tËp mét

bé giịo dôc vộ ệộo tỰo

nguyÔn khớc phi (Tững Chự biến)-nguyÔn hoộnh khung (Chự biến phẵn Vẽn) nguyÔn Minh thuyạt (Chự biến phẵn Tiạng Viỷt)-trẵn ệừnh sỏ (Chự biến phẵn TẺp lộm vẽn)

Lế a -diỷp quang ban -hăng dẹn -bỉi mỰnh hỉng -lế quang hđng lế xuẹn thỰi -ệẫ ngảc thèng -trỡnh thỡ thu tiạt -phỉng vẽn tỏu

Ngọ vẽn 8

tẺp mét

nhμ xuÊt bờn giịo dôc viỷt nam

Hởy bờo quờn, giọ gừn sịch giịo khoa ệÓ dộnh tẳng cho cịc em hảc sinh lắp sau ! (Tịi bờn lẵn thụ m đêi sịu)

B¶n quyÒn thuéc Nhμ xuÊt b¶n Gi¸o dôc ViÖt Nam -Bé Gi¸o dôc vμ §μo t¹o.

01 - 2020/CXBIPH/314- 869/GD M· sè : 2H811T0

Lêi nãi ệẵu

Theo nguyến tớc ệăng tẹm, chđểng trừnh Ngọ vẽn THCS ệđĩc cÊu tỰo thμnh hai vưng : vưng I găm lắp 6 vμ lắp 7, vưng II găm lắp 8 vμ lắp 9. Trõ phẵn Vẽn hảc dẹn gian chử hảc ẻ vưng I vμ Vẽn bờn thuyạt minh chử hảc ẻ vưng II, hẵu hạt cịc néi dung lắn ẻ lắp 8, lắp ệẵu cựa vưng II, ệÒu ệở ệđĩc ệÒ cẺp ẻ nhọng mục

ệé vμ phỰm vi khịc nhau ẻ vưng I. Tuy nhiến, ệẹy khềng phời lμ mét sù lẳp lỰi giờn ệển mμ lμ mét sù tiạp nèi vμ phịt triÓn hĩp lề-gÝc.

VÒ phẵn TẺp lμm vẽn, sau khi cựng cè, nẹng cao mét sè kiạn thục vÒ vẽn bờn, tiạp tôc rÌn luyỷn mét sè kỵ nẽng cể bờn trong quị trừnh tỰo lẺp vẽn bờn nhđ xẹy dùng bè côc, xẹy dùng ệoỰn vẽn, liến kạt ệoỰn, cịc em sỳ tẺp trung hảc ba kiÓu vẽn bờn : tù sù, thuyạt minh, nghỡ luẺn. Tù sù ệở hảc ẻ lắp 6, nghỡ luẺn ệở hảc ẻ lắp 7 song ẻ lắp 8 sỳ ệđĩc nẹng cÊp trến mét vμi phđểng diỷn, ệẳc biỷt lμ viỷc kạt hĩp hai phđểng thục biÓu ệỰt nμy vắi cịc phđểng thục biÓu ệỰt khịc nhđ miếu tờ, biÓu cờm. Sù kạt hĩp cịc phđểng thục biÓu ệỰt lμ hiỷn tđĩng phữ biạn ẻ cịc tịc phÈm vẽn chđểng, bẻi vẺy, néi dung hảc tẺp cựa phẵn TẺp lμm vẽn sỳ tỰo khị

nhiÒu ệiÒu kiỷn thuẺn lĩi cho cịc em ệảc -hiÓu vẽn bờn, ệẳc biỷt lμ vắi 8 truyỷn (hoẳc ệoỰn trÝch) ẻ phẵn ệẵu tẺp mét vμ 6 vẽn bờn nghỡ luẺn ẻ phẵn giọa tẺp hai.

Thuyạt minh, kiÓu vẽn bờn lẵn ệẵu ệđĩc dỰy trong nhμ trđêng ẻ Viỷt Nam, tuy khềng xuÊt hiỷn nhiÒu trong lỵnh vùc vẽn chđểng nhđng lỰi hạt sục thềng dông trong mải lỵnh vùc cựa ệêi sèng, vμ cã lỳ vừ vẺy, ệđĩc dỉng nhiÒu trong vẽn bờn giịo khoa, khoa hảc, nhẺt dông. Tuy khềng tiạp tôc dỰy -hảc biÓu cờm nhđ mét kiÓu vẽn bờn riếng, song chđểng trừnh Ngọ vẽn lắp 8 vÉn cã ệạn 11 vẽn bờn thể

trong giai ệoỰn tõ ệẵu thạ kử XX ệạn nẽm 1945 (thể yếu nđắc ệẵu thạ kử, thể mắi, thể Hă ChÝ Minh, thể Tè Họu). Nhọng bμi thể nμy khềng chử cã ý nghỵa giịo dôc to lắn mμ cưn cho cịc em thÊy thếm nhọng vĨ ệứp khịc nhau cựa tịc phÈm trọ từnh.

ậã còng lμ nhọng chÊt liỷu quan trảng ệÓ cịc em lμm tèt cịc bμi vẽn thuyạt minh vμ nghỡ luẺn. Tiạp theo vẽn tù sù trung ệỰi (lắp 6), thể trọ từnh trung ệỰi (lắp 7),

cịc em sỳ hảc 4 vẽn bờn nghỡ luẺn trung ệỰi tiếu biÓu cựa Viỷt Nam viạt vÒ cịc ệÒ tμi khịc nhau vμ bỪng cịc thÓ vẽn khịc nhau (chiạu, hỡch, cịo, tÊu). ậÓ nớm ệđĩc di sờn quý bịu nμy cựa dẹn téc, cịc em cẵn vẺn dông mét cịch linh hoỰt cịc kiạn thục ệở hảc vÒ vẽn nghỡ luẺn, cẵn ệảc kỵ cịc chó thÝch ệịnh dÊu (M), cịc chó thÝch vÒ ệiÓn cè vμ tõ cữ. VÒ phẵn Tiạng Viỷt, cã khị nhiÒu vÊn ệÒ mắi, trong ệã mét sè néi dung cã khờ nẽng ịp dông hạt sục réng rởi, dỉ lμ trong khẹu ệảc -hiÓu vẽn bờn, tẺp lμm vẽn (viạt vμ nãi) hoẳc giao tiạp thđêng ngμy nhđ héi thoỰi, hμnh ệéng nãi, lùa chản trẺt tù tõ trong cẹu, trđêng tõ vùng, cịc biỷn phịp tu tõ nãi quị, nãi giờm nãi trịnh,...

Néi dung SGK Ngọ vẽn 8 khị phong phó, mét sè ệiÓm ệđĩc nhÊn mỰnh trến

ệẹy chử lμ ệÓ cịc em lđu ý hển trong quị trừnh hảc tẺp.

TM. Nhãm biến soỰn Tững Chự biến NguyÔn Khớc Phi

Bμi 1

Kạt quờ cẵn ệỰt

ởHiÓu ệđĩc tẹm trỰng hăi hép, cờm giịc bì ngì cựa nhẹn vẺt "tềi" trong buữi tùu trđêng ệẵu tiến qua ngưi bót giμu chÊt trọ từnh cựa Thanh Tỡnh.

ởPhẹn biỷt ệđĩc cịc cÊp ệé khịi quịt khịc nhau cựa nghỵa tõ ngọ.

ởBđắc ệẵu biạt cịch viạt mét vẽn bờn bờo ệờm tÝnh thèng nhÊt vÒ chự ệÒ.

Vẽn bờn

Tềi ệi hảc

HỪng nẽm cụ vμo cuèi thu, lị ngoμi ệđêng rông nhiÒu vμ trến khềng cã nhọng ệịm mẹy bμng bỰc, lưng tềi lỰi nao nục nhọng kử niỷm mển man cựa buữi tùu trđêng⁽¹⁾.

Tềi quến thạ nμo ệđĩc nhọng cờm giịc trong sịng Êy nờy nẻ trong lưng tềi nhđ mÊy cμnh hoa tđểi mửm cđêi giọa bẵu trêi quang ệởng.

Nhọng ý tđẻng Êy tềi chđa lẵn nμo ghi lến giÊy, vừ hăi Êy tềi khềng biạt ghi vμ ngμy nay tềi khềng nhắ hạt. Nhđng mẫi lẵn thÊy mÊy em nhá rôt rÌ nóp dđắi nãn mứ lẵn ệẵu tiến ệi ệạn trđêng, lưng tềi lỰi tđng bõng rén rở. Buữi mai hềm Êy, mét buữi mai ệẵy sđểng thu vμ giã lỰnh, mứ tềi ẹu yạm nớm tay tềi dÉn ệi trến con ệđêng lμng dμi vμ hứp. Con ệđêng nμy tềi ệở quen ệi lỰi lớm lẵn, nhđng lẵn nμy tù nhiến thÊy lỰ. Cờnh vẺt chung quanh tềi ệÒu thay ệữi, vừ chÝnh lưng tềi

ệang cã sù thay ệữi lắn : hềm nay tềi ệi hảc.

Tềi khềng léi qua sềng thờ diÒu nhđ thỪng Quý vμ khềng ệi ra ệăng nề ệỉa nhđ thỪng Sển nọa.

Trong chiạc ịo vời dỉ ệen dμi tềi cờm thÊy mừnh trang trảng vμ ệụng ệớn.

Dảc ệđêng thÊy mÊy cẺu nhá trỰc bỪng tuữi tềi ịo quẵn tđểm tÊt, nhÝ nhờnh gải tến nhau hay trao sịch vẻ cho nhau xem mμ tềi thÌm. Hai quyÓn vẻ mắi ệang ẻ

trến tay tềi ệở bớt ệẵu thÊy nẳng. Tềi bẳm tay ghừ thẺt chẳt, nhđng mét quyÓn vẻ còng xỷch ra vμ chếnh ệẵu chói xuèng ệÊt. Tềi xãc lến vμ nớm lỰi cÈn thẺn. MÊy cẺu ệi trđắc ềm sịch vẻ nhiÒu lỰi kÌm cờ bót thđắc nọa. Nhđng mÊy cẺu khềng

ệÓ lé vĨ khã khẽn gừ hạt.

Tềi muèn thỏ sục mừnh nến nhừn mứ tềi : - Mứ ệđa bót thđắc cho con cẵm.

Mứ tềi cói ệẵu nhừn tềi vắi cẳp mớt thẺt ẹu yạm : - Thềi ệÓ mứ cẵm còng ệđĩc.

Tềi cã ngay cịi ý nghỵ võa non nắt võa ngẹy thể nμy : chớc chử ngđêi thỰo mắi cẵm nữi bót thđắc.

ý nghỵ Êy thoịng qua trong trÝ tềi nhứ nhμng nhđ mét lμn mẹy lđắt ngang trến ngản nói.

Trđắc sẹn trđêng lμng Mỵ LÝ dμy ệẳc cờ ngđêi. Ngđêi nμo ịo quẵn còng sỰch sỳ, gđểng mẳt còng vui tđểi vμ sịng sựa.

Trđắc ệã mÊy hềm, lóc ệi ngang qua lμng Hoμ An bÉy chim quyến vắi thỪng Minh, tềi cã ghĐ lỰi trđêng mét lẵn. Lẵn Êy trđêng ệèi vắi tềi lμ mét nểi xa lỰ. Tềi ệi chung quanh cịc lắp ệÓ nhừn qua cỏa kÝnh mÊy bờn ệă treo trến tđêng. Tềi khềng cã cờm tđẻng nμo khịc lμ nhμ trđêng cao rịo vμ sỰch sỳ hển cịc nhμ trong lμng.

Nhđng lẵn nμy lỰi khịc. Trđắc mớt tềi trđêng Mỵ LÝ trềng võa xinh xớn võa oai nghiếm nhđ cịi ệừnh lμng Hoμ Êp. Sẹn nã réng, mừnh nã cao hển trong nhọng buữi trđa hÌ ệẵy vớng lẳng. Lưng tềi ệẹm ra lo sĩ vÈn vể.

Còng nhđ tềi, mÊy cẺu hảc trư mắi bì ngì ệụng nĐp bến ngđêi thẹn, chử dịm nhừn mét nỏa hay dịm ệi tõng bđắc nhứ. Hả nhđ con chim con ệụng bến bê tữ, nhừn quởng trêi réng muèn bay, nhđng cưn ngẺp ngõng e sĩ. Hả thÌm vông vμ đắc ao thẵm ệđĩc nhđ nhọng ngđêi hảc trư cò, biạt lắp, biạt thẵy ệÓ khái phời rôt rÌ trong cờnh lỰ.

