Soạn bài: Tập đọc lớp 4: Một người chính trực
Một người chính trực
Tô Hiến Thành làm quan triều Lý, nổi tiếng là người chính trực.
Năm 1175, vua Lý Anh Tông mất, di chiếu cho Tô Hiến Thành phò thái tử Long Cán, con bà thái hậu họ Đỗ, lên ngôi. Nhưng bà Chiêu Linh thái hậu lại muốn lập con mình là Long Xưởng. Bà cho người đem vàng bạc đút lót vợ Tô Hiến Thành để nhờ ông giúp đỡ. Tô Hiến Thành nhất định không nghe, cứ theo di chiếu lập Long Cán làm vua. Đó là vua Lý Cao Tông.
Phò tá Cao Tông được 4 năm, Tô Hiến Thành lâm bệnh nặng. Quan tham tri chính sự là Vũ Tán Đường ngày đêm hầu hạ bên giường bệnh. Còn gián nghị đại phu Trần Trung Tá do bận nhiều công việc nên không mấy khi tới thăm Tô Hiến Thành được.
Một hôm, Đỗ thái hậu và vua tới thăm ông, hỏi:
– Nếu chẳng may ông mất thì ai là người sẽ thay ông?
Tô Hiến Thành không do dự, đáp:
– Có gián nghị đại phu Trần Trung Tá.
Thái hậu ngạc nhiên nói:
– Vũ Tán Đường hết lòng vì ông, sao không tiến cử?
Tô Hiến Thành tâu:
– Nếu Thái hậu hỏi người hầu hạ giỏi, thì thần xin cử Vũ Tán Đường, còn hỏi người tài ba giúp nước, thần xin cử Trần Trung Tá.
Theo QUỲNH CƯ, ĐỖ ĐỨC HÙNG Chú thích:
– Chính trực: ngay thẳng.
– Di chiếu: lệnh (viết) của vua truyền lại trước khi mất.
– Thái tử: con trai của vua được chọn để nối ngôi cha.
– Thái hậu: mẹ vua.
– Phò tá: theo bên cạnh để giúp đỡ.
– Tham tri chính sự: chức quan dưới tể tướng, cùng bàn công việc triều đình với tể tướng.
– Gián nghị đại phu: chức quan giữ việc can ngăn vua để vua không làm điều trái.
– Tiến cử: giới thiệu người có tài có đức để cấp trên chọn lựa.
Nội dung chính: Chuyện kể về ông Tô Hiến Thành, nổi tiếng là người chính trực. Sự chính trực của ông thể hiện ở việc ông không nghe kẻ khác mưu lợi, nghe theo ý chỉ của vua phò tá thái tử, sau là vua Lý Cao Tông. Ông không nghe lời xu nịnh, li gián mà chính trực tiến cử người tài giỏi giúp nước.
Tô Hiến Thành là vị quan to đầu triều dưới thời vua Lý Anh Tông và Lý Cao Tông. Ông nổi tiếng là người chính trực. Sử sách đã ghi lại 2 việc làm thể hiện lòng chính trực của ông, đó là việc thực hiện di chiếu của vua Lý Anh Tông và việc tiến cử người thay thế mình để giúp vua, giúp nước.
Câu 1 (trang 37 sgk Tiếng Việt 4): Trong việc lập ngôi vua sự chính trực của ông Tô Hiến Thành thể hiện như thế nào?
Trả lời:
Trong việc lập ngôi vua, sự chính trực của Tô Hiến Thành thể hiện ở chỗ:
+ Thực hiện theo đúng di chiếu của vua Lí Anh Tông lập thái tử Long Cán làm ngôi vua (Trung thành với di chiếu)
+ Không ăn đút lót, không vì tiền bạc mà đưa người khác lên làm vua, trái với di mệnh của vua. Cứ theo di chiếu mà thực hiện.
Câu 2 (trang 37 sgk Tiếng Việt 4): Trong việc tìm người giúp nước, sự chính trực của Tô Hiến Thành thể hiện như thế nào?
Trả lời:
Trong việc tìm người giúp nước, sự chính trực của Tô Hiến Thành ở chỗ:
+ Không vì tình riêng mà đưa người không đủ phẩm chất, năng lực lên vị trí quan trọng (Mặc dù trong lúc lâm bệnh nặng, người mà thường xuyên có mặt bên giường bệnh ông là quan tham trì chính sự Vũ Tán Đường nhưng Tô Hiến Thành không tiến cử. Trái lại người mà không hề chăm non, săn sóc khi ông lâm bệnh là quan gián nghị đại phu Trần Trung Tá- một con người vừa có tài, có đức tuy không gần gũi ông nhưng ông vẫn tiến cử thay mình) Như vậy chứng tỏ Tô Hiến Thành không vì tình riêng mà rất thẳng thắn trung thực + Thẳng thắn trung thực tiến cử người có tài, có đức mà không hề do dự ( đặt quyền lợi đất nước trên hết), làm cho bà thái hậu họ Đỗ cũng phải ngạc nhiên, khâm phục trước tấm lòng vì dân vì nước của ông
Câu 3 (trang 37 sgk Tiếng Việt 4): Vì sao nhân dân ca ngợi nhưng người chính trực như ông Tô Hiến Thành?
Trả lời:
Gợi ý: Bởi vì những người như Tô Hiến Thành là những người biết gác tình riêng sang một bên mà đặt lợi ích của đất nước lên trên hết. Tiến cử những người có đủ đức, đủ tài lên điều hành đất nước, đưa đất nước ngày một đi lên, làm cho dân giàu, nước mạnh
Đại ý: Ca ngợi sự chính trực, thanh liêm, một lòng vì dân vì nước của Tô Hiến Thành, một vị quan đứng đầu hàng quan triều Lí nổi tiếng chính trực thời xưa.
