TËp ®äc nh¹c : T§N sè 1

(1)

(2)

(Tịi bờn lẵn thụ mđêi mét)

(3)

B¶n quyÒn thuéc Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc ViÖt Nam - Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o.

(4)

(5)

(6)

Bội

Hảc hịt :

BộiMịi trđêng mạn yếu TẺp ệảc nhỰc(TậN):

TậN sè 1

ằm nhỰc thđêng thục :

NhỰc sỵ Hoộng Viỷt vộ bội hịtNhỰc rõng

1

Mịi trđêng mạn yếu

NhỰc vộ lêi :Lế Quèc Thớng

Tiạt 1 -Hảc hịt: BộiMịi trđêng mạn yếu

-Bội ệảc thếm: NhỰc sỵ Bỉi ậừnh Thờo vộ bội hịtậi hảc

(7)

Bội hịtMịi trđêng mạn yếugĩi lến hừnh ờnh ngềi trđêng quen thuéc vắi nhọng hộng cẹy xanh thớm, cã ệộn chim vui hãt trong vưm lị. Nểi ệẹy cã cịc thẵy giịo, cề giịo suèt ệêi gớn bã vắi sù nghiỷp trăng ngđêi. Vắi mét từnh yếu tha thiạt vừ

ệộn em nhá thđểng yếu, thẵy cề ệ dỰy dẫ vộ ệem tắi cho cịc em bao hoội bo, đắc mể tđểi ệứp, chớp cịnh cho cịc em bay vộo tđểng lai ngêi sịng.

NĐt nhỰc nhứ nhộng, tha thiạt cựa bội hịt lớng sẹu trong tẹm hăn tuữi thể hừnh

ờnh mịi trđêng vộ cịc thẵy cề yếu quý.

(8)

cẹu hái vộ bội tẺp

1. KÓ tến mét vội bội hịt viạt vÒ mịi trđêng vộ thẵy, cề giịo mộ em biạt.

2. Em từm trong bội hịt Mịi trđêng mạn yếu cã nhọng cẹu hịt nộo giai ệiỷu bội ệảc thếm

nhỰc sỵ bỉi ệừnh thờo vộ bội hịt ệi hảc

NhỰc sỵ Bỉi ậừnh Thờo (1931 - 1997) quế ẻ thỡ trÊn ậăng Vẽn, huyỷn Duy Tiến, tửnh Hộ Nam. ấng bớt ệẵu sịng tịc ca khóc tõ nẽm 1956. Suèt cuéc ệêi gớn bã vắi sù nghiỷp vẽn hoị vẽn nghỷ, gẵn gòi vắi nềng thền, trong ca khóc cựa mừnh, ềng thđêng nãi vÒ nhọng con ngđêi bừnh dỡ cựa xãm lộng trong lao ệéng sờn xuÊt vộ chiạn ệÊu giọ nđắc. Giai ệiỷu trong cịc bội hịt cựa ềng dung dỡ, ệẵm Êm, mÒm mỰi, mang ẹm hđẻng ẹm nhỰc dẹn gian.

NhỰc sỵ Bỉi ậừnh Thờo ệ dộnh nhiÒu tẹm sục viạt cho thiạu nhi. Sịng tịc cựa ềng cưn ệảng lỰi nhọng bội nhđ :Em ệi giọa biÓn vộng(thể NguyÔn Khoa ậẽng),Bộ thđểng em,Bộn tay mứ(lêi Phong Thu), Sịch bót thẹn yếu ểi ! ...vộ nữi tiạng lộ bội ậi hảc(lêi : Minh ChÝnh - Bỉi ậừnh Thờo).

ỘHđểng rõng thểm ệăi vớng Nđắc suèi trong thẵm thừ

Cả xoÌ ề che nớng Rẹm mịt ệđêng em ệiỢ.

Bội hịtậi hảc ra ệêi nẽm 1970 nhđng ệạn nay vÉn ệđĩc mải ngđêi yếu thÝch.

ậẹy lộ mét ca khóc xinh xớn, vắi giai ệiỷu khị ệéc ệịo, lêi thể ệứp, nhiÒu hừnh ờnh sinh ệéng.

ậi hảcnãi vÒ cịc em bĐ miÒn nói lẵn ệẵu tiến theo mứ ệạn lắp, ệạn trđêng trong mét khung cờnh thiến nhiến thể méng. NhỰc sỵ ệ vẺn dông chÊt liỷu dẹn ca Tộy hừnh thộnh mét giai ệiỷu duyến dịng, ệẵy sục truyÒn cờm, mang râ phong cịch ẹm nhỰc miÒn nói phÝa Bớc.

(9)

✽NhẺn xĐt TậN sè 1 :

- VÒ cao ệé : dỉng cịc nèt ậề - Rế - Mi - Pha - Son.

- VÒ trđêng ệé : cã cịc hừnh nèt mãc ệển, nèt ệen, nèt trớng.

TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 1

1. Từm cịc nèt nhỰc cã trong bội TậN sè 1 vộ sớp xạp lỰi trến khuềng nhỰc theo thụ tù tõ thÊp lến cao. Em hy tẺp ệảc ệóng cao ệé cịc nèt ệã.

2. Hảc thuéc bội TậN sè 1 vộ kạt hĩp gâ theo ẹm hừnh tiạt tÊu trong bội.

Ca ngĩi Tữ quèc

NhỰc vộ lêi :Hoộng Vẹn

(TrÝch) Tiạt 2

-ấn tẺp bội hịt:Mịi trđêng mạn yếu -TẺp ệảc nhỰc: TậN sè 1

-Bội ệảc thếm: Cẹy ệộn bẵu

(10)

ậộn bẵu lộ mét trong nhọng nhỰc cô ệéc ệịo vộ lẹu

ệêi cựa Viỷt Nam. Lóc ệẵu,

ệộn bẵu khị ệển giờn, chử găm mét èng bđểng, mét dẹy

ệộn, mét cẵn ệộn vộ mét quờ

bẵu hay nỏa cịi gịo dõa.

Trong quị trừnh phịt triÓn, cẹy ệộn bẵu ệđĩc cời tiạn khềng ngõng. ậộn bẵu phữ biạn hiỷn nay găm cã : thẹn

ệộn hừnh hép dội, phẵn ệẵu nhá hển phẵn cuèi, mẳt ệộn hểi phăng lộm bỪng gẫ nhứ, cã lẫ thoịt ẹm.ẻệẵu ệộn cã mét cẵn ệộn lộm bỪng tre, mÒm dĨo, ệẵu vãt nhá dẵn vộ uèn cong ; cẵn ệộn xuyến qua vá quờ bẵu giộ cớt ệịy vộ cớm xuèng thẹn

ệộn. Cuèi ệộn cã mét trôc bỪng gẫ hoẳc bỪng kim loỰi ệÓ lến dẹy. Dẹy ệộn bỪng kim loỰi ệđĩc buéc vộo cẵn ệộn, mớc vộo trôc ệộn. Que gÈy bỪng tre hoẳc song vãt nhản.

VÒ nguyến lÝ phịt ẹm, ệộn bẵu dỉng ẹm băi. Khi chểi ệộn, nhỰc cềng gÈy vộo dẹy, ệăng thêi cỰnh bộn tay chỰm nhứ vộo ệiÓm nót cựa dẹy tỰo nến ẹm băi. Kỵ thuẺt diÔn tÊu cựa bộn tay phời cã gÈy, cã vế, tay trịi nhỰc cềng uèn cẵn ệộn. Do sù ệộn hăi cựa dẹy khi cẽng khi chỉng mộ ẹm thanh nẹng cao hay hỰ thÊp, luyạn lịy uyÓn chuyÓn, ệiếu luyỷn. Kỵ thuẺt tay trịi cã ngãn rung, ngãn nhÊn, ngãn chỉn, ngãn nhón. ậộn bẵu cã thÓ ệịnh ệđĩc bịn ẹm, 1/3 hay 1/4 ẹm. Tẵm cọ ẹm cựa ệộn bẵu réng ba qung tịm.

ằm sớc cựa ệộn bẵu ãng chuèt, ngảt ngộo, quyạn rò, sẹu thỬm, lộm say mế ngđêi nghe. Trong nhọng nẽm gẵn ệẹy, ngđêi ta ệ thộnh cềng trong viỷc khuạch

ệỰi ẹm, lộm cho ẹm thanh ệộn bẵu vang to nhđng vÉn giọ ệđĩc mộu ẹm ệéc ệịo truyÒn thèng.

bội ệảc thếm

CằY ậộN BẵU

(11)

nhỰc sỵ hoộng viỷt vộ bội hịt nhỰc rõng

ằm nhỰc thđêng thục

1. NhỰc sỵ Hoộng Viỷt (1928 - 1967)

Tến khai sinh cựa nhỰc sỵ lộ Lế ChÝ Trùc.

ấng sinh nẽm 1928, quế ẻ x An Họu, huyỷn Cịi BÌ, tửnh TiÒn Giang. NhỰc sỵ lộ tịc giờ cựa nhiÒu ca khóc nữi tiạng nhđ : Lến ngộn, Lị xanh, Mỉa lóa chÝn, Từnh ca,... Tịc phÈm Quế hđểng cựa

ềng lộ bờn giao hđẻng nhiÒu chđểng ệẵu tiến cựa nÒn ẹm nhỰc Viỷt Nam hiỷn ệỰi. ấng ệ hi sinh nẽm 1967 ẻ miÒn Nam, trến ệđêng ệi cềng tịc trong thêi kừ chèng Mỵ cụu nđắc. Tõ nẽm 1985, ẻ Thộnh phè Hă ChÝ Minh cã mét ệđêng phè mang tến ềng. Nẽm 1996, ềng ệđĩc Nhộ nđắc truy tẳng Giời thđẻng Hă ChÝ Minh vÒ Vẽn hảc - Nghỷ thuẺt.

2. Bội hịtNhỰc rõng

Bội hịtNhỰc rõngệđĩc nhỰc sỵ Hoộng Viỷt sịng tịc nẽm 1953 ẻ Nam Bé, trong thêi kừ khịng chiạn chèng thùc dẹn Phịp.

Bội hịt viạt ẻ nhỡp , ẹm nhỰc vui tđểi, trong sịng, nhỡp nhộng thÓ hiỷn vĨ

ệứp cựa rõng miÒn ậềng Nam Bé. Bội hịt nhđ mét bục tranh sinh ệéng, trộn

ệẵy ẹm thanh cựa thiến nhiến. Nhọng tiạng chim, tiạng suèi, tiạng lị rõng ...

cỉng hoộ quyỷn vộo nhau tỰo nến mét bờn ỘnhỰc rõngỢ bÊt tẺn, trong ệã nữi lến hừnh ờnh cịc anh bé ệéi trĨ tuữi lỰc quan yếu ệêi, say mế ca hịt vộ còng rÊt anh dòng chiạn ệÊu chèng quẹn thỉ.

ậẹy lộ mét trong sè nhọng bội hịt hay ệđĩc viạt trong thêi kừ khịng chiạn chèng thùc dẹn Phịp. Bội hịt cã sục sèng lẹu bÒn trong sinh hoỰt ca nhỰc cựa

34

Tiạt 3

-ấn tẺp bội hịt:Mịi trđêng mạn yếu -ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc: TậN sè 1

-ằm nhỰc thđêng thục: NhỰc sỵ Hoộng Viỷt vộ bội hịtNhỰc rõng

(12)

Nh¹c rõng

Nh¹c vµ lêi :Hoµng ViÖt

(13)

cẹu hái vộ bội tẺp 1. ấn tẺp bội hịt Mịi trđêng mạn yếuvộ TậN sè 1.

