TRI^T HOC, SO 1 (224), T H A N G 1-2010
GlA TRI VA SQC S 6 N G B ^ N V O N G CCIA CHO NGHTA MAC - LENIN
THANH m 60 NAM NGHIEN CUU CHU NGHlA MAC 0 TRUNG QUOC VA TRIEN VONG PHAT TRIEN^^^
TRINH AN PHU ^">
H 6 L A C MINH "*^
Tren cd s6 dinh nghla lai chu, nghla Mac, trong bdi nay, cdc tac gid dd trinh bay mot cdch khdi qudt ve nhiing thdnh tUu md gidi nghien eiiu ly luan Trung Quoc dd dat dUdc trong viec nghien cvCu chit, nghla Mac tren boh phiidng dien: nghien eiiu nhiing nguyen ly cd ban ciia chii nghla Mac; nghien eiiu lich sii phdt trien cua chii nghla Mac; nghien eiiu viec Trung Qudc hoa chu nghla Mdc vd nghien eiiu chu, nghla Mac tren the gidi. Trong bdi viet nay, cdc tde gia con diia ra mot so' nhan dinh ve trien vgng vd tiidng lai phdt trien cua viec nghien cOu chu. nghla Mdc tai Trung Quoc.
hu nghia Mac la mot he tho'ng ly luan do C.Mac, Ph.Angghen sang lap va nhiing ngadi ke tuc khong ngiing phat trien (gidi dinh tii gde do chu the sang lap chu nghia Mae); la t a tadng ly luan va he tho'ng khoa hoc ve nhiing quy luat chung nha't cua tii nhien, xa hoi va t a duy (gidi dinh tii noi ham khoa hoc ciia chu nghia Mac); la t a tacing chi dao va he tho'ng khoa hoc ve giai cap cong nhan va chinh dang ciia nd trong dau t r a n h each mang, xay diing chu nghia xa hoi va sii qua do len xa hoi cong san chu nghia (gidi dinh tii vai trd xa hoi ciia chu nghia Mac); la t a tadng xa hoi va he tho'ng khoa hoc ve ly tadng va nhfing gia tri trong yeu cua con ngadi (gidi dinh tii gde do quan niem gia tri).
Nhin lai va tdng ket mot each khoa hoc nhiing thanh tiiu phat trien ciia viec nghien eiiu ly luan chu nghia Mac 60 nam trd lai day, phan tich trien vong cua sii phat trien viec nghien eiiu ly luan chu
nghia Mae trong tadng lai cd mot y nghia vd ciing quan trong doi vdi viec thiie day sii nghiep xay diing chu nghia xa hoi mang dac sac Trung Qud'c va ehii nghia xa hoi the gidi vi dai.
1. T h a n h ti^u c h u y e u c u a 60 nam n g h i e n cijfu ly l u a n c h u n g h i a Mac d Trung Quoc
60 nam qua, nhiing nghien eiiu ly luan chu nghia Mae mdi d Trung Qud'c da trai qua nhiing bade p h a t trien d i y phiie tap.
Diia vao sii khac biet ve chu de nghien eiiu, dinh hadng nghien eiiu, phadng thiie nghien eiiu va dien mao tdng the nghien eiiu, nhin chung, qua trinh nay cd the phan lam hai thdi ky trade va sau cai
(*) Tham luSn tai Hpi thao khoa hoc Trung - Vi?t:
"So sanh s\r sang tao ly luan chii nghla Mac cl Trung Quoc va Viet Nam" (Bic Kinh, ngay 19 va 20 thang 10 nam 2009).
(**) Giao sir, Dgi bilu Qu6c hpi, Vien truong Vi?n Nghien cijru chii nghla Mac, Vi?n Khoa hpc xa hpi Trung Qu6c.
(***) Giao SU, Truong phong Nguyen ly, Vien Nghien ciiu chu nghTa Mac, Vi?n Khoa hpc xa h0i Trung Qu6c.
each md ciia, vdi bo'n giai doan nghien ciiu chu nghia Mac.
TU nam 1949 tdi nam 1965 la giai doan dat nen mdng bade d i u . Tii nam 1966 den nam 1978 la giai doan ciing nhic va ngiing tre. Tu: 1978 - 1992 la giai doan phat trien phuc hang. Tii nam 1993 tdi nay la giai doan sang tao mdi trong nghien ciiu ly luan chii nghia Mae.
60 nam dd, nghien ciiu ly luan chu nghia Mac da di qua mot chang dadng khong binh thadng va ciing da dat dadc nhiing thanh tiiu khdng t i m thadng, gdp phin phat huy manh me vai trd nhan thiic the gidi, truyen ba van minh, sang tao ly luan, phuc vu nhan quin, phuc vu xa hoi, lam nen nhiing dong gdp to Idn cho sii nghiep xay diing chu nghia xa hoi mang dae sic Trung Qud'c. Dadi day la nhiing thanh tiiu ly luan chu yeu tren bo'n phadng dien.
1. Nghien ciiu nhiing tac pham kinh dien cua chu, nghla Mdc
Sau khi nadc Cong hda nhan dan Trung Hoa mdi dadc thanh lap, viec bien dich, xuat ban, tuyen truyen, gidi thieu, nghien ciiu van ban, so sanh va giai thich cac tac p h i m kinh dien eua chii nghia Mac, v.v. deu ed nhiing bade tien dang ke, the hien mot xu the phat trien tot dep.
