PHÒNG GD&ĐT THÁI THỤY
ĐỀ KHẢO SÁT NĂNG LỰC HỌC SINH NĂM HỌC 2021-2022
Môn: Sinh học 8 Thời gian làm bài: 120 phút (Không kể thời gian giao đề)
Câu 1. (1,5 điểm)
Trình bày cách sơ cứu và băng bó cho người bị tai nạn gãy xương cẳng tay.
Câu 2. (3,0 điểm)
a. Huyết tương có vai trò gì đối với cơ thể ?
b. Khi đi tiêm phòng Covid-19, có người cho rằng: “Tiêm vacxin cũng giống như tiêm thuốc kháng sinh giúp cho cơ thể nhanh khỏi bệnh”. Điều đó đúng hay sai ? Vì sao ?
c. Cho biết tâm thất trái mỗi lần co bóp đẩy đi 70 ml máu và trong một giờ đã đẩy đi được 315 lít máu. Thời gian của pha dãn chung bằng 1/2 chu kì co dãn của tim, thời gian pha co tâm nhĩ bằng 1/3 thời gian pha co tâm thất. Hỏi:
1. Số lần mạch đập trong một phút ?
2. Thời gian hoạt động của một chu kì co dãn của tim ?
3. Thời gian của mỗi pha: co tâm nhĩ, co tâm thất, dãn chung ? Câu 3. (1,5 điểm)
a. Nêu ý nghĩa các hoạt động sống của tế bào ?
b. Khi kích thích vào dây thần kinh tới bắp cơ hoặc khi kích thích trực tiếp vào bắp cơ làm cơ co. Đó có phải là phản xạ không ? Vì sao ?
Câu 4. (3,0 điểm)
a. Các chất dinh dưỡng ở ruột non được hấp thụ và vận chuyển về tim theo những con đường nào? Gan đảm nhiệm vai trò gì trong quá trình tiêu hóa ở cơ thể người ?
b. Nếu các chất cặn bã trong ruột già vì lí do nào đó di chuyển quá nhanh hoặc quá chậm so với bình thường thì sẽ dẫn tới hậu quả gì ? Giải thích ?
Câu 5. (5,0 điểm)
a. Lấy ví dụ về một phản xạ có điều kiện và nêu các bước thành lập phản xạ có điều kiện đó.
b. Cơ quan phân tích thính giác gồm những bộ phận nào ? Tại sao ở trẻ em viêm họng lâu ngày có thể dẫn tới viêm tai giữa ?
c. Nêu đặc điểm cấu tạo và chức năng của đại não người chứng tỏ sự tiến hóa của người so với động vật khác trong lớp Thú. Khi một người bị chấn thương sọ não dẫn đến liệt nửa người bên trái thì nửa não bộ nào đã bị ảnh hưởng ? Vì sao ?
Câu 6. (2,0 điểm)
a. Một học sinh nữ lớp 8 có nhu cầu tiêu dùng năng lượng mỗi ngày là 2200 kcal.
Trong số năng lượng này thì gluxit cung cấp 60%, lipit cung cấp 15%, còn lại là do prôtêin cung cấp. Hãy tính nhu cầu khối lượng prôtêin, lipit, gluxit sử dụng trong một ngày của bạn học sinh nói trên.
Biết rằng
+ 1 gam gluxit ôxi hóa hoàn toàn và giải phóng 4,3 kcal.
+ 1 gam prôtêin ôxi hóa hoàn toàn giải phóng 4,1 kcal.
+ 1 gam lipit ôxi hóa hoàn toàn giải phóng 9,3 kcal.
b. Để xây dựng một khẩu phần ăn hợp lí cần dựa trên những nguyên tắc nào ?
Câu 7. (2,0 điểm)
a. Bài tiết đóng vai trò quan trọng như thế nào với cơ thể sống? Các sản phẩm bài tiết chủ yếu của cơ thể là gì ? Việc bài tiết chúng do các cơ quan nào đảm nhiệm ?
b. Vì sao mùa hè da người thường hồng hào còn mùa đông da thường tím tái ? Câu 8. (2,0 điểm)
a. Hô hấp là gì ? Gồm những giai đoạn chủ yếu nào ?
b. Sơ đồ dưới đây minh họa quá trình trao đổi các khí (A, B) ở phổi người.
Hãy cho biết: - Khí A, B lần lượt là khí gì ? - Trao đổi khí ở phổi diễn ra như thế nào ?
Phế nang Mao mạch phổi Khí A - - -
Khí B - - -
--- Hết ---
Họ và tên học sinh:………Số báo danh:……….