2. Em hy phịt biÓu cờm nghỵ sau khi nghe bội hịtNhỰc rõng.

(14)

Bội

_{Hảc hịt :}

BộiLÝ cẹy ệa NhỰc lÝ :

-Nèt trưn -Nhỡp -Nhỡp lÊy ệộ TẺp ệảc nhỰc :

TậN sè 2, sè 3 ằm nhỰc thđêng thục :

Sể lđĩc vÒ mét vội nhỰc cô phđểng Tẹy

2

₄

4

LÝ cẹy ệa

Dẹn ca quan hả Bớc Ninh

Tiạt 4

-Hảc hịt: BộiLÝ cẹy ệa -Bội ệảc thếm: Héi Lim

(15)

Bớc Ninh lộ mét tửnh ẻ phÝa Bớc, giịp vắi Thự ệề Hộ Néi. Vỉng Kinh Bớc xđa cã truyÒn thèng hịt quan hả tõ lẹu ệêi. Nhọng lộn ệiỷu quan hả duyến dịng, trọ

từnh, cã phong cịch riếng biỷt, tỰo nến mét miÒn dẹn ca nữi tiạng ẻ nđắc ta. NhiÒu bội dẹn ca quan hả ệ ệđĩc phữ biạn réng ri nhđ :Hoa thểm bđắm lđĩn, Ngđêi ẻ

ệõng vÒ, Trèng cểm, Ba mđểi sịu thụ chim, TrÌo lến trịi nói thiến thai, Cưn duyến, Qua cẵu giã bay, Thoờ nẫi nhắ mong ...

Dẹn ca quan hả Bớc Ninh cã hộng trẽm bội khịc nhau. LÝ cẹy ệalộ mét trong nhọng bội dẹn ca quan hả quen thuéc.

ỘTrÌo lến quịn dèc Ngăi gèc cẹy ệa Cho ệềi mừnh gẳp Xem héi ệếm rỪm...Ợ.

Tõ lêi thể trến, ềng cha ta ệ sịng tịc thộnh mét bội ca hoộn chửnh vộ cưn lđu truyÒn ệạn ngộy nay. Vắi chÊt nhỰc vui tđểi, dÝ dám, mÒm mỰi, bội hịt gĩi nến khềng khÝ cựa ngộy héi quan hả.

1. Hảc thuéc bộiLÝ cẹy ệa. Chó ý hịt ệóng nhọng tiạng cã dÊu luyạn.

2. KÓ tến mét vội bội dẹn ca quan hả Bớc Ninh mộ em biạt.

(16)

Vỉng Kinh Bớc xđa cã ệạn 49 lộng hịt quan hả. Héi Lim chÝnh lộ héi Chỉa lộng Lim ệđĩc tữ chục trến ệăi Lim ẻ x Néi Duỷ, huyỷn Tiến Du, tửnh Bớc Ninh.

HỪng nẽm, cụ ệạn ngộy 13 thịng Giếng ẹm lỡch, cịc ỘbỰnỢ quan hả lộng Lim lỰi mêi cịc

ỘbỰnỢ quan hả kạt nghỵa vắi mừnh tõ lộng Bỡu vộ Tam Sển sang lộng Lim hịt vắi nhau. Sau khi chự, khịch vộo Chỉa Lim lÔ PhẺt, chự ệãn khịch vÒ nhộ tiạp ệi vộ mẻ canh hịt. Trến ệăi Lim, cịc bỰn quan hả vÉn tiạp tôc ca hịt.

Quan hả lộ lèi hịt ệèi ệịp nam nọ ệỰt trừnh

ệé cao vÒ ẹm nhỰc. Vộo ệẵu canh hịt, cịc ỘliÒn anhỢ, ỘliÒn chỡỢ hịt cịc giảng ỘlÒ lèiỢ sau chuyÓn sang cịc giảng ỘvẳtỢ vộ cuèi cỉng lộ cịc giảng Ộgi bỰnỢ ệÓ chia tay.

Cho ệạn nay, ngđêi ta ệ sđu tẵm ệđĩc trến 200 lộn ệiỷu quan hả. Mét vỉng dẹn ca giộu lộn

ệiỷu nhđ quan hả Bớc Ninh thừ ngay cờ trến thạ giắi còng hiạm thÊy.

héi lim

(17)

NhỰc lÝ : Nhỡp

1. Nhỡp

Nhỡp cưn cã kÝ hiỷu lộ nhỡp C, mẫi nhỡp cã 4 phịch, mẫi phịch bỪng mét nèt ệen.

Phịch thụ nhÊt lộ phịch mỰnh, phịch thụ hai lộ phịch nhứ, phịch thụ ba lộ phịch mỰnh võa, phịch thụ tđ lộ phịch nhứ.

Nèt trưn ( ) cã trđêng ệé bỪng 4 nèt ệen.

VÝ dô nhỡp :

2. Cịch ệịnh nhỡp

Nhỡp ệđĩc thÓ hiỷn bỪng ệéng tịc tay phời theo hừnh vỳ nhđ sau :

3.ụng dông nhỡp

Nhỡp thđêng ệđĩc dỉng trong cịc hộnh khóc, cịc bội hịt trang nghiếm hoẳc bội hịt trọ từnh.

44 44

44

44 44

44

4 4

4

1 2 3

Tiạt 5

-ấn tẺp bội hịt:LÝ cẹy ệa -NhỰc lÝ: Nhỡp

-TẺp ệảc nhỰc: TậN sè 2 44

(18)

1. Từm mét vội bội hịt thiạu nhi viạt ẻ nhỡp . 2. TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 2 vộ kạt hĩp ệịnh nhỡp .

- VÒ cao ệé : cã cịc nèt Son - La - Si - ậề - Rế - Mi.

- VÒ trđêng ệé : cã cịc nèt ệen, nèt trớng, nèt trưn ; cờ bội ệđĩc xẹy dùng trến mét ẹm hừnh tiạt tÊu :

- Sỏ dông dÊu nhớc lỰi :

44 44

TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 2

ịnh trẽng

NhỰc Phịp

Lêi Viỷt :Lế Minh Chẹu

(19)

NhỰc lÝ : Nhỡp lÊy ệộ

TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 3

Quan sịt vÝ dô trến, ta thÊy nhỡp ệẵu tiến khềng ệự 4 phịch, chử cã mét phịch nhứ cuèi cỉng cựa nhỡp lộ nèt Son ệen. ậẹy lộ mét nhỡp thiạu, cưn gải lộnhỡp lÊy

ệộ. Cã nhiÒu dỰng nhỡp lÊy ệộ, sau ệẹy lộ mét vÝ dô :

Lến ệộng

_(TrÝch)

Khẽn quộng thớm mEi vai em

_(TrÝch)

ậÊt nđắc tđểi ệứp sao

NhỰc Ma-lai-xi-a

Lêi Viỷt :Vò Trảng Tđêng NhỰc :lđu họu phđắc

NhỰc :ngề ngảc bịu

Tiạt 6 -NhỰc lÝ: Nhỡp lÊy ệộ

-TẺp ệảc nhỰc: TậN sè 3

-ằm nhỰc thđêng thục: Sể lđĩc vÒ mét vội nhỰc cô phđểng Tẹy

(20)

- VÒ cao ệé : dỉng ệự 7 ẹm ậề - Rế - Mi - Pha - Son - La - Si.

- VÒ trđêng ệé : cã cịc hừnh nèt ệen, mãc ệển, trớng cã chÊm dềi, ệen cã chÊm dềi, lẳng ệen.

- Cã ệờo phịch : - Cã khung thay ệữi :

- ằm hừnh tiạt tÊu chự yạu lộ :

ằm nhỰc thđêng thục

sể lđĩc vÒ mét vội nhỰc cô phđểng tẹy

NhiÒu nhỰc cô phđểng Tẹy du nhẺp vộo nđắc ta ệ tõ lẹu. Phữ biạn hển cờ lộ cịc loỰi ệộn nhđ : pi-a-nề, vi-ề-lềng, ghi-ta, ớc-coãc-ệế-ềng ...

1. ậộn pi-a-nề

ậộn pi-a-nề cưn gải lộ dđểng cẵm, nã thuéc loỰi ệộn phÝm. Pi-a-nề dỉng

ệÓ ệéc tÊu, hoộ tÊu, ệỷm cho cịc nhỰc cô khịc hoẳc ệỷm cho hịt.

2. ậộn vi-ề-lềng

ậộn vi-ề-lềng cưn gải lộ vỵ cẵm, cã 4 dẹy, dỉng cung kĐo trến dẹy ệộn. ậộn cã hừnh dịng gièng vi-ề-lềng nhđng cã kÝch cì lắn hển nhiÒu, ẹm thanh trẵm, Êm hển vi-ề-lềng - ệã lộ ệộn vi-ề-lềng xen, cưn gải lộ xen-lề. Hai cẹy ệộn nộy cã thÓ ệéc tÊu hoẳc hoộ tÊu trong dộn nhỰc.

3. ậộn ghi-ta

- ậộn ghi-ta cã nguăn gèc tõ Tẹy Ban Nha, cã 6 dẹy, dỉng ngãn tay gÈy hoẳc miạng gÈy. ậộn cã thÓ ệéc tÊu, ệỷm cho cịc nhỰc cô khịc hoẳc ệỷm cho hịt.

- Ghi-ta cã 2 loỰi lộ ghi-ta gẫ vộ ghi-ta ệiỷn.

4. ậộn ớc-coãc-ệế-ềng

ậộn ớc-coãc-ệế-ềng cưn gải lộ phong cẵm. ậộn nộy dỉng hép giã ệÓ ệiÒu khiÓn tiạng ệộn. Bộn phÝm cựa ớc-coãc-ệế-ềng gièng nhđ ệộn pi-a-nề nhđng sè lđĩng phÝm Ýt hển. ậộn dỉng ệÓ ệéc tÊu hoẳc

ệỷm cho hịt. ậộn ớc-coãc-ệế-ềng rÊt tiỷn

(21)

1. Tập đọc TĐN số 3 và kết hợp đánh nhịp . 2. Tìm nhịp lấy đà trong một số bài hát mà em biết.

câu hỏi và bài tập 44

Đàn ghi-ta Đàn vi-ô-lông

Đàn xen-lô

Đàn pi-a-nô

(22)

1. ấn tẺp hai bội hịt -Mịi trđêng mạn yếu - LÝ cẹy ệa

3. ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc

✽Ghi nhắ cịch thÓ hiỷn

ấn TậN sè 1, 2, 3 2. ấn tẺp NhỰc lÝ

- Nhỡp vộ cịch ệịnh nhỡp - Nhỡp lÊy ệộ

- So sịnh nhỡp vắi nhỡp vộ nhỡp

a) Hừnh tiạt tÊu cựa TậN sè 1 :

b) Hừnh tiạt tÊu cựa TậN sè 2 :

c) Hừnh tiạt tÊu cựa TậN sè 3 : d) Cao ệé

TẺp ệảc cịc vÝ dô dđắi ệẹy : 44

44 3

4 2

4 Tiạt 7

ấn tẺp vộ kiÓm tra

(23)

Bội

_{Hảc hịt :}

BộiChóng em cẵn hoộ bừnh TẺp ệảc nhỰc :

TậN sè 4

ằm nhỰc thđêng thục :

NhỰc sỵ ậẫ NhuẺn vộ bội hịtHộnh quẹn xa

3

NhỰc vộ lêi :Hoộng Long Hoộng Lẹn

Tiạt 8

Chóng em cẵn hoộ bừnh

Hảc hịt :BộiChóng em cẵn hoộ bừnh

(24)

NhỰc sỵ Hoộng Long vộ ngđêi em sinh ệềi lộ nhỰc sỵ Hoộng Lẹn ệ viạt nhiÒu ca khóc cho tuữi thể. Nhọng bội hịt cựa Hoộng Long - Hoộng Lẹn ệ ệđĩc cịc em ệãn nhẺn vộ yếu thÝch nhđ :Em ệi thẽm miÒn Nam,Bịc Hă - Ngđêi cho em tÊt cờ, Tõ rõng xanh chịu vÒ thẽm Lẽng Bịc, Nhọng bềng hoa - nhọng bội ca,

ậi hảc vÒ ...

