Giải Công nghệ 10 Ôn tập chương 4
Câu hỏi 1 trang 74 Công nghệ 10: Trình bày, khái niệm vai trò của giống cây trồng?
Lời giải:
* Khái niệm giống cây trồng: Là một quần thể cây trồng có thể phân biệt được với quần thể cây trồng khác thông qua sự biểu hiện của ít nhất một đặc tính và di truyền được cho đời sau; đồng nhất về hình thái, ổn định qua các chu kì nhân giống; có giá trị canh tác, giá trị sử dụng; gồm các giống cây nông nghiệp, dược liệu, cây cảnh và giống nấm ăn.
* Vai trò giống cây trồng:
- Tăng năng suất và chất lượng nông sản.
- Tăng khả năng kháng sâu, bệnh
- Tăng khả năng chống chịu với điều kiện bất lợi của môi trường.
- Mở rộng diện tích trồng trọt
Câu hỏi 2 trang 74 Công nghệ 10: Mô tả phương pháp chọn lọc hỗn hợp và chọn lọc cá thể trong chọn giống cây trồng?
Lời giải:
* Phương pháp chọn lọc hỗn hợp:
- Chọn lọc hỗn hợp 1 lần: Gồm có 2 vụ:
+ Vụ 1: Gieo trồng quần thể giống khởi đầu, chọn 10% cây tốt để thu hoạch hỗn hợp hạt
+ Vụ 2: Gieo chung hạt các cây được chọn. Sau đó thu hoạch, so sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng để đánh giá.
- Chọn lọc hỗn hợp nhiều lần:
+ Vụ 1: Gieo trồng quần thể giống khởi đầu, chọn 10% cây tốt để thu hoạch hỗn hợp hạt
+ Vụ 2: Gieo chung hạt các cây được chọn. Sau đó thu hoạch, so sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng để đánh giá.
+ Vụ 3 (4, 5, …): chưa đạt thì lặp lại vụ 1 và vụ 2 đến khi đạt.
* Mô tả phương pháp chọn lọc cá thể:
+ Vụ 1: Gieo trồng quần thể giống khởi đầu, chọn vài cá thể tốt nhất, thu hoạch, bảo quản hạt riêng để trồng cho vụ sau.
+ Vụ 2: Gieo riêng hạt được chọn, so sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng để đánh giá
+ Vụ 3 (4, 5, …): Lặp lại chu kì của vụ 1 và vụ 2 đến khi đạt được mục tiêu.
Câu hỏi 3 trang 74 Công nghệ 10: Mô tả các bước nhân giống cây trồng bằng phương pháp truyền thống (nhân giống hữu tính và nhân giống vô tính). Nêu ưu điểm và nhược điểm của từng phương pháp.
Lời giải:
1. Các bước nhân giống bằng hạt của một số loại cây trồng:
- Bước 1: Nhân hạt giống tác giả
- Bước 2: Sản xuất hạt giống siêu nguyên chủng - Bước 3: Sản xuất hạt giống nguyên chủng - Bước 4: Sản xuất hạt giống xác nhận
* Ưu điểm:
- Nhanh tạo ra cây con
- Cây tạo ra đồng loạt, cùng kích cỡ, độ tuổi - Nhân giống nhanh, đơn giản
- Cây thích nghi tốt, bộ rễ khỏe
* Nhược điểm
- Dễ thoái hóa giống
- Khó kiểm soát được các phẩm chất của cây con do có thể có hiện tượng biến dị di truyền
- Cây chậm ra hoa, quả 2. Các bước nhân giống bằng phương pháp giâm cành:
- Bước 1: Chọn cành giâm
- Bước 2: Cắt cành giâm, cắt bỏ bớt lá.
