2.4.1. Nội dung can thiệp cộng ồng
Triển khai chương trình can thiệp cộng đồng về dự phòng lây truyền HIV từ m sang con trên địa bàn huyện Bình Chánh. Thực hiện mô hình đánh giá trước-sau can thiệp có nhóm chứng. Hiệu quả can thiệp sẽ được đánh gía thông qua việc so sánh sự thay đổi về kiến thức, thái độ, thực hành, tỷ lệ nhiễm HIV, độ bao phủ và mức độ tiếp cận với chương trình dự phòng lây truyền HIV từ m sang con của thai phụ trước và sau can thiệp ở nhóm can thiệp và nhóm chứng. Truyền thông giáo dục sức khỏe thay đổi hành vi, nhằm cung cấp cho thai phụ kiến thức về dự phòng lây truyền HIV từ m sang con.
Thực hiện truyền thông trực tiếp cho thai phụ qua đội ngũ cán bộ y tế, cộng tác viên, truyền thông gián tiếp qua các bảng tin, báo, đài phát thanh xã, thị trấn. Đồng thời tổ chức các buổi truyền thông cho phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ tại các công ty, xí nghiệp, khu công nghiệp.
Triển khai tập huấn mô hình truyền thông nhóm nhỏ trên địa bàn huyện Bình Chánh, qua đó cung cấp kiến thức và kỹ năng truyền thông nhóm nhỏ cho cán bộ y tế, cộng tác viên, nhân viên sức khỏe cộng đồng tham gia chương trình dự phòng lây truyền HIV từ m sang con.
Triển khai công tác tư vấn về các nội dung hoạt động chương trình can thiệp và tư vấn về xét nghiệm HIV tự nguyện miễn phí trong thai kỳ cho các thai phụ. Nội dung tư vấn bao gồm: các kiến thức về dự phòng lây truyền HIV từ m sang con, tư vấn về thái độ chấp nhận có thai hoặc giữ thai trong trường hợp bị nhiễm HIV, tư vấn khám thai định kỳ và xét nghiệm HIV trong khi mang thai giúp phát hiện tình trạng nhiễm HIV và có dự phòng sớm cho trẻ sinh ra từ bà m bị nhiễm. Qua công tác tư vấn, giới thiệu và cung cấp các
dịch vụ miễn phí hỗ trợ sẵn có của chương trình dự phòng lây truyền HIV từ m sang con tại địa phương cho các thai phụ như cung cấp tài liệu truyền thông, các địa điểm xét nghiệm HIV miễn phí, cấp thuốc và điều trị miễn phí cho thai phụ nhiễm HIV, theo dõi và điều trị nhiễm tr ng cơ hội, cung cấp các dịch vụ sanh an toàn cho bà m , cung cấp sữa, thức ăn thay thế cho trẻ sinh ra từ bà m bị nhiễm, xét nghiệm miễn phí theo dõi tình trạng nhiễm của trẻ.
Phối hợp liên ngành với các ban ngành, đoàn thể, hội phụ nữ, liên đoàn lao động, các cộng tác viên để thực hiện chương trình can thiệp dự phòng lây truyền m con cho các thai phụ và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ trên địa bàn huyện.
2.4.2. Hoạt ộng can thiệp cộng ồng
Tổ chức hội nghị đồng thuận có sự tham gia của chính quyền, ngành y tế và các ban ngành, đoàn thể quận, huyện để thống nhất nội dung và chương trình can thiệp về dự phòng lây truyền HIV từ m sang con. Tổ chức triển khai truyền thông giáo dục sức khỏe cho thai phụ trên địa bàn huyện Bình Chánh.
Thành lập các nhóm cán bộ y tế nồng cốt, xây dựng các nhóm giáo dục đồng đẳng có nhiệm vụ tăng cường công tác truyền thông giáo dục sức khỏe về dự phòng lây truyền HIV từ m sang con cho các thai phụ. Tổ chức tập huấn kiến thức và kỹ năng thực hiện mô hình truyền thông nhóm nhỏ cho cán bộ y tế, cộng tác viên chương trình, nhân viên y tế thôn ấp và nhân viên sức khỏe cộng đồng về chương trình can thiệp dự phòng lây truyền HIV từ m sang con.
Cung cấp tài liệu truyền thông cho thai phụ, bao gồm các tờ rơi, bướm truyền thông, BCS thông qua mạng lưới của chương trình. Đánh giá hiệu quả chương trình can thiệp.
Đánh giá sau can thiệp ở quận Bình Tân (nhóm chứng) được thực hiện cùng với thời gian can thiệp ở Huyện Bình Chánh (nhóm can thiệp) với cùng bảng câu hỏi phỏng vấn như điều tra đánh giá ban đầu.
2.4.3. Mô hình can thiệp về tru ền thông nhóm nhỏ
2.4.3.1. Sơ đồ khung can thiệp mô hình hoạt độngtruyền thông nhóm nhỏ
Khung can thiệp mô hình hoạt động truyền thông nhóm nhỏ dựa trên các nội dung hoạt động của chương trình dự phòng lây truyền HIV từ m sang con và tập trung chủ yếu vào hoạt động của bốn nhóm: Nhóm điều phối các hoạt động can thiệp, nhóm cán bộ y tế phụ trách chương trình dự phòng lây truyền HIV từ m sang con tuyến huyện và trạm y tế, nhóm nồng cốt, nhóm giáo dục viên đồng đẳng.
