File thứ 1: Bai 12 Khuc hat ru nhung em be lon tren lung me_2

(1)

Tiết 61 : Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ

NĂM HỌC : 2011 - 2012

(2)

I. Đọc – hiểu chú thích văn bản 1. Tác giả

Nhà thơ

Nguyễn Khoa Điềm - Nguyễn Khoa Điềm sinh ngày 15 - 4 - 1943

tại thôn Ưu Điềm, xã Phong Hoà, huyện Phong Điền, Thừa Thiên - Huế.

- Ông thuộc thế hệ các nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ của dân tộc.

- Các tác phẩm :

+ Cửa thép (kí, 1972) + Đất ngoại ô (thơ, 1973)

+ Mặt đường khát vọng(trường ca,1974) + Đất và khát vọng (thơ 1984)

+ Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (thơ, 1986)

(3)

Tiết 57 – Văn bản :

KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ LỚN TRÊN LƯNG MẸ

- Nguyễn Khoa Điềm - I. Đọc – hiểu chú thích văn bản

1. Tác giả

(4)

I. Đọc – hiểu chú thích văn bản 1. Tác giả

- Nguyễn Khoa Điềm sinh ngày 15 - 4 - 1943 tại thôn Ưu Điềm, xã Phong Hoà, huyện Phong Điền, Thừa Thiên - Huế.

- Ông thuộc thế hệ các nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ của dân tộc.

2. Tác phẩm

Bài thơ được Nguyễn Khoa Điềm sáng tác năm 1971, khi đang công tác ở chiến khu miền tây Thừa Thiên. (In trong tập “Đất và khát vọng”, năm 1984.)

- Thể thơ : chủ yếu là tám chữ - Phương thức biểu đạt : biểu cảm

- Bố cục gồm ba phần, mỗi phần là một đoạn, mỗi đoạn gồm hai lời ru (của tác giả và của người mẹ).

(5)

Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội

Nhịp chày nghiêng giấc ngủ em nghiêng Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi

Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối Lưng đưa nôi và tim hát thành lời :

- Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần Mai sau con lớn vung chày lún sân...

Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ Mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ Em ngủ ngoan em đừng làm mẹ mỏi Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng

- Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi Mẹ thương a-kay, mẹ thương làng đói Con mơ cho mẹ hạt bắp lên đều Mai sau con lớn phát mười Ka-lưi...

Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi Em ngủ cho ngoan, đừng rời lưng mẹ Mẹ đang chuyển lán, mẹ đi đạp rừng Thằng Mĩ đuổi ta phải rời con suối Anh trai cầm súng, chị gái cầm chông Mẹ địu em đi để giành trận cuối Từ trên lưng mẹ em đến chiến trường Từ trong đói khổ em vào Trường Sơn - Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi Mẹ thương a-kay, mẹ thương đất nước Con mơ cho mẹ được thấy Bác Hồ Mai sau con lớn làm người tự do...

Tiết 56 – Văn bản

KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ LỚN TRÊN LƯNG MẸ

- Nguyễn Khoa Điềm -

Đoạn 1

Đoạn 3 (1)

(2)

Đoạn 2 (1)

(2)

(1)

(2)

(1)Lời ru của nhà thơ (2) Lời ru của người mẹ

(6)

a. Khúc ru thứ nhất

Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi

Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội

Nhịp chày nghiêng giấc ngủ em nghiêng Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi

Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối

Lưng đưa nôi và tim hát thành lời :

- Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội

Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần Mai sau con lớn vung chày lún sân...

- Hình ảnh người mẹ giã gạo nuôi bộ đội.

- Công việc đã vất vả, người mẹ lại phải địu con để làm  vất vả hơn.

- Giấc ngủ của “em cu Tai” cũng khổ cực, vất vả theo công việc của mẹ.

- Hình ảnh người mẹ chịu thương, chịu khó, yêu con vô cùng.

- Ước mơ của người mẹ thật giản dị và cao đẹp.

(7)

2. Nội dung văn bản a. Khúc ru thứ nhất

KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ LỚN TRÊN LƯNG MẸ

II. Đọc hiểu văn bản 1. Cấu trúc văn bản

b. Khúc ru thứ hai

Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ Mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi

Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ

Em ngủ ngoan em đừng làm mẹ mỏi Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng

- Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi Mẹ thương a-kay, mẹ thương làng đói

Con mơ cho mẹ hạt bắp lên đều Mai sau con lớn phát mười Ka-lưi...