Hđẻng ụng phong trộo thiạu nhi quèc tạNgản cê hoộ bừnhnẽm 1985, hai tịc giờ ệ viạt bội hịtChóng em cẵn hoộ bừnhệÓ nãi lến đắc vảng cựa tuữi thể mong muèn cuéc sèng yến vui ệẵy từnh thẹn ịi.

Bội hịt mang tÝnh chÊt hộnh khóc vắi giai ệiỷu vui tđểi, trong sịng, phỉ hĩp vắi hịt tẺp thÓ.

1. Hảc thuéc bộiChóng em cẵn hoộ bừnh, võa hịt võa ệịnh nhỡp .

2. KÓ tến mét vội bội hịt cựa hai nhỰc sỵ Hoộng Long vộ Hoộng Lẹn mộ em biạt.

24

(25)

✽NhẺn xĐt TậN sè 4 : - Nhỡp ệẵu tiến lộ nhỡp lÊy ệộ.

- VÒ cao ệé : cã cịc nèt Mi - Pha - Son - La - Si - ậề.

- VÒ trđêng ệé : cã nèt trớng, nèt ệen, nèt ệen chÊm dềi vộ mãc ệển.

TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 4

1. Hịt vộ kạt hĩp mét vội ệéng tịc phô hoỰ cho bộiChóng em cẵn hoộ bừnh.

2. ậảc bội TậN sè 4, kạt hĩp vắi ệịnh nhỡp.

Mỉa xuẹn vÒ

NhỰc vộ lêi :Phan Trẵn Bờng

Tiạt 9

-ấn tẺp bội hịt:Chóng em cẵn hoộ bừnh -TẺp ệảc nhỰc: TậN sè 4

-Bội ệảc thếm: Héi xuẹn ỘSớc bỉaỢ

(26)

Héi xuẹn ỘSớc bỉaỢ

Vộo dỡp Tạt vộ ệẵu xuẹn, ệăng bộo Mđêng thđêng tữ chục héi xuẹn ỘSớc bỉaỢ

(tiạng Mđêng lộ ỘXĐc bỉaỢ). ậẹy lộ mét hừnh thục chóc tông, cẵu mong ệđĩc mỉa, mong cuéc sèng bừnh yến cho con ngđêi ...

ẻ mét vội vỉng ngđêi Kinh còng cã chểi héi ỘSớc bỉaỢ (nhđ Bạn Tre, Quờng Ngi, Quờng Bừnh) nhđng kiÓu cịch khềng gièng ngđêi Mđêng.

ỘXĐc bỉaỢ Mđêng do phđêng bỉa tiạn hộnh. Theo quy ệỡnh tõ xđa, phđêng bỉa găm cã mét ềng Trỉm giái hịt vộ 12 cề gịi mang 12 cịi chiếng cã nóm, 2 ngđêi khiếng 2 cịi thóng ệùng gỰo tẳng phÈm. Tõ măng 2 Tạt, phđêng bỉa bớt ệẵu ỘXĐc bỉaỢ ẻ lộng mừnh trđắc, lẵn lđĩt tõng nhộ, răi ệi ỘXĐc bỉaỢ tiạp cịc lộng khịc.

Khi ệi ệđêng, phđêng bỉa ệịnh bội chiếng Ộậi ệđêngỢ. ậạn mẫi nhộ hả ệịnh bội chiếng ỘXin mẻ cữngỢ. Sau khi ệđĩc vộo nhộ, ềng Trỉm hịt vộ dộn căng chiếng

ệịnh bội ỘMẻ nđắcỢ ca tông sù phăn vinh cựa gia chự. Sau khi chự nhộ tẳng gỰo, phđêng bỉa trẻ ra, võa ệi võa ệịnh chiếng vộ ệi sang nhộ khịc. Nạu chự nhộ mêi hịt thừ hịt ệèi ệịp (hịt thđêng) sau ệã phđêng ệđĩc mêi hịt cã khi thẹu ệếm chđa xong. Chđểng trừnh ẹm nhỰc cựa ỘXĐc bỉaỢ cã 12 bội chiếng vộ 12 bội hịt chia thộnh tõng cẳp, mẫi cẳp mét bội chiếng - mét bội hịt, ụng vắi mét thịng trong nẽm. Ngộy nay ẻ cịc vỉng dẹn téc Mđêng vÉn cưn chểi ỘXĐc bỉaỢ nhđng khềng theo ệẵy ệự lỷ chểi nhđ ngộy xđa.

(27)

ằm nhỰc thđêng thục

NhỰc sỵ ậẫ NhuẺn vộ bội hịt Hộnh quẹn xa

1. NhỰc sỵ ậẫ NhuẺn (1922 - 1991)

NhỰc sỵ ậẫ NhuẺn sinh tỰi Hời Dđểng nhđng lắn lến ẻ thộnh phè Hời Phưng. ấng tham gia cịch mỰng tõ khi cưn trĨ vộ ệ cã rÊt nhiÒu ệãng gãp cho nÒn ẹm nhỰc Viỷt Nam hiỷn ệỰi. NhỰc sỵ lộ tịc giờ cựa nhọng bội hịt nữi tiạng nhđ : Nhắ chiạn khu, ịo mỉa ệềng, Du kÝch ca, Du kÝch sềng Thao, Chiạn thớng ậiỷn Biến, Vui mẻ ệđêng, Viỷt Nam quế hđểng tềi... vộ nhiÒu thÓ loỰi ẹm nhỰc khịc. NhỰc kỡchCề

Sao cựa ậẫ NhuẺn lộ vẻ nhỰc kỡch ệẵu tiến cựa nÒn ẹm nhỰc Viỷt Nam hiỷn ệỰi. ấng ệ ệđĩc Nhộ nđắc truy tẳng Giời thđẻng Hă ChÝ Minh vÒ Vẽn hảc - Nghỷ thuẺt.

2. Bội hịtHộnh quẹn xa

NhỰc sỵ ậẫ NhuẺn ệ tham gia chiạn dỡch ậiỷn Biến Phự lỡch sỏ (1954). ấng kÓ chuyỷn sịng tịc bội hịtHộnh quẹn xanhđ sau :

ỘThu - ậềng nẽm 1953, tỰi ậỰi Tõ - Thịi Nguyến, tềi cỉng ệển vỡ cựa mừnh lộ ậỰi ệoộn 308 vđĩt ệÌo Khạ qua sềng Hăng ệÓ chuÈn bỡ mẻ chiạn dỡch ậiỷn Biến Phự. Cịn bé phữ biạn môc tiếu hộnh quẹn cho bé ệéi xong thừ nhiÒu ngđêi thớc mớc : Trến bờn ệă nđắc ta lộm gừ cã ệỡa danh Trẵn ậừnh ? (ậã lộ tến gải bÝ mẺt ệÓ chử ậiỷn Biến Phự). Bộn ci mét lóc, sau ệã cã mét giảng cÊt cao :

ỘThềi, dứp thớc mớc nhĐ ! Tuyỷt ệèi tin tđẻng ẻ trến. ậêi chóng ta ệẹu cã giẳc lộ ta cụ ệiỢ. Nghe thÊy cẹu nãi Êy, nhđ mét tia chắp loĐ lến trong ệẵu, mét ý tụ hay quị cã thÓ lộm bội hịt, tềi véi chĐp vộo sữ tay ...

ậđêng hộnh quẹn trong mộn sđểng ệôc, rõng nói ệiỷp trỉng, nhọng ẹm ệiỷu mang theo lêi ca vang lến trong ãc tềi :

Hộnh quẹn xa dÉu qua nhiÒu gian khữ, vai vịc nẳng ta ệw ệữ mă hềi.

Tềi võa ệi võa suy nghỵ bè côc bội hịt : sỳ lộ mét ệoỰn nhỰc, ẹm hđẻng dẹn téc vộ toộn bé cÊu tróc gản gộng, chẳt chỳ. Tiạp ệã lộ cẹu hịt :

Mớt ta sịng, chÝ cẽm thỉ bờo vỷ ệăng quế ta tiạn bđắc. ậêi chóng ta ệẹu cã giẳc lộ ta cụ ệi.

Tiạt 10

-ấn tẺp bội hịt: Chóng em cẵn hoộ bừnh -ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc: TậN sè 4

-ằm nhỰc thđêng thục: NhỰc sỵ ậẫ NhuẺn vộ bội hịt Hộnh quẹn xa

(28)

1. Hy kÓ tến mét sè bội hịt cựa nhỰc sỵ ậẫ NhuẺn mộ em biạt.cẹu hái vộ bội tẺp Thạ lộ ệ hoộn chửnh

nhỰc ệiỷu cựa bội ca. Qua Nộ Sờn, ệoộn quẹn ệi vÒ hđắng Sển La. Trong ịnh trẽng mê, nhọng ý nghỵ mắi nờy nẻ trến suèt chẳng ệđêng hộnh quẹn vộ tềi ệ viạt tiạp lêi thụ hai : Bản xẹm lẽng (kia) nã gẹy nhiÒu ệau khữ

Kừa ệăng bộo ệang mớt ệá chê ta ...

Bội hịt kạt thóc trong niÒm tin cuéc khịng chiạn thẵn thịnh chèng thùc dẹn Phịp cựa nhẹn dẹn ta nhÊt ệỡnh thớng lĩi.Ợ

Khóc quẹn hộnh cựa ngđêi chiạn sỵ ậiỷn Biến nẽm xđa vÉn tiạp tôc ẹm vang trến suèt chiÒu dội chẳng ệđêng chèng Mỵ cụu nđắc cựa dẹn téc ta.

TheoTỰp chÝ ằm nhỰc

Hộnh quẹn xa

NhỰc vộ lêi :ậẫ

(29)

Khóc hịt chim sển ca

NhỰc vộ lêi :ậẫ Hoộ an

Bội

_{Hảc hịt}_:

BộiKhóc hịt chim sển ca NhỰc lÝ:

- Cung vộ nỏa cung - DÊu hoị

TẺp ệảc nhỰc: TậN sè 5

ằm nhỰc thđêng thục:

Giắi thiỷu nhỰc sỵ BĐt-tề-ven

4

Tiạt 11

Hảc hịt :Bội Khóc hịt chim sển ca

(30)

Sển ca ệđĩc gải lộ Ộdanh caỢ cựa cịc loội chim. Tõ tiạng hãt tuyỷt vêi cựa chim sển ca, tịc giờ ậẫ Hoộ An ệ khĐo liến hỷ

ệạn nhọng bỰn nhá cã giảng hịt nhđ sển ca, cã thÓ Ộgải ịnh trẽng vộng, gải nớng xuẹn sang bỪng tiạng hịt mế say tuữi thểỢ.

