QUÁ TRÌNH TẠO LẬP VĂN BẢN (4 TIẾT) Học sinh chép câu hỏi, trả lời câu hỏi, kiến thức cần biết vào tập.
I. KHÁI QUÁT KIẾN THỨC (2 tiết) 1/ Liên kết trong văn bản
Đọc mẫu ngữ liệu sau và trả lời câu hỏi:
a/ Khu vườn không rộng. Cái sân nhỏ bé. Mỗi cây có một đời sống riêng, một tiếng nói riêng. Cây lan, cây huệ nói chuyện bằng hương, bằng hoa. Hoa hồng đẹp và thơm. Cây mơ, cây cải nói chuyện bằng lá. Cây bầu, cây bí nói bằng quả.
(?) Nội dung các câu trong đoạn văn trên chưa liên quan với nhau. Hãy sửa lại bằng cách thêm các cụm từ, từ để các câu liên kết với nhau về nội dung?
b/ Từ xa xưa, nhân loại đã có ý thức bảo vệ môi trường. Nhưng trong những nền văn hoá cổ xưa, trong tín ngưỡng của các dân tộc và các tôn giáo trên thế giới đều chứa đựng ý thức đó. Họ đã biết tôn trọng và sống hoà hợp với thiên nhiên, coi trái đất như người mẹ đã tạo ra và nuôi dưỡng sự sống cũng như tạo ra các giá trị văn hoá tinh thần của loài người. Ngày nay, nhân loại đã bước vào thế kỉ XXI – thời điểm mà tài nguyên đã bị khai thác cạn kiệt, môi trường thiên nhiên bị ô nhiễm, tàn phá nghiêm trọng.
Bởi vì vấn đề bảo vệ môi trường ngày càng trở nên bức xúc và cấp thiết.
(?) Sự liết kết giữa các câu trong đoạn văn chưa chặt chẽ, hãy tìm lỗi sai trong cách dùng từ liên kết (từ nối) giữa các câu trong đoạn văn trên? Và sửa lại để các câu trong đoạn được gắn kết chặt chẽ với nhau?
(?) Qua hai câu trả lời trên, em rút ra được những lưu ý gì để văn bản có tính liên kết.
Kiến thức cần biết:
- Để văn bản có tính liên kết ta cần phải làm cho nội dung các câu trong đoạn, các đoạn trong một bài phải liên quan, thống nhất với nhau.
- Đồng thời phải dùng những từ liên kết (từ nối) phù hợp để các câu trong đoạn gắn kết với nhau.
2/ Tính mạch lạc trong văn bản
a/ Dê Đen đi đằng này lại. Dê Trắng đi đằng kia sang. Dê Đen và Dê Trắng cùng qua một chiếc cầu hẹp. Chúng húc nhau, cả hai đều rơi tõm xuống suối. Con nào cũng muốn tranh sang trước, không con nào chịu nhường con nào.
(?) Trình tự sự việc trong đoạn truyện trên chưa phù hợp. Hãy sắp xếp lại các sự việc để tạo thành câu chuyện hoàn chỉnh?
b/ Nhà em có trồng một vườn hồng rất đẹp. Cả khu vườn tràn ngập sắc đỏ rực rỡ và thoang thoảng hương hoa thơm ngát trong gió. Nhụy hoa bé nhỏ e lệ được ôm ấp bởi những cánh hoa mềm mại, mỏng manh. Cành cây khẳng khiu chi chít những gai nhọn nâng đỡ nàng hoa vươn cao dưới ánh nắng ban mai. Ba hay cắt tỉa những chiếc lá, tưới nước cho những bông hồng vào buổi sáng giúp chúng thêm tươi tốt. Mẹ cũng hay xới đất, thay phân giúp cây có thêm chất dinh dưỡng. Vào ngày mưa, ba mang những chậu hồng vào mái hiên để cánh hoa không bị gẫy dập dưới sức nước mạnh. Thân tua tủa những phiến lá xanh tươi như tôn lên nét duyên dáng cho bụi hồng.
(?) Đoạn văn trên có thống nhất viết về một nội dung không? Vì sao?
(?) Từ hai câu trả lời trên, em rút ra được những lưu ý gì để văn bản có tính mạch lạc.
Kiến thức cần biết:
- Để văn bản có tính mạch lạc: các câu trong đoạn, các đoạn trong một bài đều phải nói/ viết về một nội dung, chủ đề xuyên suốt.
- Các câu, các đoạn phải được trình bày theo trình tự logic hợp lý, rõ ràng.
3/ Bố cục văn bản
Dựa vào kiến thức đã học:
(?) Hãy cho biết bố cục của một bài văn gồm mấy phần? Đó là những phần nào?
(?) Hình thức để tạo thành một đoạn văn như thế nào?
4/ Tạo lập văn bản
(?) Dựa vào kiến thức đã học, hãy ghi lại dàn ý chung bài văn miêu tả người.
II. THỰC HÀNH TẠO LẬP VĂN BẢN (2 tiết)
1/ Viết đoạn văn ngắn (1 trang giấy tập) nêu suy nghĩ của em về vai trò của giáo dục đối với con người.
2/ Viết bài văn miêu tả một người em yêu quý.
