Ví dụ 9 : Dung dịch X có chứa 5 ion : Mg2+, Ba2+, Ca2+, 0,1 mol Cl- và 0,2 mol NO3- . Thêm dần V lít dung dịch K2CO3 1M vào X đến khi được lượng kết tủa lớn nhất thì giá trị V tối thiếu cần dùng là
A. 150ml. B. 300ml. C. 200ml. D. 250ml.
Giải:
Áp dụng định luật bảo toàn điện tích: (xem thêm phương pháp bảo toàn điện tích)
⇒ n
cation . 2 = 0,1.1 +0,2.1 = 0,3 mol
⇒n
cation =0,15 mol
Mg2+ + CO32- → MgCO3 ↓
Ba2+ + CO32- → BaCO3 ↓
Ca2+ + CO32- → CaCO3 ↓
Hoặc có thể quy đổi 3 cation thành M2+ (xem thêm phương pháp quy đổi)
M2+ + CO32- → MCO3 ↓
⇒nKCO nCO2 ncation 0,15mol
3 3
2 = − = =
⇒VK2CO3 =0,15lít =150ml
⇒ Đáp án A.
Ví dụ 10 : Cho hỗn hợp gồm NaCl và NaBr tác đụng với dung dịch AgNO3 dư thu được kết tủa có khối lượng đúng bằng khối lượng AgNO3 đã phàn ứng . Tính phần trăm khối lượng NaCl trong hỗn hợp đầu.
A. 23,3% B. 27,84%. C. 43,23%. D. 31,3%.
Giải:
Phương trình ion:
Ag+ + Cl- → AgCl↓
Ag+ + Br- → AgBr↓
Đặt: nNaCl = x mol ; nNaBr = y mol mAgCl + mAgBr =
AgNO3
m (p.ứ)
⇒m
Cl- + mBr- = mNO3−
⇒35,5x + 80y = 62.(x+y)
⇒x : y = 36 : 53 Chọn x = 36, y = 53
= ⇒
= +
⇒ 27,84%
103.53 58,5.36
0 58,5.36.10
%m
NaCl Đáp án B.
Có thể giải bài toán bằng việc kết hợp với phương pháp tăng giảm khối lượng hoặc phương pháp đường chéo.
Ví dụ 11 : Cho 270 ml dung dịch Ba(OH)2 0,2M vào dung dịch X chứa 0,025 mol CO32- ; 0,1 mol Na+ ; 0,25 mol NH4+ và 0,3 mol Cl- và đun nóng nhẹ (giả sử H2O bay hơi không đáng kể). Tổng khối lượng dung dịch X và dung dịch Ba(OH)2 sau phản ứng giảm đi bao nhiêu gam ?
A. 4,215 gam. B. 5,296 gam. C. 6,761 gam. D. 7,015 gam.
Giải:
mol 0,108 n
; mol 0,054 n
mol 0,054
nBa(OH) Ba2 OH
2 = ⇒ + = − =
Ba2+ + CO32- → BaCO3↓ (1)
nBa2+ > n n n 2 0,025 mol m 3 4,925 gam.
3 3 2
3 BaCO CO BaCO
CO − ⇒ = − = ⇒ =
NH4+ + OH- → NH3↑ + H2O (2) nOH- < n n n 0,108 mol m 1,836gam
3
4 NH3 OH NH
NH+ ⇒ = − = ⇒ =
⇒ Khối lượng 2 dung dịch giảm = 4,925 + 1,836 = 6,716 gam
⇒ Đáp án C.
Ví dụ 12 : Trộn 100ml dung dịch A (gồm KHCO3 1M và K2CO3 1M ) vào 100ml dung dịch B (gồm NaHCO3 1M và Na2CO3 1M ) thu được dung dịch C. Nhỏ từ từ 100ml dung dịch D (gồm H2SO4 1M và HCl 1M ) vào dung dịch C thu được V lít CO2 (đktc) và dung dịch E. Cho dung dịch Ba(OH)2 tới dư vào dung dịch E thì thu được m gam kết tủa. Giá trị của m và V lần lượt là
A. 82,4 gam và 2,24 lít. B. 4,3 gam và 1,12 lít.
C. 43 gam và 2,24 lít. D. 3,4 gam và 5,6 lít.
Giải:
Dung dịch C chứa: HCO3- :0,2 mol; CO32-: 0,2 mol Dung dịch D có tổng : nH+ = 0,3 mol.
