Tuần 32
Từ 25/04/2022 đến 30/04/2022
Chủ đề: GIÁO DỤC GIỚI TÍNH TUỔI VỊ THÀNH NIÊN I. Mục tiêu:
- Cung cấp các kiến thức cơ bản về:
Tuổi vị thành niên; Tình bạn khác giới và tình yêu; Sức khỏe sinh sản và tình dục an toàn; Mang thai ở tuổi vị thành niên và biện pháp phòng chống; Sức khỏe sinh sản tuổi vị thành niên..
- Giáo dục giới tính và Chăm sóc sức khỏe vị thành niên là một vấn đề xã hội rất quan tâm, nếu không được cung cấp kiến thức đầy đủ sẽ dễ dẫn đến nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến đạo đức lối sống, việc học hành, có khả năng ảnh hưởng đến cả tương lai của các em.
II. Nội dung:
1. Tuổi vị thành niên là gì?
- Lứa tuổi vị thành niên là giai đoạn chuyển tiếp từ tuổi ấu thơ sang người lớn.
Độ tuổi vị thành niên: từ 10 đến 19 tuổi, chiếm 20% dân số.
- Sức khỏe sinh sản vị thành niên (SKSS VTN): “Là tình trạng khỏe mạnh về thể chất, tinh thần và xã hội của tất cả những gì liên quan đến cấu tạo và hoạt động của bộ máy sinh sản ở tuổi VTN, chứ không chỉ là không có bệnh hay khuyết tật của bộ máy đó”.
- Giai đoạn này được đánh dấu bằng hành kinh lần đầu ở bạn gái, xuất tinh lần đầu (mộng tinh) ở bạn trai. Điều này thường đi cùng thay đổi cảm xúc đối với bạn bè khác giới và được coi là hiện tượng tâm sinh lý bình thường.
- Về mặt sinh lý nó thể hiện sự trưởng thành về sinh dục và báo hiệu khả năng có con: Buồng trứng của bạn gái bắt đầu có trứng và tiết hoóc môn. Tinh hoàn của bạn trai bắt đầu sinh sản tinh trùng và tiết hoóc môn
2. Các biện pháp giữ gìn vệ sinh cơ thể trong tuổi dậy thì:
Đối với nam giới :
+ Hỏi: Tuổi dậy thì của nam giới xuất hiện ở lứa tuổi nào?
+ Đáp: Khoảng 11 – 12 tuổi.
+ Hỏi: Dấu hiệu nào đánh dấu dậy thì chính thức ở nam?
+ Đáp: Xuất tinh lần đầu. Quanh quy đầu là nơi đọng các chất dịch sinh dục, vài giọt nước tiểu, mồ hôi. Cần giữ gìn vệ sinh: kéo bao quy đầu ra sau, rửa sạch sẽ bằng nước sạch và xà phòng.
* Giảng giải: Ngoài ra còn có những dấu hiệu khác:
- Lớn nhanh, cao vượt, cơ bắp phát triển, vai rộng ngực nở. Chọn quần áo kích cở phù hợp với cơ thể.
- Mọc ria mép, lông nách, lông mu. Tuyến mồ hôi, tuyến nhờn phát triển. Cần thường xuyên vệ sinh thân thể, nếu không tốt gây ra các bệnh về da liễu hay là nơi trú ẩn của những vi khuẩn gây ra các chứng bệnh như hôi nách.
- Cơ quan sinh dục to ra. Phải mặc quần lót, nhất là những em thường tham gia các hoạt động TDTT.
Đối với nữ giới :
+ Hỏi: Tuổi dậy thì của nữ giới xuất hiện ở lứa tuổi nào?
+ Đáp: Khoảng 10 – 11 tuổi.
+ Hỏi: Dấu hiệu nào đánh dấu dậy thì chính thức ở nữ?
+ Đáp: Bắt đầu hành kinh.
* Giảng giải: Ngoài ra còn có những dấu hiệu khác:
- Lớn nhanh; da trở nên mịn màng; hông nở rộng; mông, đùi phát triển. Cũng như nam nên chọn quần áo kích cở phù hợp với cơ thể.
