Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể
* Hướng dẫn:
Bước 1: Chuẩn bị nói Xác định tác phẩm truyện - Xác định mục đích nói
- Xác định đối tượng người nghe - Xác định không gian và thời gian nói Tìm ý, lập dàn ý
Tìm ý
- Trong trường hợp đề tài nói cũng là đề tài viết:
+ Sử dụng các thông tin, tư liệu đã có trong bài viết.
+ Lựa chọn những ý cần nhấn mạnh khi nói, những ý có thể lược bỏ.
- Trong trường hợp đề tài nói khác với đề tài viết:
+ Chọn giới thiệu một truyện kể khác: đọc kĩ tác phẩm và ghi lại một số nội dung:
tên truyện, thể loại, nội dung, chủ đề...
Lập dàn ý
Hãy sắp xếp các ý đã có thành dàn ý của đoạn văn theo gợi ý sau:
- Mở đoạn giới thiệu vấn đề nghị luận.
- Thân đoạn: Xây dựng và sắp xếp các luận điểm (ít nhất hai luận điểm về nội dung và hình thức)
- Kết đoạn: khẳng định lại nội dung, nét khái quát về nghệ thuật; ý nghĩa và bài học đối với cá nhân và người đọc.
Hoàn thành phiếu giới thiệu đánh giá sau:
Phiếu giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể Tên truyện kể: ... Tên tác giả (nếu có): ...Thể loại: ... ...
1. Giới thiệu về chủ đề của truyện kể:
- Tóm tắt nội dung, khái quát chủ đề:………..
- Ý nghĩa giá trị của chủ đề:……….
2. Giới thiệu về hình thức của truyện kể:
- Dựng bối cảnh/ tình huống/ cốt truyện:………
- Xây dựng nhân vật:……….
- Sự kết hợp lời của người kể chuyện và lời của nhân vật:…………..
3.Ý kiến đánh giá: (Có thể sử dụng những ý đã trình bày trong bài viết để đưa vào phiếu này)………..
Bước 2: Trình bày bài nói
- Tạo không khí và giới thiệu bản thân - Sử dụng cách diễn đạt phù hợp
- Đảm bảm tính mạch lạc, thuyết phục, truyền cảm hứng, tạo sự tương tác
* Bài nói mẫu tham khảo:
Kính thưa cô giáo và các bạn, em tên là…..học sinh lớp………
Sau đây em xin trình bày bài nói của mình về đánh giá nội dung, nghệ thuật của một truyện kể Ếch ngồi đáy giếng. Mời cô và các bạn lắng nghe.
Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, chắc hẳn chúng ta đều ấn tượng với chú ếch tự cao, tự đại, đi lại tự do và bị trâu giẫm bẹp. Đó chính là truyện ngụ ngôn Ếch ngồi đáy giếng. Đây được xem là một trong những tác phẩm truyện ngụ ngôn hay và đặc sắc về chủ đề cùng những hình thức nghệ thuật xuất sắc.
Truyện kể về con ếch sống lâu ngày trong một cái giếng, ở môi trường này, ếch ta to mồm kêu oạp oạp suốt ngày khiến các loại khác điếc tai, không ai muốn lại gần dây dưa. Ếch ta tưởng thế là hay ho, tưởng các loài cua cá, rắn…đều sợ mình nên đắc thắng và cho mình là bá chủ nơi này. Sống trong giếng không ra đến ngoài nên ếch chỉ nhìn thấy bầu trời bé bằng cái vung. Một hôm mưa lớn, nước mưa dâng
cao khiến ếch ta bị tràn ra khỏi giếng. Vẫn giữ thói quen cũ, ếch ta đi lại ngang tàng và bị con trâu đi qua giẫm bẹp. Cốt truyện tuy rất đơn giản, ngắn gọn nhưng chất chứa trong đó những bài học về cuộc sống vô cùng sâu sắc và thấm thía.
Đọc Ếch ngồi đáy giếng ta có thể dễ dàng nhìn ra rằng giá trị của truyện trước hết thể hiện qua chủ đề và bài học cuộc sống mà nó gửi gắm. Hình ảnh con ếch đã được tác giả hình tượng hóa để đề cập đến thói huênh hoang, coi thường người khác.
