Theo các nhóm yếu tố tiên lượng

IL-6, do đó nồng độ CRP tăng cao không do nguyên nhân nhiễm khuẩn là chỉ số liên quan mật thiết đến sự gia tăng nồng độ IL-6¹¹².

chưa từng điều trị bệnh ĐUTX, trên cơ sở đó Hiệp hội Nghiên cứu ĐUTX quốc tế IMWG đã đề xuất Hệ thống chẩn đoán giai đoạn quốc tế (ISS) dựa trên β2M và albumin huyết thanh, đây là những yếu tố tiên lượng có giá trị độc lập nhau. Hiệp hội Nghiên cứu ĐUTX quốc tế IMWG quy ước hệ thống ISS chia quá trình tiến triển bệnh thành 3 giai đoạn.

Bảng 1.2. Phân chia giai đoạn theo International Stage System (ISS)

Giai đoạn Tiêu chuẩn

I Albumin ≥ 35 g/L và β2M < 3,5 mg/L II 3,5 mg/L < β2M <5,5 mg/L

Hoặc β2M < 3,5 mg/L và albumin < 35 g/L III β2M ≥ 5,5 mg/L

Hệ thống phân loại giai đoạn quốc tế ISS dựa vào β2M và albumin huyết thanh giúp phân loại đơn giản hơn, chính xác hơn trong việc tiên lượng và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Kết quả sống thêm theo nghiên cứu của nhóm này cho thấy những người bệnh ở giai đoạn I có thời gian sống thêm trung bình là 62 tháng, giai đoạn II có thời gian sống thêm trung bình 44 tháng và giai đoạn III có thời gian sống thêm trung bình 29 tháng¹¹³.

1.2.5.3. Phân loại giai đoạn International Stage System cập nhật (R-ISS) Phân loại giai đoạn ISS là hệ thống phân loại tốt, dễ dàng triển khai và đánh giá, tuy nhiên như chúng ta đã biết, đột biến NST trong bệnh ĐUTX là phổ biến, những đột biến này có tiên lượng độc lập với những chỉ số luân

chuyển khối U như β2M và LDH, albumin và β2M tạo thành cơ sở của ISS bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như suy thận và các bệnh kèm theo khác, nhiều người bệnh được chẩn đoán và điều trị theo phân loại ISS có diễn biến và đáp ứng điều trị chưa thỏa mãn, vì vậy sự phối hợp các yếu tố tiên lượng này là tất yếu, giúp phân nhóm giai đoạn chính xác hơn và giải thích thỏa đáng hơn đáp ứng điều trị cũng như thời gian sống thêm.

Nghiên cứu được tiến hành trên nhóm 3.060 người bệnh tại 11 trung tâm dựa vào các chỉ số ISS, bất thường nhiễm sắc thể và LDH chia người bệnh thành ba nhóm: ISS đã được sửa đổi (R-ISS) giai đoạn I (n = 871), ISS đã được sửa đổi (R-ISS) giai đoạn III: R-ISS III (n = 295) và ISS đã được sửa đổi (R-ISS) giai đoạn II: R-ISS II (n = 1,894). Theo dõi trung bình 46 tháng, tỷ lệ sống thêm sau 5 năm là 82% ở nhóm R-ISS I, 62% ở nhóm R-ISS II, và 40% ở nhóm R-ISS III; tỷ lệ sống thêm bệnh không tiến triển tương ứng sau 5 năm lần lượt là 55%, 36% và 24%²⁷.

