KHOA HỌC CÔNG NGHỆ
Só 07/2021
Nghiên cứu quá trình thi công xây dựng và các hoạt động khai thác cảng biển
■ TS. PHẠM VÀN TRUNG
Trường Đợi học Hàng hải Việt Nam
TÓM TĂT: Bài báo trình bày tổng quan về quá trình thi công xây dựng công trình và hoạt động khai thác cảng biển vàcác khu vực kết nối với cảng biển, đánh giá chung về mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đó đến độ bển công trình trong quá trình khaithác.
TỪ KHÓA: Hoạt động khai thác cảng biển, độ bền công trình, khu vực kếtnối với cảng biển.
ABSTRACT: This paperpresents an overview of the construction processand seaportexploitation activity and the areas connected to the seaport, general assessment of the impact of those factors on the construction durability during the extraction process.
KEYWORDS: Seaport exploitation activity, construction durability, areasconnectedto the seaport.
1. ĐẶTVẤNĐÉ
Trong quá trình khai thác cảng biển, theo các nghị định và thông tư vễ quản lý và khai thác cảng biển đều phải có quá trình kiểm định đánh giá tình trạng hoạt động của kết cấu cảng biển.Tuy nhiên, quá trình đánh giá hoạt động của cảng biển có liên quan trực tiếp từ quá trình thi công xây dựng công trình và quản lý hoạt động khai thác cảng biển.
Bài báo tập trung xây dựng các luận cứ khoa học nhằm xác định ảnh hưởng của quá trình thi công xây dựng công trình và hoạt động quản lý khai thác cảng biển đến hoạt động khai thác cảng biển ỞViệt Nam.
2. TRÌNH Tự THI CÔNG CẢNG BIỂN
Thông thường, cảng biển (bên bệ cọc cao) được thi công theo trình tự sau:
1) Nạo vét hố móng theo hình dạng thiết kế bằng tàu hút hoặc các thiết bị chuyên dụng khác;
2) Thi công nền cọc bằng hệ sàn đạo kết hợp các phương tiện nổi;
3) Thi công hệ dầm ngang, dầm dọc của bến bằng hệ sàn đạo kết hợp các phương tiện nổi;
4) Thi công kè gẩm bến bằng phương tiện nổi kết hợp thủ công;
5) Thi công bản mặt cầu;
6) Thi công táng lọc ngược;
7) Thi công tường góc sau bến;
8) Láp đặt các thiết bị của bến: bích neo, đệm tàu, ray cấn trục...;
9) Nghiệm thu và bàn giao công trình.
Hình 2.1: Thi công cảng biển
Quá trình thi công cảng biển phải tuân thủ theo các tiêu chuẩn nhà nước hiện hành như bộ tiêu chuẩn Việt Nam về thi công và nghiệm thu công trình, đảm bảo chất lượng công trình theo đúng hó sơ thiết kế đặt ra.
3. HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC CẢNG BIỂN
Hoạt động khai thác cảng biển vừa mang tính sản xuất công nghiệp, vừa mang tính dịch vụ. Đặc thù khác biệt của sản xuất tại cảng biển là:
- Sửdụng nhiều loại trang thiết bị lớn, nhỏ phục vụ cho tác nghiệp như các loại cần cẩu hàng từ loại nặng đến nhẹ, các loại xe kéo, các loại xe nâng hàng theo nhiều chủng loại khác nhau;
- Làm việc liên tục 24/24h trong ngày;
- Làm việc cả ngoài trời lẫn trong kho bãi có mái che, hầm tàu, sà lan...
- Làm việc cả ở vùng đất như cầu tàu, bến bãi và các khu nước chuyển tải...
- Sửdụng cùng lúc nhiều loại thiết bị và nhân lực thô sơ.