Tịc giờ mong cho tiạng hịt cựa cịc em vang khớp mải nểi ệÓ mải ngđêi cỉng chung sèng trong từnh thẹn ịi, ệoộn kạt.

Bội hịt chia thộnh 2 ệoỰn :

- ậoỰn mét nĐt nhỰc dỡu dộng tờ tiạng chim sển ca vộ sù liến hỷ giọa tiạng hịt sển ca vắi thiến nhiến, vắi cuéc sèng con ngđêi.

- ậoỰn hai ẹm nhỰc say sđa thớm thiạt hển, nãi vÒ giảng hịt Ộsển caỢ hăn nhiến, trong sịng cựa cịc em nhá vắi đắc mong mét cuéc sèng hoộ bừnh hỰnh phóc cho

1. Hảc thuéc lêi vộ hịt ệóng giai ệiỷu bộiKhóc hịt chim sển ca.

2. Em hy xịc ệỡnh ệoỰn mét vộ ệoỰn hai cựa bội hịt bớt ệẵu tõ chẫ nộo vộ kạt cẹu hái vộ bội tẺp

(31)

NhỰc lÝ

- Cung vộ nỏa cung - DÊu hoị

1. Cung vộ nỏa cung

Cung vộ nỏa cung lộ ệển vỡ dỉng ệÓ chử khoờng cịch vÒ ệé cao giọa 2 ẹm thanh ệi liÒn bẺc. Mét cung bỪng 2 nỏa cung.

VÝ dô :

Trong 7 bẺc ẹm tù nhiến : ậề, Rế, Mi, Pha, Son, La, Si, (ậề) cã nhọng khoờng cịch mét cung vộ nỏa cung nhđ sau :

ậề - Rế : 1 cung Rế - Mi : 1 cung Mi - Pha : cung Pha - Son : 1 cung Son - La : 1 cung La - Si : 1 cung Si - ậề : cung

Ghi mét cung vộ nỏa cung trến khuềng nhỰc thđêng dỉng kÝ hiỷu :

1 cung : nỏa cung :

12

Tiạt 12

-ấn tẺp bội hịt:Khóc hịt chim sển ca -NhỰc lÝ: - Cung vộ nỏa cung

- DÊu hoị

(32)

2. DÊu hoị

a)DÊu hoịlộ kÝ hiỷu dỉng ệÓ thay ệữi ệé cao cựa cịc nèt nhỰc. Cã 3 loỰi dÊu hoị thđêng dỉng lộ : dÊu thẽng ( ), dÊu giịng ( ), dÊu bừnh ( ). DÊu thẽng cã tịc dông nẹng cao nèt nhỰc lến nỏa cung. DÊu giịng hỰ thÊp nèt nhỰc xuèng nỏa cung. DÊu bừnh chử sù huũ bá hiỷu lùc cựa dÊu thẽng hoẳc dÊu giịng. DÊu hoị

ệẳt sau khoị nhỰc hoẳc ệẳt trđắc nèt nhỰc.

b)DÊu hoị suètệẳt ẻ ệẵu khuềng nhỰc (sau khoị nhỰc) gải lộ hoị biÓu. Cịc dÊu hoị tronghoị biÓuệđĩc ghi cỉng mét loỰi, nã cã hiỷu lùc vắi tÊt cờ cịc nèt cỉng tến trong bờn nhỰc. Trến hoị biÓu cã thÓ cã tõ 1 ệạn 7 dÊu hoị.

VÝ dô :

c)DÊu hoị bÊt thđêngệẳt ẻ trđắc nèt nhỰc chử cã ờnh hđẻng tắi nèt nhỰc cỉng tến ệụng sau nã trong phỰm vi mét nhỡp.

VÝ dô :

Nèt Son ẻ nhỡp thụ ba trẻ lỰi nèt Son bừnh.

d) Quan sịt cịc nèt nhỰc cịch nhau mét cung vộ nỏa cung trến ệộn phÝm :

1. Từm khoờng cịch nỏa cung vộ mét cung trong 2 nhỡp ệẵu cựa bội hịtKhóc hịt chim sển ca.

(33)

TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 5

✽NhẺn xĐt TậN sè 5 : - VÒ cao ệé : cã dỉng nèt Pha ẻ dưng 5. Nèt Pha ẻ khe 1 cã dÊu thẽng ệụng trđắc (ệã lộ nèt ỘPha thẽngỢ cao hển nỏa cung so vắi nèt Pha). ậẹy lộ dÊu hoị bÊt thđêng.

- VÒ trđêng ệé : cã nèt ệen vộ nèt trớng.

- Bội nhỰc dỉng nhỡp . Nhỡp ệẵu tiến lộ nhỡp lÊy ệộ.

44

Em lộ bềng hăng nhá

(TrÝch)

NhỰc vộ lêi :Trỡnh Cềng Sển

Tiạt 13

-ấn tẺp bội hịt:Khóc hịt chim sển ca -TẺp ệảc nhỰc: TậN sè 5

-ằm nhỰc thđêng thục: Giắi thiỷu nhỰc sỵ BĐt-tề-ven

(34)

ằm nhỰc thđêng thục

giắi thiỷu NhỰc sỵ BĐt-tề-ven

B

Buuéécc ttooộộnn tthhạạ ggiiắắii pphhờờii nnhhớớcc ệệạạnn ttếếnn

Nẽm 1787, lẵn ệẵu tiến BĐt-tề-ven ệạn Viến, thự ệề nđắc ịo. Viỷc chÝnh cựa BĐt-tề-ven lộ ệạn thẽm Mề-da, mét nhỰc sỵ thiến tội. Khi BĐt-tề-ven tắi thừ

ệóng lóc nhộ soỰn nhỰc Mề-da ệang sịng tịc vẻ nhỰc kỡch ậềng Gioẽng.

Bđắc ra mẻ cỏa, Mề-da thÊy mét thanh niến khoĨ mỰnh trỰc 17 tuữi, dịng dÊp hểi thề : vai réng, trịn cao, duy cã ệềi mớt thừ lóc nộo còng nhđ sịng rùc lến.

Chộng thanh niến rôt rÌ nãi :

- Thđa nhỰc sđ, tềi biạt nhỰc sđ rÊt bẺn nhđng quờ thùc tềi võa tõ Bon tắi ệẹy, rÊt mong ệđĩc nhỰc sđ chử bờo cho.

Tõ ngộy nữi tiạng, Mề-da rÊt sĩ nhọng vỡ khịch tù nhẺn lộ Ộthẵn ệăngỢ ệạn xin

ệđĩc dỰy bờo. Hển ai hạt, Mề-da hiÓu rÊt râ nghỷ thuẺt ệẹu phời lộ con ệđêng ệẵy hoa hăng. Trong lỵnh vùc nghỷ thuẺt, ệịnh giị sai vÒ mét con ngđêi chÝnh lộ lộm khữ con ngđêi ệã suèt ệêi.

Mề-da chử vộo cẹy ệộn pi-a-nề, bờo :

Lót-vÝch van BĐt-tề-ven (1770 -1827) lộ nhỰc sỵ thiến tội ngđêi ậục, sinh ẻ thộnh phè Bon, tịc giờ cựa nhọng tịc phÈm ẹm nhỰc nữi tiạng : 9 bờn giao hđẻng, 32 bờn xề-nịt cho ệộn pi-a-nề

vộ rÊt nhiÒu tịc phÈm xuÊt sớc khịc ...

Trong cuéc ệêi, ềng gẳp nhiÒu khã khẽn,

ệau khữ vộ mớc bỷnh ệiạc. Tuy vẺy, ềng vÉn sịng tịc ệÒu ệẳn vộ cộng lắn tuữi ềng cộng sịng tịc nhọng tịc phÈm ẹm nhỰc cã giị

trỡ hển, hoộn hờo hển. Giao hđẻng sè 3, sè 5, sè 6, sè 9 vộ xề-nịt sè 8, sè 14, sè 23 lộ nhọng bờn nhỰc rÊt quen biạt vắi cềng chóng yếu ẹm

(35)

BĐt-tề-ven ngăi xuèng ghạ, khỳ ệẳt hai bộn tay to lến mẳt ệộn, nhọng ệẵu ngãn tay lđắt nhứ trến nhọng phÝm ệộn.

Tiạng nhỰc mẻ ệẵu gĩi cho Mề-da mét bờn xề-nịt khị quen thuéc, ệưi hái rÊt nhiÒu kỵ xờo phục tỰp. Vắi phong cịch mỰnh mỳ, phãng khoịng, chộng thanh niến nộy ệ ệỰt tắi trừnh ệé kỵ thuẺt ệiếu luyỷn.

ậđa mớt nhừn Mề-da, BĐt-tề-ven cụ tđẻng nhỰc sđ bỡ cuèn hót vộo bội biÓu diÔn

ỘtựỢ cựa mừnh. Nộo ngê, anh rÊt ngỰc nhiến khi thÊy nhỰc sỵ bẺc thẵy tá vĨ lể lộ dẵn.

Tiạng nhỰc võa dụt, Mề-da gẺt gỉ bờo BĐt-tề-ven :

- Khị ệÊy ! Cã nhỰc cờm vộ kỵ thuẺt tèt. Cụ khữ luyỷn ệi, anh sỳ trẻ thộnh mét nhỰc sđ giái.

ỘNhỰc sđ giáiỢ ? BĐt-tề-ven khềng muèn ệi theo con ệđêng ệã. ậiÒu chộng mể

đắc chÝnh lộ muèn ệÓ lỰi cho ệêi nhọng bờn nhỰc bÊt hự ! Chộng cè nĐn hăi hép, mỰnh dỰn nãi :

- Thđa nhỰc sđ, tềi rÊt muèn tẺp sịng tịc. Xin ngội hy ra cho tềi mét chự ệÒ, tềi sỳ cè gớng sịng tịc tuú hụng ệÓ ngội dỰy bờo cho.

Mề-da nhừn chộng trai, suy nghỵ mét lịt, răi bđắc tắi bến cẹy ệộn, mđêi ngãn tay lóc nhanh, lóc chẺm nhÊn trến phÝm ệộn dùng thộnh mét chự ệÒ ẹm nhỰc.

ấng ệđa mớt nhừn vỡ khịch trĨ nhđ cã ý bờo : ỘChự ệÒ ệÊy ! Anh bỰn hy thỏ tỰo nến mét bờn nhỰc xem sao !Ợ

Vội giẹy yến lẳng thoịng qua, BĐt-tề-ven khềng hÒ lóng tóng. Dđắi nhọng ngãn tay mÒm mỰi, nhọng ẹm thanh ếm dỡu lan ra, cã lóc nhỡp nhộng thịnh thãt, cã lóc sềi ệéng mnh liỷt khiạn Mề-da phời ềm ệẵu, nhẽn trịn vừ tẹm hăn bỡ dưng nhỰc cuèn hót mẫi lóc mét thếm mỰnh mỳ.

- Hy dõng lỰi ! - Mề-da giể tay ra hiỷu.

ậđĩc nghe ệóng nhọng tiạng nhỰc bẺt ra tõ trịi tim ệẵy hÊp dÉn vộ kừ diỷu cựa BĐt-tề-ven, Mề-da xóc ệéng hái :

- Tến anh lộ gừ ?

- Thđa, tềi lộ Lót-vÝch van BĐt-tề-ven Ự !

