70 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 6.2013, Soá 28 (28)
Tình traïng nghieän internet ôû hoïc sinh trung hoïc cô sôû taïi thaønh phoá Bieân Hoøa,
tænh Ñoàng Nai
Leâ Minh Coâng1
Nghieän internet ñang laø moät chuû ñeà môùi meû vaø coøn nhieàu baøn caõi caû trong hoïc thuaät laãn boái caûnh laâm saøng. Nghieän internet daãn tôùi nhieàu haäu quaû nghieâm troïng ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa ngöôøi nghieän, nhaát laø vôùi thanh thieáu nieân. Tuy nhieân, taïi Vieät Nam coøn raát ít nghieân cöùu veà chuû ñeà naøy. Nghieân cöùu nhaèm xaùc ñònh tyû leä nghieän internet ôû hoïc sinh trung hoïc cô sôû (THCS) taïi TP. Bieân Hoøa, Ñoàng Nai vaø moâ taû moät soá ñaëc ñieåm cuûa hoïc sinh nghieän internet, söû duïng thieát keá nghieân cöùu caét ngang phaân tích vôùi boä caâu hoûi töï ñieàn. Choïn maãu cuïm vôùi côõ maãu laø 391 hoïc sinh trung hoïc cô sôû (THCS) ñaïi dieän cho khoái tröôøng daân laäp vaø coâng laäp taïi TP. Bieân Hoøa. Keát quaû cho thaáy tyû leä nghieän internet ôû hoïc sinh THCS laø 12,3%. Hoïc sinh nghieän internet coù nhöõng bieåu hieän taäp trung ôû vieäc maát kieåm soaùt, caûm xuùc vaø giaûm suùt chaát löôïng hoïc taäp. Caùc ñaëc ñieåm lieân quan ñeán gia ñình, hoïc löïc, nguyeân nhaân, haäu quaû cuûa nghieän internet ñöôïc phaân tích trong nghieân cöùu. Töø keát quaû cuûa nghieân cöùu cho thaáy raèng caàn phaûi tieáp tuïc nghieân cöùu saâu hôn veà chuû ñeà naøy. Ñoàng thôøi caàn phaûi coù söï hoã trôï töø phía xaõ hoäi, nhaø tröôøng, gia ñình ñeå giaûm tình traïng nghieän internet ôû hoïc sinh. Nghieân cöùu cuõng ñeà xuaát caàn phaûi xaây döïng moät trung taâm chuyeân bieät ñeå can thieäp, phoøng ngöøa vôùi ñoái töôïng naøy.
Töø khoùa: Nghieän internet, laïm duïng internet, internet, trung hoïc cô sôû, Bieân Hoøa.
Internet addiction of secondary students in Bien Hoa city, Dong Nai province
Leâ Minh Cong1
Internet addiction is a new and controversial topic both academically and clinically. It had caused serious consequences in the life of the addicts, especially the youth. However, there are only a few academic reports on these topics. The aim of the present study is to conduct an investigation of internet addiction rates among secondary students in Bien Hoa city, Dong Nai province as well as to describe characteristics of them, using cross-sectional study and self-administered questionnaires.
A sample size comprising of 391 secondary students representing private and public schools in Bien Hoa province was made. Data reveals that 12.3% of informants show loss of emotion control and decrease in learning performance. The research focuses on analysis of major aspects such as: family, study, causes and negative impacts of internet addiction. Research findings shows the need for conducting a further study on this topic. At the same time, supports from family, school and society
1. Ñaët vaán ñeà
Vôùi nhöõng öùng duïng mang tính caùch maïng, internet ñang ngaøy caøng trôû thaønh phöông tieän höõu ích cho ñôøi soáng con ngöôøi vaø soá löôïng ngöôøi söû duïng internet ngaøy caøng taêng nhanh töø khi noù môùi baét ñaàu xuaát hieän ñeán nay.
Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa dòch vuï internet, caùc baùo caùo laâm saøng veà nhöõng tröôøng hôïp laïm duïng internet cuõng taêng nhanh. Theo caùc nghieân cöùu taïi Hoa Kyø vaø chaâu AÂu cho thaáy coù khoaûng 2 - 10%
thanh thieáu nieân (TTN) söû duïng internet ñuû tieâu chuaån nghieän (Young, 1996; Orzack, 1997; Davis, 1999; Cooper, 2002; Griffths, 2004). Chaâu AÙ coù theå ñöôïc coi laø khu vöïc coù soá löôïng ngöôøi söû duïng internet taêng nhanh, cuøng vôùi ñoù laø caùc nghieân cöùu cho thaáy tyû leä ngöôøi nghieän internet ngaøy caøng nhieàu. Taïi Trung Quoác, caùc nghieân cöùu cho thaáy coù khoaûng 8,40% ngöôøi söû duïng internet bò nghieän, nghieân cöùu töông töï taïi Ñaøi Loan laø 17,55%, taïi Haøn Quoác laø 11,05% (Cui, Zhao, Wu & Xu, 2006; Yang, 2001; Jang, Wang, Choi, 2008). Beân caïnh ñoù, caùc baùo caùo nghieân cöùu treân toaøn theá giôùi trong suoát 2 thaäp nieân vöøa qua ñaõ moâ taû moät böùc tranh khaù toaøn dieän veà nghieän internet, bao goàm caùc vaán ñeà nhö moâ taû ñaëc ñieåm laâm saøng cuûa nghieän internet, nguyeân nhaân, vaán ñeà haäu quaû, ñieàu trò cuûa nghieän internet maø chuû yeáu laø nghieân cöùu treân ñoái töôïng TTN. Tuy vaäy, nghieän internet vaãn chöa ñöôïc caùc Hieäp hoäi Taâm thaàn treân theá giôùi coâng nhaän laø moät roái loaïn coù ñuû tieâu chuaån chaån ñoaùn vaø chuû ñeà naøy ñöôïc khuyeán khích nhö laø moät chuû ñeà nghieân cöùu môùi meû, haáp daãn vôùi caùc nhaø nghieân cöùu treân theá giôùi (Davis, 2006; Griffths, 2008; Young, 2010).
