MÊy vÊn ®Ò cña ®éi ngò trÝ thøc hiÖn nay

MÊy vÊn ®Ò cña ®éi ngò trÝ thøc hiÖn nay

H¹nh liªn^*

Muèn t×m hiÓu nh÷ng vÊn ®Ò cña ®éi ngò trÝ thøc hiÖn nay – t«i muèn nãi

®Õn ®éi ngò trÝ thøc ra ®êi sau 1975 - ®· ngoµi tuæi 30, “Tam thËp nhi lËp”

nh­ng ch­a ph¶i ®· cã ®Çy ®ñ thêi gian vµ kinh nghiÖm. Kinh nghiÖm sèng, kinh nghiÖm v¨n ho¸ vµ kinh nghiÖm khoa häc – th× ph¶i t×m hiÓu nh÷ng nÐt

®Æc thï, ®Æc biÖt cña thêi ®¹i hiÖn nay. §ã lµ thêi ®¹i t¹o ra m«i tr­êng, ®iÒu kiÖn vµ ®Æt ra nh÷ng ®ßi hái ph¶i ®¸p øng cña trÝ thøc nãi chung vµ trÝ thøc ViÖt Nam nãi riªng.

Nh­ chóng ta ®· biÕt, lÞch sö cña x· héi ViÖt Nam ®· quy ®Þnh vµ yªu cÇu cña x· héi ngh×n n¨m phong kiÕn ®· cho ra ®êi mét ®éi ngò trÝ thøc võa yÕu l¹i võa Ýt vµ n¨ng lùc s¸ng t¹o bÞ h¹n chÕ. LÞch sö ®Êt n­íc ta còng cho thÊy, hÖ lôy Êy kÐo dµi tËn thÕ kû XX, kh«ng cã c¬ héi cho mét sù chuÈn bÞ ®ñ ®Ó chuyÓn tiÕp sang mét x· héi c«ng nghiÖp – trô cét vµ h¹t nh©n cña nã lµ chñ nghÜa t­

b¶n. Tõ chÕ ®é phong kiÕn n«ng nghiÖp l¹c hËu chuyÓn th¼ng sang mét thêi ®¹i míi, thêi ®¹i hËu c«ng nghiÖp cña cuéc c¸ch m¹ng kü thuËt lÇn thø ba vµ nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi ®· chuyÓn sang x· héi tiªu dïng vµ hËu tiªu dïng.

Víi sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña khoa häc kü thuËt, trong mét thêi gian ng¾n cña lÞch sö, tri thøc con ng­êi v­ît lªn nhanh chãng. ChØ 10 - 15 n¨m nay, dung l­îng trÝ tuÖ cña con ng­êi ®· tÝch luü ®­îc b»ng hµng thÕ kû céng l¹i.

Nh©n lo¹i kh«ng cßn c¸ch biÖt vÒ ®Þa lý, ý thøc hÖ vµ ®Þa chÝnh trÞ còng kh«ng cßn kho¶ng c¸ch. Sù ph©n phèi vµ lan to¶ cña tri thøc ®ang ngµy cµng thu hÑp mäi lo¹i kho¶ng c¸ch. Kh«ng cßn kh¸i niÖm c¸t cø trong khoa häc vµ tri thøc nh©n lo¹i. Sù céng t¸c, hîp t¸c liªn ngµnh cña nhiÒu ngµnh khoa häc ®­îc ®Æt ra nh­ lµ mét yªu cÇu tiªn quyÕt cho ho¹t ®éng cña tri thøc khoa häc. ThÕ kû

* T¹p chÝ Khoa häc x· héi ViÖt Nam.

XIX mét m×nh mét nhµ khoa häc cã thÓ nghiªn cøu, thÝ nghiÖm vµ t×m ra mét b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc, nh­ng thÕ kû XX cã rÊt nhiÒu tr­êng

®ai häc danh tiÕng trªn thÕ giíi còng khã t×m ra thªm ®­îc mét nguyªn tè míi.