Mề-da tiạn lỰi gẵn, ệẳt hai bộn tay cưn run rÈy vừ cờm xóc mỰnh lến vai chộng trai trĨ vộ nãi khỳ nhđ thẵm thừ nhđng khỬng ệỡnh :

- Răi ệẹy anh bỰn sỳ buéc toộn thạ giắi phời nhớc ệạn tến mừnh !

Chộng trai trĨ thộnh Bon cờm thÊy choịng vịng xóc ệéng khi nghe nhọng lêi nãi nhđ vẺy tõ mét Mề-da thiến tội.

Theo sịch Cuéc sèng vộ sù nghiỷp- NXB Kim ậăng

(36)

Bội ca hoộ bừnh

(TrÝch ệoỰn hĩp xđắng trong Giao hđẻng sè 9)

NhỰc : BĐt-tề-ven Pháng dỡch lêi : Lý Trảng

1. Em kÓ ệềi ệiÒu vÒ nhỰc sỵ vỵ ệỰi ngđêi ậục BĐt-tề-ven.

(37)

1. ấn tẺp hai bội hịt - Chóng em cẵn hoộ bừnh - Khóc hịt chim sển ca

3. ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc

✽ Ghi nhắ cịch thÓ hiỷn - TậN sè 4, 5

2. ấn tẺp NhỰc lÝ - Cung vộ nỏa cung - DÊu hoị

a) Hừnh tiạt tÊu cựa TậN sè 4 : b) Hừnh tiạt tÊu cựa TậN sè 5 : c) Cao ệé

TẺp ệảc cịc vÝ dô dđắi ệẹy :

Tiạt 14

ấn tẺp

1. ấn tẺp bèn bội hịt

- Mịi trđêng mạn yếu - Chóng em cẵn hoộ bừnh

- LÝ cẹy ệa - Khóc hịt chim sển ca

2. ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc TậN sè 1, 2, 3, 4, 5 3. ằm nhỰc thđêng thục

Từm hiÓu vÒ cịc nhỰc sỵ Hoộng Viỷt, ậẫ NhuẺn, BĐt-tề-ven vộ cịc tịc phÈm

ệđĩc giắi thiỷu trong sịch giịo khoa.

Tiạt 15 - 16 - 17 - 18

ền tẺp vộ kiÓm tra hảc kừ I

(38)

Bội

_{Hảc hịt :}

Bộiậi cớt lóa NhỰc lÝ :

- Sể lđĩc vÒ qung

- TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 6 ằm nhỰc thđêng thục :

Mét sè thÓ loỰi bội hịt

5

ậi cớt lóa

Dẹn ca Hrế (Tẹy Nguyến) Sđu tẵm : Lế Toộn Hỉng

ậẳt lêi mắi : Lế Minh Chẹu

Tiạt 19

- Hảc hịt : Bội ậi cớt lóa - NhỰc lÝ : Sể lđĩc vÒ qung

(39)

MiÒn ệÊt cao nguyến mộu mì ẻ Tẹy Nam Trung Bé nđắc ta găm cã cịc tửnh Gia Lai, Kon Tum, ậớc Lớc, ậớc Nềng, Lẹm ậăng ệđĩc gải chung lộ Tẹy Nguyến.

Rõng nói Tẹy Nguyến bao la lộ nểi sinh sèng cựa cịc dẹn téc Ýt ngđêi nhđ Ba-na, Gia-rai, ặ-ệế, Xể-ệẽng, Hrế, Cể-ho vộ nhiÒu téc ngđêi bờn ệỡa khịc. Ngđêi dẹn Tẹy Nguyến yếu quế hđểng ệÊt nđắc, yếu tù do chÝnh nghỵa. Hả ệ vẺt lén vắi thiến nhiến, thó dọ ệÓ bờo vỷ nđểng ngề, rÉy lóa, chiạn thớng giẳc ngoỰi xẹm, giọ

cho buền lộng ệđĩc yến vui. Ngđêi Tẹy Nguyến yếu thÝch ca hịt, nhờy móa. Mẫi dẹn téc ẻ ệẹy ệÒu cã nÒn ca nhỰc phong phó vắi nhọng ẹm ệiỷu vộ tiạt tÊu ệéc

ệịo, ệẺm ệộ bờn sớc cựa dẹn téc mừnh.

ậi cớt lóalộ mét trong nhọng bội dẹn ca cựa dẹn téc Hrế ệ trẻ nến quen thuéc vắi nhẹn dẹn ta. Bội hịt ngớn gản, mỰch lỰc cã tÝnh chÊt hăn nhiến, lỰc quan,

(40)

NhỰc lÝ

Sể lđĩc vÒ QuUng

1. ậỡnh nghỵa

- Qung lộ khoờng cịch vÒ cao ệé giọa 2 ẹm, vang lến lẵn lđĩt hoẳc cỉng mét lóc.

- Qung cã 2 ẹm, vang lến lẵn lđĩt gải lộ qung giai ệiỷu.

- Qung cã 2 ẹm, vang lến cỉng mét lóc gải lộ qung hoộ ẹm.

2. Gải tến quNng

- Qung 1 : găm 2 nèt cỉng tến, cỉng cao ệé.

VÝ dô :

- Qung 2 : găm 2 nèt ệi liÒn bẺc.

VÝ dô :

- Qung 3 : găm 2 nèt cịch nhau mét bẺc ẹm.

VÝ dô :

(41)

Tđểng tù nhđ vẺy, lẵn lđĩt cã cịc qung 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, ...

1. TẺp hịt bội ậi cớt lóavộ chó ý hịt ệóng nhọng tiạng cã luyạn trong bội.

2. Gải tến cịc qung sau ệẹy :

(42)

✽ NhẺn xĐt TậN sè 6 :

- VÒ cao ệé : dỉng cịc nèt trong thang 5 ẹm : La - ậề - Rế - Mi - Son (La).

ằm chự cựa bội hịt lộ nèt La.

- VÒ trđêng ệé : cã mét hừnh tiạt tÊu cẵn chó ý ẻ nhỡp thụ 15, 16.

- ậđêng nĐt giai ệiỷu nhứ nhộng, mÒm mỰi.

1. Hảc thuéc bội ậi cớt lóa. Từm mét sè bội dẹn ca cựa cịc dẹn téc Tẹy Nguyến.

TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 6

Xuẹn vÒ trến bờn

(TrÝch) NhỰc vộ lêi : NguyÔn Tội Tuỷ

Tiạt 20

- ấn tẺp bội hịt : ậi cớt lóa - TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 6

(43)

ằm nhỰc thđêng thục Mét sè thÓ loỰi bội hịt

ậÓ phẹn chia thÓ loỰi bội hịt (hoẳc thÓ loỰi ẹm nhỰc), ngđêi ta cẽn cụ vộo néi dung ẹm nhỰc hoẳc hừnh thục trừnh diÔn, cã khi lỰi cẽn cụ vộo mềi trđêng vộ hoộn cờnh sỏ dông. Dđắi ệẹy lộ mét sè thÓ loỰi bội hịt :

1. Hịt ru

Hịt ru lộ nhọng bội ca cã ẹm ệiỷu khoan thai, nhứ nhộng, tiạt tÊu ệung ệđa nhđ

ệÓ ru cho trĨ ngự. Lêi ca trong cịc bội hịt ru thđêng nãi vÒ từnh cờm mứ con ...

VÝ dô :

- Ru con (Dẹn ca Nam Bé)

- Ru em (Dẹn ca Xể-ệẽng, Tẹy Nguyến)

- Lêi ru trến nđểng (NhỰc : Trẵn Hoộn - Thể : NguyÔn Khoa ậiÒm) - Mứ yếu con(NguyÔn Vẽn Tý)

- Ru con mỉa ệềng (ậẳng Họu Phóc) 2. Hộnh khóc

ậã lộ nhọng bội ca cã ẹm ệiỷu khoĨ mỰnh, hỉng trịng, tiạt tÊu phỉ hĩp cho

ệoộn ngđêi ệi ệÒu bđắc. Tịc phÈm ẹm nhỰc cã tÝnh chÊt hộnh khóc thđêng cÊu tróc râ rộng, mỰch lỰc, vuềng vớn. Cịc bội hộnh khóc thđêng ệđĩc dộn nhỰc kÌn diÔn tÊu trong cịc cuéc duyỷt binh, diÔu hộnh ...

VÝ dô :

- Tiạn bđắc dđắi Quẹn kừ(Don Nho)

- Tiạn vÒ Sội Gưn, Lến ệộng (Lđu Họu Phđắc)

- Hộnh khóc ậéi Thiạu niến TiÒn phong Hă ChÝ Minh(Phong Nh) - Nèi vưng tay lắn(Trỡnh Cềng Sển)

Tiạt 21

- ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc: TậN sè 6

- ằm nhỰc thđêng thục: Mét sè thÓ loỰi bội hịt

(44)

3. Bội hịt lao ệéng

Nhỡp ệiỷu nhọng bội hịt nộy thđêng phỉ hĩp vắi cịc ệéng tịc lao ệéng nhđ chÌo thuyÒn, kĐo thuyÒn, kĐo gẫ, leo nói, dỷt vời ...

VÝ dô :

- Hư kĐo thuyÒn trến sềng Von-ga(Dẹn ca Nga)

- Hư hôi, Hư giw gỰo, Hư leo nói, Hư kĐo lđắi(Dẹn ca Trung Bé) - ậộo cềng sù(NguyÔn ậục Toộn)

- Hư kĐo phịo(Hoộng Vẹn) 4. Bội hịt sinh hoỰt, vui chểi

ậẹy lộ loỰi bội cã néi dung vộ giai ệiỷu vui tđểi, cã thÓ hịt trong sinh hoỰt, khi

ệi chểi, cớm trỰi, trong cịc ngộy lÔ héi ...

VÝ dô :

- Bớc kim thang (Dẹn ca Nam Bé) - Tộu em ệi trỰi hÌ(Phong Nh)

- Cịi bèng(NhỰc : Phan Trẵn Bờng - Lêi : Ca dao) - Em vui chểi ngộy hềm nay(PhỰm Tuyến)

5. Bội hịt trọ từnh, từnh ca

Lộ nhọng bội hịt giộu từnh cờm, néi dung thđêng ệÒ cẺp ệạn từnh yếu, ệÊt nđắc, con ngđêi ...

VÝ dô :

- Từnh ca (Hoộng Viỷt) - Bội ca hi vảng(Vẽn Ký) - Chỡ tềi (Trẵn Tiạn)

- Em ểi, Hộ Néi phè (NhỰc : Phó Quang - Thể : Phan Vò) - Viỷt Nam quế hđểng tềi (ậẫ NhuẺn)

- Bôi phÊn(NhỰc : Vò Hoộng - Thể : Lế Vẽn Léc) - Em ệi trong tđểi xanh (Vò Thanh)

- Em ệi giọa biÓn vộng(NhỰc : Bỉi ậừnh Thờo - Thể : NguyÔn Khoa ậẽng) - Khi tãc thẵy bỰc trớng(Trẵn ậục)

(45)

6. Bội hịt nghi lÔ, nghi thục

Nhọng bội hịt ẻ thÓ loỰi nộy cã tÝnh chÊt nghiếm trang, dỉng trong nghi lÔ, chộo cê, mẳc niỷm, cã khi lộ bội hịt riếng cựa mét tữ chục ệoộn thÓ ...