- Hình ảnh người mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi.

- Hình ảnh đối lập  làm nổi bật sự khó khăn, gian khổ trong lao động sản xuất của mẹ.

- Hình ảnh ẩn dụ : Con là mặt trời của mẹ, là nguồn hạnh phúc ấm áp của mẹ, sưởi ấm niềm tin, nghị lực của mẹ trong cuộc sống.

- Hình ảnh người mẹ vượt lên gian khó, yêu thương con và hi vọng vào con.

(8)

I. Đọc – hiểu chú thích văn bản II. Đọc hiểu văn bản

1. Cấu trúc văn bản

- Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi Mẹ thương a-kay, mẹ thương làng đói

Con mơ cho mẹ hạt bắp lên đều Mai sau con lớn phát mười Ka-lưi...

- Người mẹ mơ được mùa  mơ cuộc sống ấm no.

- Mong con khôn lớn, có đủ sức khoẻ để đảm đương, gánh vác những công việc nặng nhọc, khó khăn.

- Mẹ mong muốn những điều tốt đẹp cho con, cho dân làng.

(9)

KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ LỚN TRÊN LƯNG MẸ

c. Khúc ru thứ ba

Em ngủ cho ngoan, đừng rời lưng mẹ Mẹ đang chuyển lán, mẹ đi đạp rừng Thằng Mĩ đuổi ta phải rời con suối Anh trai cầm súng, chị gái cầm chông Mẹ địu em đi để giành trận cuối

Từ trên lưng mẹ em đến chiến trường Từ trong đói khổ em vào Trường Sơn

- Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi Mẹ thương a-kay, mẹ thương đất nước Con mơ cho mẹ được thấy Bác Hồ Mai sau con lớn làm người Tự do...

- Công việc của mẹ là công việc của người chiến sĩ trực tiếp phục vụ tiền tuyến, trực tiếp chiến đấu.

- Hình ảnh người mẹ - chiến sĩ dũng cảm, gan dạ, sẵn sàng ra trận.

(10)

I. Đọc – hiểu chú thích văn bản II. Đọc hiểu văn bản

1. Cấu trúc văn bản

- Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi Mẹ thương a-kay, mẹ thương đất nước Con mơ cho mẹ được thấy Bác Hồ Mai sau con lớn làm người Tự do...

- Đất nước đang bị kẻ thù chia cắt.

- Mơ thấy Bác Hồ là mơ về độc lập, tự do, mơ đến tương lai hạnh phúc.

 Mơ con khôn lớn trở thành người dân của nước Việt Nam thống nhất, độc lập, tự do,

- Ước mơ của mẹ thật cảm động, cao cả và thiêng liêng.

(11)

KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ LỚN TRÊN LƯNG MẸ

- Ước mơ của mẹ thật cảm động, cao cả và thiêng liêng.

3. Ý nghĩa văn bản a. Nghệ thuật

- Điệp khúc, giọng điệu ngọt ngào, trìu mến.

- Hình ảnh ẩn dụ, đối lập b. Nội dung

- Ca ngợi người mẹ dân tộc Tà-ôi – người mẹ Việt Nam đảm đang, anh hùng trong kháng chiến chống Mĩ.

- Tình yêu thương con gắn liền với lòng yêu nước, với tinh thần chiến đấu chống Mĩ của người mẹ.

(12)

Khúc hát

ru những

em bé lớn trên lưng

mẹ

Khúc ru thứ nhất

Khúc ru thứ hai

Khúc ru thứ ba

Hình ảnh người mẹ chịu thương, chịu khó, yêu con vô cùng.

Ước mơ của người mẹ thật giản dị và cao đẹp.

Hình ảnh người mẹ vượt lên gian khó, yêu thương con và hi vọng vào con.

Mẹ mong muốn những điều tốt đẹp cho con, cho dân làng.

Hình ảnh người mẹ - chiến sĩ dũng cảm, gan dạ, sẵn sàng ra trận.

Ước mơ của mẹ thật cảm động, cao cả và thiêng liêng.

Lời ru của nhà thơ

Lời ru của mẹ

(13)

HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ :

.

- Học thuộc bài thơ và phần ghi nhớ.

- Soạn bài : Ánh trăng

(14)