LÞCH Sö T¦ T¦ëNG PH¦¥NG §¤NG Vµ VIÖT NAM*

duy thÞ h¶i h­êng

Sè 1-2013 Nh©n lùc khoa häc x· héi 79

 giíi thiÖu s¸ch 

LÞCH Sö T¦ T¦ëNG PH¦¥NG §¤NG Vµ VIÖT NAM

LÞch sö t­ t­ëng ph­¬ng §«ng vµ ViÖt Nam lµ mét ®Ò tµi kh¸ quen thuéc trong kho¶ng h¬n nöa thÕ kû qua ë ViÖt Nam.

Cã thÓ nãi kh«ng riªng g× c¸c nhµ nghiªn cøu sö häc, v¨n häc, triÕt häc, mµ hÇu hÕt nh÷ng nhµ nghiªn cøu vÒ lÜnh vùc khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n ViÖt Nam ®Òu Ýt nhiÒu quan t©m tíi vÊn ®Ò nµy.

Víi 595 trang, ®­îc chia lµm 3 phÇn víi 8 ch­¬ng, cuèn s¸ch LÞch sö t­ tuëng ph­¬ng §«ng vµ ViÖt Nam cña t¸c gi¶

NguyÔn Minh T­êng ®· tr×nh bµy, ph©n tÝch mét c¸ch kh¸ toµn diÖn vÒ lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c hÖ t­

t­ëng ph­¬ng §«ng, mµ chñ yÕu lµ t­

t­ëng Trung Hoa, t­ t­ëng Ên §é, t­

t­ëng ¶ RËp vµ t­ t­ëng ViÖt Nam còng nh­ qu¸ tr×nh ¶nh h­ëng, du nhËp cña c¸c t­ t­ëng ®ã vµo ViÖt Nam.

PhÇn 1. LÞch sö t­ t­ëng Trung Quèc. §©y lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña cuèn s¸ch. Trong phÇn nµy, t¸c gi¶ tËp trung nghiªn cøu, ph©n tÝch vÒ t­ t­ëng Nho gia nhiÒu h¬n c¸c dßng ph¸i t­ t­ëng kh¸c nh­: §¹o gia,

§¹o gi¸o, Ph¸p gia, MÆc gia, v.v... T¹i néi dung t­ t­ëng Nho gia, t¸c gi¶ tr×nh bµy c« ®äng, sóc tÝch t­ t­ëng triÕt häc, ®¹o

®øc, chÝnh trÞ - x· héi cña c¸c triÕt gia næi tiÕng Trung Quèc thêi ®ã nh­: Khæng Tö, M¹nh Tö, Tu©n Tö vµ §æng Träng Th­.

Theo t¸c gi¶, ®Õn n¨m 136 tr.CN, H¸n Vò

®Õ quyÕt ®Þnh “®éc t«n Nho thuËt” th× Nho

gia b¾t ®Çu trë thµnh hÖ t­ t­ëng lµm c¬

së cho ®­êng lèi trÞ n­íc ë Trung Quèc vµ tõ ®ã Nho gia th­êng ®­îc gäi lµ Nho gi¸o.

Còng trong phÇn t­ t­ëng Nho gia, t¸c gi¶

cßn tr×nh bµy vÒ sù suy thÞnh cña Nho gi¸o qua c¸c triÒu ®¹i: Tèng, Minh vµ Thanh.

Ngoµi ra, trong phÇn LÞch sö t­ t­ëng Trung Quèc, t¸c gi¶ cuèn s¸ch cßn ®i s©u ph©n tÝch vÒ c¸c trµo l­u t­ t­ëng míi lµ t­ t­ëng c¶i l­¬ng vµ c¸ch m¹ng d©n chñ t­ s¶n ë Trung Quèc ®­îc h×nh thµnh vµo kho¶ng tõ thËp niªn 80 cña thÕ kû XIX

®Õn thËp niªn 20 cña thÕ kû XX, tiªu biÓu lµ c¸c nh©n vËt Khang H÷u Vi, §µm Tù

§ång vµ T«n Trung S¬n.

PhÇn 2. LÞch sö t­ t­ëng Ên §é vµ

¶ RËp. Trong phÇn nµy, t¸c gi¶ nghiªn cøu, ph©n tÝch vÒ c¸c t«n gi¸o lín cña Ên

§é lµ ®¹o Bµ La M«n, ®¹o Hin®u; ®¹o PhËt; ®¹o Jaina; ®¹o XÝch vµ ®¹o Håi cña

¶ RËp. Trong ®ã, t¸c gi¶ ®Æt träng t©m vµo hai t«n gi¸o cã ¶nh h­ëng tõ rÊt sím vµ s©u s¾c ®èi víi ®êi sèng t©m linh cña ng­êi ViÖt Nam lµ ®¹o PhËt vµ ®¹o Håi.^*

PhÇn 3. LÞch sö t­ t­ëng ViÖt Nam.