VÝ dô :

- Tiạn quẹn ca(Vẽn Cao) - Hăn tỏ sỵ (Lđu Họu Phđắc)

- Quèc tạ ca (NhỰc : Pi-e ậể-gẹy-te - Thể : ầ-gien Pèt-chi-ế) - ậéi ca(Phong Nh)

Sù ệa dỰng vÒ néi dung, vÒ hừnh thục ẹm nhỰc, vÒ cịc phđểng thục trừnh diÔn tỰo nến rÊt nhiÒu thÓ loỰi lộm cho nghỷ thuẺt ẹm nhỰc phong phó vộ hÊp dÉn.

1. Từm thếm mét sè bội hịt cã tÝnh chÊt khịc nhau vộ xạp vộo 6 thÓ loỰi ệ hảc.

2. ậảc bội TậN sè 6, ghĐp lêi ca vộ tẺp hịt diÔn cờm.

(46)

Khóc ca bèn mỉa

Bội

_{Hảc hịt :}

BộiKhóc ca bèn mỉa TẺp ệảc nhỰc :

TậN sè 7

ằm nhỰc thđêng thục :

Vội nĐt vÒ ẹm nhỰc thiạu nhi Viỷt Nam

6

NhỰc vộ lêi : NguyÔn Hời

Tiạt 22

- Hảc hịt : Bội Khóc ca bèn mỉa - Bội ệảc thếm : Tiạng sịo Viỷt Nam

(47)

Mđa nớng lộ hiỷn tđĩng cựa trêi ệÊt, cựa thiến nhiến. Chuyỷn mđa nớng ệđĩc tịc giờ hừnh tđĩng hoị thộnh nhọng ỘhỰt nớng, hỰt mđaỢ răi liến hỷ vắi mứ, vắi cịc bỰn nhá, vắi cẹy lóa trến ệăng, vắi vđên cẹy bến nhộ ệÓ viạt thộnh bội hịt Khóc ca bèn mỉa. Bội hịt ệđĩc viạt ẻ nhỡp (tÝnh chÊt nhỡp gẵn gièng nhđ nhỡp ).

Vắi nĐt nhỰc nhỡp nhộng, ếm nhứ, Khóc ca bèn mỉaệem tắi cho cịc em mét cịch nhừn thiến nhiến thó vỡ vộ gẵn gòi vắi tuữi thể.

38 3

3 4 8

(48)

Tiạng sịo Viỷt Nam

Sịo tróc lộ mét nhỰc cô rÊt quen thuéc vộ phữ biạn ẻ nđắc ta. Phời chẽng vừ sịo lộm bỪng thụ nguyến liỷu sơn cã tõ nhọng cẹy nụa, cẹy sẺy, cẹy tróc nến cẹy sịo

ệ ệđĩc phữ biạn ẻ khớp nểi.

Trong cịc lÔ héi cựa nhẹn dẹn ta, tiạng sịo vang lến ẻ sẹn ệừnh cỉng vắi dộn nhỰc chÌo, dộn nhỰc tuăng... Ngoội ệăng, nhọng em bĐ ngăi trến lđng trẹu còng biạt thữi sịo. ậèi vắi ệăng bộo cịc dẹn téc miÒn nói, cẹy sịo còng rÊt quen thuéc gẵn gòi. ẻ ệẹy tiạng sịo lộ cung bẺc cựa nhọng từnh cờm thẹn thiạt, yếu thđểng.

ằm thanh cựa sịo tróc gĩi lến khung cờnh ệăng quế, lộng xãm ếm ờ cựa nềng thền Viỷt Nam thanh bừnh.

Sịo cã nhiÒu loỰi. Thđêng sịo cã 5, 6 lẫ hoẳc nhiÒu hển. Tuú tõng loỰi mộ ngđêi ta khoĐt lẫ theo hỷ thèng thang ẹm riếng. Ngđêi thữi sịo sỏ dông ngãn tay khĐo lĐo, hểi thữi ệẵy ệẳn kạt hĩp vắi tai nghe ẹm thanh chÝnh xịc ệÓ tỰo nến nhọng nĐt nhỰc hay vộ ệứp. Sịo tuy khềng phịt ra thộnh lêi nhđng khi nghe tiạng sịo ta cờm thÊy nhđ nghe tiạng nãi thẹn thđểng cựa con ngđêi.

Cẹy sịo Viỷt Nam ệ ệđĩc cịc nghỷ sỵ thữi sịo nẹng lến thộnh mét nhỰc cô ệéc tÊu ệÓ biÓu diÔn nhọng bờn nhỰc hạt sục hÊp dÉn vắi kỵ thuẺt trừnh tÊu phục tỰp, tinh tạ. Trến sẹn khÊu ca nhỰc ẻ trong nđắc vộ thạ giắi, cẹy sịo Viỷt Nam ệ lộm rung ệéng hộng triỷu trịi tim nhọng ngđêi hẹm mé nghỷ thuẺt.

1. Em biạt bội hịt nộo sịng tịc vÒ chự ệÒ mỉa xuẹn, mỉa hÌ, mỉa thu.

(49)

✽ NhẺn xĐt TậN sè 7 :

- VÒ cao ệé : xẹy dùng trến thang 7 ẹm cã ẹm chự lộ nèt La.

- VÒ trđêng ệé : chự yạu dỉng nèt ệen, nèt trớng, nèt trớng chÊm dềi.

Quế hđểng

TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 7

1. NhẺn xĐt vÒ tÝnh chÊt ẹm nhỰc cựa bội TậN sè 7.

2. ậảc TậN sè 7 vộ kạt hĩp ệịnh nhỡp . GhĐp giai ệiỷu vắi lêi ca.

cẹu hái vộ bội tẺp 34

Dẹn ca U-crai-na

Tiạt 23

- ấn tẺp bội hịt: Khóc ca bèn mỉa - TẺp ệảc nhỰc: TậN sè 7

(50)

vội nĐt vÒ ẹm nhỰc thiạu nhi Viỷt Nam

ằm nhỰc nãi chung vộ ca hịt nãi riếng lộ nhu cẵu vÒ tinh thẵn hạt sục cẵn thiạt ệèi vắi thiạu nhi. Tõ bao ệêi nay, trong dẹn gian ệ lđu truyÒn biạt bao cẹu ca dao, nhọng bội ệăng dao, nhọng cẹu nãi vẵn, nãi vÌ ệẵy tÝnh ẹm nhỰc cho trĨ em chểi vộ hịt.

Trđắc Cịch mỰng thịng Tịm - 1945, nhọng bội hịt cho trĨ em thẺt hiạm hoi.

Sau cịch mỰng, cỉng vắi phong trộo thiạu niến, nhi ệăng phịt triÓn mỰnh, hoỰt

ệéng ca hịt trong cịc em ệđĩc quan tẹm vộ bội hịt viạt cho lụa tuữi nộy ngộy cộng

ệđĩc nhọng nhỰc sỵ sịng tịc chó ý.

Hển nỏa thạ kử qua, ệ cã hộng ngộn bội hịt cho trĨ em ẻ cịc lụa tuữi mẵm non, nhi ệăng, thiạu niến. Cã thÓ nãi, trong nÒn ẹm nhỰc cịch mỰng Viỷt Nam hiỷn ệỰi

ệ hừnh thộnh mét dưng ẹm nhỰc cho trĨ em. Cịc bội hịt cho trĨ em vang lến trến cịc sẹn khÊu héi diÔn, cịc phđểng tiỷn thềng tin ệỰi chóng, trong cịc trđêng hảc, cịc buữi sinh hoỰt thiạu nhi ẻ khớp thộnh phè, nềng thền, miÒn nói, ...

Cịc bội hịt cho thiạu nhi thẺt phong phó, ệa dỰng vộ giộu tÝnh giịo dôc. NhiÒu bội hịt ệ ệỰt tắi trừnh ệé nghỷ thuẺt cao ệđĩc cờ ngđêi lắn vộ trĨ em yếu thÝch. Cã nhọng bội lđu truyÒn tõ thạ hỷ nộy qua thạ hỷ khịc, tăn tỰi lẹu dội cỉng nẽm thịng.

Cã nhọng nhỰc sỵ hẵu nhđ gớn bã suèt cuéc ệêi vắi sù nghiỷp sịng tịc cho trĨ em. Hả ệ ệem

ệạn cho lụa tuữi nhá nhọng bội ca hăn nhiến, trong sịng, ệẵy cờm xóc vắi nhọng hừnh tđĩng ẹm nhỰc ệứp ệỳ.

Trong sè rÊt nhiÒu nhỰc sỵ

ệ ệãng gãp bội hịt cho phong trộo ẹm nhỰc thiạu nhi

Tiạt 24 - ấn tẺp bội hịt: Khóc ca bèn mỉa - ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc: TậN sè 7

- ằm nhỰc thđêng thục: Vội nĐt vÒ ẹm nhỰc thiạu nhi Viỷt Nam

(51)

Phong Nh vắi bội Ai yếu Bịc Hă ChÝ Minh hển thiạu niến nhi ệăng, Hộnh khóc

ậéi Thiạu niến TiÒn phong Hă ChÝ Minh ... ; Lđu Họu Phđắc vắi Reo vang bừnh minh, Thiạu nhi thạ giắi liến hoan... ; Lế Thđểng vắi Chó Cuéi; Hỉng Lẹn vắi HÌ vÒ ; PhỰm Tuyến vắi Cịnh Đn tuữi thể, Chiạc ệÌn ềng sao... ; Hoộng Vẹn vắi Em yếu trđêng em, Mỉa hoa phđĩng nẻ ... ; Méng Lẹn vắi Em lộ mẵm non cựa ậờng, NguyÔn Bị Ngảc -Ngđêi thiạu niến dòng cờm... ; Phan Huúnh ậiÓu vắi ậéi kÌn tÝ hon; Vẽn Chung vắi Lđĩn trưn lđĩn khĐo; Trđểng Quang Lôc vắi Mộu mùc tÝm, Tuữi hăng; Trỡnh Cềng Sển vắi Em lộ bềng hăng nhá; Bỉi ậừnh Thờo vắi ậi hảc, Em ệi giọa biÓn vộng ; Hoộng Long - Hoộng Lẹn vắi Bịc Hă - Ngđêi cho em tÊt cờ, Tõ rõng xanh chịu vÒ thẽm Lẽng Bịc; Hộn Ngảc BÝch vắi ậđa cểm cho mứ ệi cộy, Em bay trong ệếm phịo hoa; Xuẹn Giao vắi Em mể gẳp Bịc Hă; PhỰm Trảng Cẵu vắi Cho con... Vộ nhiÒu nhỰc sỵ khịc nhđ Cao Minh Khanh, Lế Minh Chẹu, Vò Trảng Tđêng, Hộ Hời, PhỰm ậẽng Khđểng, Phan Trẵn Bờng, NguyÔn Vẽn Hiến, Trẵn ậục, Vò Hoộng, Trẵn Ngảc, Huy Trẹn ... ệ cã nhiÒu bội hịt cho tuữi

1. Sđu tẵm cịc bội hịt thiạu nhi em yếu thÝch.

2. Hảc thuéc TậN sè 7 vộ ghĐp vắi lêi ca.

(52)

1. Ôn tập hai bài hát -Đi cắt lúa

-Khúc ca bốn mùa 2. Ôn tập Nhạc lí

Qung

3. Ôn tập Tập đọc nhạc TĐN số 6, 7

✽ Ghi nhớ cách thể hiện

a) Đọc thang 5 âm có âm chủ là nốt La :

b) Đọc thang 7 âm có âm chủ là nốt La :

c) Cao độ :

d) Hình tiết tấu :