ThÕ kû XVI mét m×nh §i®¬r« cã thÓ so¹n th¶o nªn mét B¸ch khoa Toµn th­.

Lª Quý §«n – nhµ b¸c häc ViÖt Nam thÕ kû XVII cã thÓ biªn kh¶o B¸ch khoa vÒ §Þa lý, D­ ®Þa chÝ, Khoa b¶ng, Thùc vËt… Ngµy nay, chØ tÝnh B¸ch khoa Toµn th­ cña n­íc ta ®· huy ®éng ®Õn 500 nhµ khoa häc biªn so¹n vÉn cßn nhiÒu khiÕm khuyÕt.

GÇn nhÊt, gi¶i th­ëng Nobel n¨m 2008 cña Hoµng Gia Thôy §iÓn trao cho kinh tÕ, ho¸ häc, vËt lý… t¸c gi¶ ®Òu tõ hai ng­êi trë lªn.

Nh­ vËy xu thÕ héi nhËp, kh«ng chØ lµ kinh tÕ mµ xu thÕ tÊt yÕu ®· ®ßi hái c¶ vÒ v¨n ho¸, khoa häc. TrÝ tuÖ cña nh©n lo¹i chø kh«ng ph¶i cña riªng c¸

nh©n. TÊt nhiªn lµ trÝ thøc th× bao giê còng ®ßi hái c¸ nh©n. §Çu thÕ kû ph¶i cã Einstein, cuèi thÕ kû ph¶i cã Hawkin. Hä lµ nh÷ng c¸ nh©n kh«ng ai thay thÕ

®­îc.

Khi hÖ thèng x· héi chñ nghÜa cïng víi Liªn bang céng hoµ x· héi chñ nghÜa X« - ViÕt sôp ®æ, thÕ giíi ®· x¶y ra chao ®¶o. Vµ sù th¾ng thÕ cña chñ nghÜa t­ b¶n t­ëng nh­ lµ tuyÖt ®èi nh­ng n¨m 2008 ®· cho thÊy kh«ng ph¶i nh­ vËy. Kh«ng kÓ ®Õn Trung Quèc, Cuba, ViÖt Nam vÉn trô v÷ng mµ nhiÒu n­íc nhÊt lµ ch©u Mü La tinh ( Equado, Venezuela,…) ®ang cã xu h­íng ®i vµo quü ®¹o cña chñ nghÜa x· héi. C¬n b·o vµ ®Þa chÊn khñng ho¶ng tµi chÝnh xuÊt ph¸t tõ dinh luü cña chñ nghÜa t­ b¶n lµ n­íc Mü ®ang lµm cho c¶ hÖ thèng kinh tÕ thÕ giíi lung lay. Ng­êi ta bçng sùc nhí ®Õn Marx víi tri thøc khæng lå, trong ®ã cã vÊn ®Ò mét nÒn kinh tÕ kh«ng ph¶i tù nã chØ ph¸t triÓn b»ng c¸c quy luËt cña kinh tÕ thÞ tr­êng – cèt lâi cña kinh tÕ t­ b¶n lµ kinh tÕ thÞ tr­êng – mµ ( cã tr­êng hîp) ph¶i cã sù can thiÖp cña Nhµ n­íc. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y ng­êi ta vÉn th­êng dÌ bØu, rªu rao luËn ®iÓm nµy cña Marx vµ ë ViÖt Nam còng kh«ng Ýt “häc gi¶” hoµi nghi c¸i “®Þnh h­íng X· héi chñ nghÜa”

trong quan ®iÓm cña §¶ng “x©y dùng mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã ®Þnh h­íng X· héi chñ nghÜa”. Thùc tÕ ®ang cho thÊy, nÕu Mü kh«ng ®æ vµo hµng tr¨m tû

®« la ®Ó cøu nÒn kinh tÕ hïng hËu nhÊt thÕ giíi th× n­íc Mü tr«i d¹t ®Õn ®©u khi c¬n §¹i khñng ho¶ng kinh tÕ x¶y ra. §øc, NhËt, Ph¸p còng t­¬ng tù. Quü IMF võa ®æ vµo ®Ó cøu Ukraine vµ Ba Lan l¹i thªm mét b»ng chøng n÷a.

