CHUYỂN ĐỘNG THEO DÒNG NƯỚC
I) Lý thuyết
Nếu vật chuyển động ngược dòng thì có lực cản của dòng nước; nếu vật chuyển động xuôi dòng thì có thêm vận tốc dòng nước.
Khi thuyển chuyển động xuôi dòng nước:
- Vận tốc xuôi dòng = vận tốc thuyền khi dòng nước đứng yên + vận tốc dòng nước.
- Thời gian xuôi dòng = Độ dài quãng đường : vận tốc xuôi dòng.
Khi thuyền chuyển động ngược dòng nước:
- Vận tốc ngược dòng = vận tốc thuyền khi dòng nước đứng yên – vận tốc dòng nước.
- Thời gian xuôi dòng = Độ dài quãng đường : vận tốc ngược dòng.
II) Các dạng bài tập
Dạng 1: Tính vận tốc xuôi dòng, vận tốc ngược dòng, vận tốc thực hoặc vận tốc dòng nước
Phương pháp: Một số công thức cần nhớ:
Vận tốc của thuyền = ( vận tốc xuôi dòng + vận tốc ngược dòng) : 2 Vận tốc dòng nước = ( vận tốc xuôi dòng – vận tốc ngược dòng) : 2
Vận tốc xuôi dòng = vận tốc thuyền khi dòng nước đứng yên + vận tốc dòng nước.
Vận tốc ngược dòng = vận tốc thuyền khi dòng nước đứng yên – vận tốc dòng nước.
Ví dụ: Hai bến A và B cách nhau 40km. Một chiếc thuyền đi xuôi dòng từ bến A đến bến B hết 2 giờ. Hỏi vận tốc của chiếc thuyền khi nước yên lặng là bao nhiêu, biết rằng vận tốc của dòng nước là 2km/ giờ.
Lời giải
Vận tốc của thuyền khi đi xuôi dòng là:
40 : 2 = 20 (km/ giờ)
Vận tốc của thuyền khi nước yên lặng là:
20 – 2 = 18 (km/ giờ) Đáp số: 18 km/ giờ
Dạng 2: Tìm thời gian khi đi xuôi dòng, ngược dòng Phương pháp:
Thời gian xuôi dòng = Quãng đường : vận tốc xuôi dòng.
Thời gian ngược dòng = Quãng đường : vận tốc ngược dòng.
Ví dụ: Một con thuyền có vận tốc khi nước lặng là 7,5km / giờ. Vận tốc dòng nước là 2,5km/ giờ. Quãng đường sông từ A đến B dài 15km. Hỏi:
a) Thuyền đi xuôi dòng từ A đến B hết bao nhiêu thời gian?
b) Thuyền đi ngược dòng từ B đến A hết bao nhiêu thời gian?
Lời giải
a) Vận tốc của thuyền khi đi xuôi dòng là:
7,5 + 2,5 = 10 (km/giờ)
Thời gian thuyền đi xuôi dòng là:
15 : 10 = 1,5 (giờ)
b) Vận tốc của thuyền khi đi ngược dòng là:
7,5 – 2,5 = 5 (km/giờ)
Thời gian thuyền đi ngược dòng là:
15 : 5 = 3 (giờ) Đáp số: a) 1,5 giờ
b) 3 giờ
Dạng 3: Tìm thời gian gặp nhau khi vật đi xuôi dòng, ngược dòng Phương pháp:
B1: Tính vận tốc khi đi xuôi dòng, ngược dòng của vật B2: Tìm thời gian hai vật gặp nhau
Ví dụ: Hai bến sông A và B cách nhau 32km. Cùng một lúc thuyền thứ nhất đi xuôi dòng từ A đến B và thuyền thứ hai đi từ B đến A. Hỏi sau bao lâu hai thuyền sẽ gặp nhau, biết rằng vận tốc của hai thuyền khi nước yên lặng bằng 16km/ giờ và vận tốc dòng nước là 2km/ giờ?
Lời giải:
Vận tốc của thuyền thứ nhất là:
16 + 2 = 18 (km)
Vận tốc của thuyền thứ hai là:
16 – 2 = 14 (km)
Sau mỗi giờ, hai thuyền đi được quãng đường là:
18 + 14 = 32 (km)
Thời gian đi để hai thuyền gặp nhau là:
32 : 32 = 1 (giờ) Đáp số: 1 giờ