Đặc thù khai thác kinh doanh của cảng có thể liệt kê nhưsau:
- Phục vụ cùng lúc nhiểu loại phương tiện: tàu biển các loại, sà lan, toa xe, ô tô với nhiều chủng loại, kích thước, trọng tải...;
- Phục vụ tác nghiệp cho nhiều loại hàng hóa với nhiều công việc dịch vụ khác nhau như: giao nhận, kiểm đếm, đóng gói, phân loại, dán nhãn hiệu hàng...;
- Phục vụ nhiều chủ hàng xuất nhập khẩu khác nhau:
đưa hàng đến, rút hàng đi lưu trữ hàng...;
- Cung ứng các loại dịch vụ cho tàu biển, thuyền viên:
cung cấp dấu, nước, lương thực thực phẩm, sửa chữa nhỏ...
Tại hầu hết các cảng biển, có những loại hình giao
85
KHOA HỌC CÔNG NGHÊ
Só07/2021
thông và phương tiện giao thông chủ yếu tham gia tại đầu mối cảng biển như sau:
Giao thông đường bộ: Các loại ô tô từ hạng nhẹ, trung bình đến hạng nặng, từ loại ô tô du lịch đến ô tô rơ-mooc, xe chở container...
Giao thông đường thủy nội địa: Các loại tàu thủy nội địa, sà lan tự hành, sà lan có đầu kéo, đẩy...
Giao thông đường sắt: Các loại đoàn tàu hàng, toa chở hàng, toa rỗng, toa hàng lạnh..., đấu máy kết nối...
Tại một số cảng chuyên dụng, có hệ thống băng chuyển kết nối với cầu tàu để đưa hàng đến và đi khỏi cảng như: cảng than, cảng gỗ dăm, cảng hàng rời khác.
Một số cảng gas, khí hóa lỏng và cảng dầu còn có hệ thống ống dẫn từ kho tới cầu tàu để vận chuyển hàng.
Tại vùng đất của cảng, trong khu vực tác nghiệp dịch vụ hàng hóa và phương tiện còn có các loại phương tiện sau tham gia liên tục trong quá trình khai thác cảng:
- Hoạt động giao thông của các loại thiết bị xếp dỡ: cần cẩu dàn theo ray cố định; cần cẩu bánh lốp, bánh xích...;
- Hoạt động của các loại thiết bị phụ trợ: các loại xe nâng, máy xúc, ủi, xa làm hàng ở bãi...;
- Hoạt động của các loại xe ô tô của cảng vận chuyển hàng vào kho, bãi: xe kéo, moóc, tời...
Tại vùng nước của cảng, ngoài các phương tiện là tàu biển, sà lan đến xếp, dỡ hàng còn có các loại phương tiện thủy khác hoạt động như:
- Các loại sà lan của cảng phục vụ đưa đón công nhân;
sà lan của các đơn vị cung ứng;
+ Các ca nô phục vụ hoa tiêu, buộc cởi dây, ca nô của các cơ quan quản lý nhà nước đi kiểm tra...;
+ Các tàu, thuyền nhỏ dịch vụ, tàu câu, đánh cá của ngư dân...
4. CÁC NGUYÊN NHÂN VÀ YÊU TÓ CHÍNH ẢNH HƯỞNG
4.1. Quá trinh thi công chưa đảm bảo chất lượng theo đúng hồ sơ thiết kê
Quá trình thi công bến cảng là một trong những yếu tố quan trọng quyết định đến chất lượng công trình. Nếu quá trình thi công không tốt sẽ dẫn đến làm giảm tuổi thọ của công trình trong quá trình khai thác, vận hành. Có nhiều công trinh hiện nay, qua đánh giá hoạt động kiểm định cho thấy tuổi thọ công trình giảm đi rõ rệt và nguyên nhân là do quá trình thi công chưa đảm bảo đúng chất lượng đề ra theo hồ sơ thiết kế.
Hình 4.1: Nứt dọc thân cọc tại cảng Nam Hải năm 2015
4.2. Mất an toàn lao động trong lúc thi công công trình và trong quá trình khai thác vận hành
Trong quá trình thi công và trong lúc khai thác công trình, nếu không tuân thủ các biện pháp an toàn lao động theo đúng các quy định hiện hành sẽ dẫn đến nguy cơ tai nạn rất cao cho người lao động, đặc biệt là khi người lao động thao tác trên cao.