Nhỏ từ từ dung dịch C và dung dịch D:
CO32- + H+ → HCO3
-0,2 → 0,2 → 0,2 mol
HCO3- + H+ → H2O + CO2
Ban đầu: 0,4 0,1 mol
Phản ứng: 0,1 ← 0,1 → 0,1 mol
Dư: 0,3 mol
Tiếp tục cho dung dịch Ba(OH)2 dư vào dung dịch E:
Ba2+ + HCO3- + OH- → BaCO3↓ + H2O
0,3 → 0,3 mol
Ba2+ + SO42- → BaSO4 0,1 → 0,1 mol
⇒ VCO2 =0,1.22,4 =2,24 lit Tổng khối lượng kết tủa:
m= 0,3. 197 + 0,1. 233 = 82,4 gam
⇒ Đáp án A.
III. BÀI TẬP TỰ LUYỆN
Câu 1 : Thể tích dung dịch HCl 0,3M cần để trung hoà 100ml dung dịch hỗn hợp: NaOH 0,1M và Ba(OH)2 0,1M là
A. 100ml. B. 150ml. C. 200ml. D. 250ml.
Câu 2 : Để trung hoà 150ml dung dịch X gồm NaOH 1M và Ba(OH)2 0,5M cần bao nhiêu ml dung dịch chứa HCl 0,3M và H2SO4 0,1M ?
A.180. B. 600. C. 450. D. 90.
Câu 3 : Dung dịch X chứa hỗn hợp KOH và Ba(OH)2 có nồng độ tương ứng là 0,2M và 0,1M.
Dung dịch Y chứa hỗn hợp H2SO4 và HCl có nồng độ lần lượt là 0,25M và 0,75M. Thể tính dung dịch X cần đề trung hoà vừa đủ 40ml dung dịch Y là
A. 0,063 lít. B. 0,125 lít. C. 0,15 lít. D. 0,25 lít Câu 4 : Trộn 250ml dung dịch hỗn hợp HCl 0,08M và H2SO4 0,01 M với 250ml dung dịch NaOH x M được 500ml dung dịch có pH = 12. Giá trị của x là
A. 0,1. B. 0,12. C. 0,13. D. 0,14.
Câu 5 : Trộn 3 dung dịch HCl 0,3M ; H2SO4 0,2M và H3PO4 0,1M với những thể tích bằng nhau thu được dung dịch X. Dung dịch Y gồm NaOH 0,1M và Ba(OH)2 0,2M. Để trung hoà 300ml dung dịch X cần vừa đủ V ml dung dịch Y. Giá trị của V là
A. 200. B. 333,3. C. 600. D. 1000.
Câu 6 : Hấp thu hoàn toàn 4,48 lít khí CO2 (ở đktc) vào 500ml dung dịch hỗn hợp gồm NaOH 0,1M và Ba(OH)2 0,2M, sinh ra m gồm kết tủa. Giá trị của m là
A. 19,7 B. 17,73. C. 9,85. D. 11,82.
Câu 7 : Hoà tan mẫu hợp kim Na - Ba (tỉ lệ 1 : l) vào nước được dung dịch X và 0,672 lít khí (đktc). Sục 1,008 lít CO2 (đktc) vào dung dịch X được m (gam) kết tủa. Giá trị của m là
A. 3,94. B. 2,955. C. 1,97. D. 2,364.
Câu 8 : Cho V lít dung dịch NaOH 2M vào dung dịch chứa 0,1 mol Al2(SO4)3;0,05 mol HCl và 0,025 mol H2SO4 đến khi phản ứng hoàn toàn, thu được 7,8 gam kết tủa. Giá trị lớn nhất của V để thu được lượng kết tủa trên là
A. 0,4 B. 0,35. C. 0,25. D. 0,2.
Câu 9 : Thêm m gam Kali vào 300ml dung dịch chứa Ba(OH)2 0,1M và NaOH 0,1 M thu được dung dịch X. Cho từ từ dung dịch X vào 200ml dung dịch Al2(SO4)3 0,1 M thu được kết tủa Y. Để lượng kết tủa Y lớn nhất thi giá trị của m là