Tii nam 1953, khi Cue Bien dich Trung adng dadc thanh lap tdi nam 2005 khi Vien nghien eiiu chu nghia Mac thuoe Hoe vien Khoa hoc xa hoi Trung Qud'c ra ddi, liie ladng nghien ciiu tac pham kinh dien cua chu nghia Mac da khdng ngiing tang len; tii viec gidi thieu, hoc tap nhiing giai thich cua Lien Xd vdi tac pham kinh dien chu nghia Mac tdi viec tii bien dich giai thich van ban va van ban gde cac tac pham kinh dien ciia ehu nghia Mae da lam cho phadng phap nghien ciiu tac pham kinh dien eua chii nghia Mae ngay cang khoa hoc hdn; tii Idi nghien ciiu
khep kin chuyen sang phong each tii chu khoang dat da lam cho tinh qudc te va tinh edi md cua t i m nhin nghien ciiu tac pham kinh dien cua chii nghia Mae khdng ngiing dadc tang cadng; tii viec tuyen truyen, gidi thieu mot each thd thien tdi viec tim bieu van ban va lien he thiic te mot each cd he tho'ng da lam cho tinh hoc thuat va tinh hien thiic trong nhiing thanh qua nghien ciiu tac pham kinh dien cua chii nghia Mac khdng ngang dadc nang cao.
2. Nghien ciiu nhiing nguyen ly cd ban ciia chu nghla Mdc
Sii ket hdp nhiing nguyen ly cd ban ciia chu nghia Mae vdi thiic tiin cu the cua Trung Qud'c la nguyen t i c chi dao can ban cho edng cuoc each mang, xay diing va cai each d Trung Qud'c. Nghien ciiu nhiing nguyen ly cd ban ciia chu nghia Mac luon la linh viic trong yeu cua nghien cau ly luan chu nghia Mac. Tii khi thanh lap nadc, do chiu anh hadng cua gidi nghien ciiu ly luan Xdviet, viec nghien ciiu nhang nguyen ly cd ban chu nghia Mac d Trung Qud'c luon dadc tien hanh mot each rieng biet diia tren ba bo phan ca'u thanh ehu nghia Mac la trie't hoc, kinh te chinh tri hoc va ehii nghia xa hoi khoa hoe. Cae hoc gia Trung Qudc da tien hanh nghien ciiu mot each sau rong ddi vdi nhiing van de ly luan cd ban xoay quanh ba bo phan ca'u thanh chu nghia Mae nay va do vay, luon ed dadc nhiing thanh qua ly luan cd siic anh hadng Idn, n h a chu nghla duy vat bien chiing vd chii nghla duy vat lich sii, nhiing nguyen ly ciia chu nghla duy vat bien chiing, nhiing nguyen ly ciia chii nghla duy vat lich sii, sdch gido khoa kinh te chinh tri, kinh te chinh tri hgc (bg phdn chii nghla tU ban), khdi luan vi chu nghla xd hoi khoa hgc, nhiing nguyen ly ciia chu nghla xd hgi khoa hgc, chu nghla xd hgi khoa hgc v.v..
TRINH AN PHU - HO LAC MINH
Tii cai each md ciia tdi nay, dac biet tii nam 1985, sau khi Uy ban Giao due Quoc gia de xua't viec giang day mdn "Nhiing nguyen ly eua chu nghia Mac" d cae tradng cao dang, ve tdng the, viec nghien ciiu nhfing nguyen ly cd ban cua ehu nghia Mae ngay cang sdi ndi. Bade sang the ky XXI, ciing vdi viec nghien eiiu nhiing nguyen ly ed ban cua chii nghia Mac, thiic hien edng cuoc diing xay d i t nadc va vdi viec chinh thiie thanh lap khoa hoe chuyen nganh ve nhflng nguyen ly ciia chu nghia Mac, nhiing nghien eiiu cd he tho'ng ve cac nguyen ly ed ban eua ehu nghia Mac mdi ngay cang phong phii.
Cac hoe gia Trung Qud'c da tap trung vao nhiing van de Idn, n h a "the nao la nhiing nguyen ly cd ban cua chii nghia Mae;
nhin nhan n h a the' nao ve nhfing nguyen ly cd ban cua chu nghia Mae"; dong thdi, tien hanh ban luan sau ve eac van de ly luan, n h a dae diem, noi dung, tinh thfi bac cua nhfing nguyen ly cd ban eua chu nghia Mac va nguyen tac ehii dao cho viec nhin n h a n nhfing nguyen ly cd ban cua ehu nghia Mae. Khdng chi the, cac hoc gia Trung Qudc con nghien efiu mot each cd he tho'ng ve cac nguyen ly cau thanh ehu nghia Mac, n h a nguyen ly vat chat quyet dinh y thfie; nguyen ly ton tai xa hoi quyet dinh y thiic xa hoi; nguyen ly ve mo'i lien he phd bien va ve sii phat trien vinh viin eua the gidi khach quan;
nguyen ly ve quy luat dien tie'n va phat trien cua cae hinh thai kinh te - xa hoi tfi ca'p tha'p tdi cap cao; hoc thuyet gia tri thang da; nguyen ly ve mau t h u i n ed ban va mau t h u i n ehii yeu eua ehii nghia t a ban; gia thuyet va nhfing nguyen ly cd ban trong kinh te chinh tri macxit hien dai, nguyen ly ve tinh tat yeu lich sii cua chii nghia xa hoi va sfi menh lich sii cua giai cap edng nhan; nguyen ly ve dau tranh giai ca'p va each mang vd s i n ; hoc
thuyet ve n h a nfidc va chuyen chinh v6 san; vai trd cua q u i n chiing n h a n dan vdi t a each ngadi sang tao lich sii; chien Ifidc va sach lade cua giai ca'p v6 san; v^ chinh dang v6 san va viec xay dfing chinh dang cua giai c i p v6 san; ve dac triing ban chit cua chu nghia xa hoi khoa hoc, ve sii phat trien toan dien con ngadi trong chu nghia cong san, v.v.. Vdi viSc nghien ciiu mot each CO he tho'ng ly luSn chu nghia Mac dade cau t h a n h tii nhfing nguyen ly nay, trong nhfing n a m qua, cac hoc gia Trung Qudc da dat dfidc mot so' t h a n h qua ly luan cd a n h hadng Idn, n h a cuo'n "Khdi luan vi nhiing nguyen ly cd ban cua chii.