-Mọc lông nách, lông mu. Tuyến mồ hôi, tuyến nhờn phát triển.Cũng như nam nên thường xuyên vệ sinh, nếu không tốt gây ra các bệnh về da liễu hay là nơi trú ẩn của những vi khuẩn gây bệnh.
- Bộ phận sinh dục và vú phát triển. Phải chọn và mặc quần áo lót phù hợp với cơ thể đồng thời phải kín đáo và không gây khó chịu cho cơ thể.
3. Quan hệ bạn bè trong tuổi dậy thì:
Ở tuổi đang lớn này, giao lưu bạn bè rất phát triển, quan hệ mở rộng ra nhiều. Bạn trẻ đang làm quen dần với cuộc sống xã hội, tập giao tiếp với mọi người. Bạn bè trở thành một phần rất quan trọng trong cuộc sống.
Quan hệ bạn bè rộng rãi và sâu sắc hơn:
a. Tìnhbạn:
Tình bạn là một loại tình cảm gắn bó hai hoặc nhiều người với nhau trên cơ sở hợp nhau về tính tình, giống nhau về sở thích, có sự phù hợp về xu hướng và một số nét nhân cách khác, mà qua đó mỗi người đều tìm thấy ở bạn mình một cái “tôi” thứ hai
Đối với tuổi vị thành niên, tình bạn thường phát triển mạnh mẽ và đóng vai trò quan trọng trong quá trình vươn lên thành người lớn. Trong quan hệ bạn bè, mỗi người có thể bộc lộ, khám phá, tự kiểm tra và đánh giá bản thân mình bằng cách so sánh với những người khác; đồng thời dựa vào sự đánh giá của chính mình để tự hiểu mình, tự giáo dục mình và tự hoàn thiện mình.
Tình bạn giúp vị thành niên chia sẻ niềm vui, nỗi buồn, thành công và thất bại;
giúp đỡ nhau trong học tập, công việc, cuộc sống; động viên, nâng đỡ nhau trong cuộc sống tinh thần, khuyến
khích nhau phấn đấu để biến ước mơ, hoài bão thành hiện thực.
b.Tình bạn khác giới: cũng có những đặc điểm của một tình bạn cùng giới, nhưng nó có những khoảng cách tế nhị hơn. Tình bạn khác giới giúp vị thành
niên tự hoàn thiện nhân cách của mình. Có khi tình bạn khác giới là khởi điểm cho tình yêu; tuy vậy, không phải tình bạn khác giới nào cũng dẫn tới tình yêu.
Với những cảm xúc giới tính mạnh mẽ, mới lạ,
Ý thức về giới tính, những xao động tình cảm của tuổi mới lớn:
Đến tuổi này ý thức của chúng ta về giới tính trở nên rõ rệt hơn trước. Bạn không còn là một cô bé, cậu bé mà đã là thiếu niên rồi. Có thể bạn chú ý hơn đến cách ăn mặc, kiểu đầu tóc sao cho đẹp trai, xinh gái. Trong các cuộc chuyện trò, bạn thích bàn luận về giới kia, những từ “bọn con trai”, “bọn con gái” thường xuất hiện. Ý thức về giới len lỏi vào trong quan hệ bạn bè. Gán ghép bạn này với bạn khác là một trò đùa khá được ưa chuộng, nhiều khi làm cho người bị gán ghép phải bối rối.
Một số bạn ở tuổi này bắt đầu để ý đến những bạn khác giới. Giữa đám đông bạn bè, có thể có một bạn nào đó trở thành “đối tượng”, mà bạn hay nghĩ tới, thích lại gần. Đó là những rung động trong sáng buổi ban đầu, có thể khiến bạn muốn hoàn thiện mình để đẹp hơn trong mắt “người ta”. Sự hấp dẫn có thể khá mạnh mẽ, làm bạn xúc động, băn khoăn, nhưng bạn hãy tin rằng tình cảm lúc này phần nhiều là cảm tính, rồi nó sẽ qua đi tự nhiên như nó đến vậy thôi. Tình cảm tuổi học trò rất đáng quý, ta hãy nâng niu nó, nhưng hãy chờ đợi những tình cảm thật sự sâu sắc sau này.