Tiết 25

Ôn tập và kiểm tra

(53)

Ca-chiu-sa

Bội

Hảc hịt :

BộiCa-chiu-sa NhỰc lÝ :

Gam trđẻng - Giảng trđẻng TẺp ệảc nhỰc :

TậN sè 8

ằm nhỰc thđêng thục :

NhỰc sỵ Huy Du vộ bội hịt ậđêng chóng ta ệi

7

NhỰc : Blan-te (Nga) Lêi Viỷt : PhỰm Tuyến

Tiạt 26 - Hảc hịt: Bội Ca-chiu-sa

- Bội ệảc thếm: Bờn hộnh khóc cịch mỰng

(54)

Ca-chiu-sa lộ tến bội hịt cựa nhỰc sỵ Blan-te (Nga), sịng tịc trong cuéc chiạn tranh vỷ quèc vỵ

ệỰi cựa nhẹn dẹn Liến Xề (cò) chèng phịt xÝt ậục (1939 - 1945). Bội hịt ệđĩc phữ biạn réng ri vộ nhiÒu ngđêi tđẻng ệã lộ dẹn ca Nga. Cịc cề gịi Nga ệ hịt Ca-chiu-sa ệÓ ệéng viến cịc chiạn sỵ Hăng quẹn bến chiạn hộo. Yếu thÝch bội hịt vộ cờm

ệéng trđắc tÊm lưng cựa nhọng thiạu nọ, cịc chiạn sỵ lÊy ngay tến Ca-chiu-sa (tến gải thẹn mẺt cựa cịc cề gịi Nga) ệẳt cho mét loỰi vò khÝ, gải lộ tến

1. Em hy kÓ tến mét vội bội hịt thiạu nhi cựa Liến Xề (cò) mộ em biạt.

2. Thỏ ệẳt lêi ca mắi theo giai ệiỷu cựa bội Ca-chiu-sa (chự ệÒ vÒ thẵy cề, mịi trđêng, từnh bỰn...).

Rèt-xi-ni (1792 - 1868) lộ nhỰc sỵ ngđêi ý(I-ta-li-a) sèng ẻ thộnh phè Bề-lề-nhể.

ấng sịng tịc nhọng bội ca cịch mỰng cữ vò cuéc ệÊu tranh cựa nhẹn dẹn chèng lỰi ịch ịp bục cựa bản xẹm lđĩc ịo. NhỰc sỵ hiÓu râ từnh trỰng nguy hiÓm cựa mừnh khi phời sèng trong thộnh phè bỡ quẹn ệéi ịo chiạm ệãng, nhđng ềng khềng thÓ ệi khái thộnh phè mộ khềng cã giÊy phĐp cựa viến tđắng chử huy. Rèt-xi-ni quyạt ệỡnh ệạn gẳp hớn ệÓ xin giÊy phĐp.

- ấng lộ ai ? - Viến tđắng hái.

NhỰc sỵ tù xđng Ộhả tếnỢ cựa mừnh vộ nãi thếm :

- Tềi còng lộ nhỰc sỵ, nhđng tềi khềng gièng cịi tến Rèt-xi-ni nữi loỰn Êy chuyến sịng tịc nhọng bội ca cịch mỰng. Tềi yếu nđắc ịo vộ tềi sịng tịc tẳng ngội mét khóc quẹn hộnh rÊt hỉng trịng ệÓ ngội lỷnh cho ệéi nhỰc binh cựa ngội biÓu diÔn.

Rèt-xi-ni ệđa bờn nhỰc cho viến tđắng vộ ềng nhẺn ệđĩc giÊy phĐp ra khái thộnh phè. Hềm sau, ệéi quẹn nhỰc ịo biÓu diÔn bờn hộnh khóc ệã ẻ quờng trđêng thộnh phè Bề-lề-nhể, ệã chÝnh lộ mét bội ca cịch mỰng. Nghe thÊy ẹm ệiỷu quen thuéc cựa bờn nhỰc, nhẹn dẹn thộnh phè Bề-lề-nhể vui mõng kĐo ệạn vộ cỉng hịt hoộ theo. Viến tđắng ịo nhđ ệiến lến vừ tục giẺn, nhđng lộm thạ nộo ệđĩc nọa,

Bội ệảc thếm

Bờn hộnh khóc cịch mỰng

(55)

TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 8

- VÒ cao ệé : cã cịc nèt ậề - Rế - Mi - Pha - Son - La (cã ẹm Son thÊp).

- VÒ trđêng ệé : cã nèt ệen, nèt mãc ệển, nèt ệen chÊm dềi, nèt trưn vộ dÊu lẳng ệen.

NhỰc Phịp

Lêi Viỷt : Hoộng Anh

Chó chim nhá dÔ thđểng

1. Luyỷn TậN sè 8 kạt hĩp ệịnh nhỡp.

2. Hịt lêi cựa TậN sè 8.

cẹu hái vộ bội tẺp Tiạt 27

- ấn tẺp bội hịt: Ca-chiu-sa - TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 8

(56)

NhỰc lÝ

Gam Trđẻng - giảng Trđẻng

1. Gam trđẻng

Gam trđẻng lộ hỷ thèng 7 bẺc ẹm ệđĩc sớp xạp liÒn bẺc, hừnh thộnh dùa trến cềng thục cung vộ nỏa cung nhđ sau :

VÝ dô : gam ậề trđẻng

ằm ữn ệỡnhnhÊt trong gam gải lộ ẹm chự (bẺc I). Trong gam ậề trđẻng, ẹm chự lộ nèt ậề.

2. Giảng trđẻng

Cịc bẺc ẹm trong gam trđẻngệđĩc sỏ dông ệÓ xẹy dùng giai ệiỷu mét bội hịt (hoẳc mét bờn nhỰc), ngđêi ta gải ệã lộ giảng trđẻngkÌm theo tến ẹm chự.

VÝ dô : bội TậN sè 4 (lắp 6)

Bội nhỰc trến viạt ẻ giảng ậề trđẻng, ẹm chự lộ nèt ậề, hoị biÓu khềng cã dÊu Tiạt 28

- ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 8 - NhỰc lÝ: Gam trđẻng - Giảng trđẻng - ằm nhỰc thđêng thục : NhỰc sỵ Huy Du

vộ bội hịt ậđêng chóng ta ệi

(57)

ằm nhỰc thđêng thục NhỰc sỵ Huy Du

vộ bội hịt ậđêng chóng ta ệi

1. NhỰc sỵ Huy Du

ấng sinh ngộy 1-12-1926, quế ẻ huyỷn Tiến Du, tửnh Bớc Ninh. Sinh ra ẻ mét vỉng quan hả, ngay tõ nhá ẹm nhỰc dẹn gian ệ cã dÊu Ên sẹu ệẺm trong tẹm hăn cựa ềng. Nẽm 1944, ềng tham gia Thanh niến Cụu quèc. Tõ thêi kừ ệẵu khịng chiạn chèng thùc dẹn Phịp, ềng ệ sịng tịc nhọng ca khóc nữi tiạng nhđ : Ba Vừ nẽm xđa, Sỳ vÒ Thự ệề. Bđắc vộo cuéc khịng chiạn chèng Mỵ cụu nđắc, ca khóc cựa

ềng cộng trộn ệẵy khÝ thạ hộo hỉng, phãng khoịng vộ ệẺm chÊt trọ từnh cịch mỰng nhđ : Anh vÉn hộnh quẹn(thể Trẵn Họu Thung), Trến ệửnh Trđêng Sển ta hịt, Nữi lỏa lến em(thể Giang Lam^*), ậđêng chóng ta ệi(thể Xuẹn Sịch) ...

NhỰc sỵ Huy Du lộ mét trong sè nhọng tịc giờ cã nhiÒu ệãng gãp cho nÒn ẹm nhỰc Viỷt Nam hiỷn ệỰi. ấng ệ ệđĩc Nhộ nđắc trao tẳng Giời thđẻng Hă ChÝ Minh vÒ Vẽn hảc - Nghỷ thuẺt.

2. Bội hịt ậđêng chóng ta ệi

NhỰc sỵ Huy Du viạt bội hịt nộy vộo nẽm 1968 giọa lóc cuéc chiạn tranh chèng Mỵ cụu nđắc ệang diÔn ra ịc liỷt. ậã lộ bội hịt cã sục sèng lẹu bÒn trong

ệêi sèng ẹm nhỰc cựa nhẹn dẹn ta.

Bội hịt viạt ẻ nhỡp vộ ệđĩc chia lộm 3 ệoỰn :

ậoỰn mét vắi nĐt nhỰc dộn trời, mề tờ ệÊt nđắc tđểi ệứp cựa chóng ta khi cuéc chiạn tranh cưn nhiÒu gian nan, vÊt vờ nhđng toộn dẹn vÉn tin tđẻng vộo sù lnh

ệỰo cựa ậờng vộ Bịc Hă, hđắng vÒ ngộy mai tđểi sịng cựa dẹn téc.

ậoỰn hai vắi tiạt tÊu sềi ệéng, dăn dẺp nhđ thóc giôc quẹn vộ dẹn ta nhanh bđắc trến con ệđêng giời phãng quế hđểng.

ậoỰn ba trẻ lỰi vắi khềng khÝ ẹm nhỰc tđểng tù nhđ ệoỰn mét. ẻ ệẹy giai

ệiỷu mang tÝnh kếu gải, thềi thóc toộn dẹn téc vọng bđắc tắi ngộy toộn thớng.

1. Hy sđu tẵm nhọng bội hịt thiạu nhi viạt ẻ giảng ậề trđẻng mộ em ệ hảc.

2. Hy kÓ tến mét sè bội hịt cựa nhỰc sỵ Huy Du mộ em biạt.

* Giang Lam lộ mét nhộ bịo, cã sịng tịc mét sè bội thể, trong ệã cã bội Nữi lỏa lến em ệđĩc nhỰc sỵ Huy Du phữ nhỰc. (Theo lêi kÓ cựa nhỰc sỵ Huy Du).

cẹu hái vộ bội tẺp 44

(58)

NhỰc : Huy Du Lêi : Thể xuẹn sịch

ậđêng chóng ta ệi

(59)

(60)

Bội

Hảc hịt :

BộiTiạng ve gải hÌ TẺp ệảc nhỰc :

TậN sè 9

ằm nhỰc thđêng thục :

Vội nĐt vÒ dẹn ca mét sè dẹn téc Ýt ngđêi

8

Tiạng ve gải hÌ

NhỰc vộ lêi :Trỡnh Cềng Sển

Tiạt 29

- Hảc hịt: Bội Tiạng ve gải hÌ - Bội ệảc thếm: XuÊt xụ mét bội ca

(61)

NhỰc sỵ Trỡnh Cềng Sển (1939 - 2001) lộ tịc giờ cựa rÊt nhiÒu ca khóc nữi tiạng

ệđĩc tuữi trĨ yếu thÝch nhđ : HuyÒn thoỰi mứ, Em lộ bềng hăng nhá, Nhắ mỉa thu Hộ Néi, Nèi vưng tay lắn... vộ nhọng từnh khóc cã sục sèng lẹu bÒn trong ệêi sèng

ẹm nhỰc cựa nhẹn dẹn ta.