- Bước 3: Nhúng cành giâm vào chất kích thích ra rễ - Bước 4: Cắm cành giâm vào nền giâm
- Bước 5: Chăm sóc cành giâm
* Ưu điểm:
+ Đơn giản + Dễ thực hiện
+ Hệ số nhân giống cao
* Nhược điểm:
+ Bộ rễ phát triển kém
+ Dễ bị nhiễm bệnh từ cây mẹ
3. Các bước nhân giống bằng phương pháp chiết cành:
- Bước 1: Tách vỏ ở vị trí cần chiết
- Bước 2: Bôi thuốc kích thích và hỗn hợp đất vào đoạn vừa tách vỏ, bọc nylon và buộc chặt
- Bước 3: Khi cành mọc rễ thì cắt đem trồng
* Ưu điểm: cây con khỏe mạnh hơn cây giâm cành
* Nhược điểm:
+ Bộ rễ phát triển kém
+ Cây giống dễ nhiễm bệnh từ cây mẹ
+ Hệ số nhân giống thấp
4. Các bước nhân giống bằng phương pháp ghép:
- Bước 1: Gieo trồng cây gốc ghép - Bước 2: Chọn cành ghép, mắt ghép
- Bước 3: Xử lí gốc ghép, cành ghép, mắt ghép phù hợp - Bước 4: Ghép cành ghép, mắt ghép vào gốc ghép - Bước 5: Xử lí sau ghép
* Ưu điểm:
+ Bộ rễ khỏe mạnh + Thích nghi tốt
+ Sinh trưởng, phất triển khỏe
* Nhược điểm: kĩ thuật cao
5. Các bước nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào:
- Bước 1: Chọn vật liệu nuôi cấy mô - Bước 2: Khử trùng mẫu
- Bước 3: Tạo chồi trong môi trường thích hợp - Bước 4: Ra rễ và tạo cây hoàn chỉnh
- Bước 5: Đưa cây ra vườn ươm
* Ưu điểm:
+ Nhân nhanh số lượng + Không phụ thuộc mùa vụ
+ Đồng nhất về di truyền và sạch bệnh + Hệ số nhân giống cao
* Nhược điểm:
+ Tốn kinh phí + Tốn công sức
+ Trình độ kĩ thuật cao
Câu hỏi 4 trang 74 Công nghệ 10: Mô tả các bước nhân giống cây trồng bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào. Nêu ưu điểm nổi bật của phương pháp nhân giống này so với các phương pháp nhân giống truyền thống.
Lời giải:
* Các bước nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào:
- Bước 1: Chọn vật liệu nuôi cấy mô - Bước 2: Khử trùng mẫu
- Bước 3: Tạo chồi trong môi trường thích hợp - Bước 4: Ra rễ và tạo cây hoàn chỉnh
- Bước 5: Đưa cây ra vườn ươm
* Ưu điểm nổi bật của phương pháp nhân giống này so với các phương pháp nhân giống truyền thống:
+ Nhân nhanh số lượng + Không phụ thuộc mùa vụ
+ Đồng nhất về di truyền và sạch bệnh + Hệ số nhân giống cao
Câu hỏi 5 trang 74 Công nghệ 10: Trình bày một số ứng dụng của công nghệ sinh học trong chọn tạo và nhân giống cây trồng. Cho ví dụ minh họa
Lời giải:
Một số ứng dụng của công nghệ sinh học trong chọn tạo và nhân giống cây trồng:
- Nuôi cấy phôi: nhân giống cây lô hội bằng nuôi cấy phôi
- Nuôi cấy mô sẹo: Mô sẹo bưởi Phúc Trạch
Câu hỏi 6 trang 74 Công nghệ 10: Lựa chọn biện pháp nhân giống phù hợp cho một số loại cây trồng phổ biến ở gia đình địa phương em
Lời giải:
Lựa chọn biện pháp nhân giống phù hợp cho một số loại cây trồng phổ biến ở gia đình, địa phương em:
- Cây cam: phương pháp ghép cành - Cây mía: phương pháp giâm cành