Theá heä TTN Vieät Nam hieän nay laø theá heä ñaàu
tieân ñöôïc tieáp caän vôùi internet moät caùch roäng raõi.
Caùc nghieân cöùu ñaõ thöïc hieän cho thaáy söï gia taêng veà soá löôïng TTN söû duïng internet. Ñieàu tra Quoác gia veà TTN môùi ñaây (Boä Y teá, Toå chöùc Y teá Theá giôùi vaø Quyõ Nhi ñoàng Lieân Hieäp Quoác, 2005) cho thaáy 50% TTN ôû thaønh thò vaø 13% TTN ôû noâng thoân ñaõ söû duïng internet. Moät nghieân cöùu khaùc (2004) ñaõ xaùc ñònh internet laø moät khoâng gian môùi ôû Vieät Nam, nôi maø TTN coù theå trao ñoåi khaù thoaûi maùi (Ñöùc, 2008).
Söû duïng internet, nhaát laø chöùc naêng chôi game tröïc tuyeán moät caùch quaù möùc ñang laø moät vaán ñeà ñaùng baùo ñoäng cuûa toaøn xaõ hoäi. Caùc cô quan truyeàn thoâng ngaøy caøng caûnh baùo caùc tröôøng hôïp TTN gieát ngöôøi, cöôùp cuûa, ñaùnh nhau, phaïm toäi do taùc ñoäng töø internet. Caùc cô sôû thöïc haønh ngaøy caøng tieáp nhaän nhieàu tröôøng hôïp coù vaán ñeà beänh lyù laâm saøng aûnh höôûng töø vieäc söû duïng internet quaù möùc. Tuy nhieân, caùc nghieân cöùu veà nghieän internet ôû Vieät Nam vaãn coøn khaù môø nhaït vaø raát leû teû, chuû yeáu laø caùc baùo caùo laâm saøng chöù chöa coù caùc nghieân cöùu veà chuû ñeà naøy (Traàn, 2009; Leâ, 2010). Moät soá nghieân cöùu chæ taäp trung veà moâ taû yeáu toá taâm lyù - xaõ hoäi cuûa TTN söû duïng internet, hay chöùc naêng troø chôi tröïc tuyeán (Trònh, 2008; Traàn, 2010; Nguyeãn, 2008). Chính vì theá, vieäc thöïc hieän caùc nghieân cöùu thöïc chöùng veà chuû ñeà naøy ôû Vieät Nam laø raát quan troïng, goùp phaàn vaøo lyù luaän chung cuûa chuû ñeà vaø môû ra caùc höôùng nghieân cöùu tieáp theo. Ñoàng thôøi giuùp caùc nhaø thöïc haønh laâm saøng coù moät caùi nhìn khaùch quan khi tieán hanh can thieäp vôùi ñoái töôïng naøy. Vì vaäy, toâi trieån khai ñeà taøi Tình traïng nghieän internet ôû hoïc sinh trung hoïc cô sôû taïi thaønh phoá Bieân Hoøa, Ñoàng Nai naêm 2011 vôùi caùc muïc tieâu cuï theå sau:.
are very important to reduce internet addiction in general. It is also recommended that a special center should be established for prevention and intervention of this phenomenon.
Key words: Internet addiction, internet abuse, internet, secondary school, Bien Hoa.
Taùc giaû
1 TröôøngÑaïi hoïc Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên - Ñaïi hoïc Quoác gia TP. Hoà Chí Minh.
- Xaùc ñònh tyû leä nghieän internet ôû hoïc sinh THCS taïi Tp. Bieân Hoaø tænh Ñoàng Nai naêm 2011.
- Moâ taû moät soá ñaëc ñieåm cuûa hoïc sinh THCS nghieän internet ôû hoïc sinh THC taïi Tp. Bieân Hoøa.
2. Phöông phaùp nghieân cöùu
2.1. Ñoái töôïng nghieân cöùu:
Ñoái töôïng nghieân cöùu laø hoïc sinh THCS taïi thaønh phoá Bieân Hoøa, tænh Ñoàng Nai.
2.2. Phöông phaùp nghieân cöùu:
+ Phöông phaùp choïn maãu.
Chuùng toâi chia nghieân cöùu thaønh 2 giai ñoaïn töông öùng vôùi 2 nhoùm maãu. Phöông phaùp choïn maãu thuaän tieän.
Ñeå tieán haønh choïn maãu nghieân cöùu xaùc ñònh tyû leä nghieän internet (giai ñoaïn 1), chuùng toâi löïa choïn 2 tröôøng THCS laø tröôøng THCS Quyeát Thaéng vaø Buøi Thò Xuaân, ñaïi dieän laø khoái tröôøng coâng laäp vaø khoái tröôøng daân laäp. Moãi khoái tröôøng chuùng toâi choïn ngaãu nhieân 4 lôùp ôû 4 khoái lôùp laø 6,7,8,9. Keát quaû nhoùm ñoái töôïng nghieân cöùu saøng loïc ñöôïc löïa choïn laø 400 em.