Một hiện tượng đáng chê trách:
Đa số các bạn gái thường phẫn nộ đối với việc một số bạn nam quấy nhiễu bạn gái bằng những lời lẽ, hành vi xấu. Họ túm tụm đứng chắn ngoài cổng trường, chọc ghẹo trên đường đến trường hoặc quấy nhiễu ngay trong lớp khiến các bạn gái luôn xấu hổ hoặc nơm nớp lo sợ. Làm một số bạn gái không dám đến trường hoặc về nhà.
4. Tình yêu là gì?
Tình yêu là một loại tình cảm đặc biệt, là biểu hiện cao nhất của tình người, tuy nhiên tình yêu nam nữ không đồng nghĩa với việc quan hệ tình dục và hấp dẫn giới tính.
Vậy . Tình yêu tuổi vị thành niên như thế nào?
có nghĩa là
- Các em yêu nhau, cuốn hút nhau một cách mãnh liệt từ những cái cảm tính bề ngoài,…
- Đó là mối tình thuần khiết và lí tưởng,…; Thường chứa nhiều niềm vui và nỗi lo âu.
- Sự lý tưởng hóa tình yêu giúp cho tình yêu ở lứa tuổi này trở nên bay bổng.
- Các em nữ bước vào tuổi dậy thì sớm hơn các em nam nên các em thường tự tin, mạnh dạn hơn.
Như thế:Tác động tích cực của tình yêu tuổi vị thành niên là:
- Kỉ niệm, kí ức đẹp.; Thúc đẩy học tập, Vui vẻ, hoạt bát hơn
- Biết chia sẻ, giúp đỡ người khác, sống có trách nhiệm hơn.; Sống có mục đích, lí tưởng, định hướng tương lai.
Tác động tiêu cực của tình yêu tuổi vị thành niên
- Chểnh mảng học tập ( khi cãi nhau), tốn thời gian nghĩ ngợi vẩn vơ. Tốn tiền nhắn tin, đi chơi, ăn quà,…
- Học đòi, chứng tỏ cái tôi bản thân, Bị ảnh hưởng bởi cái xấu của bạn bè.
- Luôn lo lắng những chuyện không đâu, hay buồn hơn.
Vậy các em nên tránh trong quan hệ tình yêu tuổi vị thành niên
- Tránh ngộ nhận những dạng tình cảm gần giống hoặc có vẻ giống tình yêu.
- Tránh vụ lợi trong quan hệ yêu đương.
- Tránh dễ dàng, buông thả trong quan hệ yêu đương.
Và sau đây là Giải pháp cho việc giảm bớt tình trạng yêu vội và yêu sớm
- Tránh những nơi bị cám dỗ. Tham gia vào những sinh hoạt văn hóa lành mạnh.
- Rèn luyện tác phong giao tiếp để được hòa đồng, tạo những thói quen tốt trong việc làm.
5. Một số kỹ năng phòng tránh bị xâm hại tình dục ở tuổi vị thành niên
Xâm hại tình dục trẻ em là những hành vi trực tiếp hay gián tiếp tác động đến trẻ em nhằm thỏa mãn dục vọng, trục lợi, gây ảnh hưởng xấu cho trẻ em cả về thể chất lẫn tinh thần
1 Nạn xâm hại tình dục ngày càng phổ biến không phải điều đáng ngạc nhiên 2.Cả nam lẫn nữ đều có thể là nạn nhân nhưng trẻ em nữ thường hay bị xâm hại hơn
3.Bị xâm hại tình dục không phải là lỗi của nạn nhân Các quy tắc phòng chống nguy cơ bị xâm hại:
1. Không đi một mình ở nơi tối tăm, vắng vẻ.
2. Không ở trong phòng kín một mình với người lạ. Nếu đó là người quen của gia đình thì cửa phòng phải luôn được mở.
3. Không nhận tiền, quà hoặc nhận sự giúp đỡ đặc biệt của người khác mà không rõ lý do.
4. Không đi nhờ xe người lạ, hoặc sử dụng đồ ăn uống của người lạ đưa .
5. Không để cho người lạ đến gần đến mức họ có thể chạm tay vào người mình.
6. Không để người lạ vào nhà, nhất là khi trong nhà chỉ có một mình.
7. Không nói chuyện điện thọai với người lạ khi đang ở nhà một mình.
8. Không cho ai (ngoài Bố mẹ, Bác sỹ khám bệnh) có quyền tùy tiện động chạm, sờ mó vào chỗ kín của cơ thể hoặc bất kỳ hành động thô lỗ nào với các em.