Qua nh÷ng vÝ dô ®ã dÔ thÊy r»ng trÝ thøc ViÖt Nam hiÖn nay ph¶i ®­îc ®Æt trong hoµn c¶nh thÕ giíi ®­¬ng ®¹i, chÞu sù t¸c ®éng hµng ngµy, hµng giê cña

®êi sèng x· héi nh­ng còng bÞ c¶ lÞch sö chi phèi, ®ßi hái ng­êi trÝ thøc kh«ng chØ cã riªng trÝ tuÖ.

§Æc biÖt, vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh, quy ®Þnh cho trÝ thøc n­íc ta lµ sù ph¸t triÓn vµ bïng næ nh­ b·o t¸p víi Internet. M¹ng l­íi th«ng tin toµn cÇu víi Network vµ Highway trªn thÕ giíi lµm ®¶o lén mäi quy ®Þnh, yªu cÇu cña lÞch sö. Mét thÕ giíi ph¼ng (Flatworld) nh­ Fridman ®· gäi, ®· t¹o nªn mét thÕ giíi ch­a tõng

cã trong lÞch sö v¨n minh loµi ng­êi, ®· can thiÖp vµo mäi hang cïng ngâ hÎm cña Tr¸i ®Êt, lµm c¸ch biÖt vµ ph¸ vì mäi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi con ng­êi, gi÷a mäi ch©n trêi ®Þa lý vµ v¨n ho¸ cæ truyÒn tõ ngµn ®êi nay. ThÕ giíi

®ã lµm xÝch gÇn l¹i mäi quan hÖ x· héi, quan hÖ ®Þa lý, quan hÖ t­ t­ëng vµ v¨n ho¸. Xo¸ bá mäi ng¨n c¸ch vÒ ®Þa lý tõng n­íc, tõng khu vùc, ch©u lôc vµ c¶

hµnh tinh nµy giê ®©y chØ lµ mét. ThÕ giíi ®ã t¸c ®éng trùc tiÕp lªn mçi c¸ nh©n xo¸ bá mäi sù ng¨n c¸ch, mäi quy ®Þnh do con ng­êi t¹o ra hµng chôc thÕ kû.

ThÕ giíi nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ng­êi ®Òu cã ®iÒu kiÖn ngang nhau, b×nh

®¼ng nhau trong th«ng tin trong viÖc tiÕp cËn nh÷ng thµnh tùu tri thøc cña con ng­êi s¶n sinh ra vµ l­u gi÷ ®Õn nay. §iÒu kiÖn vËt chÊt cho tiÕp cËn tri thøc, kiÕn thøc khoa häc ®­îc c¶i thiÖn triÖt ®Ó. Hµng v¹n trang s¸ch, hµng chôc th­

viÖn ®­îc l­u gi÷ chØ trong ®Üa USB nhá xÝu b»ng ngãn tay. Víi Laptop, nhµ khoa häc cã thÓ ngåi n¬i lµng b¶n xa x«i heo hót, vÉn tiÕp xóc ®­îc víi c¸c trung t©m ®« thÞ, trung t©m khoa häc cña loµi ng­êi dï ë New York, Paris, London, Tokyo…

ChØ gÇn ®©y th«i, gi÷a thÕ kû XX, trong nghiªn cøu, vÝ dô nghiªn cøu vÒ KHXH, nhµ nghiªn cøu chØ cÇn cung cÊp th«ng tin vµ t­ liÖu khoa häc ®· t¹o nªn c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ, ch­a cÇn tíi viÖc sö dông th«ng tin ®ã nh­ thÕ nµo. V×

vËy trong nghiªn cøu nhiÒu tr­êng hîp x¶y ra lµ che dÊu th«ng tin khoa häc.