Ñeå tieán haønh nghieân cöùu thöïc traïng (moät soá ñaëc ñieåm ôû hoïc sinh THCS nghieän internet), chuùng toâi löïa choïn 39 hoïc sinh ñuû tieâu chuaån nghieän internet ñaõ ñöôïc xaùc ñònh ôû phaàn nghieân cöùu tyû leä.
+ Phöông phaùp nghieân cöùu
Thieát keá nghieân cöùu: Nghieân cöùu söû duïng thieát keá nghieân cöùu caét ngang phaân tích.
Coâng cuï vaø kyõ thuaät nghieân cöùu:
- Traéc nghieäm nghieän internet cuûa Young (1996) ñaõ ñöôïc thích öùng vôùi phaïm vi nhoû taïi Vieät Nam vôùi ñoä tin caäy ñuû maïnh (Cronbach'Alpha = 0.853) (Internet addiction test - IAT) (Leâ, 2010) . Baûng tieâu chuaån chaån ñoaùn nghieän internet cuûa Young (1996) (Internet Addiction Diagnostic Questionnaire - IADQ). Hai coâng cuï treân söû duïng nghieân cöùu xaùc ñònh tyû leä nghieän internet.
- Baûng caâu hoûi phaùt vaán töï ñieàn ñaõ ñöôïc thieát keá saün khi tham khaûo taøi lieäu vaø khaûo saùt ñònh löôïng töø tröôùc, ñoàng thôøi döïa vaøo caùc chæ soá töông öùng vôùi muïc tieâu. Caùc bieán soá ñöôïc xaùc ñònh khaûo saùt bao goàm caùc ñaëc ñieåm veà taâm lyù khi nghieän internet, caùc yeáu toá lieân quan nhö thôøi gian söû duïng, yeáu toá gia ñình, hoïc taäp, quan heä xaõ hoäi.
Nghieân cöùu moät soá tröôøng hôïp (case study) ñeå
laøm noåi baät muïc tieâu nghieân cöùu.
- Söû duïng phaàn meàm SPSS 11.5 ñeå phaân tích trung bình coäng, tyû leä phaàn traêm, kieåm ñònh T - test,...
Nghieän internet vaãn coøn laø moät thuaät ngöõ môùi meû vôùi nhieàu nhaø nghieân cöùu. Hieän coù khoaûng gaàn 10 caùch tieáp ñeå ñöa ra caùc khaùi nieäm nghieän internet khaùc nhau, moät soá khaùi nieäm tieáp caän nghieän internet nhö moät roái loaïn kieåm soaùt xung löïc, moät soá khaùc tieáp caän nhö moät roái loaïn nghieän chaát. Trong nghieân cöùu cuûa mình, chuùng toâi söû duïng khaùi nieäm nghieän internet cuûa Griffiths (1998) (daãn laïi theo Young, 2010) vaø coù 6 tieâu chuaån ñaùnh giaù nhö moät tình traïng nghieän thoâng thöôøng nhö sau:
- Söï noåi baät (salience): Khi söû duïng internet trôû thaønh hoaït ñoäng haàu nhö raát quan troïng trong cuoäc soáng con ngöôøi noù aûnh höôûng ñeán suy nghó (moái baän taâm quaù nhieàu vaø söï sai leäch nhaän thöùc), caûm giaùc (söï theøm muoán söû duïng) vaø haønh vi (giaûm caùc haønh vi xaõ hoäi). Trong nhieàu tröôøng hôïp, maëc duø khoâng thöïc söï söû duïng internet nhöng caù nhaân vaãn nghó veà thôøi gian leân maïng keá tieáp maø anh ta seõ thöïc hieän.
- Thay ñoåi caûm xuùc (mood modification): Caù nhaân coù nhöõng traûi nghieäm veà caûm xuùc tieâu cöïc (nhö buoàn chaùn, lo aâu, ...) khi söû duïng internet quaù möùc.
- Söùc chòu ñöïng (tolerance): Ñaây laø moät quaù trình taêng daàn thôøi gian söû duïng internet, vaø luoân ñaït ñöôïc nhöõng caûm xuùc nhö cuõ khi söû duïng internet maëc duø coù söï thay ñoåi nhöõng taùc ñoäng.
- Trieäu chöùng ruùt lui (withdrawal symptoms):
Coù nhöõng caûm giaùc khoù chòu vaø aûnh höôûng ñeán cô theå khi bò giaùn ñoaïn hoaëc ñoät ngoät giaûm söû duïng internet (caûm giaùc run, buoàn raàu, hay caùu gaét,...).
- Xung ñoät (conflict): Lieân quan giöõa vieäc söû duïng internet vaø suy nghó veà chuùng (xung ñoät caù nhaân), lieân quan giöõa vieäc söû duïng internet vôùi caùc haønh vi khaùc (coâng vieäc, vieäc hoïc taäp, cuoäc soáng xaõ hoäi, sôû thích vaø quan taâm rieâng) hay trong chính baûn thaân caù nhaân (maâu thuaãn noäi taâm hay caûm giaùc chuû quan veà vieäc maát kieåm soaùt). Ñoù laø söï lo laéng do caù nhaân traûi qua quaù nhieàu thôøi gian treân maïng.
- Söï taùi phaùt (relapse): Laëp ñi laëp laïi nhöõng haønh vi coù nguy cô cao cuûa vieäc söû duïng internet quaù möùc sau moät thôøi gian caù nhaân kieâng khem vaø kieåm soaùt.