nghla Mdc", v.v..
3. Nghien ciiu lich sii phdt trien chu, nghla Mdc
Sau khi nade Cong hda nhan dan Trung Hoa dadc t h a n h lap, viec nghien efiu lich sfi p h a t trien ehu nghia Mac cung da dadc tien h a n h mot each tadng ddi rieng re tren ba bo p h a n cau thanh ehu nghia Mac la trie't hoc, kinh te chinh tri hoc va chu nghia xa hoi khoa hoc. De nghien ciiu mot each chinh the Uch sii qua trinh thai nghen, hinh t h a n h va phat trien ehu nghia Mac, trong nhfing nam 80 cua the ky XX, Hoi nghi quy hoach Trie't hoc va Khoa hoc Xa hoi toan qudc da coi viec nghien efiu va bien soan lich sfi phat trien chu nghia Mac la hang muc nghien efiu khoa hoc trong diem ciia qudc gia; dong thdi, thuc day viec nghien efiu lich sii phat trien chu nghia Mac ci Trung Qud'c. Viec lam nay da t h u dfidc nhi^u t h a n h tiiu nghien efiu quan trong. Ching han nha, Vien Nghien efiu lich s^ phat trien ehii nghia Mac thuoe Dai hoc Nhan dan B i e Kinh da bien soan dfidc eac cuo'n:
Lich sii tU tudng Mdc - Angghen, Lich svi tu tudng Lenin va Lich sii phdt trien chu, nghla Mdc (gdm 4 tap). Ngoai mot loat cac tac pham mang tinh thong s^, Trung
Qudc con xuat ban nhfing tac pham nghien efiu mang tinh chat chuyen sau ve lich sfi, n h a Lich si trie't hgc Mdc (gdm 8 tap), Lich sii kinh te chinh tri hgc mdcxit (gom 5 tap), 30 ndm ddi mdi viec Trung Qudc hoa ly luan chu nghia Mdc, v.v..
Ngoai ra, nhfing t h a n h tfiu nghien efiu ve lich sii phat trien chu nghia Mae c&a mot sd hoc gia nfidc ngoai cung da dade dich va xuat ban b i n g tieng Trung.
Cung vdi viec nghien efiu va phat trien chu nghia Mae, viec bien soan cac cuo'n giao trinh cd lien quan tdi lich sfi phat tri^n chu nghia Mae cung l i n Ifidt dadc trien khai. Gidi nghien efiu ly luan ehu nghia Mac d Trung Qud'c da tien hanh nhfing nghien efiu chuyen sau ve cac va'n de quan trong, nhfi dd'i tadng nghien efiu, sii phan ky lich sit phat trien chu nghia Mac, v.v. de lam ro nhfing giai doan phat trien, xu the phat trien va cac quy luat cd ban cua chu nghia Mac.
4. Nghien ciiu viec Trung Qudc hoa chu nghla Mdc
Tfi khi thanh lap den nay, Dang Cong san Trung Qud'c da xac dinh chu nghia Mac la tfi tadng chi dao, luon kien tri viec ket hdp nhfing nguyen ly cd ban eua chu nghia Mae vdi thfie t i i n cu the cua Trung Qud'c, sang tao nen hai thanh tiiu ly luan Idn trong he tho'ng ly luan xa hoi chu nghia mang dae s i c Trung Qudc la tfi tadng Mao Trach Ddng va nhfing tfi tadng chien lade trong yeu, trong dd bao gdm ea ly luan Dang Tieu Binh, t a tadng
"ba dai dien" tdi quan diem phat trien khoa hoc, v.v.. Khdng chi the, tfi thang 10 nam 1938, trong Bdn vi giai doan mdi, sau khi Mao Trach Ddng l i n d i u tien daa ra nh(em vu Trung Qud'c hda chu nghia Mae, van de nay lai khdi day sii quan tam rong rai eua cac hoc gia macxit Trung Qudc; tfi cai each mci ciia tdi nay, dae biet la sau khi tien vao the ky XXI, gidi hoe
gia macxit Trung Qudc lai xoay quanh nhfing van de ed ban, n h a tinh tat yeu lich sfi cua viec thiie hien Trung Qudc hda ehu nghia Mac, dieu kien cho sii thiie hien Trung Qudc hda chu nghia Mac va nhfing nguyen tic, nhfing yeu ciu b i t buoc phai kien tri Trung Qudc hda chu nghia Mae, tien trinh lich sfi va quy luat ed ban cua viec Trung Qudc hda chu nghia Mae, kinh nghiem lich sfi cd ban cho viec Trung Qudc hda chu nghia Mac, V.V.. Cung vdi hai thanh tiiu ly luan Idn trong viec Trung Qud'c hda chu nghia Mac, gidi hoc gia macxit Trung Qudc da tien hanh nghien efiu chuyen sau va gianh dfidc nhfing thanh qua Idn lao khdng chi ddng gdp cho sfi hinh thanh va phat trien hai thanh tfiu ly luan trong viec Trung Qud'c hda chu nghia Mac, ma edn thuc day ehu nghia Mac hda ddi vdi nen khoa hoe xa hoi Trung Qud'c.