Trong th­ viÖn lµm x¶y ra mÊt m¸t s¸ch, b¸o, mÊt fische, hoÆc bÞ xÐ trang trong s¸ch. T×nh tr¹ng ®ã kh«ng chØ x¶y ra ë ViÖt Nam mµ ë ngay c¶ nh÷ng th­ viÖn lín cña thÕ giíi. CÊt gi÷, giÊu t­ liÖu ®· x¶y ra víi trÝ thøc. Ngµy nay kh«ng cßn t×nh tr¹ng Êy n÷a bëi tÊt c¶ ®· ®­îc l­u gi÷ trong m¹ng (Net - work), trong æ CD, trong USB, trong c¸c trung t©m l­u tr÷. Ng­êi cÇn chØ cÇn nhÊp mouse lµ t×m ra nh÷ng yªu cÇu phôc vô cho c«ng viÖc nghiªn cøu cña m×nh. Nh­ vËy ®èi víi trÝ thøc, víi c¸c nhµ khoa häc trÎ hiÖn nay chØ cÇn trang bÞ thªm kü n¨ng thao t¸c m¸y tÝnh lµ cã thÓ lµm chñ ®­îc kho tµng trÝ tuÖ cña nh©n lo¹i trªn mäi lÜnh vùc ®· ®­îc l­u gi÷ kh¾p mäi n¬i trªn thÕ giíi.

Nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã ®· t¹o c¬ héi cho trÝ thøc nh÷ng ®iÒu kiÖn v« cïng thuËn lîi cho viÖc tiÕp nhËn nh÷ng th«ng tin tri thøc: Th«ng tin, d÷ liÖu, tµi liÖu, sè liÖu khoa häc cña nh©n lo¹i. Ngµy nay chÊt l­îng, tr×nh ®é cña trÝ tuÖ trÝ thøc kh«ng nhÊt thiÕt lµ ng­êi n¾m gi÷, lµm chñ t­ liÖu tri thøc mµ lµ kh¶ n¨ng xö lý nh÷ng t­ liÖu ®ã. Kh¶ n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp, lùa chän ®Ó ®­a ra nh÷ng quyÕt

®Þnh phï hîp cña ng­êi trÝ thøc lµ mang tÝnh quyÕt ®Þnh. NÕu trÝ thøc (trong ®ã bao gåm c¸c nhµ khoa häc) ®­îc coi lµ “mét tÇng líp x· héi ®Æc biÖt, cã tr×nh

®é häc vÊn cao, tr×nh ®é chuyªn m«n s©u, cã ®¹o ®øc, lao ®éng tÝ tuÖ – s¸ng t¹o khoa häc, phæ biÕn vµ nghiªn cøu øng dông tri thøc khoa häc trong ho¹t

®éng thùc tiÔn, gãp phÇn quan träng trong viÖc thóc ®Èy mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi”(¹) th× trÝ thøc thÕ hÖ trÎ hiÖn nay cã ®iÒu kiÖn héi tô tÊt c¶ nh÷ng phÈm chÊt vµ yªu cÇu nµy. Theo b¸o c¸o t¹i Héi nghÞ lÇn thø t¸m Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng (kho¸ X) bµn vÒ trÝ thøc “hiÖn nay n­íc ta cã kho¶ng 2,6 triÖu ng­êi cã tr×nh ®é ®¹i häc trë lªn, chiÕm 4,5% lao ®éng c¶ n­íc, trong ®ã

cã 18 ngh×n th¹c sÜ, 16 ngh×n tiÕn sÜ vµ tiÕn sÜ khoa häc, h¬n 6 ngh×n gi¸o s­ vµ phã gi¸o s­. TrÝ thøc lµm viÖc trong khu vùc sù nghiÖp chiÕm 71% khu vùc hµnh chÝnh chiÕm 22% vµ khu vùc kinh doanh chiÕm 7%. TrÝ thøc ViÖt Nam ë n­íc ngoµi cã kho¶ng 40 v¹n ng­êi, chiÕm 10% céng ®ång ng­êi ViÖt Nam

®ang ë n­íc ngoµi, trong ®ã cã nhiÒu chuyªn gia giái lµm viÖc ë nh÷ng lÜnh vùc c«ng nghÖ cao”.