Bảng 1.3. Phân chia giai đoạn International Stage System cập nhật (R-ISS) Giai

đoạn R-ISS

Giai đoạn

ISS

Bất thường NST Nồng độ LDH

I I và Nguy cơ chuẩn và Bình thường

II II Không thuộc I hay III

III III và Nguy cơ cao del(17p),

t(4;14) hoặc t(14;16) Hoặc Cao hơn bình thường 1.2.5.4. Bộ chỉ số tiên lượng MPI (Myeloma prognostic index)

Phân loại giai đoạn bệnh ĐUTX ngày càng có giá trị trong tiên lượng và lựa chọn phương pháp điều trị, giúp các nhà lâm sàng có những phương án tối ưu hiệu quả điều trị, kéo dài thời gian sống thêm và chất lượng cuộc sống của người bệnh, yếu tố di truyền ngày càng có nhiều vai trò trong việc tiên lượng và phân chia các giai đoạn bệnh, tuy nhiên để chẩn đoán những bất thường di

triển, với mục đích tiếp cận với những yếu tố tiên lượng kinh điển như bất thường di truyền NST, FISH hay PET-CT,… đối với bệnh ĐUTX, nhiều nghiên cứu đã tiến hành các nghiên cứu để tìm ra các yếu tố tiên lượng khác có thể thay thế các yếu tố tiên lượng kinh điển và áp dụng thuận tiện hơn trong điều kiện của mình, vì vậy một số yếu tố tiên lượng đã được nghiên cứu và áp dụng, từ đó rút ra bộ chỉ số tiên lượng đối với bệnh ĐUTX, các nghiên cứu trên đều nêu ra mỗi liên quan giữa các bộ chỉ số tiên lượng đối với kết quả điều trị một cách có ý nghĩa thống kê, điển hình như:

Nghiên cứu của Zagouri F và CS trên 2129 người bệnh đánh giá các yếu tố ISS I-II-III và nồng độ Calci (lấy giới hạn nguy cơ là 2,67 mmol/L) cho thấy những người bệnh có ISS I và Calci thấp có OS là 73 tháng so với nhóm ISS I và Calci cao (41 tháng). Tương tự nhóm ISS II là 43 so với 22 tháng và ISS III là 27 và 11 tháng tương ứng¹¹⁰.

Cũng được đề cập trong nghiên cứu này, nhóm tác giả cũng nghiên cứu nhóm đa yếu tố MPI bằng cách áp dụng các yếu tố tiên lượng là ISS (giai đoạn I-II-III), nồng độ Calci (cũng lấy giới hạn nguy cơ là 2,67 mmol/L) và LDH (nghiên cứu này đã thay thế nguy cơ theo bất thường NST bằng Calci cao¹¹⁰). Nghiên cứu này phân chia MPI theo các nhóm nguy cơ, nhóm nguy cơ cao (ISS III và Calci cao hoặc LDH cao), nhóm nguy cơ tiêu chuẩn (ISS I và Calci, LDH bình thường) và nhóm nguy cơ trung bình (nhóm người bệnh còn lại), kết quả cho thấy thời gian sống thêm toàn bộ (OS) trung bình của 3 nhóm nguy cơ cao, trung bình và tiêu chuẩn lần lượt là 31, 62 và 127 tháng¹¹⁰.

Tác giả Romano A và CS nghiên cứu yếu tố nguy cơ NLR phối hợp với ISS, phân chia thành 3 nhóm nguy cơ, nguy cơ cao (ISS III và NLR ≥ 2), nhóm nguy cơ thấp ISS I và NLR < 2 và nhóm còn lại, kết quả cho thấy tỷ lệ sống trên 5 năm của các nhóm nguy cơ cao, trung bình và thấp lần lượt là 50%, 42,8% và 82,1%⁸.

Tác giả Snozek CLH và CS nghiên cứu yếu tố nguy cơ FLCr phối hợp với ISS⁹, hay nhóm tác giả Iriuchishima H và CS nghiên cứu 2 yếu tố nguy cơ nồng độ Hb và U tương bào¹⁰. Nghiên cứu của Kim DS và CS nghiên cứu bộ chỉ số MPI gồm 3 yếu tố nguy cơ đó là NLR, SLTC và nồng độ CRP huyết thanh⁷, những nghiên cứu này đều cho thấy mối liên quan chặt chẽ giữa các yếu tố tiên lượng riêng lẻ hay phối hợp trong bộ chỉ số tiên lượng MPI đều liên quan đến tỷ lệ đáp ứng và thời gian sống thêm của người bệnh ĐUTX.