Có rất nhiều tai nạn xảy đến mà nguyên nhân chủ yếu là do ý thức của người lao động, ví dụ như: thiếu trang thiết bị bảo hộ, lái các phương tiện bốc xếp nhưng không tuân thủ các điều kiện an toàn.
■ 2014 S2O13 «2012»2011 12010 Hình 4.2: Một số nguyên nhân gây tai nạn
4.3. Sự cô đâm va cầu cảng do tàu và nguy cơ mất an toàn
Việc xảy ra do các tai nạn khi tàu đâm va vào các công trình bến cảng làm cho hư hỏng một phẩn hoặc toàn bộ kết cấu công trình.
Hình 4.3: Vị trí số 1 bị hư hỏng nghiêm trọng sau sự cô'đâm va
Hình 4.3 thể hiện vị trí số 1 bị hư hỏng nghiêm trọng sau sự cố đâm va. Vị trí này nằm ở phẩn trụ tựa tàu gắn đệm va thứ 4 tính từ mép bến phía thượng lưu (cảng VIP GREENPORT-2021).
86
KHOA HỌC CÔNG NGHỆ
Só07/2021
Hình 4.4: Vị trí sô'2 bị hư hỏng nghiêm trọng sau sựcốđâm va
Hình 4.4 thể hiện vị trí số 1 bị hư hỏng nghiêm trọng sau sựcố đâm va. Vị trí này nằm ở phần bản tựa tàu nối dầm ngang thường và dầm ngang gắn đệm va thứ4tính từ mép bến phía thượng lưu (cảng VIP GREENPORT-2021).
Ngày nhận bài: 19/5/2021
Ngày chấp nhận đăng: 24/6/2021 Người phản biện: TS. Phạm Văn Sỹ
TS. Nguyễn Xuân Thịnh
5. KẾT LUẬN
Thông qua quá trình thi công cảng biển, chúng ta nhận thấy cần có các biện pháp nghiêm ngặt trong quá trình thi công nhằm đảm bảo chất lượng công trình cũng như an toàn trong thi công và sản xuất.
Cần có các quy định, văn bản QPPLtrong quá trình khai thác cảng biển như: cập nhật quy trình an ninh cảng biển, có các biện pháp thường xuyên tuyên truyền về kiến thức an toàn lao động, xây dựng các bộ phận phụ trách an toàn chuyên trách...
- Một số giải pháp khác như cần có hoạt động kiểm định định kỳ, bảo trì, bảo dưỡng công trình thường xuyên, xây dựng hệ thống quản lý rủi ro tại cảng, xây dựng luồng hàng hải văn hóa - an toàn...
Lời cảm ơn: Nghiên cứu này được tài trợ bởi Trường Đại học Hàng hải Việt Nam trong Đề tài mã sổ DT20-21.66
Tài liệu tham khảo
[1] . Bộ Tiêu chuẩn Việt Nam về thi công và nghiệm thu công trình.
[2] , Bộ GTVT (2004), Chì thị 32/CT-BGTVT về việc tăng cường thực hiện công tác an toàn lao động, vệ sinh lao động và phòng chống cháy nổ tại các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trong ngành GTVT.
[3] . Bộ Ngoại giao (2014), Thông báo số 80/2014/TB- LPQT về hiệu lực của Công ước quốc tế về An toàn công-te-nơ.
[4] , Bộ GTVT (2014), Thong tư số 49/2014/TT-BGTVT về việc quy định về kiểm tra an toàn công-ten-nơ được vận chuyển qua cảng biển Việt Nam.
[5] . Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế (2011), Thông tư liên tịch số 01/2011/TTLT-BLĐTBXH-BYT hướng dẫn tổ chức thực hiện công tác An toàn - Vệ sinh lao động trong cơ sở lao động.
[6] , Bộ GTVT (2011), Thông tư số 27/2011/TT-BGTVT: Áp dụng sửa đổi, bổ sung nàm 2002 của Công ước quốc tế về an toàn sinh mạng con người trên biển năm 1974 ban hành kèm theo Bộ luật quốc tế về an ninh tàu biển và cảng biển.
