĩt cái chết, hành trình cách tân nghệ thuật dang dở của Lor-ca.
NT: so sánh, tượng trưng:
Đoạn thơ gợi lên trong em hình ảnh gì? Nghệ thuật cĩ
gì đặc sắc?
Tác giả suy tư về cuộc giải thốt và giã từ của Lor-ca qua những hình ảnh nào? Chuỗi âm “li-la-li-la-li-la” mang ý nghĩa gì?
•3. Niềm xót thương Lor-ca, suy tư về cuộc giải thoát và giã từ của Lor-ca: đường chỉ tay đã đứt
dịng sơng rộng vơ cùng Lor-ca bơi sang ngang trên chiếc ghi ta màu bạc
chàng ném lá bùa cơ gái Di-gan vào xốy nước
chàng ném trái tim mình vào lặng yên bất chợt
li – la li – la li – la
Tác giả suy tư về sự giã từ của Lor-ca : đậm chất nghệ sĩ :
Hình ảnh tượng trưng, đầy chất thơ: đường chỉ tay đã đứt, ném lá bùa, ném trái tim mình,..
→ định mệnh, cõi chết
cuộc đời đơn độc, ngắn ngủi nhưng mãi mãi gắn bó với nghệ thuật
Đường chỉ tay dịng sơng
ghi-ta bạc
trong sạch, ngay thẳng, khơng quỳ gối trước bất cơng
Hoa Li la (Tử đinh hương)
Nghệ thuật láy âm “li- la li-la li-la”:
- gợi hợp âm của tiếng
đàn ghi ta: giàu tính nhạc - gợi hình ảnh bông hoa
buồn, chia li
- gợi chuyến đi thăm thẳm và đơn độc của người nghệ sĩ
Tiếng lòng tri ân sâu sắc
đối với nghệ sĩ, thiên tài
Lor-ca.
Bài thơ cĩ sự kết hợp hài hồ giữa hai yếu tố thơ và nhạc, cấu tứ tự sự và trữ tình.
Những liên tưởng bất ngờ, nhiều so sánh, ẩn dụ, hốn dụ, phép
chuyển đổi cảm giác...
4. Nghệ thuật:
Hình ảnh, màu sắc gắn với cảm xúc và suy tưởng.
Phong cách tượng trưng, siêu thực
I.TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
- Xuất xứ
- Gar-xi-a Lor-ca -Thể thơ
- Bố cục
II.ĐỌC-HIỂU VB
• * Lời đề từ
• 1. Hình ảnh Lor-ca..
3. Niềm xót thương Lor-ca..
2.Lor-ca với cái chết..
4.Nghệ thuật
III. CHỦ ĐỀ
Bài thơ làm sống lại huyền thoại Gar -xi-a Lor-ca, một nghệ sĩ tự do, cơ đơn; một cái chết đầy oan khuất; một nhân cách cao quý, một tâm hồn bất diệt.
Sự đồng cảm thương tiếc sâu sắc của nhà thơ.
Ghi nhớ: SGK
I.TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
- Xuất xứ
- Gar-xi-a Lor-ca -Thể thơ
II.ĐỌC-HIỂU VB
• * Lời đề từ
• 1. Hình ảnh Lor-ca..
3. Niềm xót thương Lor-ca...…
2.Lor-ca với cái chết..
4.Nghệ thuật III. CHỦ ĐỀ - Bố cục