§©y lµ néi dung träng t©m cña cuèn s¸ch.

Do vËy, t¸c gi¶ dµnh mét dung l­îng ®¸ng kÓ víi 245 trang, tr×nh bµy cô thÓ, phong phó trªn nhiÒu lÜnh vùc, tõ t­ t­ëng chÝnh

* PGS.TS. NguyÔn Minh T­êng, LÞch sö t­ t­ëng ph­¬ng §«ng vµ ViÖt Nam, Nxb. Khoa häc X·

héi, Hµ Néi, 2012.

lÞch sö t­ t­ëng ph­¬ng ®«ng vµ viÖt nam

Nh©n lùc khoa häc x· héi Sè 1-2013

80

trÞ ®Õn t­ t­ëng t«n gi¸o.

VÒ T­ t­ëng chÝnh trÞ ViÖt Nam, t¸c gi¶

tr×nh bµy c¸c t­ t­ëng Nho gi¸o; t­ t­ëng d©n chñ, t­ s¶n vµ t­ t­ëng cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin. Trong tõng néi dung, b»ng c¸ch thÓ hiÖn c« ®äng, sóc tÝch, t¸c gi¶

gióp ng­êi ®äc hiÓu ®­îc sù ph¸t triÓn cña Nho gi¸o qua c¸c triÒu ®¹i Lý - TrÇn, Lª, NguyÔn, hiÓu ®­îc sù suy tµn cña t­

t­ëng ®ã d­íi thêi Ph¸p thuéc còng nh­

chÝnh s¸ch gi¸o dôc, khoa cö vµ sù ra ®êi líp Nho sÜ míi ë ViÖt Nam vµo ®Çu thÕ kû XIX; hiÓu ®­îc sù ra ®êi cña hÖ t­ t­ëng d©n chñ t­ s¶n ë Viªt Nam mµ ®¹i diÖn tiªu biÓu cña hÖ t­ t­ëng ®ã lµ hai nhµ c¸ch m¹ng Phan Béi Ch©u vµ Phan Ch©u Trinh; hiÓu ®­îc qu¸ tr×nh truyÒn b¸ chñ nghÜa M¸c-Lªnin vµo ViÖt Nam.

VÒ T­ t­ëng t«n gi¸o ViÖt Nam, t¸c gi¶

ph©n tÝch, tr×nh bµy trong 5 ch­¬ng, tõ ch­¬ng IV ®Õn ch­¬ng VIII. Trong mçi ch­¬ng, t¸c gi¶ nªu râ qu¸ tr×nh du nhËp, ph¸t triÓn, chÊn h­ng còng nh­ chÝnh s¸ch cña c¸c v­¬ng triÒu qu©n chñ ®èi víi

PhËt gi¸o, §¹o gi¸o vµ Ky T« gi¸o; nªu râ sù ra ®êi, ®èi t­îng sïng b¸i, nghi thøc cóng lÔ, c¸c chøc s¾c vµ kh«ng gian ho¹t

®éng cña ®¹o Cao §µi, Hßa H¶o; ®Æc biÖt trong ch­¬ng VIII cã môc TÝn ng­ìng thê Tæ tiªn vµ TÝn ng­ìng Thµnh hoµng trong c¸c lµng x· ViÖt Nam khiÕn ng­êi ®äc rÊt thÝch thó, bëi lÏ thê tæ tiªn vµ thê Thµnh hoµng lµng lu«n g¾n liÒn víi ®êi sèng v¨n hãa t©m linh vµ sinh ho¹t th­êng ngµy cña ng­êi d©n ViÖt Nam.

Cã thÓ nãi, cuèn s¸ch LÞch sö t­ t­ëng ph­¬ng §«ng vµ ViÖt Nam cña PGS.TS.

NguyÔn Minh T­êng lµ c«ng tr×nh ®­îc biªn so¹n c«ng phu, nghiªm tóc, b¶o ®¶m tÝnh chÝnh x¸c, c¬ b¶n vµ hÖ thèng. Do vËy, c«ng tr×nh cã ý nghÜa thiÕt thùc, h÷u Ých cho gi¶ng viªn, häc viªn còng nh­ c¸c nhµ khoa häc, b¹n ®äc quan t©m ®Õn vÊn

®Ò t­ t­ëng ph­¬ng §«ng vµ ViÖt Nam.

Chóng t«i xin tr©n träng giíi thiÖu cuèn s¸ch víi ®«ng ®¶o b¹n ®äc.

ThS. Duy ThÞ H¶i H­êng

NCS Khoa Sö häc, Häc viÖn Khoa häc x· héi