Bài 15: Chất tinh khiết – hỗn hợp
Bài 15.1 trang 48 SBT Khoa học tự nhiên 6: Trường hợp nào sau đây là chất tinh khiết?
A. Gỗ. B. Nước khoáng.
C. Sodium chloride. D. Nước biển.
Trả lời:
Đáp án C
Chất tinh khiết là Sodium chloride do nó không có lẫn chất khác.
Bài 15.2 trang 48 SBT Khoa học tự nhiên 6: Để phân biệt chất tinh khiết và hỗn hợp ta dựa vào
A. tính chất của chất. B. thể của chất.
C. mùi vị của chất. D. số chất tạo nên.
Trả lời:
Đáp án D
Để phân biệt chất tinh khiết và hỗn hợp cần dựa vào số chất tạo nên, cụ thể:
- Chất tinh khiết là chất không có lẫn chất khác (1 chất) - Hỗn hợp gồm từ 2 chất trở lên.
Bài 15.3 trang 48 SBT Khoa học tự nhiên 6: Cho hình ảnh sau đây:
a) Theo em nước tinh khiết là chất hay hỗn hợp?
b) Tính chất của nước khoáng có thể thay đổi không? Tại sao?
c) Trong hai loại nước trên, loại nước nào tốt cho sức khỏe hơn?
Trả lời:
a) Nước tinh khiết là nước không có lẫn chất khác. Đó là chất.
b) Nước khoáng là hỗn hợp nên tính chất của nước khoáng có thể thay đổi tùy thuộc vào thành phần các chất có trong nước khoáng.
c) Uống nước khoáng tốt hơn vì nó bổ sung khoáng chất cho cơ thể.
Bài 15.4 trang 48 SBT Khoa học tự nhiên 6: Trên một số bình nước khoáng có dòng chữ “Nước khoáng tinh khiết”. Theo em, ý nghĩa của dòng chữ này có hợp lí không? Tại sao?
Trả lời:
Ý nghĩa của dòng chữ “Nước khoáng tinh khiết” không hợp lí vì đây là nước khoáng thì trong thành phần sẽ có nước và các loại muối khoáng. Nước khoáng là hỗn hợp chứ không phải chất tinh khiết.
Bài 15.5 trang 48 SBT Khoa học tự nhiên 6: Điền khái niệm thích hợp vào bảng sau:
Trả lời:
Mô tả Khái niệm
Chất không có lẫn chất khác Chất tinh khiết Hai hay nhiều chất trộn lẫn vào nhau Hỗn hợp
Hai chất trộn lẫn vào nhau, thành phần các chất ở mọi vị trí trong hỗn hợp giống nhau
Hỗn hợp đồng nhất Hai chất trộn lẫn vào nhau, thành phần các chất
không giống nhau ở mọi vị trí trong hỗn hợp.
Hỗn hợp không đồng nhất
Bài 15.6 trang 49 SBT Khoa học tự nhiên 6: Bạn Vinh tiến hành thí nghiệm như sau: Bạn dùng dụng cụ chưng cất để đun 100 ml nước tới sôi, dẫn hơi nước qua hệ thống làm lạnh để nước ngưng tụ lại tạo thành nước cất. Bạn cho nước cất vào bốn cốc, mỗi cốc 20 ml. Tiếp theo, bạn cho vào cốc 1, 2, 3, 4 lần lượt 2, 4, 6, 8 gam muối ăn và khuấy đều. Bạn nhận thấy:
Từ các kết quả thí nghiệm trên, em hãy trả lời các câu hỏi dưới đây:
a) Nước muối là chất tinh khiết hay hỗn hợp?
b) Em rút ra kết luận gì về tính chất của hỗn hợp?
c) Làm thế nào để nhận biết một chất tinh khiết?
Trả lời:
a) Nước muối là hỗn hợp với thành phần gồm nước và muối trộn lẫn vào nhau.
b) Qua thí nghiệm của bạn Vinh ta thấy độ mặn của nước muối càng tăng khi lượng muối được sử dụng càng nhiều. Do đó, tính chất của hỗn hợp phụ thuộc vào tính chất, lượng chất của các chất thành phần.
c) Để nhận biết một chất là tinh khiết, đơn giản ta có thể kiểm tra dựa vào tính chất vật lí của chất. Ví dụ, để phân biệt nước cất tinh khiết và nước khoáng ta có thể đun cạn hai mẫu nước đến 100oC. Ở mẫu nước cất, nước sẽ bay hơi hết và không còn dấu vết gì, còn ở mẫu nước khoáng vẫn sẽ thấy vết mờ vì lẫn tạp chất.