§¶ng ®· ban hµnh NghÞ quyÕt “VÒ x©y dùng ®éi ngò trÝ thøc trong thêi kú

®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc” ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho trÝ thøc ph¸t huy cao nhÊt kh¶ n¨ng lao ®éng trÝ tuÖ ®Ó ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn cña

®Êt n­íc trong thêi ®¹i míi.

§éi ngò trÝ thøc ViÖt Nam hiÖn nay cã rÊt nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ may m¾n so víi líp cha anh, kh«ng chØ trong lÞch sö mµ ngay c¶ víi líp ®µn anh cuèi thÕ kû XX hä còng thuËn lîi h¬n nhiÒu.

Kh«ng chØ vÒ ®iÒu kiÖn x· héi do v¨n ho¸ v¨n minh cña nh©n lo¹i t¹o nªn víi sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña khoa häc kü thuËt trong ®ã cã tù ®éng ho¸,

®iÒu khiÓn häc vµ internet – tin häc mµ lµ ®êi sèng x· héi n­íc ta víi trµo l­u

§æi míi vµ Më cöa, héi nhËp vµ toµn cÇu ho¸ më réng. §¶ng vµ Nhµ n­íc víi sù ®æi míi t­ duy ®· vµ ®ang t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ®éi ngò trÝ thøc ph¸t huy mäi kh¶ n¨ng cña m×nh ®Ó ho¹t ®éng s¸ng t¹o, ®Ó ®ãng gãp ®­îc nhiÒu nhÊt søc lùc vµ trÝ tuÖ vµo ®êi sèng. Ngoµi ®Þnh h­íng vÒ t­ t­ëng, §¶ng vµ Nhµ n­íc ®ang t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt, tinh thÇn cho ®éi ngò trÝ thøc lµm viÖc.

C¸c ®Ò tµi khoa häc c¸c cÊp (tõ ®Ò tµi cÊp Nhµ n­íc, cÊp Bé (tØnh) ®Õn c¬ së) mµ mçi c¸ nh©n trÝ thøc trùc tiÕp tham gia lµ ý thøc vÒ tù do s¸ng t¹o ngµy cµng phæ biÕn trong ®êi sèng trÝ thøc.

Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi vµ ®iÒu kiÖn m«i tr­êng míi do x· héi t¹o nªn cho

®éi ngò trÝ thøc trÎ tuæi thùc tÕ x· héi còng ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò mµ trÝ thøc tr­íc

®©y kh«ng cã. Sù ®èi mÆt víi khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ tin häc, bªn c¹nh nh÷ng lîi thÕ cã ®­îc lµ mét sù th¸ch thøc ®èi víi trÝ thøc. Ng­êi trÝ thøc ngµy nay cã thÓ rÊt thõa th«ng tin nh­ng l¹i thiÕu tri thøc khoa häc. Tr­íc v« vµn d÷

kiÖn vµ th«ng tin do tin häc ®­a l¹i lµ mét sù hÉng hôt vÒ trÝ tuÖ. Kh¶ n¨ng nghiªn cøu s©u, c¬ b¶n, tËp trung dÇn dÇn mai mét, ng­êi trÝ thøc bÞ khèi l­îng th«ng tin bµo mßn kh¶ n¨ng nghiªn cøu. T­ t­ëng û l¹i vµo tin häc dÇn thµnh thãi quen lµm triÖt tiªu kh¶ n¨ng c¶m thô, c¶m xóc, t×nh c¶m cña ng­êi nghiªn cøu t×m tßi. Con ng­êi t­ëng r»ng m×nh biÕt nhiÒu nh­ng thùc ra chØ lµ c¶m thô lý tÝnh mµ kh«ng n¾m ®­îc b¶n chÊt cña sù vËt, sù kiÖn. V× vËy kh¶ n¨ng ph¶n biÖn khoa häc vèn ®· bÞ yÕu ít trong qu¸ khø, do m«i tr­êng lÞch sö Khæng Gi¸o hµng ngh×n n¨m t¹o ra, ®Ó l¹i cho trÝ thøc ®· vµ ®ang t¸c ®éng m¹nh mÏ lªn ®êi sèng vµ ho¹t ®éng cña hä nay l¹i bÞ hoµn c¶nh vµ x· héi c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i t¸c ®éng vµo cµng lµm cho ý thøc ph¶n biÖn khoa häc tª liÖt.

