Thạch Sanh A. Soạn bài Thạch Sanh ngắn gọn :
Trước khi đọc
Câu 1 (trang 25 SGK Ngữ văn 6 tập 2) Trả lời:
HS tự liên hệ và tự thực hành vẽ một số con vật như: con rồng, chim, rắn,…
Câu 2 (trang 25 SGK Ngữ văn 6 tập 2) Trả lời:
VD: Niêu cơm thần của Thạch Sanh Đặc điểm: Ăn mãi không thể hết.
Chức năng: Làm cho giặc các nước chư hầu phải khiếp sợ.
Đọc văn bản
Câu 1 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Chú ý thời gian không gian bắt đầu câu chuyện.
Trả lời:
Thời gian: Ngày xưa → Khoảng thời gian trước đây rất lâu Không gian: Túp lều cũ dưới gốc đa → Đơn sơ, giản dị
Câu 2 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Điều gì sẽ xảy ra tiếp sau đó Trả lời:
Em dự đoán khi Thạch Sanh về ở với Lý Thông sẽ gặp rất nhiều chuyện vì Lý Thông kết bạn với Thạch Sanh là một sự tính toán.
Câu 3 (trang 27 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Chú ý hành động của Thạch Sanh và Lý Thông sau khi Thạch Sanh bị Lý Thông lừa
Trả lời:
- Thạch Sanh: Thật thà tin ngay từ giã mẹ con Lý Thông ra đi, trở về với túp lều cũ.
- Lý Thông: Đem đầu của con yếu quái vào kinh nộp cho vua.
Câu 4 (trang 28 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Thế giới do vua Thủy Tề cai trị có những đặc điểm gì?
Trả lời:
Thế giới do vua Thủy Tề cai trị có đặc điểm:
- Là một thế giới thần kì, nhiều phép thuật, dinh thự ở dưới nước.
- Là thế giới giàu có, hiếu khách, công bằng, ơn nghĩa: vua Thủy Tề đãi Thạch Sanh nhiều vàng bạc.
Câu 5 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Cảnh mấy vạn tướng sĩ các nước chư hầu ngồi ăn cơm trong chiếc niêu bé xíu
Trả lời:
- Khung cảnh thật lạ lùng, ai cũng chờ xem đó điều gì kì lạ ở niêu cơm đó Sau khi đọc
Câu 1 (trang 30 SGK Ngữ văn 6 tập 2) Trả lời:
- Em thích truyện Thạch Sanh.
- Bởi vì truyện Thạch Sanh là truyện cổ thể hiện được ước mơ của nhân dân về sự công bằng, sức mạnh, là câu chuyện mà người hiền lành được đền đáp xứng đáng và kẻ ác thì bị trừng trị đích đáng.
Câu 2 (trang 30 SGK Ngữ văn 6 tập 2) Trả lời:
- Gia cảnh của Thạch Sanh đặc biệt ở chỗ đó là chàng là thái tử được Ngọc Hoàng sai xuống trần gian làm con trai đầu thai của cặp vợ chồng nông dân nghèo nhưng hiền lành.
- Khi chàng biết dùng búa, chàng được các vị thần tiên dạy cho các phép thần thông. Sau đó, chàng mồ côi cả cha lẫn mẹ và sống lủi thủi một mình ở túp lều bên gốc đa.
Câu 3 (trang 30 SGK Ngữ văn 6 tập 2) Trả lời:
- Truyện Thạch Sanh có 2 con vật kỳ ảo là chằn tinh và đại bàng.
- Chúng đều có đặc điểm đều là những con vật ác độc, hung dữ, hại người và trả thù người đã làm hại đến chúng.
Câu 4 (trang 30 SGK Ngữ văn 6 tập 2) Trả lời:
Theo em, nếu công chúa có thể nói được thì nàng sẽ nói ra việc Thạch Sanh bị Lý Thông hãm hại, lấp mất cửa hang và truyện sẽ kết thúc nhanh chóng, bớt đi sự kịch tính và thú vị.
