Soạn bài Ếch ngồi đáy giếng 1. Chuẩn bị
Yêu cầu (trang 4 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
- Xem lại khái niệm truyện ngụ ngôn ở phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.
- Khi đọc truyện ngụ ngôn, các em cần chú ý:
+ Truyện kể về những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính?
+ Bối cảnh của truyện có gì độc đáo?
+ Truyện nêu lên được bài học gì? Bài học ấy có liên quan như thế nào đến cuộc sống hiện nay và với bản thân em?
- Đọc trước truyện Ếch ngồi đáy giếng. Hãy nhớ lại một số truyện ngụ ngôn đã học ở Tiểu học và tìm hiểu thêm các nguồn khác nhau (sách, báo, Internet,...), ghi chép lại những thông tin về truyện ngụ ngôn như đặc điểm thể loại, đề tài, nhân vật, một số tác giả truyện ngụ ngôn nổi tiếng,...
Trả lời:
- Truyện kể về những nhân vật: ếch, trâu, nhái, cua, ốc. Trong đó ếch là nhân vật chính.
- Bối cảnh của truyện: con ếch sống lâu ngày trong một cái giếng nghĩ mình là chúa tể nhưng khi ra đến ngoài thì đã bị con trâu giẫm bẹp.
- Bài học của truyện: không nên kiêu căng tự phụ, tỏ ra mình là người biết tuốt.
- Bài học liên quan đến cuộc sống và bản than em: kiến thức là vô bờ bến và em phải luôn nỗ lực học tập không nên kiêu căng, tự phụ.
- Thông tin về truyện ngụ ngôn:
+ Đặc điểm thể loại: là truyện kể bằng văn xuôi hoặc văn vần + Đề tài: những vấn đề trong cuộc sống
+ Nhân vật: mượn chuyện con vật
+ Tác giả truyện ngụ ngôn: La Phông - ten 2. Đọc hiểu
* Nội dung chính: Kể về một con ếch đã kém hiểu biết lại tự kiêu, tự phụ.
* Trả lời câu hỏi giữa bài
Câu 1 (trang 4 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Chú ý bối cảnh của câu chuyện.
Trả lời:
Bối cảnh của truyện: Một con ếch sống lâu ngày trong cái giếng xung quanh chỉ toàn những con vật nhỏ bé. Ếch ta tưởng bầu trời chỉ nhỏ bằng cái vung nên rất huênh hoang.
Câu 2 (trang 5 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Kết thúc truyện như thế nào?
Trả lời:
Kết thúc truyện là ếch ta đã bị con trâu giẫm bẹp.
* Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1 (trang 5 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Nhân vật chính trong truyện có tính cách như thế nào? Hãy nêu ra một số chi tiết trong truyện giúp em hiểu về tính cách của nhân vật ấy.
Trả lời:
- Nhân vật chính trong truyện có tính cách tự phụ,huênh hoang, kém hiểu biết.
- Một số chi tiết trong truyện thể hiện tính cách của ếch: nó cất tiếng kêu ồm ộp làm vang động cả giếng khiến các con vật khác hoảng sợ. Ếch tưởng bầu trời bé bằng chiếc vung và nó thì oai như một vị chúa tể.
Câu 2 (trang 5 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Bối cảnh câu chuyện trong văn bản Ếch ngồi đáy giếng đã giúp nhân vật bộc lộ tính cách và làm nổi bật ý nghĩa của truyện như thế nào?
Trả lời:
Bối cảnh câu chuyện đã giúp làm bộc lộ tính cách và làm nổi bật ý nghĩa của truyện:
từ câu chuyện về cách nhìn thế giới hạn hẹp qua miệng giếng nhỏ đã gây hậu quả khó lường cho ếch.
Câu 3 (trang 5 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Nhan đề Ếch ngồi đáy giếng có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề của văn bản?
Trả lời:
Nhan đề là một thành ngữ dân gian chỉ những kẻ luôn tự cao tự đại cho mình là nhất mà khinh thường tất cả những người xung quanh.
Câu 4 (trang 5 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Mỗi truyện ngụ ngôn có thể đem tới nhiều bài học, em hãy nêu lên những bài học có thể rút ra từ câu chuyện này. Theo em, đâu là bài học chính của câu chuyện?
Trả lời:
Bài học rút ra từ truyện ngụ ngôn Ếch ngồi đáy giếng:
- Hoàn cảnh sống hạn hẹp sẽ ảnh hưởng đến nhận thức của con người về chính mình cũng như thế giới xung quanh, khiến ta dần trởnên nông cạn và tự đại.
- Không được chủ quan, kiêu ngạo, tự cao tự đại, xem thường người khác, mà cần biết khiêm tốn, tôn trọng người khác.
- Con người cần không ngừng học hỏi, trao đổi để trau dồi, mở rộng tầm hiểu biết.
- Khi thay đổi môi trường sống chúng ta cần cẩn trọng xem xét, quan sát rồi mới bắt đầu hành động.
Theo em bài học chính của câu chuyện chính là chúng ta không được chủ quan, kiêu ngạo, xme thường người khác mà pahỉ luôn khiêm tốn, tôn trọng mọi người.
Câu 5 (trang 5 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Trong cuộc sống, có nhiều hiện tượng tương tự truyện ếch ngồi đáy giếng. Em hãy nêu lên một hiện tượng như thế.
Trả lời:
Trong cuộc sống, vẫn còn có hiện tượng tương tự như truyện Ếch ngồi đáy giếng.
Ví dụ như khi làm bài kiểm tra xong tự tin là ta đã làm đúng mà không xem lại và kết quả là bị điểm kém vì làm nhầm.
Câu 6 (trang 5 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)
Viết một đoạn văn (khoảng 6-8 dòng) nêu lên bài học cho bản thân mình từ câu chuyện trên, trong đoạn văn có sử dụng thành ngữ Ếch ngồi đáy giếng.
Trả lời:
Đoạn văn tham khảo
Ếch ngồi đáy giếng là một thành ngữ quen thuộc để chỉ những kẻ tự cao tự đại, luôn coi mình là cái rốn của vũ trụ để rồi phải nhận kết cục không tốt đẹp. Khi học xong bài học Ếch ngồi đáy giếng em đã rút ra cho mình được nhiều bài học bổ ích. Một trong những bài học đó là con người càn không ngừng học hỏi, trau dồi vốn kiến thức, mở rộng tầm mắt ra thế giới xung quanh, đi nhiều, gặp gỡ nhiều để hiểu biết
nhiều hơn, trưởng thành hơn bởi kiến thức là vô bờ. Mỗi ngày chúng ta lại khám phá them những điều mới mẻ trong kho tang tri thức bất tận của nhân loại.