Sau mét hăi trèng thóc vang déi cờ lưng tềi, mÊy ngđêi hảc trư cò ệạn sớp hμng dđắi hiến răi ệi vμo lắp. Cờm thÊy mừnh chể vể lμ lóc nμy. Vừ chung quanh lμ nhọng cẺu bĐ vông vÒ lóng tóng nhđ tềi cờ. Cịc cẺu khềng ệi. Cịc cẺu chử theo sục mỰnh kĐo dừu cịc cẺu tắi trđắc. Nãi cịc cẺu khềng ệụng lỰi cμng ệóng hển nọa, hai chẹn cịc cẺu cụ dÒnh dμng mởi. Hạt co lến mét chẹn, cịc cẺu lỰi duẫi

mỰnh nhđ ệị mét quờ ban tđẻng tđĩng. ChÝnh lóc nμy toμn thẹn cịc cẺu còng

ệang run run theo nhỡp bđắc rén rμng trong cịc lắp.

ấng ệèc⁽²⁾trđêng Mỵ LÝ cho gải mÊy cẺu hảc trư mắi ệạn ệụng trđắc lắp ba⁽³⁾. Trđêng lμng nhá nến khềng cã phưng riếng cựa ềng ệèc. Trong lóc ềng ta ệảc tến tõng ngđêi, tềi cờm thÊy nhđ quờ tim tềi ngõng ệẺp. Tềi quến cờ mứ tềi ệụng sau tềi. Nghe gải ệạn tến, tềi tù nhiến giẺt mừnh vμ lóng tóng.

Sau khi ệảc xong mÊy mđểi tến ệở viạt sơn trến mờnh giÊy lắn, ềng ệèc nhừn chóng tềi nãi sỳ :

- Thạ lμ cịc em ệđĩc vμo lắp nẽm⁽⁴⁾. Cịc em phời gớng hảc ệÓ thẵy mứ ệđĩc vui lưng vμ ệÓ thẵy dỰy cịc em ệđĩc sung sđắng. Cịc em ệở nghe chđa ? (Cịc em

ệÒu nghe nhđng khềng em nμo dịm trờ lêi. Còng may ệở cã mét tiạng dỰ ran cựa phô huynh ệịp lỰi.)

ấng ệèc nhừn chóng tềi vắi cẳp mớt hiÒn tõ vμ cờm ệéng. MÊy cẺu hảc trư trong lắp ba còng ệua nhau quay ệẵu nhừn ra. Vμ ngoμi ệđêng còng cã mÊy ngđêi ệụng dõng lỰi ệÓ nhừn vμo. Trong nhọng phót nμy chóng tềi ệđĩc ngđêi ta ngớm nhừn nhiÒu hển hạt. Vừ vẺy ệở lóng tóng chóng tềi cμng lóng tóng hển.

ấng ệèc lÊy cẳp kÝnh trớng xuèng răi nãi : - Thềi, cịc em lến ệụng ệẹy sớp hμng ệÓ vμo lắp.

Tềi cờm thÊy sau lđng tềi cã mét bμn tay dỡu dμng ệÈy tềi tắi trđắc. Nhđng ngđêi tềi lóc Êy tù nhiến thÊy nẳng nÒ mét cịch lỰ. Khềng giọ ệđĩc chĐo ịo hay cịnh tay ngđêi thẹn, vμi ba cẺu ệở tõ tõ bđắc lến ệụng dđắi hiến lắp. Cịc cẺu lđng lĨo nhừn⁽⁵⁾ra sẹn, nểi mμ nhọng ngđêi thẹn ệang nhừn cịc cẺu vắi cẳp mớt lđu luyạn. Mét cẺu ệụng ệẵu ềm mẳt khãc. Tềi bÊt giịc⁽⁶⁾quay lđng lỰi răi dói

ệẵu vμo lưng mứ tềi nục nẻ khãc theo. Tềi nghe sau lđng tềi, trong ệịm hảc trư mắi, vμi tiạng thót thÝt ệang ngẺp ngõng trong cữ. Mét bμn tay quen nhứ vuèt mịi tãc tềi.

ấng ệèc tđểi cđêi nhÉn nỰi chê chóng tềi.

- Cịc em ệõng khãc. Trđa nay cịc em ệđĩc vÒ nhμ cể mμ. Vμ ngμy mai lỰi

ệđĩc nghử cờ ngμy nọa.

Sau khi thÊy hai mđểi tịm cẺu hảc trư sớp hμng ệÒu ệẳn dđắi hiến trđêng,

ềng ệèc liÒn ra dÊu cho chóng tềi ệi vμo lắp nẽm. Mét thẵy trĨ tuữi, gđểng mẳt tđểi cđêi, ệang ệãn chóng tềi trđắc cỏa lắp. Trong thêi thể Êu tềi chđa lẵn nμo thÊy xa mứ tềi nhđ lẵn nμy. Tềi còng lÊy lμm lỰ.

Vừ cã nhọng hềm ệi chểi suèt cờ ngμy vắi chóng bỰn ẻ ệăng lμng Lế Xị, lưng tềi vÉn khềng cờm thÊy xa nhμ hay xa mứ tềi chót nμo hạt.

Mét mỉi hđểng lỰ xềng lến trong lắp. Trềng hừnh gừ treo trến tđêng tềi còng thÊy lỰ vμ hay hay. Tềi nhừn bμn ghạ chẫ tềi ngăi rÊt cÈn thẺn răi tù nhiến lỰm nhẺn⁽⁷⁾lμ vẺt riếng cựa mừnh. Tềi nhừn ngđêi bỰn tÝ hon ngăi bến tềi, mét ngđêi bỰn tềi chđa hÒ quen biạt, nhđng lưng tềi vÉn khềng cờm thÊy sù xa lỰ chót nμo.

Sù quyạn luyạn tù nhiến vμ bÊt ngê quị ệạn tềi còng khềng dịm tin cã thẺt.

Mét con chim con liỷng ệạn ệụng trến bê cỏa sữ, hãt mÊy tiạng rôt rÌ răi vẫ cịnh bay cao.

Tềi ệđa mớt thÌm thuăng nhừn theo cịnh chim. Mét kử niỷm cò ệi bÉy chim giọa cịnh ệăng lóa hay bến bê sềng Viếm sèng lỰi ệẵy rÉy trong trÝ tềi. Nhđng tiạng phÊn cựa thẵy tềi gỰch mỰnh trến bờng ệen ệở ệđa tềi vÒ cờnh thẺt.

Tềi vưng tay lến bμn chẽm chử nhừn thẵy viạt vμ lÈm nhÈm ệịnh vẵn ệảc : Bμi viạt tẺp : Tềi ệi hảc.

(Thanh Tỡnh^(M), trong Tững tẺp vẽn hảc Viỷt Nam, tẺp 29B, NXB Khoa hảc xở héi, Hμ Néi, 1981)

Chó thÝch

(M) Thanh Tỡnh (1911 - 1988) tến khai sinh lμ Trẵn Vẽn Ninh, quế ẻ xãm Gia LỰc, ven sềng Hđểng, ngoỰi ề thμnh phè Huạ. Tõ nẽm 1933, ềng ệi lμm ẻ cịc sẻ tđ răi vμo nghÒ dỰy hảc vμ bớt ệẵu viạt vẽn, lμm thể. Sịng tịc cựa Thanh Tỡnh nhừn chung ệÒu toịt lến vĨ ệứp ệỪm thớm, từnh cờm ếm dỡu, trong trĨo. ấng ệđĩc tẳng Giời th đẻng Nhμ n đắc vÒ vẽn hảc nghỷ thuẺt (nẽm 2007). Tịc phÈm chÝnh : HẺn chiạn trđêng (tẺp thể, 1937), Quế mứ (tẺp truyỷn ngớn, 1941), NgẺm ngời từm trẵm (tẺp truyỷn ngớn, 1943), Sục mă hềi (ca dao, 1954), Nhọng giảt nđắc biÓn (tẺp truyỷn ngớn, 1956),...

Truyỷn ngớn Tềi ệi hảc in trong tẺp Quế mứ, xuÊt bờn nẽm 1941.

(1)Tùu trđêng : ệạn trđêng ngμy khai giờng nẽm hảc.

(2)ấng ệèc : ẻ ệẹy lμ ềng hiỷu trđẻng.

(3), (4)Lắp ba, lắp nẽm : cịc lắp bẺc TiÓu hảc. Theo hỷ thèng giịo dôc thêi trđắc Cịch mỰng, lắp nẽm lμ lắp thÊp nhÊt.

(5) Lđng lĨo nhừn (Ýt dỉng) : cã thÓ hiÓu lμ nhừn lỰi vắi tẹm trỰng lđu luyạn, dỉng dỪng.

(6) BÊt giịc : chĩt, bẫng chĩt.

(7) LỰm nhẺn : nhẺn quị ệi, nhẺn vμo mừnh nhọng phẵn, nhọng ệiÒu khềng phời cựa mừnh.

ậảc - hiÓu vẽn bờn

1.Nhọng gừ ệở gĩi lến trong lưng nhẹn vẺt "tềi" kử niỷm vÒ buữi tùu trđêng

ệẵu tiến ? ậảc toμn bé truyỷn ngớn, em thÊy nhọng kử niỷm nμy ệđĩc nhμ vẽn diÔn tờ theo trừnh tù nhđ thạ nμo ?

2.Từm nhọng hừnh ờnh, chi tiạt chụng tá tẹm trỰng hăi hép, cờm giịc bì ngì cựa nhẹn vẺt "tềi" khi cỉng mứ ệi trến ệđêng tắi trđêng, khi nghe gải tến vμ phời rêi bμn tay mứ cỉng cịc bỰn ệi vμo lắp, khi ngăi trong lắp ệãn giê hảc ệẵu tiến.

3.Em cã cờm nhẺn gừ vÒ thịi ệé, cỏ chử cựa nhọng ngđêi lắn (ềng ệèc, thẵy giịo ệãn nhẺn hảc trư mắi, cịc phô huynh) ệèi vắi cịc em bĐ lẵn ệẵu ệi hảc ?

4. Hởy từm vμ phẹn tÝch cịc hừnh ờnh so sịnh ệđĩc nhμ vẽn sỏ dông trong truyỷn ngớn.

5.NhẺn xĐt vÒ ệẳc sớc nghỷ thuẺt cựa truyỷn ngớn nμy. Sục cuèn hót cựa tịc phÈm, theo em, ệđĩc tỰo nến tõ ệẹu ?

Ghi nhắ

Trong cuéc ệêi mẫi con ngđêi, kử niỷm trong sịng cựa tuữi hảc trư, nhÊt lμ buữi tùu trđêng ệẵu tiến, thđêng ệđĩc ghi nhắ mởi. Thanh Tỡnh

ệở diÔn tờ dưng cờm nghỵ nμy bỪng nghỷ thuẺt tù sù xen miếu tờ vμ biÓu cờm, vắi nhọng rung ệéng tinh tạ qua truyỷn ngớn Tềi ệi hảc.

Luyỷn tẺp

1.Phịt biÓu cờm nghỵ cựa em vÒ dưng cờm xóc cựa nhẹn vẺt "tềi" trong truyỷn ngớn Tềi ệi hảc.

2.Viạt bμi vẽn ngớn ghi lỰi Ên tđĩng cựa em trong buữi ệạn trđêng khai giờng lẵn ệẵu tiến.

cÊp ệé khịi quịt cựa nghỵa tõ ngọ

I - Tõ ngọ nghỵa réng, tõ ngọ nghỵa hứp Quan sịt sể ệă dđắi ệẹy vμ trờ lêi cẹu hái.

ệéng vẺt

thó chim cị

voi, hđểu,... tu hó, sịo,... cị rề, cị thu,...

a) Nghỵa cựa tõ ệéng vẺt réng hển hay hứp hển nghỵa cựa cịc tõ thó, chim, cị ? Vừ sao ?

b) Nghỵa cựa tõ thó réng hển hay hứp hển nghỵa cựa cịc tõ voi, hđểu ? Nghỵa cựa tõ chim réng hển hay hứp hển nghỵa cựa cịc tõ tu hó, sịo ? Nghỵa cựa tõ cị

réng hển hay hứp hển nghỵa cựa cịc tõ cị rề, cị thu ? Vừ sao ?

c) Nghỵa cựa cịc tõthó, chim, cị réng hển nghỵa cựa nhọng tõ nμo, ệăng thêi hứp hển nghỵa cựa tõ nμo ?

Ghi nhắ

Nghỵa cựa mét tõ ngọ cã thÓ réng hển (khịi quịt hển) hoẳc hứp hển (Ýt khịi quịt hển) nghỵa cựa tõ ngọ khịc :

- Mét tõ ngọ ệđĩc coi lμ cã nghỵa réng khi phỰm vi nghỵa cựa tõ ngọ ệã bao hμm phỰm vi nghỵa cựa mét sè tõ ngọ khịc.