§iÒu nµy ®· ®­îc thùc tÕ chøng minh. Nh÷ng vÊn ®Ò chñ nghÜa x· héi; vÊn

®Ò kinh tÕ quan liªu, bao cÊp; vÊn ®Ò m« h×nh, quy m« vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ;

vÊn ®Ò t­ b¶n, t­ s¶n vµ c¬ chÕ thÞ tr­êng, vÊn ®Ò nhËn thøc vÒ lÞch sö, kÓ c¶

nh÷ng vÊn ®Ò trung ®¹i, cËn ®¹i vµ hiÖn ®¹i… NÕu kh«ng cã luång giã míi cña

®æi míi, më cöa t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¶n biÖn cña x· héi vµ trÝ thøc th× sù tr×

trÖ Êy ®­îc coi nh­ lµ sù æn ®Þnh ®Ó k×m h·m sù ph¸t triÓn cña x· héi. §ã lµ ch­a nãi ®Õn sù bÊt cËp cña nÒn gi¸o dôc n­íc nhµ ®ang bÞ khñng ho¶ng triÒn miªn ch­a cã lèi ra. C¬ së ®Ó t¹o nªn ®éi ngò trÝ thøc trÎ ®ang bÞ ®Æt tr­íc nh÷ng thö th¸ch nghiªm träng. §¶ng ®· cã ®­êng lèi ®óng ®¾n nh­ng trong thùc tÕ gi¸o dôc n­íc ta ®ang kh«ng ®¸p øng ®­îc. Gi¸o dôc l¹c hËu, kh«ng cã chÊt l­îng, nÆng vÒ thi cö, b»ng cÊp trµn lan, b»ng gi¶, häc hµm häc vÞ kÐm chÊt l­îng. §¹i häc, th¹c sÜ, tiÕn sÜ trµn lan “Kh«ng ®©u ®µo t¹o tiÕn sÜ l¹i nhanh, nhiÒu, rÎ nh­ ë ViÖt Nam” (gi¸o s­ Hoµng Tôy) hay “HiÖn nay c¶ n­íc cã 360 tr­êng ®¹i häc, cao ®¼ng, chØ riªng trong 10 n¨m 1998 – 2008 sè tr­êng ®­îc thµnh lËp ®· b»ng 50 n¨m tr­íc ®ã. Ch­a bao giê tr­êng ®¹i häc, cao ®¼ng l¹i ®­îc më å ¹t nh­ thêi gian qua” (Tuæi trÎ.com.vn. ngµy 16/12/2008). §éi ngò gi¶ng d¹y yÕu kÐm c¶ ®éi ngò c¶ kiÕn thøc, c¬ së vËt chÊt thiÕu thèn , më tr­êng ®¹i häc thùc chÊt chØ v× tiÒn nªn tÊt yÕu s¶n sinh ra trÝ thøc quÌ quÆt (nhiÒu tr­êng ®iÓm sµn tuyÓn vµo chØ lµ 5 ®iÓm/3 m«n. Cã lÏ Ýt cã n¬i nµo trªn thÕ giíi l¹i cã nÒn gi¸o dôc quÌ quÆt ®Õn thÕ) ®ang s¶n sinh ra

®éi ngò trÝ thøc trÎ cña chóng ta.