3. Keát quaû nghieân cöùu
Sau khi phaùt ra 400 baûng traéc nghieäm nghieän internet, chuùng toâi thu veà ñöôïc 391 baûng traéc nghieäm hôïp leä. Soá löôïng baûng traéc nghieäm naøy ñöôïc chuùng toâi söû duïng cuøng vôùi vieäc ñaùnh giaù laïi baèng baûng tieâu chuaån chaån ñoaùn ñeå xaùc ñònh tyû leä nghieän internet.
3.1. Tyû leä hoïc sinh THCS nghieän internet taïi TP. Bieân Hoøa
Sau khi phaân tích 391 baûng traéc nghieäm nghieän internet ñöôïc thu veà, chuùng toâi thaáy coù 102 em traû lôøi ñuû tieâu chuaån nghieän internet, chieám tyû leä 26,1%. Chuùng toâi cho raèng baûng traéc nghieäm coù theå chöa ñuû khaùch quan ñeå ñaùnh giaù xaùc ñònh tyû leä nghieän internet, chuùng toâi tieán haønh phoûng vaán 102 em hoïc sinh treân baèng baûng tieâu chuaån nghieän internet. Keát quaû cho thaáy coù 48 em ñuû tieâu chuaån nghieän internet, chieám tyû leä 12,3%
Keát quaû nghieân cöùu cuõng cho thaáy khoâng coù söï khaùc bieät coù yù nghóa veà tyû leä nghieän internet giöõa khoái tröôøng daân laäp vaø coâng laäp. Tyû leä nghieän internet ôû tröôøng THCS Quyeát Thaéng laø 23 em chieám 47,9%, tröôøng Buøi Thò Xuaân laø 25 em chieám 52,1% (p = 0,69 > 0,05).
Keát quaû nghieân cöùu cho thaáy, tyû leä nghieän internet ôû hoïc sinh THCS theo khoái lôùp laø coù söï khaùc bieät roõ raøng, möùc ñoä nghieän internet taêng leân theo töøng khoái lôùp. ÔÛ lôùp 6 coù 2 hoïc sinh nghieän internet chieám 4,2%, lôùp 7 thì coù 12 em hoïc sinh nghieän internet chieám 25,0%, lôùp 8 thì coù 15 em nghieän internet chieám 31, 2% vaø lôùp 9 laø 19 chieám 39,6% (p < 0,001).
Nghieân cöùu cho thaáy tyû leä hoïc sinh nam nghieän internet laø 37 em chieám 77,1%, hoïc sinh nöõ nghieän internet laø 11 em chieám 22,9%. Tuy nhieân, khaùch theå nghieân cöùu laø nam cuõng nhieàu hôn khaùch theå nghieân cöùu laø nöõ nhieàu laàn. Ñieàu naøy cho thaáy khoâng coù söï khaùc nhau coù yù nghóa giöõa tyû leä nghieän internet ôû nam vaø nöõ (p > 0,05).
3.2. Moät soá ñaëc ñieåm cuûa hoïc sinh THCS nghieän internet.
3.2.1. Vaán ñeà gia ñình cuûa hoïc sinh THCS nghieän Internet.
Baûng 1 cho thaáy, ngheà nghieäp cuûa boá meï cuûa hoïc sinh THCS nghieän internet taäp trung vaøo nhoùm ngheà lao ñoäng phoå thoâng (chaân tay) vaø buoân baùn.
Ñieàu naøy lyù giaûi raèng boá meï laøm coâng vieäc lao ñoäng chaân tay thöôøng coù nhaän thöùc veà internet thaáp vaø
khoù kieåm soaùt caùc em söû duïng internet. Coøn caùc baäc cha meï laøm ngheà kinh doanh buoân baùn thöôøng baän bòu, ít coù thôøi gian quan taâm vaø kieåm soaùt caùc em trong vieäc söû duïng internet phuø hôïp.
Soá thöù töï cuûa hoïc sinh THCS nghieän internet chuû yeáu laø con thöù 2 trong gia ñình coù hai ngöôøi con (chieám 41,0%). Keát quaû phaân tích cuõng cho thaáy ña soá hoïc sinh THCS nghieän internet laø soáng trong gia ñình coù ñieàu kieän kinh teá khaù giaû vaø trung bình.
Ñieàu naøy khoâng phuø hôïp vôùi moät soá baùo caùo tröôùc ñoù cho thaáy nghieän internet taäp trung ôû nhoùm hoïc sinh coù ñieàu kieän gia ñình khoù khaên vaø giaøu.
Baûng 1. Vaán ñeà cuûa gia ñình hoïc sinh THCS nghieän internet
Keát quaû nghieân cöùu cuõng cho thaáy raèng ña soá hoïc sinh nghieän internet soáng trong gia ñình coù boá vaø meï soáng chung vôùi nhau (coù 26 em chieám 66,7%). Chæ moät soá nhoû soáng trong gia ñình coù tình traïng ly taùn hoaëc boá meï ñaõ maát (ly dò laø 15,4% vaø boá hay meï cheát laø 10,3%). Qua soá lieäu treân cho thaáy tình traïng ly taùn gia ñình (ly hoân hay boá hoaëc meï maát) aûnh höôûng phaàn naøo ñeán tình traïng nghieän internet cuûa hoïc sinh. Tuy nhieân, soá lieäu cuõng cho thaáy tình traïng treân khoâng phaûi laø yeáu toá taùc ñoäng lôùn nhaát, ñieàu ñoù theå hieän roõ nhaát ôû tyû leä 66,7 % hoïc sinh nghieän internet vaãn coù boá meï soáng chung vôùi nhau.