A. 1,17. B. 1,71. C. 1,95. D. 1,59.
Câu 10 : Dung dịch X gồm các chất NaAlO2 0,16 mol; Na2SO4 0,56 mol; NaOH 0,66 mol. Thể tích của dung dịch HCl 2M cần cho vào dung dịch X để thu được 0,1 mol kết tủa là
A. 0,50 lít hoặc 0,41 lít. B. 0,41 lít hoặc 0,38 lít.
C. 0,38 lít hoặc 0,50 lít. D. 0,25 lít hoặc 0,50 lít.
Câu 11 : Cho 3,2 gam bột Cu tác dụng với 100ml dung dịch hỗn hợp gồm HNO3 0,8M và H2SO4
0,2 M. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, sinh ra V lít khí NO (sản phản khử duy nhất ở đktc). Giá trị của V là
A. 0,746. B. 0,448. C. 1,792. D. 0,672.
Câu 12 : Hoà tan 9,6 gam bột Cu bằng 200ml dung dịch hỗn hợp HNO3 0,5M và H2SO4 1,0M.
Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được khí NO và dung dịch X. Cô cạn cẩn thận dung dịch X được khối lượng muối khan là
A. 28,2 gam B. 35,0 gam. C. 24,0 gam. D. 15,8 gam.
Câu 13 : Cho 5,8 gam FeCO3 tác dụng vừa đủ với dung dịch HNO3 được hỗn hợp khí CO2, NO và dung dịch X. Khi thêm dung dịch H2SO4 loãng dư vào X thì dung dịch thu được hoà tan tối đa m gam Cu (biết rằng có khí NO bay ra). Giá trị của m là
A. 16 B. 14,4 C. 1,6 D. 17,6
Câu 14 : Hoà tan 9,6 gam bột Cu bằng 200ml dung dịch hỗn hợp HNO3 0,5M và H2SO4 1,0M.
Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được khí NO và dung dịch X . Cô cạn cẩn thận dung dịch X được khối lượng muối khan là
A. 28,2 gam. B. 25,4 gam. C. 24 gam. D. 32 gam.
Câu 15 : Dung dịch X chứa các ion : Fe3+, SO42- , NH4+, Cl- . Chia dung dịch X thành hai phần bằng nhau:
- Phần 1: tác dụng với lượng dư dung dịch NaOH, đun nóng thu được 0,672 lít khí (ở đktc) và 1,07 gam kết tủa;
- Phần 2: tác dụng với lượng dư dung dịch BaCl2 thu được 4,66 gam kết tủa.
Tổng khối lượng các muối khan thu được khi cô cạn dung dịch X là (quá trình cô cạn chỉ có nước bay hơi)
A. 3,73 gam. B. 7,04 gam. C. 7,46 gam. D. 3,52 gam.
Câu 16 : Dung dịch X chứa 0,025 mol CO32- ; 0,1 mol Na+ ; 0,25 mol NH4+ và 0,3 mol Cl- . Cho 270ml dung dịch Ba(OH)2 0,2M vào và đun nóng nhẹ (giả sử H2O bay hơi không đáng kể). Tổng khối lượng dung dịch X và dung dịch Ba(OH)2 sau quá trình phản ứng giảm đi là :
A. 4,215 gam. B. 5,296 gam. C. 6,761 gam. D. 7,015 gam.
Câu 17 : Cho hỗn hợp X gồm 0,05 mol CaCl2; 0,03 mol KHCO3; 0,05 mol NaHCO3; 0,04 mol Na2O; 0,03 mol Ba(NO3)2 vào 437,85 gam H2O. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được a gam kết tủa và dung dịch Y có khối lượng là
A. 420 gam. B. 400 gam. C. 440gam. D. 450 gam Câu 18 : Cho hỗn hợp gồm 0,15 mol CuFeS2 và 0,09 mol Cu2FeS2 tác dụng với dung dịch HNO3 dư thu được dung dịch X và hỗn hợp khí Y gam NO và NO2 . Thêm BaCl2 dư vào dung dịch X thu được m gam kết tủa. Mặt khác, nếu thêm Ba(OH)2 dư vào dung dịch X, lấy kết tủa nung trong không khí đến khối lượng không đổi thu được x gam chất rắn. Giá trị của m và x lần lượt là :
A. 111,84 và 157,44. B. 111,84 và 167,44.
C. 112,84 và 157,44. D. 112,84 và 167,44.
ĐÁP ÁN
1A 2B 3B 4B 5A 6C 7B 8A 9A 10C
11D 12C 13D 14C 15C 16C 17D 18A
Phương pháp 11