Hồng cầu
PHÒNG GD&ĐT THÁI THỤY
HƯỚNG DẪN CHẤM
ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT NĂNG LỰC HỌC SINH NĂM HỌC 2021-2022
Môn: Sinh học 8
Câu Ý Nội dung Điểm
Câu 1 (1,5đ)
Trình bày cách sơ cứu và băng bó cho người bị tai nạn gãy xương cẳng tay.
- Đặt nạn nhân nằm yên.
- Dùng gạc hay khăn sạch nhẹ nhàng lau sạch vết thương.
- Tiến hành sơ cứu.
+ Đặt hai nẹp gỗ vào hai bên chỗ xương gãy, đồng thời lót trong nẹp bằng gạc hay vải sạch gấp dày ở chỗ các đầu xương.
+ Buộc định vị ở 2 chỗ đầu nẹp và 2 bên chỗ xương gãy.
+ Sau khi đã buộc định vị, dùng băng y tế hoặc băng vải băng cho người bị thương. Băng từ trong ra cổ tay sau đó làm dây đeo ở cổ.
Sau đó chuyển nạn nhân đến bệnh viện.
0,25 0,25
0,25
0,25 0,50
Câu 2 (3,0đ)
a Huyết tương có vai trò gì đối với cơ thể?
- Duy trì máu ở trạng thái lỏng để dễ dàng lưu thông trong mạch.
- Vận chuyển các chất dinh dưỡng, các chất cần thiết khác và các chất thải.
0,50 0,50
b Khi đi tiêm phòng Covid-19, có người cho rằng: “Tiêm vacxin cũng giống như tiêm thuốc kháng sinh giúp cho cơ thể nhanh khỏi bệnh”. Điều đó đúng hay sai? Vì sao?
- “Tiêm vacxin là giúp cho cơ thể nhanh khỏi bệnh” điều đó là sai.
- Vì:
+ Tiêm vacxin là để phòng bệnh: truyền kháng nguyên không còn khả năng gây bệnh vào cơ thể giúp cơ thể có phản ứng miễn dịch bằng cách sinh kháng thể chống lại kháng nguyên đó .
+ Tiêm thuốc kháng sinh là để chữa bệnh: truyền vào cơ thể một lượng kháng thể chống lại tác nhân gây bệnh (kháng nguyên ).
0,25
0,25
0,25
Câu Ý Nội dung Điểm c Cho biết tâm thất trái mỗi lần co bóp đẩy đi 70 ml máu và
trong một giờ đã đẩy đi được 315 lít máu. Thời gian của pha dãn chung bằng 1/2 chu kỳ tim, thời gian pha co tâm nhĩ bằng 1/3 thời gian pha co tâm thất. Hỏi:
1. Số lần mạch đập trong một phút?
2. Thời gian hoạt động của một chu kỳ tim?
3. Thời gian của mỗi pha: co tâm nhĩ, co tâm thất, dãn chung?
1.Số lần mạch đập trong một phút
- Trong một phút tâm thất trái đã co và đẩy : 315 : 60 = 5,25 lít.
- Số lần tâm thất trái co trong một phút là : (5,25. 1000) : 70 = 75 (lần)
Vậy số lần mạch đập trong một phút là : 75 lần.
2. Thời gian hoạt động của một chu kỳ tim - Thời gian hoạt động của một chu kỳ tim là : ( 1 phút = 60 giây) → ta có : 60 : 75 = 0,8 giây.
Đáp số : 0,8 giây.
3. Thời gian của các pha :
- Thời gian của pha dãn chung là : 0,8 : 2 = 0,4 (giây)
- Gọi thời gian pha nhĩ co là x giây -> thời gian pha thất co là 3x . Ta có x + 3x = 0,8 – 0,4 = 0,4
x = 0,1 giây.
Vậy trong một chu kỳ co dãn của tim:
Tâm nhĩ co hết : 0,1 giây.
Tâm thất co hết : 0,1 . 3 = 0,3 giây.
( HS giải cách khác nếu đúng cho điểm tối đa)
0,50
0,25
0,50
Câu 3 (1,5đ)
a Nêu ý nghĩa các hoạt động sống của tế bào?
Trong tế bào thường xuyên xảy ra các hoạt động sống là:
- Trao đổi chất: thông qua hoạt động trao đổi chất, tế bào tạo ra năng lượng cung cấp cho các hoạt động của tế bào và cơ thể.
- Lớn lên và phân chia: giúp cho cơ thể lớn lên.
- Cảm ứng: Thông qua tính cảm ứng của tế bào, giúp cơ thể thường xuyên thay đổi, đáp ứng phù hợp với kích thích và tạo ra khả năng thích nghi với môi trường sống.