3.2.2. Hoïc löïc cuûa hoïc sinh THCS nghieän internet.
Baûng 2 cho thaáy raèng tyû leä hoïc sinh nghieän internet coù hoïc löïc trung bình vaø khaù chieám ña soá trong toång soá khaùch theå nghieân cöùu. Hoïc sinh coù hoïc löïc gioûi vaø yeáu chieám tyû leä khoâng ñaùng keå trong khaùch theå nghieân cöùu laø hoïc sinh nghieän internet.
3.3. Moät soá bieåu hieän taâm lyù, nguyeân nhaân, haäu quaû cuûa hoïc sinh nghieän internet.
3.3.1. Bieåu hieän taâm lyù cuûa hoïc sinh THCS nghieän internet.
Baûng 3 cho thaáy bieåu hieän "ngöøng, caét giaûm söû duïng internet khoâng thaønh coâng" coù ñieåm trung bình laø 1,56 (xeáp thöù 1), bieåu hieän "söû duïng thôøi gian nhieàu hôn so vôùi döï kieán" coù ñieåm trung bình laø 1,46 (xeáp thöù 2), bieåu hieän "luoân luoân baän taâm vôùi internet" coù ñieåm trung bình laø 1,38 (xeáp thöù 3), bieåu hieän "söû duïng internet ñeå laån troán caùc vaán ñeà cuûa cuoäc soáng (khoù khaên, taâm traïng khoâng vui,…)"
coù ñieåm trung bình laø 1,28 (xeáp thöù 4) vaø bieåu hieän
"caûm giaùc boàn choàn, buoàn baõ, traàm uaát, böùt röùt khi caét hoaëc giaûm söû duïng internet" coù ñieåm trung bình laø 1,25 (xeáp thöù 5). Ñieàu naøy cho thaáy, caùc bieåu hieän taâm lyù lieân quan ñeán vieäc maát kieåm soaùt söû duïng internet vaø bieåu veà caùc khoù khaên caûm xuùc, haønh vi chieám öu theá ôû hoïc sinh THCS nghieän internet.
3.3.2. Nguyeân nhaân daãn tôùi nghieän internet ôû hoïc
sinh THCS.
Baûng 4 cho thaáy nhoùm nguyeân nhaân noåi leân haøng ñaàu daãn tôùi nghieän internet ôû hoïc sinh THCS laø: Coù chöùc naêng veà aâm thanh, xem phim,… yeâu thích, tieáp caän thoâng tin deã daøng, thoaùt khoûi söï buoàn chaùn, thoaû maõn nhu caàu keát baïn, môû roäng quan heä, vaø söû duïng internet (troø chôi tröïc tuyeán) cho caûm giaùc gioûi hôn, khaúng ñònh ñöôïc baûn thaân. Keát quaû nghieân cöùu cho thaáy ôû löùa tuoåi hoïc sinh THCS thì vieäc mong muoán tieáp caän caùi môùi, nhu caàu môû roäng quan heä baïn beø luoân laø nhöõng vaán ñeà ñaùng quan taâm. Ñoàng thôøi, söï coâ ñôn, buoàn chaùn vaø thieáu kyõ naêng taâm lyù - xaõ hoäi, thieáu cô hoäi khaûng ñònh baûn thaân trong cuoäc soáng thöï laø nhöõng nguyeân nhaân daãn tôùi nghieän internet ôû hoïc sinh THCS. Ñoàng thôøi nguyeân nhaân nghieän internet coøn do söï thu huùt cuûa caùc chöùc naêng internet.
3.3.3. Haäu quaû cuûa hoïc sinh THCS nghieän internet
Baûng 2. Hoïc löïc cuûa hoïc sinh THCS nghieän internet
Baûng 3. Bieåu hieän taâm lyù cuûa hoïc sinh nghieän internet
Baûng 5 cho thaáy, bieåu hieän haäu quaû "ít laøm vieäc nhaø" (haïng 1), bieåu hieän "moûi löng, meät moûi, hay caêng thaúng" (haïng 2), bieåu hieän "keùm taäp trung trong hoïc taäp" (haïng 3), "hay caùu gaét vôùi ngöôøi khaùc"
(haïng 4) vaø "luoân buoàn nguû", " ít tham gia caùc hoaït ñoäng xaõ hoäi" (haïng 5). Nhö vaäy, bieåu hieän veà haäu quaû cuûa nghieän internet cuûa hoïc sinh THCS raát ña daïng, tuy nhieân taäp trung nhieàu vaøo vaán ñeà moái quan heä xaõ hoäi cuûa ngöôøi nghieän vaø vaán ñeà söùc khoeû cuûa caùc em, caû veà vaán ñeà söùc khoeû theå chaát vaø tinh thaàn.
4. Baøn luaän
4.1. Veà tyû leä nghieän internet ôû hoïc sinh THCS Nghieân cöùu cuûa chuùng toâi cho thaáy tyû leä nghieän internet ôû hoïc sinh THCS laø 12,3%. Keát quaû naøy phuø hôïp vôùi tyû leä nghieän internet ôû moät soá nghieân cöùu khaùc treân coäng ñoàng thanh thieáu nieân maø nhieàu taùc giaû chaâu AÙ khaùc ñaõ coâng boá.
Tuy nhieân, caùc nghieân cöùu töø chaâu AÙ, keå caû nghieân cöùu cuûa chuùng toâi vaãn theå hieän moät trong nhöõng yeáu ñieåm quan troïng ñoù laø coâng cuï nghieân
cöùu phuø hôïp. Caùc nghieân cöùu töø Hoa Kyø vaø chaâu AÂu cho thaáy tyû leä nghieän internet chæ töø 2 - 6% (Young, 1998, Griffths, 2006, Davis, 2006,...). Ñieàu naøy theå hieän cho thaáy chuû ñeà nghieän internet vaãn coøn laø moät vaán ñeà chöa ñöôïc thoáng nhaát, keå caû trong nghieân cöùu dòch teã.