- Mét tõ ngọ ệđĩc coi lμ cã nghỵa hứp khi phỰm vi nghỵa cựa tõ ngọ ệã

ệđĩc bao hμm trong phỰm vi nghỵa cựa mét tõ ngọ khịc.

- Mét tõ ngọ cã nghỵa réng ệèi vắi nhọng tõ ngọ nμy, ệăng thêi cã thÓ cã nghỵa hứp ệèi vắi mét tõ ngọ khịc.

II - Luyỷn tẺp

1.LẺp sể ệă thÓ hiỷn cÊp ệé khịi quịt cựa nghỵa tõ ngọ trong mẫi nhãm tõ ngọ sau ệẹy (theo mÉu sể ệă trong bμi hảc) :

a) y phôc, quẵn, ịo, quẵn ệỉi, quẵn dμi, ịo dμi, sể mi.

b) vò khÝ, sóng, bom, sóng trđêng, ệỰi bịc, bom ba cμng, bom bi.

2.Từm tõ ngọ cã nghỵa réng so vắi nghỵa cựa cịc tõ ngọ ẻ mẫi nhãm sau ệẹy : a) xẽng, dẵu hoờ, (khÝ) ga, ma dót, cựi, than.

b) héi hoỰ, ẹm nhỰc, vẽn hảc, ệiếu khớc.

c) canh, nem, rau xμo, thỡt luéc, tềm rang, cị rịn.

d) liạc, ngớm, nhưm, ngã.

e) ệÊm, ệị, thôi, bỡch, tịt.

3.Từm cịc tõ ngọ cã nghỵa ệđĩc bao hμm trong phỰm vi nghỵa cựa mẫi tõ ngọ

sau ệẹy : a) xe cé b) kim loỰi c) hoa quờ

d) (ngđêi) hả hμng e) mang

4. Chử ra nhọng tõ ngọ khềng thuéc phỰm vi nghỵa cựa mẫi nhãm tõ ngọ

sau ệẹy :

a) thuèc chọa bỷnh : ịt-xpi-rin, ẽm-pi-xi-lin, pế-ni-xi-lin, thuèc giun, thuèc lμo.

b) giịo viến : thẵy giịo, cề giịo, thự quủ.

c) bót : bót bi, bót mịy, bót chừ, bót ệiỷn, bót lềng.

d) hoa : hoa hăng, hoa lay-ển, hoa tai, hoa thđĩc dđĩc.

5*.ậảc ệoỰn trÝch sau vμ từm ba ệéng tõ cỉng thuéc mét phỰm vi nghỵa, trong

ệã mét tõ cã nghỵa réng vμ hai tõ cã nghỵa hứp hển.

Xe chỰy chẵm chẺm... Mứ tềi cẵm nãn vÉy tềi, vμi giẹy sau, tềi ệuữi kỡp. Tềi thẻ hăng héc, trịn ệÉm mă hềi, vμ khi trÌo lến xe, tềi rÝu cờ chẹn lỰi. Mứ tềi võa kĐo tay tềi, xoa ệẵu tềi hái, thừ tềi oμ lến khãc răi cụ thạ nục nẻ. Mứ tềi còng sôt sỉi theo [...].

(Nguyến Hăng, Nhọng ngμy thể Êu)

TÝnh thèng nhÊt vÒ chự ệÒ cựa vẽn bờn

I - chự ệÒ cựa vẽn bờn

Hởy ệảc lỰi vẽn bờn Tềi ệi hảc cựa Thanh Tỡnh vμ trờ lêi cịc cẹu hái :

1. Tịc giờ nhắ lỰi nhọng kử niỷm sẹu sớc nμo trong thêi thể Êu cựa mừnh ? Sù hăi tđẻng Êy gĩi lến nhọng Ên tđĩng gừ trong lưng tịc giờ ?

2. Néi dung trờ lêi cịc cẹu hái trến chÝnh lμ chự ệÒ cựa vẽn bờn Tềi ệi hảc.

Hởy phịt biÓu chự ệÒ cựa vẽn bờn nμy.

3.Tõ cịc nhẺn thục trến, em hởy cho biạt : Chự ệÒ cựa vẽn bờn lμ gừ ? II - TÝnh thèng nhÊt vÒ chự ệÒ cựa vẽn bờn

1.Cẽn cụ vμo ệẹu em biạt vẽn bờnTềi ệi hảc nãi lến nhọng kử niỷm cựa tịc giờ vÒ buữi tùu trđêng ệẵu tiến ? (Chó ý nhan ệÒ, cịc tõ ngọ vμ cịc cẹu trong vẽn bờn viạt vÒ nhọng kử niỷm buữi tùu trđêng ệẵu tiến.)

2.Vẽn bờn Tềi ệi hảc tẺp trung hăi tđẻng lỰi tẹm trỰng hăi hép, cờm giịc bì ngì cựa nhẹn vẺt "tềi" trong buữi tùu trđêng ệẵu tiến.

a) Hởy từm cịc tõ ngọ chụng tá tẹm trỰng ệã in sẹu trong lưng nhẹn vẺt "tềi"

suèt cuéc ệêi.

b) Từm cịc tõ ngọ, cịc chi tiạt nếu bẺt cờm giịc mắi lỰ xen lÉn bì ngì cựa nhẹn vẺt "tềi" khi cỉng mứ ệi ệạn trđêng, khi cỉng cịc bỰn ệi vμo lắp. (Chó ý phẹn tÝch nhọng cờm giịc khịc biỷt vÒ cỉng mét sù vẺt, sù viỷc trđắc vμ trong buữi tùu trđêng ệẵu tiến.)

3.Tõ viỷc phẹn tÝch trến, hởy cho biạt : Thạ nμo lμ tÝnh thèng nhÊt vÒ chự ệÒ cựa vẽn bờn ? Lμm thạ nμo ệÓ bờo ệờm tÝnh thèng nhÊt ệã ?

Ghi nhắ

ởChự ệÒ lμ ệèi tđĩng vμ vÊn ệÒ chÝnh mμ vẽn bờn biÓu ệỰt.

ởVẽn bờn cã tÝnh thèng nhÊt vÒ chự ệÒ khi chử biÓu ệỰt chự ệÒ ệở xịc

ệỡnh, khềng xa rêi hay lỰc sang chự ệÒ khịc.

ởậÓ viạt hoẳc hiÓu mét vẽn bờn, cẵn xịc ệỡnh chự ệÒ ệđĩc thÓ hiỷn ẻ nhan ệÒ, ệÒ môc, trong quan hỷ giọa cịc phẵn cựa vẽn bờn vμ cịc tõ ngọ

then chèt thđêng lẳp ệi lẳp lỰi.

III - luyỷn tẺp

1.Phẹn tÝch tÝnh thèng nhÊt vÒ chự ệÒ cựa vẽn bờn sau theo nhọng yếu cẵu nếu ẻ dđắi.

Rõng cả quế tềi

ChỬng cã nểi nμo ệứp nhđ sềng Thao quế tềi, rõng cả trẺp trỉng.

Thẹn cả vót thỬng trêi hai ba chôc mĐt cao, giã bởo khềng thÓ quẺt ngở. Bóp cả vuèt dμi nhđ thanh kiạm sớc vung lến. Cẹy non võa trăi, lị ệở xoμ sịt mẳt ệÊt.

Lị cả trưn xoÌ ra nhiÒu phiạn nhản dμi, trềng xa nhđ mét rõng tay vÉy, trđa hÌ lÊp loị nớng nhđ rõng mẳt trêi mắi mảc. Mỉa xuẹn, chim chãc kĐo vÒ tõng ệμn.

Chử nghe tiạng hãt lÝu lo mμ khềng thÊy bãng chim ệẹu.

Cẽn nhμ tềi ẻ nóp dđắi rõng cả. Ngềi trđêng tềi hảc còng khuÊt trong rõng cả. Ngμy ngμy ệạn lắp, tềi ệi trong rõng cả. Khềng ệạm ệđĩc cã bao nhiếu tμu lị

cả xoÌ ề lĩp kÝn trến ệẵu. Ngμy nớng, bãng rẹm mịt rđĩi. Ngμy mđa, còng chỬng đắt ệẵu.

Cuéc sèng quế tềi gớn bã vắi cẹy cả. Cha lμm cho tềi chiạc chữi cả ệÓ quĐt nhμ, quĐt sẹn. Mứ ệùng hỰt gièng ệẵy mãm lị cả, treo lến gịc bạp ệÓ gieo cÊy mỉa sau. Chỡ tềi ệan nãn lị cả, lỰi biạt ệan cờ mμnh cả vμ lμn cả xuÊt khÈu. ChiÒu chiÒu chẽn trẹu, chóng tềi rự nhau ệi nhẳt nhọng trịi cả rểi ệẵy quanh gèc vÒ om, ẽn võa bĐo võa bỉi.

Quế tềi cã cẹu hịt :

Dỉ ai ệi ngđĩc vÒ xuềi

Cểm nớm lị cả lμ ngđêi sềng Thao.

Ngđêi sềng Thao ệi ệẹu răi còng nhắ vÒ rõng cả quế mừnh.

(NguyÔn Thịi VẺn)

Yếu cẵu :

a) Cho biạt vẽn bờn trến viạt vÒ ệèi tđĩng nμo vμ vÒ vÊn ệÒ gừ. Cịc ệoỰn vẽn

ệở trừnh bμy ệèi tđĩng vμ vÊn ệÒ theo trừnh tù nμo ? Theo em, cã thÓ thay ệữi trừnh tù sớp xạp nμy ệđĩc khềng ? Vừ sao ?

b) Nếu chự ệÒ cựa vẽn bờn trến.

c) Chự ệÒ Êy ệđĩc thÓ hiỷn trong toμn vẽn bờn, tõ viỷc miếu tờ rõng cả ệạn cuéc sèng cựa ngđêi dẹn. Hởy chụng minh ệiÒu ệã.

d) Từm cịc tõ ngọ, cịc cẹu tiếu biÓu thÓ hiỷn chự ệÒ cựa vẽn bờn.

2. Mét bỰn dù ệỡnh viạt nhọng ý sau trong bμi vẽn chụng minh luẺn ệiÓm

"Vẽn chđểng lμm cho từnh yếu quế hđểng ệÊt nđắc trong ta thếm phong phó vμ sẹu sớc" :

a) Vẽn chđểng lμm cho nhọng hiÓu biạt cựa ta vÒ quế hđểng ệÊt nđắc thếm phong phó, sẹu sớc.

b) Vẽn chđểng lÊy ngền tõ lμm phđểng tiỷn biÓu hiỷn.

c) Vẽn chđểng lμm ta thếm tù hμo vÒ vĨ ệứp cựa quế hđểng ệÊt nđắc, vÒ truyÒn thèng tèt ệứp cựa ềng cha ta.

d) Vẽn chđểng gióp ta yếu cuéc sèng, yếu cịi ệứp.

e) Vẽn chđểng nung nÊu trong ta lưng cẽm thỉ bản giẳc cđắp nđắc, bản bịn nđắc vμ hun ệóc ý chÝ quyạt tẹm hi sinh ệÓ bờo vỷ nÒn ệéc lẺp, tù do cựa Tữ quèc.

Hởy trao ệữi theo nhãm xem ý nμo sỳ lμm cho bμi viạt lỰc ệÒ.

3.ậÓ phẹn tÝch dưng cờm xóc thiạt tha, trong trĨo cựa nhẹn vẺt "tềi" trong vẽn bờn Tềi ệi hảc, cã bỰn dù ệỡnh triÓn khai nhọng ý sau :

a) Cụ mỉa thu vÒ, mẫi lẵn thÊy cịc em nhá nóp dđắi nãn mứ lẵn ệẵu tiến ệạn trđêng, lưng lỰi nịo nục, rén rở, xèn xang.

b) Con ệđêng ệạn trđêng trẻ nến lỰ.

c) Mứ nớm tay dÉn ệạn trđêng.

d) Muèn thỏ cè gớng tù mang sịch vẻ nhđ mét cẺu hảc trư thùc sù.

e) Sẹn trđêng réng, ngềi trđêng cao hển.

g) Sĩ hởi, chể vể trong hμng ngđêi bđắc vμo lắp.

h) ấng ệèc vμ thẵy giịo trĨ trừu mạn ệãn tiạp hảc trư.

Hởy thờo luẺn cỉng bỰn ệÓ bữ sung, lùa chản, ệiÒu chửnh lỰi cịc tõ, cịc ý cho thẺt sịt vắi yếu cẵu cựa ệÒ bμi.