9.Không ăn mặc hở hang, không gần gũi quá mức với người lạ, kể cả những người thân họ hàng (trừ Bố mẹ, ông Bà, anh chị em ruột của mình) .
10. Tin vào linh tính của bản thân khi thấy điều gì không bình thường cần cảnh giác và chủ động nghĩ cách phòng tránh để thoát ra khỏi tình huống đó.
11.Trước khi đi đâu cần thông báo cho gia đình biết thời gian, địa điểm đi đến, đi về và số điện thoại cần liên hệ (nếu có) càng tốt.
Xử lý khi tình huống xảy ra
-Phải biết cách cầu cứu(kêu lên, hét to…), phát tín hiệu cho mọi người xung quanh biết mình đang gặp nạn.
- Khi bị người lạ tìm cách sờ nắn hoặc ôm ấp mình, hãy nhanh trí tìm cách thoát thân, chạy về phía có đông người nhìn thấy để hỗ trợ.
- Nếu em bị sàm sỡ, xâm hại, hãy kể ngay với cha mẹ, người thân và cùng người lớn đến cơ sở y tế để khám.
KHÔNG NÊN:
-Không nên đi chơi, đi làm…một mình ở nơi vắng vẻ, chỗ tối thiếu ánh sáng hoặc ở những nơi mà mọi người xung quanh khó nhìn thấy (sân thượng, cầu thang, nhà kho…)
-Trước khi đi đâu cần thông báo cho gia đình biết thời gian, địa điểm đi đến, đi về và số điện thoại cần liên hệ (nếu có) càng tốt.
- Không được nhận quà, đồ ăn uống của người lạ trong bất cứ trường hợp nào và tuyệt đối không được cho người lạ động chạm và các vùng riêng tư trên cơ thể.
-Không nên nghĩ rằng mình bị bỏ rơi mình bị đơn độc mà buông xuôi.
Một số tri thức bạn trẻ cần biết
Chủ động tìm hiểu kiến thức về giới tính và sức khỏe sinh sản vị thành niên từ cha mẹ thầy cô và cần tâm sự về những lo lắng băn khoăn thắc mắc với người có uy tín, có trách nhiệm .
Phân biệt rõ ràng giữa tình yêu và tình tình bạn khác giới, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.
Sống có lý tưởng hoài bão đẹp, có ý chí phấn đấu trong học tập, sống có luân lý đạo đức, không làm trái với tập tục .
Có thời gian biểu học tập, nghỉ ngơi, giải trí và tập luyện thể dục thể thao cho phù hợp và điều độ.
Tránh xa những hình ảnh, sách báo, phim ảnh, trang web khiêu dâm, đồi trụy, tránh xa rượu, thuốc lá, ma túy .
Không nên quan hệ tình dục trước tuổi trưởng thành .
Nếu quan hệ tình dục, phải thực hiện tình dục an toàn: chung thủy với một bạn tình, áp dụng các biện pháp tránh thai, tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục, và HIV/AIDS .
Một số hiện tượng đáng chê trách và lên án
Các bạn nam túm tụm đứng trước cổng trường, lối lên cầu thang, trên đường đi học về chọc ghẹo các bạn gái .
Viết thư tỏ tình với bạn khác giới làm cho đối tượng bị phân tán tư tưởng, học tập mất tập trung ảnh hưởng đến tương lai .
Đua đòi các thói hư tật xấu, bắt trước phim ảnh, sống buông thả, mù quáng trong tình bạn khác giới …
6. Sự cần thiết phải giáo dục giới tính và sức khỏe sinh sản cho VTN
Có thể khẳng định rằng sức khỏe sinh sản là một mảng quan trọng của đời sống, có ảnh hưởng lớn đến hạnh phúc và sức khỏe của mỗi cá nhân và cộng đồng. Nhưng những ai thiếu hiểu biết về nó hoặc có định kiến sai lầm, thiếu tình cảm, thiếu lòng trân trọng có thể làm cho nó trở nên nhạt nhẽo, tầm thường thậm chí đau buồn, xấu xa và sinh ra nhiều bệnh tật nguy hiểm cho bản thân, gia đình và cộng đồng.