(Nếu HS chỉ nêu tên các hoạt động sống thì cho 0,5đ)
0,25
0,50 0,25
b Khi kích thích vào dây thần kinh tới bắp cơ hoặc khi kích thích trực tiếp vào bắp cơ làm cơ co. Đó có phải là phản xạ không? Vì sao?
- Khi kích thích vào dây thần kinh đến bắp cơ hoặc khi kích thích trực tiếp vào bắp cơ làm co cơ. Đó không phải là phản xạ.
- Vì trong ví dụ trên, ta đã kích thích trực tiếp vào bắp cơ nên không
0,25
Câu Ý Nội dung Điểm có đầy đủ các khâu của 1 phản xạ mà chỉ là sự cảm ứng của các sợi
thần kinh và các tế bào cơ đối với kích thích
0,25
Câu 4 (3,0đ)
a Các chất dinh dưỡng ở ruột non được hấp thụ và vận chuyển về tim theo những con đường nào? Gan đảm nhiệm vai trò gì trong quá trình tiêu hóa ở cơ thể người?
- Các chất dinh dưỡng được hấp thu theo 2 con đường:
+ Theo đường máu: đường, axit béo và glixerin, axit amin,các vitamin tan trong nước, các muối khoáng, nước.
+ Theo đường bạch huyết: lipit (các giọt nhỏ đã nhũ tương hóa), các vitamin tan trong dầu (A,D,E,K).
- Vai trò của gan:
+ Tiết ra dịch mật giúp tiêu hóa li pit.
+ Khử các chất độc lọt vào mao mạch máu cùng các chất dinh dưỡng.
+ Điều hòa nồng độ các chất dinh dưỡng trong máu được ổn định.
0,75
0,50
0,25 0,25 0,25 b Nếu các chất cặn bã trong ruột già vì lí do nào đó di chuyển
quá nhanh hoặc quá chậm so với bình thường thì sẽ dẫn tới hậu quả gì? Giải thích?
- Nếu chất cặn bã di chuyển chậm dẫn đến táo bón vì nước bị tái hấp thu quá nhiều.
- Nếu chất cặn bã di chuyển quá nhanh, tái hấp thu nước ít dẫn đến đi phân lỏng.
0,50
0,50
Câu 5 (5,0đ)
a Lấy ví dụ về một phản xạ có điều kiện và nêu các bước thành lập phản xạ có điều kiện đó.
- Lấy ví dụ.
- Nêu các bước:
+ Nêu được quá trình thành lập 1 phản xạ có điều kiện (Chú ý thời gian tác động của kích thích có điều kiện tác động trước kích thích không điều kiện một thời gian ngắn).
+ Lặp đi lặp lại nhiều lần.
0,50
0,50
0,50
b Cơ quan phân tích thính giác gồm những bộ phận nào?
- Cơ quan phân tích thính giác gồm + Tế bào thụ cảm thính giác.
+ Dây thần kinh thính giác (dây não số VIII) + Vùng thính giác ở thùy thái dương.
Tại sao ở trẻ em viêm họng lâu ngày có thể dẫn tới viêm tai giữa?
Viêm họng có thể qua vòi nhĩ dẫn tới viêm tai giữa
0,25 0,25 0,25
0,50 c Nêu đặc điểm cấu tạo và chức năng của đại não người chứng tỏ
sự tiến hóa của người so với động vật khác trong lớp thú.
Câu Ý Nội dung Điểm Đặc điểm cấu tạo và chức năng của đại não người tiến hóa hơn động
vật thuộc lớp thú được thể hiện:
- Khối lượng não so với cơ thể người lớn hơn các động vật thuộc lớp thú.
- Vỏ não có nhiều khe và rãnh làm tăng bề mặt chứa các nơron (khối lượng chất xám lớn).
- Ở người ngoài các vùng vận động và cảm giác như các động vật thuộc lớp thú, còn các vùng vận động ngôn ngữ, vùng hiểu tiếng nói, vùng hiểu chữ viết.
Khi một người bị chấn thương sọ não dẫn đến liệt nửa người bên trái thì nửa não bộ nào đã bị ảnh hưởng? Vì sao?
- Khi một người bị chấn thương sọ não dẫn đến liệt nửa người bên trái thì nửa não bộ bên phải đã bị ảnh hưởng.
- Vì các đường dẫn truyền thần kinh từ hai bán cầu não xuống các phần phía dưới của não và tuỷ sống đều bắt chéo ở hành tuỷ hoặc tuỷ sống nên tổn thương ở một bên đại não sẽ làm tê liệt các phần thân bên phía đối diện.