NHÓM ĐIỀU PHỐI CÁC HOẠT ĐỘNG CAN THIỆP
HOẠT ĐỘNG CAN THIỆP
Hoạt động truyền thông thay đổi hành vi
Triển khai mô hình truyền thông nhóm nhỏ
Tư vấn về chương trình dự phòng lây truyền HIV từ m sang con cho
Tư vấn xét nghiệm HIV tự nguyện
Tập huấn kiến thức dự phòng lây truyền HIV từ m sang con cho cho CBYT
Cấp phát tài liệu truyền thông và giáo dục đồng đẳng
Điều trị dự phòng lây truyền HIV từ m sang NHÓM CBYT
TUYẾN HUYỆN/TYT
NHÓM NỒNG CỐT CHƯƠNG TRÌNH
NHÓM GIÁO DỤC VIÊN ĐỒNG ĐẲNG
Sơ ồ 2.3. Sơ ồ khung can thiệp mô hình hoạt ộng tru ền thông nhóm nhỏ
2.4.3.2. Nguyên tắc xây dựng và triển khai khung can thiệp
Khung can thiệp không thành lập các hoạt động riêng rẽ với chương trình dự phòng lây truyền HIV từ m sang con đang được triển khai trên địa bàn nghiên cứu trong hệ thống y tế mà được xây dựng phối hợp trên cơ sở gắn kết với mạng lưới sẵn có, do vậy không đòi hỏi kinh phí nhiều, dễ dàng đạt được sự đồng thuận cao của lãnh đạo địa phương và các cán bộ tham gia chương trình. Hơn nữa, kinh phí chương trình can thiệp chủ yếu tập trung cho công tác tập huấn và tăng cường năng lực cho cán bộ y tế và cộng tác viên và vẫn tiếp tục duy trì hoạt động khi nghiên cứu kết thúc, do vậy chương trình mang tính bền vững cao.
Khung can thiệp được triển khai tại trung tâm y tế dự phòng và các trạm y tế thuộc địa bàn huyện Bình Chánh. Các hoạt động can thiệp do khoa sức khỏe sinh sản của trung tâm y tế dự phòng huyện Bình Chánh phụ trách, nơi đây cung cấp các dịch vụ toàn diện cho phụ nữ mang thai, bao gồm công tác tư vấn xét nghiệm HIV, cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cho thai phụ, điều trị dự phòng lây truyền HIV từ m sang con cho thai phụ nhiễm HIV, tham gia tập huấn cho cộng tác viên, xây dựng mạng lưới, đồng thời theo dõi, giám sát và đánh giá chương trình can thiệp về dự phòng lây truyền HIV từ m sang con trên địa bàn huyện. Trạm y tế quản lý hồ sơ, tiếp xúc trực tiếp với thai phụ và thực hiện chương trình can thiệp, các dịch vụ hỗ trợ, tư vấn xét nghiệm HIV, tư vấn chương trình dự phòng lây truyền HIV từ m sang con và xét nghiệm HIV.
2.4.4. Các b ớc tiến h nh can thiệp cộng ồng
Tổ chức hội nghị đồng thuận để triển khai kế hoạch nghiên cứu với sự tham gia của lãnh đạo chính quyền, ngành y tế, các đoàn thể của quận/ huyện, phường/ xã tại địa bàn nghiên cứu là huyện Bình Chánh (nhóm can thiệp) và quận Bình Tân (nhóm chứng) thành phố Hồ Chí Minh.
Tiến hành nghiên cứu đánh giá ban đầu về thực trạng hoạt động chương trình phòng lây truyền m con, thực trạng kiến thức, thái độ, thực hành về dự phòng lây truyền HIV từ m sang con và các yếu tố liên quan ở phụ nữ mang thai tại huyện Bình Chánh và quận Bình Tân, xây dựng kế hoạch can thiệp.
Triển khai chương trình can thiệp dự phòng lây truyền HIV từ m sang con ở phụ nữ mang thai cho tất cả cán bộ lãnh đạo, quản lý, nhân viên y tế, cộng tác viên tham gia chương trình về dự phòng lây truyền HIV từ m sang con trên địa bàn huyện Bình Chánh.
Tổ chức các hoạt động truyền thông giáo dục sức khỏe về chương trình về dự phòng lây truyền HIV từ m sang con trên các phương tiện truyền thông đại chúng đài phát thanh, bảng tin. Tập huấn mô hình hoạt động truyền thông giáo dục sức khỏe nhóm nhỏ cho cán bộ quản lý, nhân viên y tế, cộng tác viên tham gia chương trình về dự phòng lây truyền HIV từ m sang con trên địa bàn huyện Bình Chánh. Cấp phát tài liệu truyền thông về dự phòng lây truyền HIV từ m sang con cho thai phụ, gia đình và cộng đồng.
Đánh giá hiệu quả can thiệp, sử dụng mô hình đánh giá trước- sau can thiệp có nhóm chứng, với huyện Bình Chánh và quận Bình Tân
Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến kiến thức, thái độ, thực hành ở thai phụ và mô hình can thiệp truyền thông giáo dục sức khỏe dự phòng lây nhiễm HIV từ m sang con ở phụ nữ mang thai tại huyện Bình Chánh thành phố Hồ Chí Minh, năm 2010-2012.