Bμi 2

Kạt quờ cẵn ệỰt

ởHiÓu nẫi ệau cựa chó bĐ mă cềi cha phời sèng xa mứ vμ từnh yếu thđểng về bê cựa chó ệèi vắi ngđêi mứ bÊt hỰnh ệđĩc thÓ hiỷn cờm ệéng trong

ệoỰn trÝch hăi kÝ Nhọng ngμy thể Êucựa Nguyến Hăng.

ởNớm ệđĩc thạ nμo lμ trđêng tõ vùng ; bđắc ệẵu biạt vẺn dông kiạn thục vÒ trđêng tõ vùng ệÓ nẹng cao hiỷu quờ diÔn ệỰt.

ởBiạt cịch sớp xạp cịc néi dung trong phẵn Thẹn bμi cựa vẽn bờn.

Vẽn bờn

Trong lưng mứ (TrÝch Nhọng ngμy thể Êu)

(Chó bĐ Hăng ra ệêi lμ kạt quờ cựa cuéc hền nhẹn miÔn cđìng khềng từnh yếu ; chó lắn lến trong khềng khÝ giờ dèi, lỰnh lỳo cựa mét gia

ệừnh khềng hỰnh phóc. Ngđêi bè sèng lẳng lỳ, u uÊt vắi bμn ệÌn thuèc phiỷn. Ngđêi mứ trĨ trung cã trịi tim khao khịt yếu ệđểng song ệμnh chền tuữi thanh xuẹn bến ngđêi chăng nghiỷn ngẺp. Gia ệừnh ngμy cμng sa sót răi cuèi cỉng sôp ệữ hỬn. Bè chạt, ngđêi mứ vừ "cỉng tóng quị, phời bá con cịi ệi tha hđểng cẵu thùc", ệÓ lỰi ệụa trĨ sèng bể vể

giọa sù ghĨ lỰnh cay nghiỷt cựa hả hμng...)

Tềi ệở bá cịi khẽn tang bỪng vời mμn ẻ trến ệẵu ệi răi. Khềng phời ệoỰn tang⁽¹⁾thẵy⁽²⁾tềi mμ vừ tềi mắi mua ệđĩc cịi mò trớng vμ quÊn bẽng ệen.

Gẵn ệạn ngμy giẫ ệẵu⁽³⁾thẵy tềi, mứ tềi ẻ Thanh Hoị vÉn chđa vÒ. Trong ệã nghe ệẹu mứ tềi ệi bịn bãng ệÌn vμ nhọng phiến chĩ chÝnh cưn bịn cờ vμng hđểng nọa. Tềi nãi "nghe ệẹu" vừ tềi thÊy ngđêi ta bớn tin⁽⁴⁾rỪng mứ vμ em tềi xoay ra sèng bỪng cịch ệã.

Mét hềm, cề tềi gải tềi ệạn bến cđêi hái :

- Hăng ! Mμy cã muèn vμo Thanh Hoị chểi vắi mứ mμy khềng ?

Tđẻng ệạn vĨ mẳt rẵu rẵu vμ sù hiÒn tõ cựa mứ tềi, vμ nghỵ ệạn cờnh thiạu thèn mét từnh thđểng ự Êp tõng phen lμm tềi rắt nđắc mớt, tềi toan trờ lêi cã.

Nhđng, nhẺn ra nhọng ý nghỵa cay ệéc trong giảng nãi vμ trến nĐt mẳt khi cđêi rÊt kỡch⁽⁵⁾cựa cề tềi kia, tềi cói ệẵu khềng ệịp. Vừ tềi biạt râ, nhớc ệạn mứ tềi, cề

tềi chử cã ý gieo rớc vμo ệẵu ãc tềi nhọng hoμi nghi⁽⁶⁾ệÓ tềi khinh miỷt vμ ruăng rÉy⁽⁷⁾mứ tềi, mét ngđêi ệμn bμ ệở bỡ cịi téi lμ goị chăng, nĩ nẵn cỉng tóng quị, phời bá con cịi ệi tha hđểng cẵu thùc⁽⁸⁾. Nhđng ệêi nμo từnh thđểng yếu vμ lưng kÝnh mạn mứ tềi lỰi bỡ nhọng rớp tẹm tanh bÈn xẹm phỰm ệạn... Mẳc dẵu non mét nẽm rưng mứ tềi khềng gỏi cho tềi lÊy mét lị thđ, nhớn ngđêi thẽm tềi lÊy mét lêi vμ gỏi cho tềi lÊy mét ệăng quμ.

Tềi còng cđêi ệịp lỰi cề tềi :

- Khềng ! Chịu khềng muèn vμo. Cuèi nẽm thạ nμo mĩ⁽⁹⁾chịu còng vÒ.

Cề tềi hái luền, giảng vÉn ngảt :

- Sao lỰi khềng vμo ? Mĩ mμy phịt tμi⁽¹⁰⁾lớm, cã nhđ dỰo trđắc ệẹu !

Răi hai con mớt long lanh cựa cề tềi chỪm chẳp ệđa nhừn tềi. Tềi lỰi im lẳng cói ệẵu xuèng ệÊt : lưng tềi cμng thớt lỰi, khoĐ mớt tềi ệở cay cay. Cề tềi liÒn vẫ vai tềi cđêi mμ nãi rỪng :

- Mμy dỰi quị, cụ vμo ệi, tao chỰy cho tiÒn tμu. Vμo mμ bớt mĩ mμy may vị

sớm sỏa cho vμ thẽm em bĐ chụ.

Nđắc mớt tềi rưng rưng rắt xuèng hai bến mĐp răi chan hoμ ệẵm ệừa ẻ cỪm vμ ẻ cữ. Hai tiạng "em bĐ" mμ cề tềi ngẹn dμi ra thẺt ngảt, thẺt râ, quờ nhiến⁽¹¹⁾ệở

xoớn chẳt lÊy tẹm can⁽¹²⁾tềi nhđ ý cề tềi muèn. Nhđng khềng phời vừ thÊy mĩ tềi chđa ệoỰn tang thẵy tềi mμ ệở chỏa ệĨ vắi ngđêi khịc mμ tềi cã nhọng cờm giịc

ệau ệắn Êy. Chử vừ tềi thđểng mứ tềi vμ cẽm tục sao mứ tềi lỰi vừ sĩ hởi nhọng thμnh kiạn⁽¹³⁾ tμn ịc mμ xa lừa anh em tềi, ệÓ sinh nẻ mét cịch giÊu giạm...

Tềi cđêi dμi trong tiạng khãc, hái cề tềi : - Sao cề biạt mĩ con cã con ?

Cề tềi vÉn cụ tđểi cđêi kÓ cịc chuyỷn cho tềi nghe. Cã mét bμ hả néi xa vμo trong Êy cẹn gỰo vÒ bịn. Bμ ta mét hềm ệi qua chĩ thÊy mứ tềi ngăi cho con bó ẻ bến rữ bãng ệÌn. Mứ tềi ẽn vẺn rịch rđắi, mẳt mμy xanh bựng, ngđêi gẵy rỰc ệi, thÊy thạ bμ ta thđểng từnh toan gải hái xem sao thừ mứ tềi véi quay ệi, lÊy nãn che...

Cề tềi chđa dụt cẹu, cữ hảng tềi ệở nghứn ụ khãc khềng ra tiạng. Giị nhọng cữ tôc⁽¹⁴⁾ệở ệμy ệoỰ mứ tềi lμ mét vẺt nhđ hưn ệị hay côc thuũ tinh, ệẵu mÈu gẫ, tềi quyạt vă ngay lÊy mμ cớn, mμ nhai, mμ nghiạn cho kừ nịt vôn mắi thềi.

Cề tềi bẫng ệữi giảng, lỰi vẫ vai, nhừn vμo mẳt tềi, nghiếm nghỡ :

- VẺy mμy hái cề Thềng - tến ngđêi ệμn bμ hả néi xa kia - chẫ ẻ cựa mĩ mμy, răi ệịnh giÊy⁽¹⁵⁾cho mĩ mμy, bờo dỉ sao còng phời vÒ. Trđắc sau còng mét lẵn xÊu, chờ nhỳ bịn xắi⁽¹⁶⁾mởi ệđĩc sao ?

Tá sù ngẺm ngỉi thđểng xãt thẵy tềi, cề tềi chẺp chõng nãi tiạp :

- MÊy lỰi rỪm thịng tịm nμy lμ giẫ ệẵu cẺu mμy, mĩ mμy vÒ dỉ sao còng ệì tựi cho cẺu mμy, vμ mμy còng cưn phời cã hả, cã hμng, ngđêi ta hái ệạn chụ ?

Nhđng ệạn ngμy giẫ ệẵu thẵy tềi, tềi khềng viạt thđ gải mứ tềi còng vÒ. Mứ tềi vÒ mét mừnh ệem rÊt nhiÒu quμ bịnh cho tềi vμ em Quạ tềi. ChiÒu hềm ệã, tan buữi hảc ẻ trđêng ra, tềi chĩt thoịng thÊy mét bãng ngđêi ngăi trến xe kĐo gièng mứ tềi. Tềi liÒn ệuữi theo, gải bèi rèi :

- Mĩ ểi ! Mĩ ểi ! Mĩ ểi !...

Nạu ngđêi quay lỰi Êy lμ ngđêi khịc thừ thẺt lμ mét trư cđêi tục bông cho lò bỰn tềi, chóng nã khua guèc inh ái vμ nề ệỉa ẵm ỵ trến hÌ. Vμ cịi lẵm ệã khềng

nhọng lμm tềi thứn mμ cưn tựi cùc nọa, khịc gừ cịi ờo ờnh⁽¹⁷⁾cựa mét dưng nđắc trong suèt chờy dđắi bãng rẹm ệở hiỷn ra trđắc con mớt gẵn rỰn nụt cựa ngđêi bé hμnh ngở gôc giọa sa mỰc.

Xe chỰy chẵm chẺm... Mứ tềi cẵm nãn vÉy tềi, vμi giẹy sau, tềi ệuữi kỡp. Tềi thẻ hăng héc, trịn ệÉm mă hềi, vμ khi trÌo lến xe, tềi rÝu cờ chẹn lỰi. Mứ tềi võa kĐo tay tềi, xoa ệẵu tềi hái, thừ tềi oμ lến khãc răi cụ thạ nục nẻ. Mứ tềi còng sôt sỉi theo :

- Con nÝn ệi ! Mĩ ệở vÒ vắi cịc con răi mμ.

Mứ tềi lÊy vỰt ịo nẹu thÊm nđắc mớt cho tềi răi xèc nịch tềi lến xe. ậạn bÊy giê tềi mắi kỡp nhẺn ra mứ tềi khềng cưm câi xể xịc quị nhđ cề tềi nhớc lỰi lêi ngđêi hả néi cựa tềi. Gđểng mẳt mứ tềi vÉn tđểi sịng vắi ệềi mớt trong vμ nđắc da mỡn, lμm nữi bẺt mμu hăng cựa hai gư mị. Hay tỰi sù sung sđắng bẫng ệđĩc trềng nhừn vμ ềm Êp cịi hừnh hμi mịu mự cựa mừnh mμ mứ tềi lỰi tđểi ệứp nhđ thuẻ cưn sung tóc⁽¹⁸⁾? Tềi ngăi trến ệỷm xe, ệỉi ịp ệỉi mứ tềi, ệẵu ngờ vμo cịnh tay mứ tềi, tềi thÊy nhọng cờm giịc Êm ịp ệở bao lẹu mÊt ệi bẫng lỰi mển man khớp da thỡt. Hểi quẵn ịo mứ tềi vμ nhọng hểi thẻ ẻ khuền miỷng xinh xớn nhai trẵu phờ ra lóc ệã thểm tho lỰ thđêng.

Phời bĐ lỰi vμ lẽn vμo lưng mét ngđêi mứ, ịp mẳt vμo bẵu sọa nãng cựa ngđêi mứ, ệÓ bμn tay ngđêi mứ vuèt ve tõ trịn xuèng cỪm, vμ gởi rềm ẻ sèng lđng cho, mắi thÊy ngđêi mứ cã mét ếm dỡu về cỉng. Tõ ngở tđ ệẵu trđêng hảc vÒ ệạn nhμ, tềi khềng cưn nhắ mứ tềi ệở hái tềi vμ tềi ệở trờ lêi mứ tềi nhọng cẹu gừ. Trong phót rỰo rùc Êy, cịi cẹu nãi cựa cề tềi lỰi nhớc lỰi :

- Mμy dỰi quị ! Vμo Thanh Hoị ệi, tao chỰy cho tiÒn tμu. Vμo bớt mĩ mμy may vị, sớm sỏa cho vμ bạ em bĐ chụ.

Nhđng bến tai ỉ ỉ cựa tềi, cẹu nãi Êy bỡ chừm ngay ệi, tềi khềng mờy may nghỵ ngĩi gừ nọa...