Baûng 4. Nguyeân nhaân söû duïng internet cuûa hoïc sinh THCS
Baûng 5. Haäu quaû cuûa vieäc söû duïng internet ôû hoïc sinh THCS nghieän internet
Nguoàn : Ma. Regina M. Hechanova and Jennifer Czincz; Internet taïi Chaâu AÙ: Thöïc teá hay aûo töôûng; http://www.idrc.ca
Caùc nghieân cöùu khaùc nhau vaãn chöa cho thaáy tyû leä nghieän internet phaân theo giôùi tính, löùa tuoåi, vaên hoùa tröôøng hoïc. Nghieân cöùu cuûa chuùng toâi ñaõ xaùc ñònh ñöôïc vaán ñeà naøy. Tuy nhieân, trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, phöông phaùp choïn maãu vaø côõ maãu vaån chöa ñaïi dieän vaø ñuû ñoä tin caäy cao, chính vì theá veà tyû leä vaãn chöa ñaïi dieän cho ñoái töôïng nghieân cöùu.
4.2. Vaán ñeà gia ñình vaø hoïc löïc cuûa hoïc sinh THCS nghieän internet
Hoïc sinh coù bieåu hieän nghieän internet chuû yeáu taäp trung ôû caùc em coù hoïc löïc trung bình vaø khaù, coù boá meï laøm lao ñoäng phoå thoâng vaø buoân baùn, coù ñieàu kieän kinh teá gia ñình trung bình vaø khaù, tyû leä boá meï soáng cuøng nhau töông ñoái cao. Nhieàu nghieân cöùu veà chuû ñeà naøy cuõng coù keát quaû töông töï (Brener, 1997;
David, 1999; Young, 2006). Ñieàu naøy cho thaáy caùc yeáu toá gia ñình vaø hoïc löïc chæ aûnh höôûng moät phaàn nhoû ñeán tình traïng nghieän internet ôû caùc em. Ñieàu quan troïng laø caùc em thieáu ñònh höôùng giaù trò, thieáu kyõ naêng soáng vaø kieåm soaùt baûn thaân. ÔÛ löùa tuoåi THCS caùc em coù nhu caàu môû roäng quan heä xaõ hoäi cao, trong khi caùc em laïi thieáu huït kyõ naêng quan troïng ñeå öùng xöû cuoäc soáng. Chính ñieàu naøy laø nguy cô cao daãn tôùi tình traïng nghieän internet ôû caùc em.
4.3. Bieåu hieän taâm lyù, nguyeân nhaân, haäu quaû cuûa hoïc sinh nghieän internet
Caùc bieåu hieän lieân quan ñeán maát khaû naêng kieåm soaùt thôøi gian khi söû duïng internet vaø bieåu hieän lieân quan ñeán khoù khaên veà caûm xuùc, haønh vi chieám öu theá trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi. Ñieàu naøy cho thaáy khi söû duïng internet ñeán möùc nghieän, caùc em seõ khoâng theå thoaùt khoûi töông taùc internet maø luoân bò baän taâm vôùi noù. Nhieàu nhaø nghieân cöùu cho raèng yeáu toá soá löôïng thôøi gian khoâng phaûi laø quan troïng trong tieâu chuaån nghieän internet (Griffthis, 2006;
Young, 1996, 2007). Qua nghieân cöùu naøy, chuùng toâi cuõng ñoàng tình vôùi yù kieán naøy, vaø ñeà nghò yeáu toá maát kieåm soaùt nhö laø yeáu toá quan troïng cuûa nghieän internet. Ñoàng thôøi, caùc bieåu hieän nhö laø khoù khaên caûm xuùc, haønh vi, khoù khaên trong töông taùc xaõ hoäi, suy giaûm caùc chöùc naêng xaõ hoäi, maâu thuaãn noäi taâm laø yeáu toá tieân quyeát bieåu hieän nghieän internet ôû hoïc sinh.
Veà nghieân cöùu nguyeân nhaân, coù nhieàu giaû thieát veà vaán ñeà naøy, vaø ñaây cuõng coøn ñang laø moät vaán ñeà môùi meû. Trong nghieân cöùu cuûa mình, chuùng toâi khoâng theå trieån khai cuøng moät luùc ñeå kieåm chöùng
caùc nguyeân nhaân daãn tôùi nghieän internet ôû hoïc sinh, ñaëc bieät laø caùc nguyeân nhaân lieân quan ñeán yeáu toá sinh lyù thaàn kinh. Vì vaäy, nghieân cöùu cuûa chuùng toâi chæ nhö moät baûng toång hôïp ñaùnh giaù ban ñaàu thöïc traïng moät soá nguyeân nhaân coù theå daãn tôùi nghieän Internet ôû hoïc sinh THCS.