Câu 5 (trang 30 SGK Ngữ văn 6 tập 2) Trả lời:
Truyện Thạch Sanh có nhiều đồ vật kì ảo. Liệt kê các đồ vật đó:
- Đàn thần: Tiếng đàn giúp Thạch Sanh được giải oan, giải thoát giúp cho công chúa biết nói, vạch mặt Lý Thông. Đó là tiếng đàn công lý thể hiện quan niệm và
ước mơ của nhân dân. Tiếng đàn làm cho quên 18 nước chư hầu phải cởi giáp xin hàng.
- Niêu cơm thần: niêu cơm vạn người ăn cũng không thể hết. Thể hiện tấm lòng nhân đạo yêu chuộng hòa bình và ước mơ no ấm của nhân dân ta.
Câu 6 (trang 30 SGK Ngữ văn 6 tập 2) Trả lời:
Thạch Sanh Lý Thông
+ Tin lời đi canh miếu thay.
+ Tin lời trăn tinh của vua.
+ Tin lời xuống hang cứu công chúa.
→ Cả tin, thật thà
+ Lừa Thạch Sanh thế mạng cho mình.
+ Lừa để cướp công giết trăn tinh.
+ Lừa để cướp công giết đại bàng, cứu công chúa.
→ Lừa lọc, xảo quyệt
+ Bị Lý Thông hãm hại rất nhiều lần nhưng không trả thù, cho về quê làm ăn.
→ Vị tha, nhân hậu
+ Lợi dụng tình anh em kết nghĩa bóc lột sức lao động của Thạch Sanh.
+ Cướp công và hãm hại Thạch Sanh nhiều lần.
→ Tàn nhẫn, vô lương tâm + Giết trăn tinh.
+ Giết đại bàng.
+ Cứu công chúa, thái tử con vua Thủy Tề.
+ Dẹp 18 nước chư hầu.
+ Giỏi võ nghệ, đàn...
→ Anh hùng, tài giỏi
+ Tìm cách giết hại Thạch Sanh để cướp công, lấy công chúa.
+ Không chịu làm, lợi dụng sức lao động Thạch Sanh.
→ Tiểu nhân, độc ác
+ Là con người cao cả
→ đại diện cái thiện.
+ Là kẻ bạc nhược, thấp kém
→ đại diện cái ác.
Kết thúc: Cưới công chúa, nối ngôi vua. Kết thúc: Bị sét đánh chết hóa bọ hung.
Câu 7 (trang 30 SGK Ngữ văn 6 tập 2) Trả lời:
- Kết thúc truyện là một kết thúc có hậu khi chàng lấy công chúa, mẹ con Lý Thông bị trừng phạt.
- Điều đó thể hiện ước mơ về công lý xã hội của nhân dân ta.
Câu 8 (trang 30 SGK Ngữ văn 6 tập 2) Trả lời:
Bản của Anh Động (và nhân dân một số vùng Nam Bộ) kể: “Lý Thông được tha nhưng y về dọc đường mưa to, sấm sét đánh tan thây ra từng mảnh, mỗi mảnh hoá thành một con ễnh ương. Cho nên bây giờ mỗi khi có mưa to sấm sét, ễnh ương sợ, kêu lên những tiếng man dã....”.
→ Kết thúc truyện trong bản này là một kết cục đáng sợ, thích đáng hơn mà những kẻ ăn ở xấu xa gian ác nhận phải. Xét về phương diện giáo dục, kết thúc này có thể có tính răn dạy cao hơn.
VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC: Dũng sĩ là người có lòng dũng cảm, chiến đấu diệt trừ cái ác, bảo vệ cuộc sống của cộng đồng. Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) về một dũng sĩ mà em gặp ngoài đời hoặc biết qua sách báo, truyện kể.