5. Nghien ciiu chii nghla Mdc tren the'gidi Viec nghien efiu chu nghia Mac tren the gidi cua eac hoc gia macxit Trung Qud'c dfidc bat d i u tfi thap nien 60 cua the ky XX nham chdng lai chu nghia xet lai, khi ma mot loat eac tac pham cua Satre, Marleau Ponty, Ernst Bloch dfidc xuat ban l a u hanh ndi bo. Cud'i nhfing nam 70 - d i u nhfing nam 80, edng viec nay d§ chinh thfie trd thanh mot linh viic nghien efiu trong nghien efiu ly luan chu nghia Mae. Sau nam 2005, cung vdi sfi ra ddi bo mdn khoa hoc "nghien efiu chu nghia Mae tren the gidi", edng viec nghien efiu nay cang dadc trien khai rong rai, nhfing ehu trfidng ly luan cua cac Dang Cong san d eac nade tren the gidi, cung n h a cae t a tadng ta khuynh hay ta tadng hfiu khuynh deu trd thanh dd'i tfidng nghien efiu.
30 nam. trd lai day, viec nghien efiu ehu nghia Mac tren the gidi da chuyen trong tam tfi viec tim bieu "chu nghia Mac
TRINH AN PHU - HO LAC MINH
phfidng Tay" va "ehu nghia Mac mdi" sang md hinh nghien efiu khoa hoe ve "ehii nghia Mac tren the gidi"; tfi chd nghien efiu rdi rac va lay tfi tfidng trie't hoc lam ehii dao sang linh vfic nghien efiu ed he thd'ng va lien nganh nhieu khoa hoe; tfi chd ehu yeu la tim bieu quan diem eua cac hoc gia trong gidi nghien efiu ly luan ve ehu nghia Mae d nfidc ngoai md rong tdi ca gidi nghien efiu ly luan ve chu nghia Mac trong cae Dang Cong san tren the gidi, tao nen mot cue dien nghien efiu hoan toan mdi me. Trong khoang thdi gian nay, chung ta da bien dich va xuat ban dfidc mot khdi Ifidng Idn cac cong trinh nghien efiu tieu bieu ve ehu nghia Mac tren the gidi. Khdng chi the, gidi nghien efiu ly luan Trung Qud'c cdn cho ra ddi hang loat chuyen khao va edng trinh nghien efiu ve ehu nghia Mac tren the gidi, nhfi Nghien ciiu ly luan vi chu nghla Mdc d phUdng Tdy, Cdc trUdng phdi trie't hgc ciia chu, nghla Mdc d nUdc ngoai, Nhiing luan diem cdn bdn cua "Chu nghla Mdc mdi", Ddng Cong san d cdc nUdc tU bdn chu nghla dUdng dai, v.v.. Ngoai ra, cac linh vfic chinh tri hoc, lich sfi, van hoc nghe thuat ciia ehu nghia Mae cung gat hai dfidc nhieu thanh tfiu nghien efiu phong phu.
2. Trien vgng vd tuang lai phdt trien cua viec nghien ciiu ly luan ve chu nghia Mdc
1. Tiep tuc tdng cUdng nghien cihi. Men dich vd xuat bdn cdc tac phdm kinh dien ciia chu nghla Mdc; luan gidi vd nhin nhan mot cdch khoa hgc vi chit nghla Mdc
Tang cfidng bien dich, xuat ban va nghien efiu cac tac pham kinh dien ciia chu nghia Mac la ddi hdi tat yeu eua viec kien tri va phat trien ehu nghia Mae.
Cung vdi viec bo Todn tap CMdc vd PhAngghen (ban tieng Trung) dfidc tai ban lin 2, bo Tuyen tap CMdc vd PhAngghen (10 tap) va Tuyen tap V.I.Lenin (5 tap) da
l i n Ifidt ra ddi. Cung vdi dd, mot so' ban dich eac tac p h i m kinh dien mdi dfidc phat hi§n cung da dfidc x u i t ban. Vdi viec lam nay, viec nghien efiu eac tac p h i m kinh dien va nhfing quan diem cd ban cua cac nha sang lap chu nghia Mac - Lenin chic chan se cd nhfing bfide tien Idn;
phfidng phap nghien efiu va con dfidng nghien efiu vdi tfi each nen tang cho vigc nghien efiu eac tac pham kinh dien va cac quan diem cd ban cua ehu nghia Mac cung se chic c h i n n h a n dfidc sfi quan tam rong rai eua cac hoc gia; vi$c nghien efiu van ban cae tac pham kinh dien ciia ehu nghia Mac, so sanh van ban cung vdi viec nghien efiu so sanh cac tac gia kinh dien cua ehu nghia Mac cung se tiep tuc dfidc lam sau s i c hdn va nang cao them n h i m tao ra mot "khoa hoe macxit" mang dae s i c Trung Qud'c, khi khai Trung Quoc va phong each Trung Qud'c hay "khoa hoc ve chu nghia Mac" vdi t a each mdn khoa hoc mdi ve ly luan chii nghia Mac.