0,50
0,50
0,50
0,25
0,50
Câu 6 (2,0đ)
a Một học sinh nữ lớp 8 có nhu cầu tiêu dùng năng lượng mỗi ngày là 2200 kcal. Trong số năng lượng này thì gluxit cung cấp 60%, lipit cung cấp 15%, còn lại là do prôtêin cung cấp. Hãy tính nhu cầu sử dụng prôtêin, lipit, gluxit trong một ngày của bạn học sinh nói trên.
Biết rằng
+ 1 gam gluxit ôxi hóa hoàn toàn và giải phóng 4,3 kcal.
+ 1 gam prôtêin ôxi hóa hoàn toàn giải phóng 4,1 kcal.
+ 1 gam lipit ôxi hóa hoàn toàn giải phóng 9,3 kcal.
- Số năng lượng do gluxit cung cấp là: 2200x60% = 1320 kcal
→ Khối lượng gluxit cần sử dụng là: (1320 : 4,3) 307 (gam).
- Số năng lượng do lipit cung cấp là: 2200x15% = 330 kcal
→Khối lượng lipit cần sử dụng là: (330 : 9,3) 35,5 (gam)
- Số năng lượng do protein cung cấp là: 2200 – (1320+330) = 550 kcal
→Khối lượng protein cần sử dụng là: (550 : 4,1) 134 (gam)
0,5
0,5
0,5
b Để xây dựng một khẩu phần ăn hợp lí cần dựa trên những căn cứ nào?
- Bảo đảm đủ lượng thức ăn phù hợp nhu cầu từng đối tượng
- Đảm bảo cân đối tỉ lệ thành phần các chất hữu cơ, muối khoáng và vitamin. Đảm bảo cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể
0,25
0,25
Câu Ý Nội dung Điểm Câu 7
(2,0đ)
a Bài tiết đóng vai trò quan trọng như thế nào với cơ thể sống? Các sản phẩm bài tiết chủ yếu của cơ thể là gì ? Việc bài tiết chúng do các cơ quan nào đảm nhiệm?
- Nhờ hoạt động bài tiết mà các tính chất của môi trường trong cơ thể luôn ổn định, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động trao đổi chất diễn ra bình thường.
- Các sản phẩm bài tiết chủ yếu của cơ thể là: nước tiểu, mồ hôi, CO2.
- Do các cơ quan nào đảm nhiệm:
+ Thận bài tiết nước tiểu.
+ Da bài tiết mồ hôi.
+ Phổi bài tiết CO2.
0,50
0,25
0,25
b Vì sao mùa hè da người thường hồng hào còn mùa đông da thường tím tái?
- Vào mùa hè, nhiệt độ cao, cơ thể tăng tỏa nhiệt bằng phản ứng dãn mao mạch ở dưới da do đó lưu lượng máu qua các mao mạch dưới da tăng lên => Da hồng hào.
- Vào mùa đông, nhiệt độ thấp, cơ thể chống lại sự tỏa nhiệt bằng phản xạ co các mao mạch dưới da do đó lưu lượng máu qua các mao mạch dưới da giảm xuống => Da trở nên tím tái.
0,50
0,50
Câu 8 (2,0đ)
a Hô hấp là gì? Gồm những giai đoạn chủ yếu nào?
- Hô hấp là quá trình không ngừng cung cấp O2 cho các tế bào của cơ thể và loại CO2 do các tế bào thải ra khỏi cơ thể.
- Hô hấp gồm 3 giai đoạn: Sự thở, sự trao đổi khí ở phổi và sự trao đổi khí ở tế bào.
0,50
0,50
b Sơ đồ dưới đây minh họa quá trình trao đổi các khí (A, B) ở phổi người.
Hãy cho biết: - Khí A, B lần lượt là khí gì?
- Trao đổi khí ở phổi diễn ra như thế nào?
Phế nang Mao mạch phổi Khí A - - -
Khí B - - -
Các khí ở sơ đồ minh họa và sự trao đổi khí ở phổi diễn ra - Khí A là khí Ôxi (O2)
- Khí B là khí Cacbonic (CO2)
- Trao đổi khí ở phổi gồm sự khuếch tán của O2 từ không khí ở phế nang vào máu và của CO2 từ máu vào không khí phế nang.
0,25 0,25 0,50 Học sinh trả lời cách khác mà đúng thì giám khảo chấm cần thống nhất cho điểm từng phần tương ứng với thang điểm của hướng dẫn chấm.
Hồng cầu