Tiạng ve gải hÌ cựa ềng biÓu hiỷn từnh cờm nịo nục, mõng vui qua chÊt nhỰc rén rộng, tđểi tớn. Tịc giờ cã cịch nhừn tinh tạ ệÓ diÔn tờ sù hăn nhiến trong sịng cựa cịc em trđắc thiến nhiến, vộ cờm xóc khi tiạng ve ệẵu tiến bịo hiỷu mỉa hÌ ệạn.

1. KÓ tến nhọng bội hịt cựa nhỰc sỵ Trỡnh Cềng Sển mộ em biạt.

2. Từm nhọng bội hịt viạt vÒ chự ệÒ mỉa hÌ.

(62)

Thịng 4 nẽm 1975, khi nhọng binh ệoộn chự lùc cựa bé ệéi ta rẵm rẺp tiạn vÒ giời phãng Sội Gưn, ngộy vui toộn thớng sớp ệạn gẵn, cịc nhỰc sỵ còng bỡ cuèn hót bẻi nhỡp ệiỷu thẵn tèc, say sđa cựa ệÊt nđắc. Hộng loỰt cịc bội hịt chộo mõng chiạn thớng ra ệêi. NhỰc sỵ PhỰm Tuyến lóc

ệã ệang viạt mét bờn hĩp xđắng nhiÒu chđểng.

ấng thÊy khềng thÓ viạt tiạp ệđĩc nọa mộ phời chản viạt mét cịi gừ ệã ngớn gản, sóc tÝch, thẺt

ệỰi chóng mộ vÉn thÓ hiỷn ệđĩc khềng khÝ hẹn hoan vui ệãn ngộy ệỰi thớng cựa dẹn téc.

Mét buữi chiÒu, nhỰc sỵ PhỰm Tuyến ệi qua ngềi nhộ sộn nẽm xđa Bịc ẻ. Ngộy vui ệỰi thớng ệ ệạn gẵn mộ Bịc ệ ệi xa. NhỰc sỵ cờm thÊy trong cuéc ệêi chđa bao giê cã nhọng phót giẹy phÊn chÊn, sung sđắng vộ nghứn ngộo nhđ lóc Êy : 50 triỷu ngđêi Viỷt Nam trong nhọng ngộy vinh quang nộy ệÒu hđắng vÒ Bịc. Bịc khềng cưn nọa nhđng chiạn thớng nộy lộ cựa cờ dẹn téc kÝnh dẹng lến Bịc. Bịc vÉn bớt nhỡp cho cờ dẹn téc hịt bội ca ệỰi thớng.

Trong lóc cờm xóc dẹng trộo, nhỰc sỵ PhỰm Tuyến ệ viạt mét mỰch trong vưng hai tiạng ệăng hă bội hịt Nhđ cã Bịc trong ngộy ệỰi thớng. NhỰc sỵ tẹm sù : ỘChđa bao giê tềi viạt nhanh, lỰi viạt trong nghứn ngộo, xóc ệéng ệạn tét ệé nhđ lẵn ÊyỢ.

ChiÒu 30 thịng 4 nẽm 1975, khi lị cê Tữ quèc phẵn phẺt tung bay trến nãc dinh

ậéc LẺp thừ bội hịt Nhđ cã Bịc trong ngộy ệỰi thớng còng ệăng thêi ệđĩc vang lến. Bội hịt ngớn gản ệđĩc mải ngđêi hảc thuéc ngay. Nhẹn dẹn thộnh phè mang tến Bịc hịt vang bội ca chộo ệãn ệoộn quẹn tiạn vộo thộnh phè. Trong giẹy phót thiếng liếng Êy, ai ai còng nhắ vÒ Bịc. Bịc vÉn cưn mi mi trong chiạn thớng oai hỉng cựa ệÊt nđắc.

Bội hịt ngớn gản, thuéc thÓ ca khóc quẵn chóng, cã bè côc rÊt vuềng vớn găm hai Bội ệảc thếm

XuÊt xụ mét bội ca

(63)

MinhỢ. Toộn bé bội chử cã mét lêi ca, cã thÓ khịi quịt cho cờ mét chẳng ệđêng lỡch sỏ cựa dẹn téc.

Khi ệ giộnh ệđĩc ệéc lẺp tù do, ngđêi ta chử cưn nghỵ ệạn hai danh tõ thiếng liếng nhÊt : Viỷt Nam - Hă ChÝ Minh, tến nđắc vộ tến ngđêi khai sinh ra nđắc Viỷt Nam mắi. Hai danh tõ Êy ệăng thêi lộ niÒm tin yếu, trừu mạn cựa mải ngđêi dẹn Viỷt Nam.

Tõ khi ra ệêi, bội hịt ệ cã sục sèng mỰnh mỳ trong quẵn chóng. ẻnhiÒu nđắc trến thạ giắi ngđêi ta còng biạt vộ hịt bội hịt nộy mẫi khi cã nhọng cuéc gẳp gì, tiạp xóc vắi cịc ệỰi biÓu Viỷt Nam.

ỘNhđ cã Bịc Hă trong ngộy vui ệỰi thớng Lêi Bịc nay ệw thộnh chiạn thớng huy hoộng Ba mđểi nẽm ệÊu tranh giộnh toộn vứn non sềng

(64)

1. Hảc thuéc bội hịt Tiạng ve gải hÌ.

- VÒ cao ệé : sỏ dông ệự cịc nèt trong giảng ậề trđẻng.

- VÒ trđêng ệé : dỉng nèt ệen, nèt trớng vộ nèt trớng chÊm dềi.

- Cã sỏ dông khung thay ệữi.

- Bội nhỰc viạt ẻ nhỡp , giai ệiỷu nhỡp nhộng, uyÓn chuyÓn.3 4

TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 9

Trđêng lộng tềi

(TrÝch)

NhỰc vộ lêi : PhỰm Trảng Cẵu

Tiạt 30

- ấn tẺp bội hịt : Tiạng ve gải hÌ - TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 9

(65)

Vội nĐt vÒ dẹn ca mét sè dẹn téc Ýt ngđêi

ậÊt nđắc ta cã 54 dẹn téc trong ệã ngđêi Kinh chiạm ệỰi ệa sè. Mẫi vỉng miÒn, mẫi dẹn téc ệÒu cã nhọng bội dẹn ca riếng, ệéc ệịo, lộm thộnh mét nÒn ẹm nhỰc dẹn gian Viỷt Nam rÊt phong phó, ệa dỰng.

Cịc dẹn téc Ýt ngđêi thđêng sèng ẻ nhọng miÒn nói cao phÝa Bớc (Tẹy Bớc vộ ậềng Bớc), vỉng cao nguyến Nam Trung Bé (Tẹy Nguyến), miÒn nói rõng Thanh Hoị, Nghỷ An, Thõa Thiến - Huạ ...

Nãi ệạn dẹn ca cịc dẹn téc Ýt ngđêi cã thÓ kÓ ệạn dẹn ca Thịi, Tộy, Nỉng, HỖmềng, Mđêng ... ẻ phÝa Bớc ;

dẹn ca Gia-rai, Ba-na, Xể-ệẽng, ặ-ệế, Hrế ... ẻ Tẹy Nguyến ; dẹn ca Chẽm ẻ Ninh ThuẺn, Bừnh ThuẺn (Nam Trung Bé) vộ dẹn ca Khể-me ẻ Nam Bé.

Nhừn chung dẹn ca cựa cịc dẹn téc Ýt ngđêi ệÒu nãi vÒ từnh yếu quế hđểng, lộng bờn, nãi vÒ nói rõng, sềng suèi, nãi vÒ từnh yếu nam nọ, từnh ệoộn kạt céng ệăng, nguyỷn vảng ệđĩc sèng yến vui, no Êm vộ nhọng cềng viỷc lộm ẽn sinh hoỰt hỪng ngộy trến nói rõng, nđểng rÉy ... Giai ệiỷu cựa cịc bội dẹn ca thđêng méc mỰc, chẹn thộnh, giờn dỡ vộ gẵn gòi vắi ngền ngọ cựa dẹn téc.

Dẹn ca Thịi cã giai ệiỷu duyến dịng, nhứ nhộng, dẹn ca HỖmềng, dẹn ca Tộy, Nỉng cã ệđêng nĐt dẳt dừu uèn lđĩn nhđ hừnh ờnh nhọng dy nói trẺp trỉng liến tiạp,... dẹn ca Tẹy Nguyến cã chÊt sềi ệéng, ệớm say.

Tiạt 31 - ấn tẺp bội hịt : Tiạng ve gải hÌ - ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc : TậN sè 9

- ằm nhỰc thđêng thục : Vội nĐt vÒ dẹn ca mét sè dẹn téc Ýt

(66)

1. KÓ tến mét sè bội dẹn ca cựa cịc dẹn téc Ýt ngđêi mộ em biạt. Nếu râ bội hịt

ệã lộ cựa dẹn téc nộo.

cẹu hái vộ bội tẺp Dẹn ca cựa tõng

dẹn téc cã nhọng nĐt riếng mang tÝnh ệẳc trđng cựa mẫi vỉng miÒn, mẫi céng ệăng dẹn cđ khềng dÔ hoộ trén vắi nhau.

Ngộy nay, cịc nhộ sđu tẵm nghiến cụu

ẹm nhỰc dẹn gian ệ

thu thẺp ệđĩc hộng ngộn bội dẹn ca cựa cịc dẹn téc trến mải

miÒn ệÊt nđắc. Cịc bội dẹn ca ệã ệđĩc ghi thộnh vẽn bờn, ghi ẹm lđu trọ, mét sè bội ệđĩc dộn dùng, nẹng cao trến sẹn khÊu biÓu diÔn lộm giộu thếm cho nÒn ẹm nhỰc dẹn téc Viỷt Nam.

NhiÒu nhỰc sỵ ệ dùa trến chÊt liỷu dẹn ca cựa cịc dẹn téc Ýt ngđêi sịng tỰo nến nhọng ca khóc ệẺm ệộ bờn sớc riếng vộ cã tÝnh nghỷ thuẺt cao ệđĩc cềng chóng yếu thÝch : Tiạng hịt giọa rõng Pịc Bã (NguyÔn Tội Tuỷ), Ngđêi Chẹu Yến em bớn mịy bay(Trảng Loan), Cề giịo Tộy cẵm ệộn lến ệửnh nói(Vẽn Ký), Suèi Lế-nin, Viỷt Bớc nhắ Bịc Hă (PhỰm Tuyến), Nữi trèng lến rõng nói ểi (Hoộng Vẹn), Từnh ca Tẹy Bớc (Bỉi ậục HỰnh), Bội ca trong hang ệị (NguyÔn Vẽn Thđểng), Ngđêi lịi ệư trến sềng Pề Cề (Cẵm Phong), Bãng cẹy Kể-nia (Phan Huúnh ậiÓu), Sềng ậớc-kroong mỉa xuẹn vÒ (Tè Hời), Ngản lỏa cao nguyến(Trẵn Tiạn), Tiạng hịt Mể-nềng Ti-pri(NhẺt Lai), ầi Ma-ệrớc(NguyÔn Cđêng) ... vộ nhọng bội hịt thiạu nhi dùa trến chÊt liỷu dẹn ca cịc dẹn téc ệđĩc cịc em yếu thÝch nhđ : ậi hảc (Bỉi ậừnh Thờo - Lêi : Minh ChÝnh - Bỉi ậừnh Thờo), Tõ rõng xanh chịu vÒ thẽm Lẽng Bịc(Hoộng Long - Hoộng Lẹn), Tiạng chim trong vđên B