Viec nghien efiu cac tac pham kinh dien va quan diem ed ban cua chu nghia Mac la cd sd de ly giai va nhin nhan mot each khoa hoe ve chu nghia Mac. Xoay quanh nhfing van de trong yeu, nhfi "th^
nao la chu nghia Mac", "lam the nao de nhin nhan dung d i n ehu nghia Mac", cac nha ly lu^n ehu nghia Mac ci Trung Qudc da cd nhfing tim tdi d i y nhiet huyet, ben bi va cung da gianh dfidc nhfing thanh tfiu to Idn. Tuy nhien, c i n phai nhan tha'y r i n g , viec lam the nao de dem quan diem phat trien vao viec n h a n thfie ehu nghia Mac; lam the nao de tfi each nhin nhan toan cue ly giai chu nghia Mac, lam sang td mot each khoa hoe thuoe tinh ban chit, lich sfi phat trien, quy luat sang tao eua chu nghia Mae; lam ro dau la nhfing nguyen ly cd ban cua ehu nghia Mac ma chung ta c i n phai kien tri dai lau, dau la nhfing phan doan ly luan c i n ket hdp vdi
thfie tien mdi d^ phat trien phong phu hdn, dau la each ly giai kidu giao dieu dd'i vdi chu nghia Mac ma chung ta c i n phai bac bd, dau la nhfing quan diem sai l i m nup dfidi danh nghia ehu nghia Mac ma chung ta c i n phai lam ro - dd v i n la phfidng hfidng ma chung ta c i n nd liie hdn nfia trong vige nghien efiu cac tac phim kinh dien cua chii nghia Mae trong sudt giai doan tfi nay ve sau.
2. Tdng ket mot cdch khoa hgc quy luat phdt trien cua viec nghien cOu ly luan chu.
nghla Mdc, khong ngiing thuc day tien trinh Trung Qudc hoa chu nghla Mdc
Kien tri viec ket hdp nhfing nguyen ly cd ban eua ehu nghia Mae vdi thfie t i i n cu thg cua Trung Qud'c va tinh hinh the gidi la bi quyet cho sfi thanh edng trong sfi nghiep each mang va xay diing Trung Qudc. Dd cung chinh la kinh nghiem quy bau cua 60 nam nghien efiu ly lu^n chu nghia Mac d Trung Qud'c. Lam phong phu vi§c nghien efiu ly luan chu nghia Mac, khong ngfing thuc d i y viec Trung Qud'c hda chu nghia Mac luon ddi hdi chung ta phai tiep tuc kien tri nguyen tac ket hdp gifla nhflng nguyen ly ed ban cua chu nghia Mac vdi thfie t i i n cu the eua Trung Qud'c, x i ly dung d i n mdi quan he gifia
"Mac hoe", "Tay hoe" va "Qud'c hoc", gifi vfing vai trd chi dao cua chu nghia Mae, tich cfic tiep thu, hoc hdi nhfing thanh qua hfiu ich eua trie't hoe, khoa hoc xa hoi phfidng Tay va nhfing tinh hoa trong truyin thd'ng van hda Trung Qud'c, tang cfidng nghien efiu cac v i n de bidn ddi mudn mau mudn ve cua thd gidi, dae bigt la cac v i n de cua chu nghia tfi ban dadng dai, tdng ket mot each khoa hoc lich trinh vi dai va kinh nghiim lich sfi cua 60 nam k l tfi khi nfidc Trung Qud'c mdi dfidc thanh lap, dac b i i t la trong 30 nam cai each md ciia, n i m vfing mot each chinh xac cac loai van d§' cua thfie t i i n xa hoi
chu nghia mang mau s i c Trung Qud'c, thfie hign sfi tdng hdp ddi mdi cho nghien efiu ly luan ehu nghia Mae, thuc day nghien efiu he thd'ng ly luan eua ehu nghia Mac de ngay cang gianh dfidc nhfing bfide tien Idn hdn nfia.