(Nguyến Hăng^(M), Nhọng ngμy thể Êu, NXB ậêi nay, Hμ Néi, 1940)

Chó thÝch

(M) Nguyến Hăng (1918 - 1982) tến khai sinh lμ NguyÔn Nguyến Hăng, quế ẻ thμnh phè Nam ậỡnh. Trđắc Cịch mỰng, ềng sèng chự yạu ẻ thμnh phè cờng

Hời Phưng, trong mét xãm lao ệéng nghÌo. Ngay tõ tịc phÈm ệẵu tay, Nguyến Hăng ệở hđắng ngưi bót vÒ nhọng ngđêi cỉng khữ gẵn gòi mμ ềng yếu thđểng thớm thiạt. Sau Cịch mỰng, Nguyến Hăng tiạp tôc bÒn bử sịng tịc, ềng viạt cờ tiÓu thuyạt, kÝ, thể, nữi bẺt hển cờ lμ cịc bé tiÓu thuyạt sỏ thi nhiÒu tẺp. Nguyến Hăng

ệđĩc Nhμ nđắc tẳng Giời thđẻng Hă ChÝ Minh vÒ vẽn hảc nghỷ thuẺt (nẽm 1996).

Tịc phÈm chÝnh : Bử vá (tiÓu thuyạt, 1938), Nhọng ngμy thể Êu (hăi kÝ, 1938), Trêi xanh (tẺp thể, 1960), Cỏa biÓn (bé tiÓu thuyạt găm 4 tẺp : Sãng gẵm- 1961, Cển bởo ệở ệạn - 1967, Thêi kừ ệen tèi - 1973, Khi ệụa con ra ệêi - 1976), Nói rõng Yến Thạ (bé tiÓu thuyạt lỡch sỏ găm nhiÒu tẺp, ệang viạt dẻ), Bđắc ệđêng viạt vẽn (hăi kÝ, 1970),...

Nhọng ngμy thể Êu lμ tẺp hăi kÝ kÓ vÒ tuữi thể cay ệớng cựa tịc giờ. Tịc phÈm găm 9 chđểng, ệẽng bịo nẽm 1938, in thμnh sịch lẵn ệẵu nẽm 1940. ậoỰn trÝch Trong lưng mứ lμ chđểng IV cựa tịc phÈm.

(1) ậoỰn tang : hạt thêi gian ệÓ tang.

(2)Thẵy (tõ dỉng ệÓ xđng gải ẻ mét sè ệỡa ph đểng) : bè.

(3) Giẫ ệẵu : giẫ sau ngμy chạt mét nẽm.

(4) Bớn tin : ệđa ra mét tin nhỪm giịn tiạp ệạn ệđĩc ngđêi nμo ệã.

(5)RÊt kỡch : rÊt gièng nhđ ệãng kỡch ; ẻ ệẹy cã nghỵa lμ rÊt giờ dèi.

(6) Hoμi nghi : nghi ngê.

(7) Ruăng rÉy : hớt hựi, ghĐt bá, khềng nhừn gừ ệạn.

(8) Tha hđểng cẵu thùc (hoẳc tha phđểng cẵu thùc) : ệi xa quế kiạm ẽn.

(9) Mĩ (tõ dỉng ệÓ xđng gải trong gia ệừnh trung lđu, trÝ thục ngμy trđắc) : mứ.

(10) Phịt tμi : (lμm ẽn, buền bịn) kiạm ệđĩc nhiÒu tiÒn.

(11) Quờ nhiến : ệóng nhđ thạ, ệóng nhđ ệở ệoịn biạt trđắc.

(12) Tẹm can : tim gan, gan ruét ; ý nãi chẫ sẹu kÝn nhÊt, tha thiạt nhÊt trong lưng.

(13) Thμnh kiạn : cịch nhừn nhẺn cã phẵn thiến lỷch tõ trđắc, khã thay ệữi.

(14) Cữ tôc : tôc lỷ xđa cò.

(15) ậịnh giÊy (khÈu ngọ, cò) : viạt thđ.

(16) Bịn xắi (hoẳc bịn sắi, khÈu ngọ) : bá quế hđểng xụ sẻ mμ ệi.

(17) ờo ờnh : hừnh ờnh cựa cịi khềng cã thẺt nhđng gièng nhđ thẺt ; ẻ ệẹy nãi

ệạn mét hiỷn tđĩng ệẳc biỷt chử thÊy ẻ sa mỰc : ngđêi ệi trến sa mỰc thÊy phÝa xa cã hừnh ờnh cẹy cèi soi bãng trến mẳt nđắc, tđẻng ẻ ệã cã hă nđắc, nhđng thùc ra, ệã chử lμ ờo ờnh ệđĩc tỰo ra bẻi lắp khềng khÝ nãng trến sa mỰc mμ thềi.

(18) Sung tóc : ệẵy ệự (vÒ ệêi sèng vẺt chÊt).

ậảc - hiÓu vẽn bờn

1.Phẹn tÝch nhẹn vẺt ngđêi cề trong cuéc ệèi thoỰi giọa bμ ta vắi chó bĐ Hăng.

(Gĩi ý : Chó ý vĨ mẳt "tđểi cđêi", giảng nãi "ngảt ngμo", cỏ chử thẹn mẺt cựa ngđêi cề ệèi vắi chó bĐ Hăng mμ tịc giờ gải lμ "rÊt kỡch". Bμ ta muèn gừ khi nãi rỪng mứ chó ệang "phịt tμi" vμ nhÊt lμ cè ý phịt ẹm hai tiạng "em bĐ" ngẹn dμi thẺt ngảt ? Vừ sao nhọng lêi lỳ cựa bμ ta ệở khiạn lưng chó bĐ "thớt lỰi", "nđắc mớt rưng rưng"... ? Qua cuéc ệèi thoỰi, em thÊy nhẹn vẺt bμ cề lμ ngđêi nhđ thạ nμo ?) 2. Từnh yếu thđểng mởnh liỷt cựa chó bĐ Hăng ệèi vắi ngđêi mứ bÊt hỰnh

ệđĩc thÓ hiỷn nhđ thạ nμo ? (Gĩi ý : Cẵn chó ý phẹn tÝch :

- Phờn ụng tẹm lÝ cựa chó bĐ khi nghe nhọng lêi giờ dèi, thẹm ệéc xóc phỰm sẹu sớc tắi mứ chó.

- Cờm giịc sung sđắng cùc ệiÓm cựa chó khi gẳp lỰi vμ nỪm trong lưng ngđêi mứ mμ chó mong chê mái mớt.)

3*.Qua ệoỰn trÝch Trong lưng mứ, hởy chụng minh rỪng vẽn Nguyến Hăng giμu chÊt trọ từnh.

4.Qua ệoỰn trÝch, em hiÓu thạ nμo lμ hăi kÝ ?

5*.Cã nhμ nghiến cụu nhẺn ệỡnh Nguyến Hăng lμ nhμ vẽn cựa phô nọ vμ nhi

ệăng. Nến hiÓu nhđ thạ nμo vÒ nhẺn ệỡnh ệã ? Qua ệoỰn trÝch Trong lưng mứ, em hởy chụng minh nhẺn ệỡnh trến.

Ghi nhắ

ệoỰn trÝch Trong lưng mứ, trÝch hăi kÝ Nhọng ngμy thể Êu cựa Nguyến Hăng, ệở kÓ lỰi mét cịch chẹn thùc vμ cờm ệéng nhọng cay

ệớng, tựi cùc cỉng từnh yếu thđểng chịy báng cựa nhμ vẽn thêi thể Êu ệèi vắi ngđêi mứ bÊt hỰnh.

Trđêng tõ vùng

I - thạ nμo lμ trđêng tõ vùng ?

1.Cịc tõ in ệẺm trong ệoỰn trÝch sau cã nĐt chung nμo vÒ nghỵa ?

Mứ tềi lÊy vỰt ịo nẹu thÊm nđắc mớt cho tềi răi xèc nịch tềi lến xe. ậạn bÊy giê tềi mắi kỡp nhẺn ra mứ tềi khềng cưm câi xể xịc quị nhđ cề tềi nhớc lỰi lêi ngđêi hả néi cựa tềi. Gđểng mẳtmứ tềi vÉn tđểi sịng vắi ệềi mớttrong vμ nđắc damỡn, lμm nữi bẺt mμu hăng cựa hai gư mị. Hay tỰi sù sung sđắng bẫng ệđĩc trềng nhừn vμ ềm Êp cịi hừnh hμi mịu mự cựa mừnh mμ mứ tềi lỰi tđểi ệứp nhđ thuẻ cưn sung tóc ? Tềi ngăi trến ệỷm xe, ệỉiịp ệỉi mứ tềi, ệẵu ngờ vμo cịnh taymứ tềi, tềi thÊy nhọng cờm giịc Êm ịp ệở bao lẹu mÊt ệi bẫng lỰi mển man khớp da thỡt. Hểi quẵn ịo mứ tềi vμ nhọng hểi thẻ ẻ khuền miỷngxinh xớn nhai trẵu phờ ra lóc ệã thểm tho lỰ thđêng.

(Nguyến Hăng, Nhọng ngμy thể Êu)

Ghi nhắ

Trđêng tõ vùng lμ tẺp hĩp cựa nhọng tõ cã Ýt nhÊt mét nĐt chung vÒ nghỵa.

2. Lđu ý

a) Mét trđêng tõ vùng cã thÓ bao găm nhiÒu trđêng tõ vùng nhá hển.

VÝ dô, trđêng tõ vùng "mớt" cã nhọng trđêng nhá sau ệẹy :

- Bé phẺn cựa mớt : lưng ệen, lưng trớng, con ngđểi, lềng mμy, lềng mi,...

- ậẳc ệiÓm cựa mớt : ệê ệÉn, sớc, lê ệê, tinh anh, toĐt, mỉ, loμ,...

- Cờm giịc cựa mớt : chãi, quịng, hoa, cém,...

- Bỷnh vÒ mớt : quịng gμ, thong manh, cẺn thỡ, viÔn thỡ,...

- HoỰt ệéng cựa mớt : nhừn, trềng, thÊy, liạc, nhưm,...

b) Mét trđêng tõ vùng cã thÓ bao găm nhọng tõ khịc biỷt nhau vÒ tõ loỰi (Xem cịc vÝ dô ẻ môc (a) : thuéc trđêng "mớt" cã cịc danh tõ nhđ con ngđểi, lềng mμy,... cịc ệéng tõ nhđ nhừn, trềng,... cịc tÝnh tõ nhđ lê ệê, toĐt,...).

c) Do hiỷn tđĩng nhiÒu nghỵa, mét tõ cã thÓ thuéc nhiÒu trđêng tõ vùng khịc nhau.

VÝ dô :

trđêng mỉi vỡ (cỉng trđêng vắi cay, ệớng, chịt, thểm,...)

ngảt trđêng ẹm thanh (cỉng trđêng vắi the thĐ, ếm dỡu, chèi tai,...)

trđêng thêi tiạt (trong rĐt ngảt, cỉng trđêng vắi hanh, Èm, giị,...) d) Trong thể vẽn còng nhđ trong cuéc sèng hỪng ngμy, ngđêi ta thđêng dỉng cịch chuyÓn trđêng tõ vùng ệÓ tẽng thếm tÝnh nghỷ thuẺt cựa ngền tõ vμ khờ

nẽng diÔn ệỰt (phĐp nhẹn hoị, Èn dô, so sịnh,...).

VÝ dô :

Con chã tđẻng chự mớng, vÉy ệuềi mõng ệÓ lÊy lưng chự. Lởo HỰc nỰt to hển nọa :

- Mõngμ ? VÉy ệuềi μ ? VÉy ệuềi thừ còng giạt ! Cho cẺuchạt !

ThÊy lởo sõng sé quị, con chã võa vÉy ệuềi võa chùclờng. Nhđng lởo véi nớm lÊy nã, ềm ệẵu nã, ệẺp nhÌ nhứ vμo lđng nã vμ dÊu dÝ :

- μkhềng ! μkhềng ! Khềng giạt cẺu Vμng ệẹu nhử !... CẺu Vμngcựa ềng ngoanlớm ! ấng khềng cho giạt... ấng ệÓ cẺu Vμngềng nuềi...

(Nam Cao, Lởo HỰc)

Trong ệoỰn vẽn nμy, tịc giờ ệở chuyÓn cịc tõ (in ệẺm) tõ trđêng tõ vùng

"ngđêi" sang trđêng tõ vùng "thó vẺt" ệÓ nhẹn hoị.

