Bàn luận về tác dụng giảm đau viên nang cứng TDGV trên mô hình

4.2.3. Bàn luận về tác dụng giảm đau viên nang cứng TDGV trên mô hình

thuốc và so với lô chứng (p > 0,05). Do đó, TDGV không thể hiện tác dụng giảm đau theo cơ chế thần kinh.

Theo Nguyễn Thị Tuyết Minh, cốm tan Tứ diệu tán (Thương truật, Hoàng bá, Ngưu tất nam, Ý dĩ) có tác dụng giảm đau trên mô hình mâm nóng.

Các nghiên cứu dược lý học hiện đại đã chỉ ra hoạt chất β-eudesmol trong thương truật có tác dụng giảm đau trên mô hình mâm nóng [147], bên cạnh đó, ngưu tất nam cũng đã được chứng minh làm giảm đau trên mô hình này với mức liều 600 và 900mg/kg [148]. Có sự khác biệt như vậy, do trong TDGV, ngưu tất được sử dụng là ngưu tất bắc và có thể lượng liều của hai vị thuốc trên chưa đạt được ngưỡng cần thiết để gây được tác dụng giảm đau trung ương.

Tác dụng giảm đau của TDGV được đánh giá bằng máy đo ngưỡng đau Phương pháp nghiên cứu tác dụng giảm đau bằng máy đo ngưỡng đau được thực hiện bằng cách tác dụng một lực tăng dần lên bàn chân phải của chuột nghiên cứu. Khi đạt ngưỡng đau, chuột phản ứng bằng cách co rút chân khỏi vị trí gây đau. Đây là phương pháp gây đau bằng kích thích cơ học và được tiến hành theo phương pháp của Randall & Selitto [102].

Qua bảng 3.16 ta thấy cả aspirin và TDGV liều 0,72g/kg đều thể hiện tác dụng giảm đau ngoại biên rõ rệt khi làm tăng lực gây phản xạ đau và kéo dài thời gian đáp ứng đau trên máy đo ngưỡng đau khi so với lô chứng sinh học và so với thời điểm trước uống thuốc (p < 0,05). TDGV liều 2,16g/kg làm tăng lực phản xạ gây đau (p < 0,01) và có xu hướng kéo dài thời gian đáp ứng đau.

Aspirin thuộc nhóm thuốc chống viêm giảm đau không steroid, thuốc thể hiện tác dụng giảm đau thông qua cơ chế ức chế tổng hợp PGE2 nên giảm tính cảm thụ của các ngọn dây cảm giác với các chất gây đau của các phản ứng viêm như bradyknin, histamin, serotonin (được gây ra do mô bị chấn thương bởi lực ép của máy đo ngưỡng đau). Cơ chế này cũng rất phù hợp với tác dụng chống

viêm giảm đau thông qua tác dụng ức chế các chất gây viêm của các dược liệu trong TDGV.

Tác dụng giảm đau của TDGV bằng phương pháp gây đau quặn bằng acid acetic

Trên cơ sở các nghiên cứu dược lý học hiện đại về tác dụng chống viêm giảm đau của các dược liệu trong TDGV, cơ chế này phù hợp với cơ chế giảm đau ngoại biên của các thuốc chống viêm không steroid. Để đánh giá rõ hơn tác dụng giảm đau ngoại biên của TDGV, chúng tôi tiến hành mô hình thực nghiệm gây đâu bằng tác nhân hóa học. Trong mô hình này, chuột được tiêm vào ổ bụng dung dịch acid acetic 1%. Pha đáp ứng đầu tiên là do kích thích trực tiếp lên sợi cảm giác của thủ thuật tiêm và thuốc tiêm, pha đáp ứng muộn hơn là của phản ứng viêm và giải phóng ra các chất trung gian hóa học gây đau. Kết quả biểu đồ 3.1 cho thấy cả aspirin và TDGV liều 0,72g/kg đều làm giảm rõ rệt số cơn quặn đau tại tất cả các thời điểm nghiên cứu khi so sánh với lô chứng (p

< 0,01). Với TDGV liều 2,16g/kg, có xu hướng giảm số cơn quặn đau ở tất cả các thời điểm và sự khác biệt có ý nghĩa thống kê khi so sánh với lô chứng tại các thời điểm 5-10 phút, 10-15 phút, và 25-30 phút của nghiên cứu (p < 0,05).

Như vậy, TDGV ở liều điều trị trên lâm sàng đã có tác dụng giảm đau ngoại biên tương tự như aspirin. Kết quả này thể hiện rõ cơ chế chống viêm giảm đau của các thành phần dược liệu của TDGV đã được trình bày ở trên.

Một số nghiên cứu khác cũng cho thấy tác dụng chống viêm giảm đau của các thuốc Y học cổ truyền trên mô hình thực nghiệm bằng phương pháp gây đau quặn bằng acid acetic. Theo Nguyễn Thị Thanh Tú, viên nang Hoàng kinh liều 9,6g/kg/ngày và 28,8g/kg/ngày uống trong 3 ngày liên tục có tác dụng làm giảm rõ rệt số cơn quặn đau ở tất cả các thời điểm nghiên cứu so với lô chứng [149]. Theo Nguyễn Thị Thanh Hoa, viên nang cứng Regimune liều dùng 840mg/kg/ngày và liều 2520mg/kg/ngày có tác dụng giảm đau có ý nghĩa

thống kê ở các thời điểm 10-15 phút, 15-20 phút và 20-25 phút so với lô chứng [150].

Theo Vũ Bình Dương, cao lỏng kiện khớp tiêu thống có tác dụng chống viêm, giảm đau trên thực nghiệm tương đương với các thuốc chuẩn NSAIDs [151].

Như vậy có thể thấy các thuốc YHCT thông qua các hoạt chất chống viêm từ các dược liệu cấu thành bài thuốc đều cho hiệu quả tốt trên thực nghiệm, làm tiền đề cũng như cơ sở lý luận cho các nghiên cứu lâm sàng tiếp theo.

4.3. BÀN LUẬN VỀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐÁNH GIÁ TÁC DỤNG