Ndi tdm lai, c i n xac lap nguyen t i c hoc thuat la "Mac hoc la the, Tay hoc la dung, Qud'c hoe la gd'e, tinh hinh the gidi la gfidng, tinh hinh trong nfidc la diem tiia, tiep tuc ddi mdi sang tao"(l). Ddng thdi, thong qua viec tdng ket lich sfi phat trien 160 nam cua ehu nghia Mae, tim ra quy luat dien bien eua phfidng phap nghien efiu ly luan chu nghia Mae, tfi giac ddi mdi phfidng thfie tfi duy va md thfie nghien efiu cho viec nghien efiu ly luan chu nghia Mac; tim ra quy luat xay diing cua khoa hoe ly luan ehu nghia Mae, bd' tri hdp ly danh muc khoa hoc, bien gidi khoa hoc, ket cau khoa hoc, tac dung khoa hoc va he thd'ng khoa hoc; tim ra quy luat trfidng thanh cua ddi ngu va nhan tai nghien efiu ly luan ehu nghia Mae, no liie gay diing nen mot Idp nhfing nha ly luan ehu nghia Mae, nhfing thu linh khoa hoe va nhfing nhan tai ed't can, cd nang liic, am bieu lich sfi phat trien ehu nghia Mac(2); tim ra quy luat va cd che x u i t ban nhfing tac p h i m hoc thuat tinh tuy ve ehu nghia Mac, khdng ngfing nang cao trinh do hoe v i n va t i m tfi tfidng cua viec nghien efiu ehu nghia Mae, cung c i p mot diem tfia ly luan cho viec tiep tue thuc day tien trinh lich sfi Trung Qudc hda chu nghia Mae. Day cung la mot dinh hfidng ehu dao eua viec nghien efiu ly luan va phat trien khoa hoc eua ehu nghia Mac.
(1) Trinh An Phii, Ha Can Cilclng. Bdn vi nguyen tac khoa hoc thuc day hien dai hoa kinh te hgc Trung Quoc - Phdn tich chu yeu ve moi quan he giaa "Mdc hgc", "Tdy hgc" vd "Qudc hgc". Nghien ciJtu chu nghia Mac, so' 4, 2009.
(2) Trung Qud'c hgc vd Tdy hgc - ND.
TRINH AN PHU - HO LAC MINH
3. Khong ngiing md rgng pham vi vd chiiu sdu nghien ciiu ly luan chu, nghla Mdc, nd liic thUc thi sii ket hdp hOu cd giiia nghien ciiu khoa hgc, xdy diing chinh sdch vd tuyen truyin ly luan
Chu nghia Mac la mot he thd'ng khoa hoc khdng ngfing phat trien, chfi khdng phai la mot hoe thuyet cfing n h i c . Vdi tfi each mot he thd'ng khoa hoe md, ehu nghia Mac chi ed trong phat trien sang tao mdi cd the trien khai sfie sd'ng hoe thuat mot each manh liet. Do v^y, cac hoc gia chu nghia Mac dfidng dai c i n phai ket hdp nhfing thay ddi mdi nhat cua chii nghia tfi ban the gidi va chu nghia xa hoi de khdng ngfing ddi mdi sfi nghien efiu khoa hoc ve chu nghia Mae. The gidi hien thdi dang nay sinh nhfing thay ddi d i y kich tinh va sau sic, nghien efiu khoa hoe ve chu nghia Mac phai dd'i dien vdi mot loat van de va thach thfie mdi. Chang ban nhfi, c i n phai nhin nhan n h a the nao ve nhfing trac trd va sfi di xud'ng ma trao Ifiu chu nghia Mac dfidng dai dang gap phai; lam the nao de giai thich mot each khoa hoe ve van menh, tfidng lai va con dadng phat trien cua ehu nghia xa hoi khoa hoc; cin phai nhin nhan n h a the nao ve sii phat trien eua khoa hoc va ky thuat the gidi - cai dang lam bien ddi sau s i c nhieu linh viic cua ddi song xa hoi loai ngadi; ve phadng dien khoa hoc, c i n phai lam ro cac gia tri dadng dai eua he thd'ng ly luan chu nghia Mae; c i n phai nhin nhan n h a the nao ve kinh nghiem thanh edng va ehaa thanh edng ciia thiic t i i n chu nghia xa hdi mang dae s i c Trung Qudc tren cd sd giai thich mot each khoa hoe quy luat xay diing chu nghia xa hoi, quy luat ve Dang c i m quyen va quy luat phat trien cua xa hoi loai ngadi, v.v.. De giai quyet nhfing van de nay, viec van dung lap trfidng, quan diem va phadng phap cua chii nghia Mae de nghien efiu tinh
hinh mdi, giai quy§'t nhiing van di mdi va dfia r a nhflng k^t luan mdi - do la sfi menh khoa hoc cua cac hoc gia chu nghia Mac Trung Qudc dfidng dai. Khoa hoc xa hoi Trung Qudc c i n phai l i y chu nghla Mac lam chi dao de lam phong phu them cac khoa hoc xa hoi mang tinh macxit.