Bài 15.7 trang 49 SBT Khoa học tự nhiên 6: Khi sử dụng ấm để đun sôi nước suối hoặc nước máy thì sau một thời gian sử dụng sẽ thấy xuất hiện nhiều cặn trắng bám vào bên trong ấm. Cho biết:
a) Nước suối, nước máy có phải là nước tinh khiết không?
b) Tại sao khi đun nước lấy từ máy lọc nước thì bên trong ấm ít bị đóng cặn hơn.
c) Làm thể nào để có thể làm sạch cặn trong ấm.
Trả lời:
a) Nước suối, hay nước máy không phải là nước tinh khiết vì ngoài nước ra còn có thêm các chất khác (chất đóng cặn).
b) Đun nước sôi lấy từ máy lọc sẽ xuất hiện ít cặn trong ấm hơn vì máy lọc đã loại bỏ bớt các chất có trong nước tự nhiên.
c) Nếu có cặn trong ấm, chúng ta có thể dùng chanh hoặc giấm ăn để ngâm một thời gian, các chất cặn sẽ tan ra hết.
Bài 15.8 trang 49 SBT Khoa học tự nhiên 6: Để biết bột calcium carbonate có tan trong nước hay không chúng ta làm thế nào?
Trả lời:
Ta lấy bột calcium carbonate hòa vào nước, sau đó đổ hỗn hợp này qua phễu chứa giấy lọc được đặt sẵn trên cốc thủy tinh. Khi lọc xong, đem cô cạn dịch lọc thu được và quan sát. Nếu thấy trong cốc không còn chất gì khác thì chứng tỏ calcium carbonate không tan trong nước.
Bài 15.9 trang 49 SBT Khoa học tự nhiên 6: Muốn hòa tan được nhiều muối ăn vào nước, ta không nên sử dụng phương pháp nào dưới đây?
A. Nghiền nhỏ muối ăn. B. Đun nóng nước.
C. Vừa cho muối ăn vào nước vừa khuấy đểu. D. Bỏ thêm đá lạnh vào.
Trả lời:
Đáp án D
Nhiệt độ của nước càng thấp, muối hòa tan càng ít. Do đó muốn hòa tan nhiều muối ăn không nên bỏ thêm đá lạnh vào nước.
Bài 15.10 trang 49 SBT Khoa học tự nhiên 6: Đồ thị sau biểu thị sự phụ thuộc độ tan (kí hiệu là S (g)/ 100 (g) nước) của các chất X, Y, Z, T theo nhiệt độ:
a) Các chất có độ tan tăng theo nhiệt độ là
A. X, Y, Z. B. Y, Z, T.
C. X, Z, T. D. X, Y, T.
b) Ở 25oC, chất có độ tan lớn nhất là:
A. X. B. Y.
C. Z. D. T.
c) Chất có độ tan phụ thuộc nhiều nhất vào nhiệt độ là:
A. T. B. Z. C. Y. D. X.
Trả lời:
Dựa vào đồ thi ta có:
a) Đáp án C b) Đáp án D
c) Đáp án D
Bài 15.11 trang 50 SBT Khoa học tự nhiên 6: Hỗn hợp nào sau đây không được xem là dung dịch?
A. Hỗn hợp nước đường. B. Hỗn hợp nước muối.
C. Hỗn hợp bột mì và nước khuấy đều. C. Hỗn hợp nước và rượu.
Trả lời:
Đáp án C
Bột mì không tan trong nước do đó không xem như là dung dịch.
Bài 15.12 trang 50 SBT Khoa học tự nhiên 6: Hai chất lỏng không hòa tan vào nhau nhưng khi chịu tác động, chúng lại phân tán vào nhau thì được gọi là
A. dung dịch. B. huyền phù.
C. nhũ tương. D. chất tinh khiết.
Trả lời:
Đáp án C
Hai chất lỏng không hòa tan vào nhau nhưng khi chịu tác động, chúng lại phân tán vào nhau thì được gọi là nhũ tương.
Bài 15.13 trang 50 SBT Khoa học tự nhiên 6: Khi hòa tan bột đá vôi vào nước, chỉ một lượng chất này tan trong nước, phần còn lại làm cho nước vôi trong bị đục. Hỗn hợp này được gọi là
A. dung dịch. B. chất tan.
C. nhũ tương. D. huyền phù.
Trả lời:
Đáp án D
Hỗn hợp này được gọi là huyền phù (chất rắn ở trong lòng chất lỏng).
Bài 15.14 trang 50 SBT Khoa học tự nhiên 6: Hình ảnh dưới đây minh họa cho trạng thái nào của hỗn hợp?