Qua câu truyện trên, nhân dân ta muốn ngụ ý phê phán thói xấu của con người trong xã hội xưa cũng như ngày nay. Đằng sau lên án là lời cảnh cáo đến toàn thể những ai đang mắc phải những thói xấu trên tự thay đổi chính mình, phải nhận định được bản thân đang ở vị trí nào, xuất phát điểm ra sao. Hãy nhớ rằng thế giới này bao la rộng lớn, mình chỉ là hạt cát bụi bé nhỏ mà thôi. Chủ đề của truyện mang tính chất khái quát bởi không chỉ đúng với một nhóm người nhất định mà đúng với tất cả mọi người.
Tạo nên thành công cho truyện không chỉ có chủ đề và bài học cuộc sống mà câu chuyện gửi gắm, đó còn là các hình thức nghệ thuật. Chính những hình thức nghệ thuật đặc sắc ấy đã giúp cho chủ đề và bài học trong truyện trở nên sâu sắc, thấm thía hơn và hấp dẫn độc giả hơn. Yếu tố nghệ thuật đầu tiên cần kể đến đó là nghệ thuật tạo tình huống. Tác giả dân gian khéo léo đặt con ếch trong hai môi trường khác nhau với cùng một tính cách và hướng tới kết quả mà con ếch phải chịu. Tình huống tuy khá đơn giản nhưng qua đó người đọc thấy rõ được bản chất của con ếch, tính cách, nhận thức không hề thay đổi khi môi trường thay đổi.
Không chỉ tạo dựng tình huống truyện mà tác giả dân gian còn xây dựng nhân vật giàu tính biểu trưng. Đây là một thủ pháp nghệ thuật khá quan trọng trong thể loại truyện ngụ ngôn. Mượn hình ảnh loài vật để nói về kiểu loại người luôn cho mình là giỏi, là nhất, coi trời bằng vung. Nhận thức con người luôn hạn chế, không bao giờ là đủ. Trong môi trường nhỏ hẹp ta không thể nhìn ra trông rộng, nhưng khi thay đổi môi trường, vượt ra khỏi môi trường sống cũ nhưng ếch ta vẫn ngạo mạn coi, cho
mình là nhất. Những phân tích ở trên đây cho thấy Ếch ngồi đáy giếng là một truyện ngụ ngôn tiêu biểu trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam. Về chủ đề, truyện chính là lời cảnh tỉnh, phê phán đến những người có lối sống tự cao, tự mãn, tự cho mình là nhất. Về hình thức nghệ thuật, tác giả đã kết hợp hài hòa các yếu tố về tình huống truyện, ngôn ngữ, và xây dựng hình tượng nhân vật đặc trưng góp phần làm rõ chủ đề của truyện. Truyện nhắc nhở đối với mỗi người chúng ta cần khiêm tốn, có cái nhìn rộng, bao quát hơn để tránh những hậu quả đáng tiếc.
Mỗi khi nhắc đến văn học dân gian là em lại nhớ đến hình ảnh chú ếch kêu oạp oạp khi ở giếng và hình ảnh chú khi bị trâu giẫm bẹp. Bản thân lại tự nhắc nhở phải khiêm tốn, phải kiềm chế cái tôi của mình và cố gắng học hỏi từ xung quanh để mở rộng vốn hiểu biết.
Trên đây là bài phát biểu của em về nội dung, nghệ thuật về truyện ngụ ngôn Ếch ngồi đáy giếng. Cảm ơn cô và cả lớp đã lắng nghe. Mình rất vui khi được nhận những nhận xét và góp ý từ mọi người.
Bước 3: Trao đổi, đánh giá Trao đổi
- Lắng nghe với thái độ cầu thị và ghi chép ý kiến của người nghe - Trả lời và giải thích ngắn gọn, rõ ràng
Đánh giá
- Đánh giá theo bảng sau:
Nội dung kiểm tra Chưa đạt Đạt
Mở đầu
Lời chào ban đầu và tự giới thiệu Giới thiệu truyện kể
Nêu khái quát nội dung bài nói
Trình bày ý kiến đánh giá về nội dung, nghệ thuật của truyện kể.
Nội dung chính
- Phân tích tác dụng của một số yếu tố hình thức nghệ thuật trong việc thể hiện chủ đề, cảm hứng chủ đạo của truyện kể.
- Thể hiện những suy nghĩ, cảm nhận của người nói về truyện kể.
- Có lí lẽ xác đáng, bằng chứng tin cậy lấy từ truyện kể.
Kết thúc
Tóm tắt được nội dung trình bày về truyện kể. Nêu vấn đề thảo luận hoặc mời gọi sự phản hồi từ phía người nghe.
- Cảm ơn và chào kết thúc.
- Bố cục bài nói rõ ràng, các ý kiến được sắp xếp hợp lí