Chu nghia Mac la mot hoc thuyet md, khdng ngfing phat trien, chfi khong phai la mot he thd'ng giao dieu, khep kin. Vdi tfi each mot hoc thuyet ly luan de cai tao the gidi, chu nghla Mac chi c6 trong thfie tien cu the mdi the hi§n dfidc gia tri van dung cua nd. Do v^iy, cac hoc gia chu nghia Mac dfidng dai c i n phai thich fing vdi sfi phat trien cua tinh hinh trong va ngoai nfidc, cung nhfi nhflng doi hoi cua thfie tiin, c i n phai nghien efiu sau hdn nhfing van de trong dai ma cong cuoc cai each md c^a va xay dfing hien dai hoa dat ra, khdng ngfing thuc d i y cac thanh qua mang tinh fing dung va tinh chinh sach phu hdp vdi yeu c i u cung nhfi gia tri noi tai cua chu nghia Mac va chu nghia xa hoi mang mau sac Trung Qud'c, phuc vu tot hdn nfia nhiem vu lich sii la xay dfing toan dien xa hoi hai hda, thuc d i y nhanh hdn tien trinh hien dai hda xa hoi chu nghia. Khong chi the, chiing ta con c i n phai nghien efiu sau hdn de lam sao quan triet dfidc quan diem phat trien khoa hoc, kien tri che do kinh te cd ban trong giai doan d i u cua chu nghia xa hoi, tien them mot bfide n h i m hoan thien the che va cac chinh sach eua nen kinh te thi trfidng xa hoi chu nghia; nghien efiu sau hdn nfia sfi thd'ng n h a t hflu cd gifla Dang lanh dao, nhan dan lam chu, nha nfidc phap quy^n quan ly, tien tdi lam sau sac hdn viec cai each the che chinh tri, md rong phat trien the che va chinh sach chinh tri dan chu xa hoi chu nghia mang dac s i c Trung Qud'c; nghien efiu sau hdn viec lam the nao de kien tri va cung c6' dia vi chi dao
cua chu nghia Mac trong linh vfic hinh thai y thfie xa hoi, nd Ific xay dfing he thd'ng gia tri h a t n h a n cua chu nghia xa hoi, Cling cd nhfing ddng dfi luan tfi tfidng Idn, thuc day ddi mdi van hda, nang cao thi che va chinh sach sfie manh mem deo cua van hda dat nfidc; di sau nghien efiu viec lam the nao de d i y nhanh edng cuoc xay dfing xa hoi l i y cai thien dan sinh lam trong diem, khien cho toan the nhan dan chung hfidng nhfing the che va chinh sach la thanh qua cua sfi cai each phat trien; di sau nghien efiu diin bien ciia sfi phat trien chinh tri, kinh t e v a van hda qud'c te, dac biet la cuoc khung hoang tai chinh va kinh te toan c i u hien nay, hoan thien the che va chinh sach fing phd vdi diin bien cua tinh the qud'c te; di sau nghien efiu vige lam thd nao de gifi sdi chi dd la dem nang Ific ciia Dang c i m quy^n nham xay diing va xay dfing tien tien, thuc d i y toan dign the chg' va chinh sach xay dfing Dang. Kho tang tri tue cua Trung Qud'c cin phai hoc dfidc phfidng thfie fing dung chu nghia Mac. Trung Qud'c c i n nhieu kho tang tri tue mang tinh c h i t ehu nghia Mae hdn nfia.
Chu nghia Mac la ly luan khdng ngfing dfidc dai chung hda, chfi khdng phai thfi hoc thuat chi danh rieng cho bo phan
"tinh hoa". Vdi tfi each ly luan va hinh thai y thfie xa hdi phan anh Idi ich can ban cua giai c i p edng nhan va nhan dan lao dong, ehu nghia Mac chi khi nao thfie sfi dfidc quang dai q u i n chung nhan dan nam vfing thi mdi c6 the trd thanh Ific Ifidng vi dai di ^ai tao thg' gidi. Cac hoc gia ehu nghia Mac d Trung Qud'c hien nay cin tich cfic tuyen truydn ly luan chu nghia Mac, dac biet la hg thd'ng ly luan chu nghia xa hoi mang dac sac Trung Qud'c, khdng ngfing tang cfidng viec dai chung hda chu nghia Mac. Cung vdi dd, cin phai t h a t tap trung vao mot loat v i n
de ly luan va thfie t i i n trong yeu, nhfi the nao la chu nghia Mae, c i n phai nhin nhan ehu nghia Mac ra sao, the nao la xa hdi ehu nghia va lam sao de xay diing xa hdi ehu nghia, xay dfing Dang nhfi the nao va xay dfing ra sao, thfie hien sfi phat trign nhfi the nao va phat trien ra sao V.V.. Dd edn la nhfing v i n de, nha can phai tuygn truyen, giai thich vi tri lich sfi va y nghia chi dao cua he thd'ng ly luan ehu nghia xa hdi n h a the nao; can phai ket hdp gifia tram nam lich sfi cua dan toe Trung Hoa trong dau tranh gianh doe lap dan toe vdi hanh trinh tram nani thiic hien phuc hfing dan toe ra sao; cin phai tuygn truyen, giai thich y nghia va gia tri lich sfi cua viec nhan dan da liia chon chu nghia Mae, liia chon Dang Cong san Trung Qud'c, liia ebon con dfidng xa hdi chii nghia nhfi the nao; cin phai d i n dat moi ngfidi nhan thfie mot each sau sic rang, chi cd xa hoi ehu nghia mdi cd thg efiu Trung Qud'c, chi ed chu nghia xa hoi mang dac sic Trung Qud'c mdi cd thg phat trign Trung Qud'c va y thfie saU sac ve viec Dang Cong §an Trung Qud'c luon la hat nhan lanh dao kidn cfidng trong sfi nghiep phat trign cua chung ta; cin phai ket hdp lich sfi dau tranh gian khd vdi nhfing thanh tfiu vi dai cua eon dfidng cai each md efia do Dang lanh dao; cin phai tuyen truyen, giai thich cai each md efia da phat trien Trung Qud'c nhfi the nao, phat trien xa hdi ehu nghia, phat trien chu nghia Mae ra sao va d i n d i t moi ngfidi nhan thfie sau s i c r i n g , cai each md ciia la liia chon then chdt quyet dinh van menh cua Trung Qud'c dfidng dai; can phai ket hdp vige giao due q u i n chung nhan dan hoc tap, n i m vfing ehu nghia Mae vdi viec chuyen hda nd thanh sfie manh hanh ddng, nghidn efiu va giai thich nhfing bai hoc kinh nghiem eua viec dai chung hda chu nghia Mae, khdng
TRINH AN PHU - HO LAC MINH
ngfing thuc day nhfing thanh qua ly luan mdi trong nghien efiu chu nghia Mac d Trung Qud'c dfidng dai hfidng tdi nhan dan, hfidng tdi nen mdng. Q u i n chung nhan dan c i n n i m vfing chu nghia Mac, edn chu nghia Mac thi c i n phai dfidc tuygn truyen va dai chung hda.
