TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ
Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá - Bộ Y tế
N ộ i dung trình bày
1. Thuốc lá và sức khỏe
2. Thu ố c lá và kinh t ế
- 4000 năm tr ướ c: Cây thu ố c lá hoang d ạ i, văn minh c ủ a ng ườ i da đỏ vùng Trung và Nam Mỹ
- Năm 1492: chuyến thám hiểm tìm ra châu Mỹ của Christopher Columbus và Tabaccos.
- Năm 1559: du nhập vào Châu Âu: để hút và làm thuốc diệt côn trùng
- Jean Nicot, Đại sứ Pháp ở Lisbon
- Năm 1640: Đ ứ c đã có nhà máy s ả n xu ấ t thu ố c lá đi ế u
- Năm 1881, James Bonsack, m ộ t ng ườ i Virginia (M ỹ ), phát minh
chiếc máy sản xuất 120.000 điếu thuốc/ngày.
1. THU Ố C LÁ VÀ S Ứ C KH Ỏ E
Th Th à à nh nh ph ph ầ ầ n n củ c ủ a a kh kh ó ó i i thu thu ố ố c c
– 7000 chất hóa học
– 69 chất gây ung thư
– Nicotine: một điếu thuốc
chứa 1-3mg
– Nhựa thuốc lá (Tar)
– Các-bon mô-nô-xít
– Chất phụ gia
Vănphòng Tổchức Y tếThếgiới tại Việt Nam
Sản phẩm tiêu dùng hợp pháp duy nhất gây chết sớm cho một nửa số người sử dụng
2 người
Tử vong mỗi phút do bệnh liên quan đến
thuốc lá ở khu vực Tây
Thái Bình Dương.
Th ế gi ớ i
• Thuốc lá là nguyên nhân gây tử vong có thể phòng tránh được.
• 50% số người hút thường xuyên chết vì thuốclá
• Những người hút thuốc lá giảm thọ từ 8-23 năm
• Thế giới mỗi năm 6 triệu người chết.
• Thế kỷ 20: 100 triệu người chết do thuốc lá.
• Thế kỷ 21: ước tính 1 tỷ người.
• Tiếp tục gia tăng ở các nước đang phát
triển
TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ ĐẾN SỨC KHỎE
Hút thuốc lá là nguyên nhân c ủ a 90% các ca ung th ư ph ổ i
Nguy cơ bị ung thư
phổi của những người hút thuốc cao hơn gấp 10 lần so với những người không hút thuốc.
Mức độ tăng nguy cơ khác nhau tuỳ theo loại tế bào ung thư
Gi·n phÕ nang
Hút thu ố c lá là nguyên nhân c ủ a 75% các
ca b ệ nh ph ổ i t ắ c ngh ẽ n m ạ n tính
Nguy cơ tử vong do BPTNMT
Nếu nguy cơ bị
chết vì BPTNMT ở người không hút
thuốc là 1 thì nguy cơ này tăng lên 66 lần ở người nghiện nặng
66
KH 10 20 30 40 50 60 70 80 1
9,7
21
27
44
51
58
32
Lượng thuốc hút (Bao/năm)
R Doll B med J 1976, 25, 1526-1536
Người hút thuốc có tỷ lệ ung thư miệng cao gấp 27 lần và ung thư thanh quản cao gấp 12 lần người không
hút thuốc (WHO)
UNG THƯ HỌNG DO HÚT THUỐC
(tiếp xúc TT với chất sinh UT 30 năm-nguy cơ cao gấp 12 lần)
• Bệnh mạch vành: nguy cơ tăng 10-15 lần
• Xơ vữa động mạch: cao hơn 1,5-2 lần
• Nhồi máu cơ tim
• Tai biến mạch máu não: cao gấp 2-4 lần
• Xuất huyết não
TÁC HẠ I CỦA THUỐC LÁ ĐẾN SỨC KHỎE
RĂNG CỦA NGƯỜI HÚT THUỐC NHIỀU NĂM
-Thuốc lá làm giảm khả năng sinh dục, gây bất lực
- Tăng nguy cơ vô sinh ở cả 2
giới
Hút thuốc thụ động
Dòng khói chính: Chỉ 20% vào cơ thể, đi qua gốc của điếu thuốc
Dòng khói phụ: 80% môi trường bên ngoài từ khói thuốc từ đầu điếu thuốc đang cháy toả ra vào không khí và khói thở ra của dòng khói chính và tạp chất khác qua giấy quấn thuốc lá và đầu điếu thuốc.
Hút thuốc thụ động Là hít phải khói
thuốc trong môi trường không khí,
trong đó bao gồm khói thuốc từ đầu
đi ế u thu ố c đang cháy và khói thu ố c do
ng ườ i hút thu ố c th ở ra.
Bệnh do hút thuốc thụ động
• Mỗi năm có 600.000 ca tử vong do hút
thuốc thụ động (200.000 tại nơi làm việc).