II - Luyỷn tẺp

1.ậảc vẽn bờn Trong lưng mứ cựa Nguyến Hăng, từm cịc tõ thuéc trđêng tõ vùng "ngđêi ruét thỡt".

2.Hởy ệẳt tến trđêng tõ vùng cho mẫi dởy tõ dđắi ệẹy : a)lđắi, nểm, cẹu, vã.

b) tự, rđểng, hưm, va li, chai, lả.

c) ệị, ệỰp, giÉm, xĐo.

d) buăn, vui, phÊn khẻi, sĩ hởi.

e)hiÒn lμnh, ệéc ịc, cẻi mẻ.

g) bót mịy, bót bi, phÊn, bót chừ.

3.Cịc tõ in ệẺm trong ệoỰn vẽn sau ệẹy thuéc trđêng tõ vùng nμo ?

Vừ tềi biạt râ, nhớc ệạn mứ tềi, cề tềi chử cã ý gieo rớc vμo ệẵu ãc tềi nhọng hoμi nghiệÓ tềi khinh miỷtvμ ruăng rÉymứ tềi, mét ngđêi ệμn bμ ệở bỡ cịi téi lμ goị chăng, nĩ nẵn cỉng tóng quị, phời bá con cịi ệi tha hđểng cẵu thùc.

Nhđng ệêi nμo từnh thđểng yếuvμ lưng kÝnh mạnmứ tềi lỰi bỡ nhọng rớp tẹm tanh bÈn xẹm phỰm ệạn...

(Nguyến Hăng, Nhọng ngμy thể Êu)

4. Xạp cịc tõmòi, nghe, tai, thÝnh, ệiạc, thểm, râ vμo ệóng trđêng tõ vùng cựa nã theo bờng sau (mét tõ cã thÓ xạp ẻ cờ hai trđêng) :

Khụu giịc ThÝnh giịc

5*.Từm cịc trđêng tõ vùng cựa mẫi tõ sau ệẹy : lđắi, lỰnh, tÊn cềng (xem vÝ dô phẹn tÝch tõ ngảt ẻ môc I.2).

6. Trong ệoỰn thể sau, tịc giờ ệở chuyÓn cịc tõ in ệẺm tõ trđêng tõ vùng nμo sang trđêng tõ vùng nμo ?

Ruéng rÉy lμ chiạn trđêng, Cuèc cμy lμ vò khÝ,

Nhμ nềng lμ chiạn sỵ,

HẺu phđểng thi ệua vắi tiÒn phđểng.

(Hă ChÝ Minh)

7.Viạt mét ệoỰn vẽn cã Ýt nhÊt nẽm tõ cỉng trđêng tõ vùng "trđêng hảc" hoẳc trđêng tõ vùng "mền bãng ệị".

Bè côc cựa vẽn bờn

I - Bè côc cựa vẽn bờn

ậảc vẽn bờn sau vμ trờ lêi cịc cẹu hái.

Ngđêi thẵy ệỰo cao ệục trảng

ấng Chu Vẽn An ệêi Trẵn nữi tiạng lμ mét thẵy giịo giái, tÝnh từnh cụng cái, khềng mμng danh lĩi.

Hảc trư theo ềng rÊt ệềng. NhiÒu ngđêi ệẫ cao vμ sau nμy giọ nhọng trảng trịch trong triÒu ệừnh nhđ cịc ềng PhỰm Sđ MỰnh, Lế Bị Quịt, vừ thạ vua Trẵn Minh Tềng vêi ềng ra dỰy thịi tỏ hảc. ậạn ệêi Dô Tềng, vua thÝch vui chểi, khềng coi sãc tắi viỷc triÒu ệừnh, lỰi tin dỉng bản nỡnh thẵn. ấng nhiÒu lẵn can ngẽn nhđng vua khềng nghe. Cuèi cỉng ềng trờ lỰi mò ịo cho triÒu ệừnh, tõ quan vÒ lμng.

Hảc trư cựa ềng, tõ ngđêi lμm quan to tắi nhọng ngđêi bừnh thđêng, khi cã dỡp thẽm thẵy cò, ai còng giọ lÔ. Nạu hả cã ệiÒu gừ khềng phời, ềng trịch mớng ngay, cã khi khềng cho vμo thẽm.

Khi ềng mÊt, mải ngđêi ệÒu thđểng tiạc. ấng ệđĩc thê tỰi Vẽn Miạu ẻ kinh

ệề Thẽng Long.

(Theo Phan Huy Chó)

Cẹu hái :

1.Vẽn bờn trến cã thÓ chia lμm mÊy phẵn ? Chử ra cịc phẵn ệã.

2.Hởy cho biạt nhiỷm vô cựa tõng phẵn trong vẽn bờn trến.

3.Phẹn tÝch mèi quan hỷ giọa cịc phẵn trong vẽn bờn trến.

4.Tõ viỷc phẹn tÝch trến, hởy cho biạt mét cịch khịi quịt : Bè côc cựa vẽn bờn găm mÊy phẵn ? Nhiỷm vô cựa tõng phẵn lμ gừ ? Cịc phẵn cựa vẽn bờn quan hỷ vắi nhau nhđ thạ nμo ?

II - cịch bè trÝ, sớp xạp néi dung phẵn thẹn bμi cựa vẽn bờn Trong ba phẵn cựa vẽn bờn, phẵn Mẻ bμi, Kạt bμi thđêng ngớn gản, ệđĩc tữ chục tđểng ệèi ữn ệỡnh. Thẹn bμi lμ phẵn phục tỰp nhÊt, ệđĩc tữ chục theo nhiÒu kiÓu khịc nhau. Chóng ta sỳ từm hiÓu mét sè cịch thục sớp xạp néi dung phẵn Thẹn bμi.

Trờ lêi cịc cẹu hái sau :

1.Phẵn Thẹn bμi vẽn bờn Tềi ệi hảc cựa Thanh Tỡnh kÓ vÒ nhọng sù kiỷn nμo ? Cịc sù kiỷn Êy ệđĩc sớp xạp theo trừnh tù nμo ?

2.Vẽn bờn Trong lưng mứ cựa Nguyến Hăng chự yạu trừnh bμy diÔn biạn tẹm trỰng cựa cẺu bĐ Hăng. Hởy chử ra nhọng diÔn biạn cựa tẹm trỰng cẺu bĐ trong phẵn Thẹn bμi.

3.Khi tờ ngđêi, vẺt, con vẺt, phong cờnh,... em sỳ lẵn lđĩt miếu tờ theo trừnh tù nμo ? Hởy kÓ mét sè trừnh tù thđêng gẳp mμ em biạt.

4. Phẵn Thẹn bμi vẽn bờn Ngđêi thẵy ệỰo cao ệục trảng nếu cịc sù viỷc ệÓ thÓ hiỷn chự ệÒ "ngđêi thẵy ệỰo cao ệục trảng". Hởy cho biạt cịch sớp xạp cịc sù viỷc Êy.

5.Tõ cịc bμi tẺp trến vμ bỪng nhọng hiÓu biạt cựa mừnh, hởy cho biạt cịch sớp xạp néi dung phẵn Thẹn bμi cựa vẽn bờn.

Ghi nhắ

ở Bè côc cựa vẽn bờn lμ sù tữ chục cịc ệoỰn vẽn ệÓ thÓ hiỷn chự ệÒ.

Vẽn bờn thđêng cã bè côc ba phẵn : Mẻ bμi, Thẹn bμi, Kạt bμi.

ởPhẵn Mẻ bμi cã nhiỷm vô nếu ra chự ệÒ cựa vẽn bờn. Phẵn Thẹn bμi thđêng cã mét sè ệoỰn nhá trừnh bμy cịc khÝa cỰnh cựa chự ệÒ. Phẵn Kạt bμi tững kạt chự ệÒ cựa vẽn bờn.

ởNéi dung phẵn Thẹn bμi ệđĩc trừnh bμy theo trừnh tù tuú thuéc vμo kiÓu vẽn bờn, chự ệÒ, ý ệă giao tiạp cựa ngđêi viạt. Nhừn chung, néi dung Êy thđêng ệđĩc sớp xạp theo trừnh tù thêi gian vμ khềng gian, theo sù phịt triÓn cựa sù viỷc hay theo mỰch suy luẺn, sao cho phỉ hĩp vắi sù triÓn khai chự ệÒ vμ sù tiạp nhẺn cựa ngđêi ệảc.

III - luyỷn tẺp

1.Phẹn tÝch cịch trừnh bμy ý trong cịc ệoỰn trÝch sau :

a) Tềi véi ra khoang trđắc nhừn. Xa xa tõ vỷt rõng ệen, chim cÊt cịnh tua tựa bay lến, gièng hỷt ệμn kiạn tõ lưng ệÊt chui ra, bư li ti ệen ngưm lến da trêi.

Cμng ệạn gẵn, nhọng ệμn chim ệen bay kÝn trêi, cuèn theo sau nhọng luăng giã vót lμm tềi rèi lến, hoa cờ mớt. Mẫi lóc, tềi cμng nghe râ tiạng chim kếu nịo

ệéng nhđ tiạng xãc nhọng rữ tiÒn ệăng. Chim ệẺu chen nhau trớng xoị trến nhọng ệẵu cẹy mớm, cẹy chμ lμ, cẹy vứt rông trôi gẵn hạt lị. Căng céc ệụng trong tữ vđển cịnh nhđ tđĩng nhọng ngđêi vò nọ bỪng ệăng ệen ệang vđển tay móa.

Chim giμ ệÉy, ệẵu hãi nhđ nhọng ềng thẵy tu mẳc ịo xịm, trẵm tđ rôt cữ nhừn xuèng chẹn. NhiÒu con chim rÊt lỰ to nhđ con ngẫng ệẺu ệạn quỪn nhịnh cẹy.

Chim tẺp trung vÒ ệẹy nhiÒu khềng thÓ nãi ệđĩc. Chóng ệẺu vμ lμm tữ thÊp lớm, ệụng dđắi gèc cẹy cã thÓ thư tay lến tữ nhẳt trụng mét cịch dÔ dμng. Xa xa thÊp thoịng cã ngđêi quờy giá, cẵm sμo tróc ệÓ bớt chim, coi bé dÔ hển bớt gμ trong chuăng.

Tiạng chim kếu vang ệéng bến tai, nãi chuyỷn khềng nghe nhau ệđĩc nọa.

ThuyÒn chóng tềi tiạp tôc chÌo, ệi tắi ba nghừn thđắc răi mμ vÉn thÊy chim ệẺu trớng xoị trến nhọng cμnh cẹy gie sịt ra sềng.

(theo ậoμn Giái, ậÊt rõng phđểng Nam)

b) VĨ ệứp cựa Ba Vừ biạn ờo lỰ lỉng tõng mỉa trong nẽm, tõng giê trong ngμy.

Thêi tiạt thanh tỡnh, trêi trong trĨo, ngăi phãng tẵm mớt qua nhọng thung lòng xanh biạc, Ba Vừ hiỷn lến nhđ hưn ngảc bÝch. VÒ chiÒu, sđểng mỉ toờ biạc, Ba Vừ

nữi băng bÒnh nhđ vỡ thẵn bÊt tỏ ngù trến sãng. Nhọng ệịm mẹy nhuém mμu biạn hoị muền hừnh, nghừn dỰng tùa nhđ nhμ ờo thuẺt cã phĐp tỰo ra mét chẹn trêi rùc rì. Khi vẵng sịng nan quỰt khĐp lỰi dẵn, trẽng vμng mỡn nhđ mét nèt nhỰc bay lến bẵu trêi, ru ngự muền ệêi thẵn thoỰi.

(Vâ Vẽn Trùc, Vêi vĩi Ba Vừ)

c) Lỡch sỏ thđêng sơn nhọng trang ệau thđểng, mμ hiạm nhọng trang vui vĨ : bẺc anh hỉng hay gẳp bđắc gian nguy, kĨ trung nghỵa thđêng lẹm cờnh khèn

ệèn. Nhọng khi Êy, trÝ tđẻng tđĩng dẹn chóng từm cịch chọa lỰi sù thẺt, ệÓ khái phời cềng nhẺn nhọng từnh thạ ệịng đu uÊt.

Ta thỏ lÊy truyỷn Hai Bμ Trđng mμ xĐt. Tuy trong lỡch sỏ cã chĐp râ rμng Hai Bμ phời tù vÉn sau khi ệở thÊt trẺn, nhđng ngay ẻ lμng ậăng Nhẹn nểi thê Hai Bμ vÉn chĐp rỪng Hai Bμ ệÒu hoị ệi, chụ khềng phời tỏ trẺn. ậèi vắi cịc nọ tđắng cựa Hai Bμ còng vẺy, ta chử thÊy cịc vỡ anh hỉng ệã hoị lến trêi.