Bài làm tham khảo
Nguyễn Ngọc Mạnh là người dũng sĩ trong đời thực để lại ấn tượng sâu đậm trong em. Anh là một người lao động bình thường như bao chúng ta, không có phép thuật phi thường nào cả. Vậy mà khi chứng kiến hình ảnh em bé đang lơ lửng trên ban công, anh đã không ngại hiểm nguy, không kịp suy nghĩ mà lao lên nơi nhà xe bằng mái tôn bất chấp nguy hiểm. Trong phút giây nghìn cân treo sợi tóc, tinh thần, lòng trắc ẩn đã đánh thức bản năng anh hùng trong một con người bình thường. Và chính anh đã cứu sống em bé, cứu sống niềm tin trong tất cả chúng ta và giúp mọi người hiểu hơn về anh hùng đời thường.
B. Tóm tắt những nội dung chính khi soạn bài Thạch Sanh : 1. Thể loại: cổ tích
2. Bố cục 3 đoạn
- Đoạn 1 (Từ đầu … đến “đốn củi kiếm ăn”): Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh.
- Đoạn 2 (Tiếp theo … đến “vào cung”): Những thử thách và chiến công của Thạch Sanh.
- Đoạn 3 (Còn lại): Phơi bày tội Lí Thông, Thạch Sanh cưới công chúa và dẹp yên quân lính chư hầu.
3. Tóm tắt
Thạch Sanh vốn mồ côi cả cha lẫn mẹ, sống lủi thủi trong túp lều dưới gốc đa và gia tài chỉ có lưỡi búa cha để lại. Thấy Thạch Sanh khỏe, Lý Thông lân la kết nghĩa huynh đệ. Thạch Sanh về sống với mẹ con Lý Thông. Trong vùng có một con chằn tinh hung dữ, mỗi năm người dân phải nộp người cho nó ăn thịt. Tới phiên Lý Thông, hắn lừa Thạch Sanh đi nộp mạng thay mình. Thạch Sanh giết chết
chằn tinh, Lý Thông lại lừa chàng đi trốn rồi cướp công của Thạch Sanh. Trong ngày hội nhà vua kén phò mã, công chúa bị đại bàng quắp đi. Thạch Sanh thấy đại bàng cắp người thì bắn nó và lần theo dấu máu vào hang cứu công chúa. Lý Thông lại một lần nữa lừa Thạch Sanh, hắn lấp miệng hang nhốt chàng dưới vực. Thạch Sanh giết đại bàng và cứu con vua Thủy Tề, chàng được tặng nhiều vàng bạc nhưng chỉ xin một cây đàn trở về gốc đa. Hồn chằn tinh và đại bàng vu oan cho Thạch Sanh, chàng bị bắt vào ngục. Trong ngục chàng lôi đàn ra gẩy kể về nỗi oan khiên của mình. Lý Thông bị trừng trị, Thạch Sanh được nhà vua gả công chúa cho. Các nước chư hầu tức giận đem quân sang đánh, Thạch Sanh mang đàn ra gảy, 18 nước chư hầu xin hàng, Thạch Sanh nấu cơm thết đãi. Quân sĩ coi thường, ăn mãi kg hết, họ kính phục rút quân về nước.
4. Giá trị nội dung
- Truyện ngợi ca những chiến công rực rỡ và những phẩm chất cao đẹp của người anh hùng – dũng sĩ dân gian. Thể hiện ước mơ về sự đổi đời, ước mơ đạo lí của nhân dân: cái thiện thắng ác, chính nghĩa thắng gian tà, hòa bình thắng chiến tranh,…
5. Giá trị nghệ thuật
- Truyện sử dụng nhiều chi tiết tưởng tượng thần kì độc đáo và giàu ý nghĩa (sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh, cung tên vàng, cây đàn thần, niêu cơm thần…) - Xây dựng hai nhân vật đối lập.