Keát quaû nghieân cöùu cuûa chuùng toâi khaù töông ñoàng vôùi keát quaû cuûa Young (1997) khi cho raèng nguyeân nhaân cuûa vieäc nghieän internet chính laø do baûn thaân internet laø moät chöùc naêng gaây nghieän, ñoàng thôøi nhöõng vaán ñeà cuûa caù nhaân, ñaëc bieät laø nhöõng khoù khaên vaø nhaän thöùc sai leäch veà cuoäc soáng thöôøng coù nguy cô cao daãn tôùi nghieän theá giôùi aûo (Davis, 2001; Caplan, 2003). Tuy nhieân, nhoùm caùc nguyeân nhaân lieân quan ñeán khoù khaên hoïc taäp, moái quan heä baïn ñoàng löùa voán laø tieàn toá cuûa caùc roái loaïn nghieän chaát vaø caùc roái loaïn taâm thaàn khaùc chöa ñöôïc nghieân cöùu saâu. Nhoùm caùc nguyeân nhaân lieân quan ñeán ñaëc ñieåm taâm lyù löùa tuoåi nhö quaù trình ñoàng nhaát hoùa, töông taùc lieân caù nhaân,... cuõng chöa ñöôïc nghieân cöùu cuûa chuùng toâi chæ ra. Moät soá caùc yeáu toá vaên hoùa cuõng chöa ñöôïc chæ ra trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi. Ñieàu naøy cho thaáy nghieân cöùu vaãn coøn raát nhieäu cheá.
Nghieän internet thöôøng ñeå laïi nhieàu haäu quaû ñoái vôùi caù nhaân veà maët söùc khoeû theå chaát, tinh thaàn, moái quan heä, naêng löïc hoïc taäp, ... Trong nghieân cöùu naøy, chuùng toâi taäp trung nghieân cöùu moät soá haäu quaû cuûa vieäc nghieän Internet lieân quan ñeán naêng löïc hoïc taäp, quan heä xaõ hoäi, söùc khoeû, caûm xuùc vaø söï an toaøn lieân quan ñeán maïng. Nhö vaäy, bieåu hieän veà haäu quaû cuûa nghieän internet cuûa hoïc sinh THCS raát ña daïng, tuy nhieân taäp trung nhieàu vaøo vaán ñeà moái quan heä xaõ hoäi cuûa ngöôøi nghieän vaø vaán ñeà söùc khoeû cuûa caùc em, caû veà vaán ñeà söùc khoeû theå chaát vaø tinh thaàn.
Bieåu hieän haäu quaû lieân quan ñeán hoïc taäp, quan heä xaõ hoäi cuûa hoïc sinh THCS nghieän internet taäp trung vaøo vaán ñeà caùc em ít quan taâm ñeán vieäc nhaø, vaø keùm taäp trung hoïc taäp, giaùm suùt hoïc löïc, ít tham gia caùc hoaït ñoäng xaõ hoäi. Caùc keát quaû veà bieåu hieän trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi phuø hôïp vôùi nhieàu nghieân cöùu khaùc nhau vôùi moät soá nhaø nghieân cöùu töø chaâu AÂu, Hoa Kyø, vaø Baéc AÙ (Cooper, 2002; Gordon, 2006; Morahan - Martin, Schumacher, 1999;
Young, 2007; Cao, Shu, 2008;...). Tuy nhieân, nghieân cöùu cuûa chuùng toâi vaãn chöa môû roäng caùc haäu quaû cuûa nghieän internet ôû löùa tuoåi caùc em nhö vaán ñeà veà an toaøn maïng, laïm duïng hay baïo haønh treân internet nhö caùc baùo caùo khaùc.
4.4. Moät soá kieán nghò Nghieân cöùu tieáp theo
Nghieän internet laø moät chuû ñeà raát môùi meû khoâng nhöõng vôùi caùc nhaø nghieân cöùu taïi Vieät Nam maø coøn vôùi nhieàu nhaø nghieân cöùu taïi caùc nöôùc phaùt trieån.
Taïi Vieät Nam raát ít nghieân cöùu veà chuû ñeà naøy. Chính vì theá chuùng toâi kieán nghò vôùi caùc nghieân cöùu tieáp theo caàn taäp trung vaøo maáy vaán ñeà sau: môû roäng nghieân cöùu vôùi côõ maãu ñaïi dieän vaø môû roäng ñoái töôïng nghieân cöùu; caàn xem xeùt laïi coâng cuï nghieân cöùu ñeå phuø hôïp vôùi boái caûnh chung taïi Vieät Nam.
Vôùi nhoùm ñoái töôïng laø thanh thieáu nieân caàn xem xeùt caùc yeáu toá veà ñaëc ñieåm taâm lyù vaø yeáu toá baïn ñoàng löùa nhö laø nhöõng yeáu taùc ñoäng quan troïng. Nghieân cöùu tieáp theo cuõng caàn laøm roõ hôn vaø moâ taû saâu hôn veà caùc bieåu hieän cuûa nghieän internet, caùc yeáu toá aûnh höôûng, haäu quaû.
Nghieân cöùu ñieàu trò/ can thieäp nghieän internet coøn raát ít do ñoù chuùng toâi ñeà nghò caàn coù caùc nghieân cöùu veà chuû ñeà naøy. Ñoàng thôøi höôùng tieáp caän nghieân cöùu tieáp theo caàn nghieân cöùu töông quan ñoàng beänh vôùi nghieän internet, ñaëc bieät laø caùc roái loaïn taâm thaàn.
Gia ñình, nhaø tröôøng, xaõ hoäi vaø hoïc sinh Caàn truyeàn thoâng naâng cao nhaän thöùc cuûa thanh thieáu nieân, ngöôøi daân veà nhöõng aûnh höôûng tieâu cöïc
cuûa internet ñoái vôùi cuoäc soáng, ñaëc bieät laø vaán ñeà nghieän internet. Ñoàng thôøi, cuøng nhau xaây döïng vaø huaán luyeän caùc kyõ naêng söû duïng internet moät caùch hieäu quaû.