Nghe truyỷn Phỉ ậững Thiến Vđểng, tềi thđêng tđẻng tđĩng ệạn mét trang nam nhi, sục vãc khịc ngđêi, vắi tẹm hăn chÊt phịc vμ giờn dỡ, nhđ tẹm hăn ngđêi thuẻ xđa. Trịng sỵ Êy gẳp lóc nđắc nhμ lẹm nguy ệở xềng pha ra trẺn, ệem sục khoĨ mμ ệịnh tan giẳc, nhđng bỡ thđểng nẳng. Tuy thạ ngđêi trai lμng Phỉ ậững vÉn cưn ẽn mét bọa cểm (chẫ Êy nay lẺp ệÒn thê ẻ lμng Xuẹn Tờo) răi nhờy xuèng Hă Tẹy tớm, xong mắi ềm vạt thđểng lến ngùa ệi từm mét rõng cẹy

ẹm u nμo, ngăi dùa mét gèc cẹy to, giÊu kÝn nẫi ệau ệắn cựa mừnh mμ chạt.

(NguyÔn ậừnh Thi, Sục sèng cựa dẹn Viỷt Nam trong ca dao vμ cữ tÝch)

(Gĩi ý : Trđắc hạt từm cịc tõ ngọ hoẳc cẹu vẽn thÓ hiỷn chự ệÒ, sau ệã phẹn tÝch cịch triÓn khai chự ệÒ Êy trong ệoỰn trÝch.)

2. Nạu phời trừnh bμy vÒ lưng thđểng mứ cựa chó bĐ Hăng ẻ vẽn bờn Trong lưng mứ, em sỳ trừnh bμy nhọng ý gừ vμ sớp xạp chóng ra sao ?

3.ậÓ chụng minh tÝnh ệóng ệớn cựa cẹu tôc ngọ ậi mét ngμy ệμng, hảc mét sμng khền, cã bỰn dù ệỡnh sớp xạp trong phẵn Thẹn bμi cịc ý sau :

a) Chụng minh tÝnh ệóng ệớn cựa cẹu tôc ngọ : - Cịc vỡ lởnh tô bền ba từm ệđêng cụu nđắc.

- Nhọng ngđêi thđêng xuyến chỡu khã hoμ mừnh vμo ệêi sèng sỳ nớm chớc từnh hừnh, hảc hái ệđĩc nhiÒu ệiÒu bữ Ých.

- Trong thêi kừ ệữi mắi, nhê giao lđu vắi nđắc ngoμi, ta hảc tẺp ệđĩc cềng nghỷ tiến tiạn cựa thạ giắi.

b) Giời thÝch cẹu tôc ngọ :

- Nghỵa ệen vμ nghỵa bãng cựa vạ ệi mét ngμy ệμng.

- Nghỵa ệen vμ nghỵa bãng cựa vạ hảc mét sμng khền.

Theo em, cịch sớp xạp trến ệở hĩp lÝ chđa ? Nạu chđa hĩp lÝ thừ nến sỏa lỰi nhđ thạ nμo ?

Bμi 3

Kạt quờ cẵn ệỰt

ởThÊy ệđĩc sù tμn ịc, bÊt nhẹn cựa xở héi thùc dẹn phong kiạn, nẫi cùc khữ cựa ngđêi nềng dẹn bỡ ịp bục vμ nhọng phÈm chÊt cao ệứp cựa hả

ệđĩc thÓ hiỷn trong ệoỰn trÝch Tục nđắc vì bê. ThÊy ệđĩc tμi nẽng nghỷ thuẺt cựa Ngề TÊt Tè qua ệoỰn trÝch nμy.

ởNớm vμ biạt cịch triÓn khai ý trong mét ệoỰn vẽn. VẺn dông kiạn thục vμ kỵ nẽng xẹy dùng ệoỰn vẽn ệÓ lμm tèt bμi tẺp lμm vẽn sè 1.

Vẽn bờn

Tục nđắc vì bê (TrÝch Tớt ệÌn)

(Mẻ ệẵu tịc phÈm lμ khềng khÝ cẽng thỬng, ngét ngỰt cựa mét lμng quế trong nhọng ngμy sđu thuạ. Tiạng trèng mâ, tỉ vμ inh ái, tiạng thĐt lịc, ệịnh ệẺp, tiạng kếu khãc vang lến nhđ trong mét cuéc sẽn ngđêi. Gia ệừnh chỡ DẺu thuéc loỰi "nhÊt nhừ trong hỰng cỉng ệinh"

nến mÊy hềm nay chỡ phời chỰy vỰy ngđĩc xuềi ệÓ cã tiÒn nép suÊt sđu cho anh DẺu. Anh DẺu ệang èm còng bỡ bản tay sai xềng ệạn

ệịnh trãi, lềi ra ệừnh cỉm kứp. Chỡ ệμnh phời rụt ruét ệem cịi TÝ, ệụa con gịi ệẵu lưng 7 tuữi, bịn cho lởo Nghỡ Quạ bến thền ậoμi. Ngê ệẹu chỡ lỰi cưn buéc phời nép cờ suÊt sđu cựa ngđêi em chăng ệở chạt tõ nẽm ngoịi ! ThẺt lμ cỉng ệđêng. Giọa ệừnh lμng, tiạng kếu uÊt ục cựa chỡ vang lến thờm thiạt. ậếm hềm Êy, ngđêi ta câng anh DẺu rò rđĩi nhđ mét xịc chạt ẻ ngoμi ệừnh vÒ trờ cho chỡ. Gải mởi anh khềng tửnh, chỡ về cỉng hoờng sĩ, ệau ệắn. May sao, nhê bμ con xung quanh xóm

ệạn cụu gióp, anh DẺu ệở tõ tõ mẻ mớt. Mét bμ lởo hμng xãm ịi ngỰi cờnh cờ nhμ chỡ nhỡn ệãi suèt tõ hềm qua, mang ệạn cho chỡ bịt gỰo

ệÓ nÊu chịo...)

Chịo chÝn, chỡ DẺu bớc mang ra giọa nhμ, ngờ mẹm bịt móc ra la liỷt. Răi chỡ lÊy quỰt quỰt cho chãng nguéi.

Tiạng trèng vμ tiạng tỉ vμ⁽¹⁾ệở thựng thỬng ệua nhau tõ phÝa ệẵu lμng ệạn ệừnh.

Tiạng chã sựa vang cịc xãm.

Bμ lởo lịng giÒng lỰi lẺt ệẺt chỰy sang : - Bịc trai ệở khị răi chụ ?

- Cờm ển cô, nhμ chịu ệở tửnh tịo nhđ thđêng. Nhđng xem ý hởy cưn lÒ bÒ lỷt bỷt⁽²⁾chõng nhđ vÉn mái mỷt lớm.

- Nμy, bờo bịc Êy cã trèn ệi ệẹu thừ trèn. Chụ cụ nỪm ệÊy, chèc nọa hả vμo thóc sđu⁽³⁾, khềng cã, hả lỰi ệịnh trãi thừ khữ. Ngđêi èm rÒ rÒ nhđ thạ, nạu lỰi phời mét trẺn ệưn, nuềi mÊy thịng cho hoμn hăn.

- Vẹng, chịu còng ệở nghỵ nhđ cô. Nhđng ệÓ chịo nguéi, chịu cho nhμ chịu

ẽn lÊy vμi hóp cịi ệở. Nhỡn suềng tõ sịng hềm qua tắi giê cưn gừ.

- Thạ thừ phời giôc anh Êy ẽn mau ệi, kĨo nọa ngđêi ta sớp sỏa kĐo vμo răi ệÊy !

Răi bμ lởo lẺt ệẺt trẻ vÒ vắi vĨ mẳt bẽn khoẽn.

Chịo ệở hểi nguéi.

ThỪng Dẵn vôc ệẵu võa thữi võa hóp soμn soỰt. Chỡ DẺu rãn rĐn bđng mét bịt lắn ệạn chẫ chăng nỪm :

- Thẵy em hởy cè ngăi dẺy hóp Ýt chịo cho ệì xãt ruét.

Răi chỡ ệãn lÊy cịi Tửu vμ ngăi xuèng ệã nhđ cã ý chê xem chăng chỡ ẽn cã ngon miỷng hay khềng.

Anh DẺu uèn vai ngịp dμi mét tiạng. UÓ oời, chèng tay xuèng phờn, anh võa rến võa ngáng ệẵu lến. Run rÈy cÊt bịt chịo, anh mắi kÒ vμo ệạn miỷng, cai lỷ⁽⁴⁾ vμ ngđêi nhμ lÝ trđẻng ệở sẵm sẺp tiạn vμo vắi nhọng roi song, tay thđắc⁽⁵⁾ vμ dẹy thõng.

Gâ ệẵu roi xuèng ệÊt, cai lỷ thĐt bỪng giảng khμn khμn cựa ngđêi hót nhiÒu xịi⁽⁶⁾cò :

- ThỪng kia ! ấng tđẻng mμy chạt ệếm qua, cưn sèng ệÊy μ ? Nép tiÒn sđu ! Mau !

Hoờng quị, anh DẺu véi ệÓ bịt chịo xuèng phờn vμ lẽn ệỉng ra ệã, khềng nãi ệđĩc cẹu gừ. Ngđêi nhμ lÝ trđẻng cđêi mét cịch mửa mai :

- Anh ta lỰi sớp phời giã⁽⁷⁾nhđ ệếm qua ệÊy !

Răi hớn chử luền vμo mẳt chỡ DẺu :

- Chỡ khÊt tiÒn sđu ệạn chiÒu mai phời khềng ? ậÊy ! Chỡ hởy nãi vắi ềng cai,

ệÓ ềng Êy ra ệừnh kếu vắi quan cho ! Chụ ềng lÝ tềi thừ khềng cã quyÒn dịm cho chỡ khÊt mét giê nμo nọa !

Chỡ DẺu run run :

- Nhμ chịu ệở tóng lỰi phời ệãng cờ suÊt sđu cựa chó nã nọa, nến mắi lềi thềi nhđ thạ. Chụ chịu cã dịm bá bÔ⁽⁸⁾tiÒn sđu cựa nhμ nđắc ệẹu ? Hai ềng lμm phóc nãi vắi ềng lÝ cho chịu khÊt...

Cai lỷ khềng ệÓ cho chỡ ệđĩc nãi hạt cẹu, trĩn ngđĩc hai mớt, hớn quịt : - Mμy ệỡnh nãi cho cha mμy nghe ệÊy μ ? Sđu cựa nhμ nđắc mμ dịm mẻ măm xin khÊt !

Chỡ DẺu vÉn thiạt tha :

- Khèn nỰn ! Nhμ chịu ệở khềng cã, dÉu ềng chỏi mớng còng ệạn thạ thềi.

Xin ềng trềng lỰi !

Cai lỷ vÉn giảng hẵm hÌ :

- Nạu khềng cã tiÒn nép sđu cho ềng bẹy giê, thừ ềng sỳ dì cờ nhμ mμy ệi, chỏi mớng thềi μ !

Răi hớn quay ra bờo anh ngđêi nhμ lÝ trđẻng :

- Khềng hểi ệẹu mμ nãi vắi nã, trãi cữ thỪng chăng nã lỰi, ệiỷu ra ệừnh kia ! Ngđêi nhμ lÝ trđẻng hừnh nhđ khềng dịm hμnh hỰ mét ngđêi èm nẳng, sĩ hoẳc xờy ra sù gừ, hớn cụ lãng ngãng ngể ngịc, muèn nãi mμ khềng dịm nãi.

ậỉng ệỉng, cai lỷ giẺt phớt cịi thõng trong tay anh nμy vμ chỰy sẵm sẺp ệạn chẫ anh DẺu.

Chỡ DẺu xịm mẳt, véi vμng ệẳt con xuèng ệÊt, chỰy ệạn ệì lÊy tay hớn : - Chịu van ềng, nhμ chịu võa mắi tửnh ệđĩc mét lóc, ềng tha cho ! - Tha nμy ! Tha nμy !

Võa nãi hớn võa bỡch luền vμo ngùc chỡ DẺu mÊy bỡch răi lỰi sÊn ệạn ệÓ trãi anh DẺu.

Hừnh nhđ tục quị khềng thÓ chỡu ệđĩc, chỡ DẺu liÒu mỰng cù lỰi : - Chăng tềi ệau èm, ềng khềng ệđĩc phĐp hμnh hỰ !

Cai lỷ tịt vμo mẳt chỡ mét cịi ệịnh bèp, răi hớn cụ nhờy vμo cỰnh anh DẺu.

Chỡ DẺu nghiạn hai hμm rẽng :

- Mμy trãi ngay chăng bμ ệi, bμ cho mμy xem !