ThÕ giíi hiÖn ®¹i trong nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû XX vµ thËp kû ®Çu thÕ kû XXI cho thÊy nhiÒu sù bÊt tr¾c, khã l­êng trªn tiÕn tr×nh ph¸t triÓn v¨n minh cña nã. NhiÒu nguyªn lý, ®Þnh ®Ò cã ®­îc qua nhiÒu thÕ hÖ t­ëng nh­ v÷ng ch·i

®· sôp ®æ hoµn toµn. ChiÕn tranh l¹nh kÕt thóc víi sù tan r· cña hÖ thèng c¸c n­íc X· héi chñ nghÜa vµ sù sôp ®æ cña Liªn X« kh«ng lµm gi¶m sù ®èi ®Çu gi÷a hoµ b×nh vµ chiÕn tranh, kh«ng gi¶m m©u thuÉn vµ ®èi kh¸ng. Ng­îc l¹i, tÇn sè ®ông ®é vµ chiÕn tranh x¶y ra nhiÒu h¬n. Con ng­êi bÞ ®Æt trong nguy hiÓm nhiÒu h¬n. Kh«ng cßn ®èi ®Þch ý thøc hÖ n÷a mµ lµ chiÕn tranh s¾c téc, t«n gi¸o, lµ khñng bè vµ tai ho¹ thiªn nhiªn kinh hoµng, ®Æt con ng­êi vµo t×nh tr¹ng nguy hiÓm ch­a tõng cã.

ThÕ giíi trë nªn ph¼ng, t­ëng r»ng sù b×nh ®¼ng x· héi ®ang hiÖn h÷u nh­ng kh«ng ph¶i thÕ. Ng­êi giµu cµng giµu thªm. Ng­êi nghÌo cµng nghÌo thªm.

Khñng ho¶ng vÒ m«i tr­êng sinh th¸i, n¹n ®ãi, dÞch HIV h×nh thµnh tõ 1981

®ang ®Èy 30.000.000 ng­êi vµo cËn kÒ c¸i chÕt. Khñng ho¶ng tµi chÝnh toµn cÇu ®· x¶y ra, kÐo theo sù suy ®èn vÒ kinh tÕ. Ng­êi trÝ thøc ViÖt Nam trÎ tuæi nghÜ g×, t­ duy nh÷ng g×, ph¶n biÖn vµ ®Ò ra gi¶i ph¸p g× ®Ó ph¸t triÓn ®Êt n­íc.

T­¬ng lai cña ®Êt n­íc, cña thÕ giíi kh«ng cßn lµ sù nèi tiÕp qu¸ khø vµ hiÖn t¹i mét c¸ch c¬ häc, ®¬n gi¶n mµ lµ sù vËn ®éng thay ®æi. §ã lµ t­¬ng lai, ch©n lý kh«ng chØ lµ sù chuÈn mùc ®óng ®¾n duy nhÊt mµ ch©n lý lµ sù ®óng ®¾n trong vËn ®éng vµ thay ®æi.

N­íc Mü víi hiÖn t­îng Obama trë thµnh tæng thèng ®· cho ra mét c¶m quan míi víi sù vËn ®éng cña ®êi sèng x· héi. Ph¶i thay ®æi dï lµ n­íc Mü.

Mét n­íc Mü hïng c­êng, ®¬n cùc, c¶nh s¸t quèc tÕ nh­ng cÇn thay ®æi vµ c¸i

kh«ng t­ëng ë n­íc Mü ®· trë thµnh c¸i cã thÓ. §iÒu nµy ®ang ®Æt ra cho trÝ thøc trÎ ViÖt Nam nh÷ng suy ngÉm ®Õn mét ph­¬ng ph¸p t­ duy cho ho¹t ®éng cña m×nh míi ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña ®Êt n­íc, míi trë thµnh ®éi ngò

“Nguyªn khÝ Quèc gia” (Th©n Nh©n Trung).

_________________

Chó thÝch

1. Ng« Huy TiÕp. §æi míi ph­¬ng thøc l·nh ®¹o cña §¶ng ®èi víi trÝ thøc n­íc ta hiÖn nay.

Nxb. ChÝnh trÞ Quèc gia. Hµ Néi, 2008.