4. No liic nang cao tdm nhin qudc te trong nghien ciiu ly luan vi chit nghla Mdc, ra siic xdy diing "tieng noi Trung Qudc" trong nghien ciiu ly luan vi chu nghla Mdc tren pham vi todn the gidi
Cung vdi nhfing t h a n h cong to Idn eua sfi nghiep each mang, xay diing va cai each md efia Trung Qud'c, anh hfidng qud'c tg' cua viec nghien efiu ly luan ve ehu nghia Mac d Trung Qud'c cung ngay cang md rong. 60 nam trd lai day, cac tac pham: Tuyen tap Mao Trach Dong, Vdn tuyen Mao Trach Dong, Vdn tuyen quan sii Mao Trach Dong, Tuyen tap Chu An Lai, Tuyen tap LUu Thieu Ky, Tuyen tap Chu DUc, Tuyen tap Ddng Tieu Binh, Tuyen tap Tran Vdn bang cae thfi tie'ng Anh, Phap, Tay Ban Nha, Nhat Ban va ban tig'ng Nga Vdn tap Mao Trach Dong cung khdng it cac tac gia khac dfidc xuat ban da cho the gidi thay nhfing t h a n h qua ly luan ciia viec Trung Qud'c hda chu nghia Mac. Ddng thdi, mot loat hoc gia nfidc ngoai, nhfi Wilbur Schramm, Frederic Wakeman, Womack, Derrick, Nai Die, Y Dang Thanh, David Kotz, v.v. cung da lay ehu de nghign efiu la sfi kg't hdp nhfing nguyen ly ed ban ehu nghia Mae vdi thfie t i i n cu the d Trung Qud'c, liia chon hai phfidng phap ehu yg'u la chu giai van ban va quan sat ly luan(3), nghign efiu ly lu^n va hien thfie cua viec Trung Qud'c hda ehu nghia Mac trong cae linh vfic kinh tg', chinh tri, van hda, xa hoi ciia chu nghia xa hoi mang dac s i c Trung Qudc.
Tuy nhien, mot thdi gian dai, trong
linh vfic nghign efiu ly luan ve chu nghia Mac d Trung Qud'c v i n cdn ton tai tinh trang chia tach, tach rdi gifla "Trung Qud'c hda ehu nghia Mac" vdi "qud'c te hda chu nghia Mae" d Trung Quoc. Tfidng lai phat trien eua viec nghign efiu ly luan ve chu nghia Mac ddi hdi chung ta phai tang cfidng sfi giao Ifiu gifia "tien vao" va "bfide ra",nd Ific nang cao t i m nhin qudc te' trong nghign efiu ly luan vd chu nghia Mac, dd'e sfie xay dfing "tie'ng ndi Trung Qud'c" trong gidi nghign efiu ly lu^n ve chu nghia Mac trgn the" gidi. Cac hoe gia chu nghia Mae Trung Qud'c c i n phai hiiu thau dao, toan dien lich sfi va hien trang eua ehii nghia Mac d nfidc ngoai, triln khai sfi dd'i thoai hoc t h u a t da phfidng, thfie chat vdi cac hoc gia chu nghia Mac ngoai nfidc, ddng thdi tich cfic dem he thd'ng ly luan khoa hoc xa hoi va chu nghia xa hoi mang dac s i c Trung Qudc gidi thieu d i y du vdi cac nfidc trgn thd gidi, khien nd trd t h a n h mot trong cac trao Ifiu tfi tfidng ly luan va khoa hoc ed sfie sd'ng va sfi anh hfidng Idn nhat tren the gidi, khdng ngfing tang cfidng "tieng ndi qud'c tg^' va t i m anh hfidng qud'c te cua viec nghign efiu ly luan vd chu nghia Mae d Trung Qud'c. •
Ngfidi dich: ThS. TRAN THI THIJY NGOC TrUbng Dai hgc Khoa hoe Xd hgi vd Nhan vdn, Dai hgc Quoc gia Hd Ngi
(3) Tac gia sii dung cum tii "tha'u thi ly lu&n",
"Thau thi" tlic la nhin xuyen qua ta'm gUdng.
' T h a u thi" 1^ phUdng phap hoi hoa thiiclng diing de ve cac svi vat c6 hinh khoi 3 chieu, giong nhU mot chiec gUdng phan chieu cac sii vftt trd t h i n h 2 chieu va ngUdi hoa si ve lai hinh anh 2 chieu do nhUng vkn p h a n anh difdc sii vat d khong gian 3 chieu hien thuc. Nen "tha'u thi ly lulin" c6 the hieu la nhin moi sii v i t qua "ta'm giidng" ly luan, ngiicli dich tam dich la "quan sat ly luan" (quan sat bang lang kinh ly lulin).