Răi chỡ tóm lÊy cữ hớn, Ên dói ra cỏa. Sục lĨo khoĨo cựa anh chμng nghiỷn chỰy khềng kỡp vắi sục xề ệÈy cựa ngđêi ệμn bμ lùc ệiÒn⁽⁹⁾, hớn ngở cháng quÌo⁽¹⁰⁾trến mẳt ệÊt, miỷng vÉn nham nhờm thĐt trãi vĩ chăng kĨ thiạu sđu.

Ngđêi nhμ lÝ trđẻng sÊn sữ bđắc ệạn giể gẺy chùc ệịnh chỡ DẺu. Nhanh nhđ cớt, chỡ DẺu nớm ngay ệđĩc gẺy cựa hớn. Hai ngđêi giỪng co nhau, du ệÈy nhau, răi ai nÊy ệÒu buềng gẺy ra, ịp vμo vẺt nhau. Hai ệụa trĨ con kếu khãc om sưm.

Kạt côc, anh chμng "hẵu cẺn⁽¹¹⁾ềng lÝ" yạu hển chỡ chμng con mản, hớn bỡ chỡ nμy tóm tãc lỬng cho mét cịi, ngở nhμo ra thÒm.

Anh DẺu sĩ quị muèn dẺy can vĩ, nhđng mỷt lớm, ngăi lến lỰi nỪm xuèng võa run võa kếu :

- U nã khềng ệđĩc thạ ! Ngđêi ta ệịnh mừnh khềng sao, mừnh ệịnh ngđêi ta thừ mừnh phời tỉ, phời téi.

Chỡ DẺu vÉn chđa nguềi cển giẺn :

- Thμ ngăi tỉ. ậÓ cho chóng nã lμm từnh lμm téi⁽¹²⁾ mởi thạ, tềi khềng chỡu

ệđĩc...

(Ngề TÊt Tè^(M), Tớt ệÌn, trong Ngề TÊt Tè - Tịc phÈm, NXB Vẽn hảc, Hμ Néi, 1977)

Chó thÝch

(M) Ngề TÊt Tè (1893 - 1954) quế ẻ lμng Léc Hμ, huyỷn Tõ Sển, tửnh Bớc Ninh (nay thuéc ậềng Anh, Hμ Néi), xuÊt thẹn lμ mét nhμ nho gèc nềng dẹn. ấng lμ mét hảc giờ cã nhiÒu cềng trừnh khờo cụu vÒ triạt hảc, vẽn hảc cữ cã giị trỡ ; mét nhμ bịo nữi tiạng vắi rÊt nhiÒu bμi bịo mang khuynh hđắng dẹn chự tiạn bé vμ giμu tÝnh chiạn ệÊu ; mét nhμ vẽn hiỷn thùc xuÊt sớc chuyến viạt vÒ nềng thền trđắc Cịch mỰng. Sau Cịch mỰng, nhμ vẽn tẺn tuợ trong cềng tịc tuyến truyÒn vẽn nghỷ phôc vô khịng chiạn chèng Phịp. Ngề TÊt Tè ệđĩc Nhμ nđắc tẳng Giời thđẻng Hă ChÝ Minh vÒ vẽn hảc nghỷ thuẺt (nẽm 1996). Tịc phÈm chÝnh :

cịc tiÓu thuyạt Tớt ệÌn (1939), LÒu châng (1940) ; cịc phãng sù TẺp ịn cịi ệừnh (1939), Viỷc lμng (1940),...

Tớt ệÌn lμ tịc phÈm tiếu biÓu nhÊt cựa Ngề TÊt Tè. ậoỰn Tục nđắc vì bê trÝch trong chđểng XVIII cựa tịc phÈm, nhan ệÒ do ngđêi biến soỰn SGK trđắc ệẹy ệẳt.

(1) Tỉ vμ : dông cô lμm bỪng sõng trẹu hoẳc vá èc to, khi thữi phịt ra ẹm thanh vang xa, dỉng ệÓ bịo hiỷu.

(2) LÒ bÒ lỷt bỷt (tõ gèc : lỷt bỷt) : (trỰng thịi) ệuèi sục, mỷt mái, vẺn ệéng khã khẽn.

(3) Sđu : khoờn tiÒn mμ ngđêi ệμn ềng lμ dẹn thđêng tõ 18 ệạn 60 tuữi (gải lμ dẹn ệinh) hỪng nẽm phời nép cho nhμ nđắc thùc dẹn phong kiạn ; sđu cưn cã nghỵa lμ cềng viỷc lao ệéng nẳng nhảc mμ dẹn ệinh phời lμm cho nhμ nđắc thêi ệã.

(4) Cai lỷ : viến cai chử huy mét tèp lÝnh lỷ (cai : viến chử huy cÊp thÊp nhÊt trong quẹn ệéi chạ ệé thùc dẹn phong kiạn ; lỷ : lÝnh phôc vô hẵu hỰ nểi quan nha).

(5)Tay thđắc : thanh gẫ cụng, vuềng cỰnh, gièng nhđ cịi thđắc to, cã khi

ệđĩc dỉng lμm cềng cô trÊn ịp.

(6)Xịi : phẵn bở thuèc phiỷn (hoẳc thuèc lμo) cưn lỰi sau khi hót, cã thÓ hót lỰi nạu khềng cã thuèc mắi.

(7) Phời giã (cưn gải lμ tróng giã) : gẳp cển giã ệéc mμ bỡ bỷnh.

(8) Bá bÔ : bá khềng quan tẹm ệạn viỷc cẵn lμm.

(9)Lùc ệiÒn : ngđêi lμm ruéng khoĨ mỰnh (lùc : sục, sục mỰnh ; ệiÒn : ruéng).

(10) Cháng quÌo : ngở ngỏa, chẹn tay co quớp.

(11) Hẵu cẺn : kĨ hẵu hỰ gẵn gòi, thẹn cẺn.

(12) Lμm từnh lμm téi : lμm ệự mải ệiÒu khiạn ngđêi khịc phời khữ sẻ.

ậảc - hiÓu vẽn bờn

1.Khi bản tay sai xềng vμo nhμ chỡ DẺu, từnh thạ cựa chỡ nhđ thạ nμo ? 2.Phẹn tÝch nhẹn vẺt cai lỷ. Em cã nhẺn xĐt gừ vÒ tÝnh cịch cựa nhẹn vẺt nμy vμ sù miếu tờ cựa tịc giờ ?

(Gĩi ý : "Cai lỷ" lμ chục danh gừ ? Tến cai lỷ cã mẳt ẻ lμng ậềng Xị vắi vai trư gừ ? Hớn vμ tến ngđêi nhμ lÝ trđẻng xềng vμo nhμ anh DẺu vắi ý ệỡnh gừ ? Vừ sao hớn chử lμ mét tến tay sai mỰt hỰng lỰi cã quyÒn ệịnh trãi ngđêi về téi vỰ nhđ vẺy ? Qua ệã, em hiÓu nhđ thạ nμo vÒ chạ ệé xở héi ệđểng thêi ? Em cã nhẺn xĐt gừ vÒ nghỷ thuẺt khớc hoỰ nhẹn vẺt cựa tịc giờ ? NgoỰi hừnh, hμnh ệéng, ngền ngọ cựa nhẹn vẺt ệđĩc thÓ hiỷn nhđ thạ nμo ?)

3.Phẹn tÝch diÔn biạn tẹm lÝ cựa chỡ DẺu trong ệoỰn trÝch. Theo em, sù thay

ệữi thịi ệé cựa chỡ DẺu cã ệđĩc miếu tờ chẹn thùc, hĩp lÝ khềng ? Qua ệoỰn trÝch nμy, em cã nhẺn xĐt gừ vÒ tÝnh cịch cựa chỡ ?

4.Em hiÓu nhđ thạ nμo vÒ nhan ệÒ Tục nđắc vì bê ệẳt cho ệoỰn trÝch ? Theo em, ệẳt tến nhđ vẺy cã thoờ ệịng khềng ? Vừ sao ?

5.Hởy chụng minh nhẺn xĐt cựa nhμ nghiến cụu phế bừnh vẽn hảc Vò Ngảc Phan : "Cịi ệoỰn chỡ DẺu ệịnh nhau vắi tến cai lỷ lμ mét ệoỰn tuyỷt khĐo". (Gĩi ý : từm hiÓu viỷc tỰo dùng từnh huèng, viỷc miếu tờ ngoỰi hừnh, hμnh ệéng, ngền ngọ, tẹm lÝ nhẹn vẺt, nghỷ thuẺt kÓ chuyỷn, ngền ngọ tịc giờ vμ ngền ngọ ệèi thoỰi... ; chó ý nếu râ nhọng gừ khiạn cho ệoỰn vẽn ệđĩc coi lμ "tuyỷt khĐo".)

6*.Nhμ vẽn NguyÔn Tuẹn cho rỪng, vắi tịc phÈm Tớt ệÌn, Ngề TÊt Tè ệở "xui ngđêi nềng dẹn nữi loỰn". Em hiÓu thạ nμo vÒ nhẺn xĐt ệã ? Qua ệoỰn trÝch Tục nđắc vì bê, hởy lμm sịng râ ý kiạn cựa NguyÔn Tuẹn.

Ghi nhắ

BỪng ngưi bót hiỷn thùc sinh ệéng, ệoỰn vẽn Tục nđắc vì bê (trÝch tiÓu thuyạt Tớt ệÌncựa Ngề TÊt Tè) ệở vỰch trẵn bé mẳt tμn ịc, bÊt nhẹn cựa xở héi thùc dẹn phong kiạn ệđểng thêi ; xở héi Êy ệở ệÈy ngđêi nềng dẹn vμo từnh cờnh về cỉng cùc khữ, khiạn hả phời liÒu mỰng chèng lỰi.

ậoỰn trÝch cưn cho thÊy vĨ ệứp tẹm hăn cựa ngđêi phô nọ nềng dẹn, võa giμu từnh yếu thđểng võa cã sục sèng tiÒm tμng mỰnh mỳ.

Luyỷn tẺp

Mét nhãm bèn em vắi sù gióp ệì cựa thẵy, cề giịo, hởy ệảc diÔn cờm vẽn bờn cã phẹn vai (bèn vai : chỡ DẺu, anh DẺu, cai lỷ, ngđêi nhμ lÝ trđẻng).

Xẹy dùng ệoỰn vẽn trong vẽn bờn

I - thạ nμo lμ ệoỰn vẽn ?

ậảc vẽn bờn sau vμ trờ lêi cịc cẹu hái.

Ngề TÊt Tè vμ tịc phÈm "Tớt ệÌn"

Ngề TÊt Tè (1893 - 1954) quế ẻ lμng Léc Hμ, huyỷn Tõ Sển, tửnh Bớc Ninh (nay thuéc ậềng Anh, ngoỰi thμnh Hμ Néi) ; xuÊt thẹn lμ mét nhμ nho gèc nềng dẹn. ấng lμ mét hảc giờ cã nhiÒu cềng trừnh khờo cụu vÒ triạt hảc, vẽn hảc cữ cã giị trỡ ; mét nhμ bịo nữi tiạng vắi rÊt nhiÒu bμi bịo mang khuynh hđắng dẹn chự tiạn bé vμ giμu tÝnh chiạn ệÊu ; mét nhμ vẽn hiỷn thùc xuÊt sớc chuyến viạt vÒ nềng thền trđắc Cịch mỰng. Sau Cịch mỰng, nhμ vẽn tẺn tuợ trong cềng tịc tuyến truyÒn vẽn nghỷ phôc vô khịng chiạn chèng Phịp. Ngề TÊt Tè ệđĩc Nhμ nđắc tẳng Giời thđẻng Hă ChÝ Minh vÒ vẽn hảc nghỷ thuẺt (nẽm 1996).

Tịc phÈm chÝnh cựa ềng : cịc tiÓu thuyạt Tớt ệÌn (1939), LÒu châng (1940) ; cịc phãng sùTẺp ịn cịi ệừnh (1939), Viỷc lμng (1940),...

Tớt ệÌn lμ tịc phÈm tiếu biÓu nhÊt cựa Ngề TÊt Tè. Qua vô thuạ ẻ mét lμng quế, nhμ vẽn ệở dùng lến mét bục tranh xở héi cã giị trỡ hiỷn thùc sẹu sớc vÒ nềng thền Viỷt Nam ệđểng thêi. Tớt ệÌn ệở lμm nữi bẺt mèi xung ệét giai cÊp hạt sục gay gớt giọa bản thèng trỡ vμ ngđêi nềng dẹn lao ệéng trong xở héi Êy. Trong tịc phÈm, nhμ vẽn ệở phểi trẵn bé mẳt tμn ịc, xÊu xa cựa bản phong kiạn thèng trỡ ẻ nềng