A. Dung dịch. B. Huyền phù.
C. Nhũ tương. D. Hỗn hợp đồng nhất.
Trả lời:
Đáp án B
Qua quan sát hình ảnh ta thấy trong cốc cuối cùng có chất rắn lắng xuống dưới đáy bình, chất lỏng phía trên. Vậy hình ảnh minh họa cho trạng thái huyền phù.
Bài 15.15 trang 50 SBT Khoa học tự nhiên 6: Hình ảnh dưới đây mô tả quá trình hình thành
A. huyền phù. B. nhũ tương.
C. dung dịch. D. dung môi.
Trả lời:
Đáp án B
Quan sát hình ảnh ta thấy đây là hình ảnh minh họa cho chất lỏng ở trong lòng chất lỏng khác, hay trạng thái nhũ tương.
Bài 15.16 trang 50 SBT Khoa học tự nhiên 6: Khi cho bột mì vào nước và khuấy đều, ta thu được
A. nhũ tương. B. huyền phù.
C. dung dịch. D. dung môi.
Trả lời:
Đáp án B
Khi cho bột mì vào nước và khuấy đều, ta thu được huyền phù. Do được trạng thái chất rắn (bột mì) ở trong lòng chất lỏng (là nước).
Bài 15.17 trang 50 SBT Khoa học tự nhiên 6: Xác định chất tan, dung môi trong các dung dịch sau:
a) Dung dịch sodium hydroxyde.
b) Dung dịch sulfuric acid.
Trả lời:
a) Dung môi là nước, chất tan là sodium hydroxyde.
b) Dung môi là nước, chất tan là sulfuric acid.
Bài 15.18 trang 51 SBT Khoa học tự nhiên 6: Đánh dấu x vào ô phù hợp để xác định trạng thái của các hỗn hợp sau:
Trả lời:
Bài 15.19 trang 51 SBT Khoa học tự nhiên 6: Hàng năm vào mùa lũ, Đồng bằng sông Cửu Long lại được bù đắp một lượng phù sa rất lớn. Em hãy cho biết:
a) Phù sa ở sông Cửu Long có phải là một dạng huyền phù không.
b) Phù sa có vai trò gì đối với nông dân ở Đồng bằng sông Cửu Long.
Trả lời:
a) Phù sa là một loại huyền phù. Phù sa gồm các chất không tan, lơ lửng trong nước rồi dần dần lắng xuống.
b) Phù sa có vai trò rất quan trọng đối với nông dân Đông bằng sông Cửu Long vì cung cấp nhiều chất dinh dưỡng cho cây trồng, giúp mùa màng bội thu.
Bài 15.20 trang 51 SBT Khoa học tự nhiên 6: Cách làm hỗn hợp muối tiêu:
Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu:
- Tiêu đen: 100 gam.
- Muối tinh: 200 gam.
- Mì chính (bột ngọt): 1 thìa.
Bước 2: Tiến hành:
- Tiêu hạt: cho vào chảo, rang trên lửa nhỏ tới khi dậy mùi thơm thì ngừng. Tiếp theo, đổ tiêu ra đĩa và để nguội. Khi tiêu nguội, cho tiêu vào máy xay, xay đến khi nhuyễn, mịn. Sau đó dùng rây, cho số tiêu đã xay vào lọc lại để loại bỏ phần cặn cứng.
- Muối tinh: cho vào chảo, rang trên lửa nhỏ cho đến khi hạt muối tơi ra, sờ thấy mịn như cát thì tắt bếp và để nguội. Khi rang cần đảo đều để tránh muối bị cháy khét.
- Cho toàn bộ muối và tiêu xay đã nguội vào một chiếc bát, thêm một thìa mìa chính trộn đều là có thể sử dụng. Nếu cần, có thể trút hỗn hợp này vào cối xay, xay thêm một lần nữa để tiêu và muối hòa quyện đều vào nhau.
a) Hỗn hợp muối tiêu là hỗn hợp đồng nhất hay không đồng nhất?
b) Độ mặn của hỗn hợp muối tiêu có thể thay đổi được không? Thay đổi bằng cách nào?
c) Từ quy trình trên, em hãy tự chế biến hỗn hợp muối tiêu tại gia đình để sử dụng cho an toàn, tiết kiệm.
Trả lời:
a) Hỗn hợp muối tiêu là hỗn hợp không đồng nhất do thành phần gồm các chất không tan vào nhau.
b) Có thể thay đổi độ mặn của muối tiêu bằng cách thay đổi lượng muối sử dụng trong hỗn hợp. Nếu muốn mặn hơn thì tăng lượng muối sử dụng, nếu muốn nhạt hơn thì giảm lượng muối sử dụng.
c) Học sinh tự chế biến muối tiêu tại nhà để sử dụng.