Toå chöùc nhieàu saân chôi laønh maïnh hôn nöõa cho thanh thieáu nieân, nhaát laø thanh thieáu nieân thaønh thò.
Ñieàu naøy giuùp caùc em coù cuoäc soáng thöïc laønh maïnh, seõ laø cô hoäi ñeå caùc em thoaùt ra khoûi theá giôùi aûo vaø laø cô hoäi ñeå caùc em coù nhieàu traûi nghieäm cuoäc soáng hôn, phoøng ngöøa nghieän internet ôû caùc em.
Xaây döïng caùc hoaït ñoäng giaùo duïc kyõ naêng taâm lyù - xaõ hoäi, taïo ra moät moâi tröôøng giaùo duïc thaân thieän, laønh maïnh. Höôùng tôùi vieäc giaùo duïc phaùt trieån laønh maïnh caùi Toâi cuûa moãi hoïc sinh vaø giaùo duïc hoïc sinh coù tính töï chuû cao phuø hôïp vôùi neàn taûng xaõ hoäi, vaên hoaù cuûa daân toäc.
Caùc baäc phuï huynh cuõng caàn coù nhöõng hieåu bieát veà internet vaø vaán ñeà nghieän internet ñeå cuøng traûi nghieäm vôùi caùc em nhöõng höõu ích töø internet mang laïi, ñoàng thôøi chia seû ñeå giuùp caùc em phoøng ngöøa tình traïng nghieän internet.
Caàn coù moät trung taâm chuyeân bieät taïi Vieät nam ñeå ñaùnh giaù, can thieäp, hoã trôï, phoøng ngöøa vaø nghieân cöùu saâu hôn veà nghieän internet ôû thanh thieáu nieân vaø caùc ñoái töôïng khaùc nöõa.
Taøi lieäu tham khaûo
Tieáng Vieät
1. Hoäi khoa hoïc Taâm lyù - giaùo duïc Ñoàng Nai (2009). Kyû yeáu hoäi thaûo khoa hoïc "Nghieän Internet - game online: thöïc traïng vaø giaûi phaùp", Ñoàng Nai.
2. Leâ Minh Coâng (2009). Nghieän internet ôû thanh thieáu nieân, baùo caùo qua ba tröôøng hôïp laâm saøng. (Kyû yeáu hoäi thaûo quoác teá "Nhu caàu, ñònh höôùng vaø ñaøo taïo taâm lyù hoïc ñöôøng Vieät Nam), Vieän Taâm lyù hoïc Vieät Nam.
3. Leâ Minh Coâng (2010). Phoái hôïp ñieàu trò taâm lyù cho moät tröôøng hôïp nghieän game online. Taïp chí Taâm lyù hoïc Vol 2, Vieän Taâm lyù hoïc.
4. Leâ Minh Coâng (2011). Moät soá vaán ñeà lyù luaän vaø thöïc haønh laâm saøng veà nghieän internet. Taïp chí Taâm lyù hoïc, soá thaùng 6/2011, Vieän Taâm lyù hoïc.
5. Nguyeãn Thò Bích Haø, Hoaøng Thò Xuaân Dung, Trònh Thò Quyønh (2006). Taùc ñoäng cuûa game online tôùi thanh thieáu nieân. Ñeà taøi caáp ÑH Quoác Gia Haø Noäi.
Tieáng Anh
6. Alecia C. Douglas , Juline E. Mills, et... (2008). Internet addiction: Meta-synthesis of qualitative research for the decade 1996-2006. Computers in Human Behavior 24, 3027-3044.
7. Allan L. Riess, et ... (2007). Gender differences in the mesocorticolimbic system during computer game-play.
Standford School of Medicine, CA, USA.
8. Child Health Promotion Research center and Edith Cowan University (2009) Review of Existing Australian and International Cyber- Safety Research.
9. F. Cao and L. Su. Internet addiction among Chinese
adolescents: prevalence and psychological features. Child:
care, health and development, 33, 3, 275-281
10. Gordon M. Hart, Ph.D, et... (2009). Effects of Video Games on Adolescents and Adults. CYBERPSYCHOLOGY
& BEHAVIOR Volume 12, Number 1.
11. Kimberly Young, Cristiano Nabuco de Abreu (2010).
Internet addiction : A Handbook and guide to Evaluation and Treatment. John Wiley & Sons, Inc.
12. Laura Widyanto & Mark Griffiths (2006). 'Internet Addiction': A Critical Review. Int J Ment Health Addict 4:
31-51
13. Ma. Regina M. Hechanova and Jennifer Czinca. Internet addiction in Asia: Reality or Myth?. http://www.idrc.ca 14. Mark Griffiths (2008). Internet and Video - game Addiction. Adolescent Addiction: Epidemiology Assessment and treatment.
15. R.A. Davis (2001). A cognitive-behavioral model of pathological Internet use; Computers in Human Behavior 17, 187±195
16.Soo Kyung Park, et...(2009). Prevalence of internet addiction and correlations with family factors among south Korean adolescents. Family Therapy, Volume 36, Number 3.
17. Subramaniam Mythily, Shijia Qiu, Munidasa Winslow (2008). Prevalence and Correlates of Excessive Internet Use among Youth in Singapore. Annals Academy of Medicine Vol. 37 No. 1
18. Sue Fisher (1994). Identifying Video game addiction in children and adolescents. Addictive Behavors. Vol 19. No5.
545 - 553.
19. Yair Amichai, Hamburger (2005). The Social Net:
human behavior in cyberspace. Oxford University Press.
20. http://www.dsm5.org