• 64% số tử vong do hút thuốc
thụ động là nữ
(WHO)
ẢNH HƯ Ả NH HƯỞ ỞNG C NG CỦ ỦA H A H ÚT THU Ú T THUỐ Ố C TH C TH Ụ Đ Ụ ĐỘ Ộ NG NG
Làm tăng 20 -30% nguy cơ ung thư
phổi cho người hút thuốc thụ động (Surgeon general report, CDC, 06).
Ước tính hút thuốc thụ động hàng năm gây ra 3.400 ca tử vong vì ung thư phổi và từ 22.700 đến 69.700 ca tử vong vì bệnh tim ở Mỹ (Cục Bảo vệ môi trường California).
ẢNH HƯỞNG CỦA HÚT THUỐC THỤ ĐỘNG VỚI BÀ MẸ VÀ TRẺ EM
Khói thuốc thụ động làm tăng 22% nguy cơ trẻ sinh nhẹ cân (dưới 2500g) (Leonardi- Bee JA et al, 2008).
Ở trẻ em, hút thuốc thụ
động gây viêm đường hô hấp,
viêm tai giữa, làm nặng thêm
các triệu chứng hen và là một
trong những nguyên nhân gây
đột tử ở trẻ sơ sinh.
- Nguy cơ sảy thai ở phụ nữ hút thuốc cao gấp 3 lần so với phụ nữ không hút thuốc
-Thai chết lưu
-Giảm cân nặng trẻ sơ sinh từ 200-400gram
TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ ĐẾN SỨC KHỎE
2. THU Ố C LÁ VÀ KINH T Ế
2.1. Thu ố c lá và kinh t ế (ti ế p)
• Vi ệ t Nam là m ộ t trong 15 n ướ c có t ỷ l ệ nam gi ớ i tr ưở ng thành hút thu ố c lá cao nh ấ t trên th ế gi ớ i.
• Trong khu v ự c các n ươ ́c ASEAN, Viê ̣ t Nam là quốc gia
đ ư ́ng th ư ́ 3 có số ng ươ ̀i hút thuốc lá cao nhất, sau
Indonesia và Philippines.
• T ỷ l ệ nam gi ớ i tr ưở ng thành hút thu ố c là 47,4%, có
nghĩa là c ứ 2 nam gi ớ i tr ưở ng thành ở Vi ệ t Nam thì có 1 ng ườ i hút thu ố c. Kho ả ng 15 tri ệ u ngu ơ ̀i hút thu ố c.
• 40.000 người tử vong do các bệnh liên quan đến sử
dụng thuốc lá. Gấp 3 lần số người chết do tai nạn
giao thông.
Thu ố c lá và đói nghèo: Vòng lu ẩ n qu ẩ n
• Năm 1998, thuốc lá đã thiêu đốt hết 6.000 tỷ đồng tương đương 1,6 triệu tấn gạo hay đủ nuôi sống 10,6 triệu người trong một năm.
• Năm 2007, người Việt Nam đã tiêu tốn hơn 14 nghìn tỷ đồng cho các sản phẩm thuốc lá, chiếm từ 5-10% tổng số chi tiêu của hộ gia đình.
• Khoảng 5.5 nghìn tỷ điếu thuốc lá được sản xuất hàng năm trên thế giới
• Trong số các hộ nghèo nhất Việt Nam, khoản chi cho thuốc lá cao gấp 2,2 lần khoản chi cho giáo dục và gấp 1,6 lần khoản chi cho chăm sóc sức khoẻ.
• Trong giai đoạn 2005- 2011, số doanh thu từ thuốc lá chiếm trung bình 2% tổng thu của ngân sách nhà nước.
2.1. Thuốc lá và kinh tế (tiếp)
Phụ nữ sinh con nhẹ cân, trẻ có nguy cơ bệnh tật và tử vong sớm.
Phơi nhiễm với khói thuốc lá làm phụ nữ và trẻ em dễ mắc bệnh hô hấp.
Phụ nữ hút thuốc lá: tăng từ 218 triệu năm 2000 lên 259 triệu năm 2025.
Phụ nữ ở các nước đang phát triển quyết định chi tiêu của gia đình.
Dinh dưỡng không đầy đủ khi mang thai sẽ gây nguy cơ tử vong trẻ sơ sinh và các bệnh lý khác.
Chi tiêu cho thuốc lá có thể dành cho thực phẩm, y tế cho bà mẹ và trẻ em.
2.1. Thuốc lá và kinh tế (tiếp)
Mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 40.000 người tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá
Chi phí điều trị các bệnh ung thư phổi, bệnh tim và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính – chỉ là ba trong số 25 loại bệnh do hút thuốc lá gây ra lên tới 2.304 tỷ đồng năm 2010.
Toàn cầu, phá rừng để trồng nguyên liệu và sấy thuốc lá chiếm 200 000 hecta mỗi năm, chiếm diện tích 5%
diện tích phá rừng ở các nước phát triển.
Sử dụng thuốc trừ sâu trồng cây thuốc lá: >2.5 tỉ kg
2.1. Thuốc lá và kinh tế (tiếp)
