* NhẺn xĐt TậN sè 8 :
- VÒ cao ệé : găm cã cịc nèt cựa thang ậề 5 ẹm.
- VÒ trđêng ệé : găm cã nèt trớng, nèt ệen, nèt mãc ệển, mãc ệển chÊm dềi, mãc kĐp.
- Trong bội cã mét dỰng ệờo phịch :
- Cã dÊu nèi, dÊu luyạn vộ nhỡp lÊy ệộ.
Tiạt 30
Tiạt 31
ằm nhỰc thđêng thục
Sể lđĩc vÒ mét vội thÓ loỰi nhỰc ệộn
NhỰc ệộn (nhỰc khềng lêi) lộ mét lỵnh vùc quan trảng trong nghỷ thuẺt ẹm nhỰc.
NhỰc ệộn ệđĩc diÔn tÊu bỪng mét nhỰc cô, mét sè nhỰc cô hoẳc cờ mét dộn nhỰc.
ằm nhỰc truyÒn thèng cựa dẹn téc ta còng cã nhọng tịc phÈm nhỰc khềng lêi cưn lđu giọ ệạn ngộy nay nhđ Lđu thuũ, Hộnh vẹn, Kim tiÒn, Cữ bờn,...
ằm nhỰc Viỷt Nam hiỷn ệỰi trong vội chôc nẽm gẵn ệẹy cã nhọng tịc phÈm ẹm nhỰc khềng lêi cựa nhỰc sỵ Viỷt Nam sịng tịc. NhiÒu bội ệỒ ệđĩc trừnh diÔn trến sẹn khÊu vộ giắi thiỷu trến cịc phđểng tiỷn phịt thanh, truyÒn hừnh,...
Còng nhđ nhỰc hịt, nhỰc ệộn bao găm nhiÒu thÓ loỰi nhđ :
- Ca khóc, vò khóc ệđĩc chuyÓn soỰn cho nhỰc cô ệéc tÊu hoẳc hoộ tÊu. VÝ dô : Bội ca hi vảng(Vẽn Ký) ệđĩc chuyÓn soỰn cho ệộn ghi-ta, Du kÝch sềng Thao ệđĩc chuyÓn soỰn cho dộn nhỰc dẹy,...
- ấn tẺp bội hịt :Tuữi ệêi mếnh mềng - ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc :TậN sè 8
- ằm nhỰc thđêng thục :Sể lđĩc vÒ mét vội thÓ loỰi nhỰc ệộn
Tiạt 32
ấn tẺp
1. ấn tẺp hai bội hịt - Ngềi nhộ cựa chóng ta - Tuữi ệêi mếnh mềng 2. ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc
TậN sè 7, sè 8
* Ghi nhắ cịch thÓ hiỷn
a) ằm hừnh tiạt tÊu cã trong TậN sè 7 :
b) ằm hừnh tiạt tÊu cã trong TậN sè 8 :
- Bội ca khềng lêi lộ nhọng tiÓu phÈm viạt cho nhỰc cô rÊt gẵn vắi giai ệiỷu bội hịt.
- Nhọng tịc phÈm khÝ nhỰc nhá viạt cho mét cẹy ệộn ệéc tÊu hoẳc dộn nhỰc biÓu diÔn.
- Nhọng tịc phÈm khÝ nhỰc lắn găm nhiÒu chđểng, mẫi chđểng thÓ hiỷn mét néi dung từnh cờm nhÊt ệỡnh nhđ bờn xề-nịt (sonate), bờn giao hđẻng (sym-phonie), bờn cềng-xĐc-tề (concerto),...
Cịc phưng hoộ nhỰc lắn trến thạ giắi vÉn thđêng xuyến trừnh diÔn cịc bờn xề-nịt, cềng-xĐc-tề vộ giao hđẻng cựa nhọng nhỰc sỵ cữ ệiÓn, cẺn ệỰi vộ hiỷn ệỰi. Cịc chđểng trừnh hoộ nhỰc ệã thu hót ệềng ệờo cềng chóng mạn mé, ệạn thđẻng thục loỰi ẹm nhỰc mang tÝnh bịc hảc nộy.
BộI ậảC THặM
Sể lđĩc vÒ nhỰc giao hđẻng
Gèc cựa tõ giao hđẻng(symphonie) cã nghỵa lộ sù hoộ hĩp cựa cịc ẹm thanh. Ngộy nay, khi nghe tắi danh tõ giao hđẻng lộ ngđêi ta nghỵ ngay tắi bờn nhỰc lắn trừnh diÔn trến sẹn khÊu vắi sù tham gia cựa nhiÒu loỰi nhỰc cô vộ cã khi cã cờ giảng hịt nọa. ChÝnh vừ thạ mộ giao hđẻng cã đu thạ hển hỬn so vắi tÊt cờ nhọng loỰi nhỰc khịc vừ ẹm lđĩng dăi dộo, ẹm sớc phong phó, quy mề cÊu tỰo bờn nhỰc ệă sé vộ khờ nẽng phịt triÓn kỡch tÝnh rÊt cao. Sù ra ệêi cựa nhỰc giao hđẻng lộm cho nghỷ thuẺt ẹm nhỰc cã khờ nẽng ệÒ cẺp tắi nhiÒu vÊn ệÒ quan trảng vộ phục tỰp trong ệêi sèng xỒ héi vộ tẹm hăn con ngđêi, mộ hẵu nhđ trđắc ệã nghỷ thuẺt nộy coi nhđ khềng cã khờ nẽng biÓu hiỷn.
Khềng phời ngÉu nhiến mộ nhỰc giao hđẻng cã ệđĩc sục sèng nhđ hiỷn tỰi, nã còng phời trời qua mét quị trừnh chản lảc khoờng trến hai thạ kử nay. Hăi ệẵu thạ kử XVIII, giao hđẻng chử lộ mét bờn nhỰc mẻ ệẵu cho vẻ nhỰc kỡch ẻ ý (I-ta-li-a), găm cã 3 chđểng. Cuèi thạ kử XVIII, giao hđẻng mắi dẵn tịch khái nhỰc kỡch trẻ thộnh mét tịc phÈm ệéc lẺp vộ phữ biạn khớp chẹu ằu, tỰo nến nhiÒu trđêng phịi khịc nhau. ậiÓn hừnh lộ trđêng phịi Viến, Pa-ri vộ Man-gẹy (mét thộnh phè Tẹy Nam nđắc ậục). Ngđêi biạt tững hĩp cịc nĐt đu tó cựa cịc trđêng phịi trến vộ sịng lẺp ra trđêng phịi giao hđẻng cã ý nghỵa trến toộn thạ giắi (trđêng phịi cữ ệiÓn Viến) lộ nhỰc sỵ Hay-ệển (1732 - 1809) ngđêi ịo.
ấng ệđĩc mỷnh danh lộ Ộcha ệĨ cựa giao hđẻngỢ.
Kạ tôc Hay-ệển lộ Mề-da (1756- 1791), còng lộ ngđêi ịo.
Nhđng ngđêi cã cềng lắn nhÊt trong viỷc lộm cho trđêng phịi Viến trẻ thộnh bÊt hự lộ nhỰc sỵ vỵ ệỰi ngđêi ậục :
BĐt-tề-ven (1770 -1827). KÓ tõ ệã, cể cÊu thềng thđêng cựa giao hđẻng găm 4 chđểng : chđểng ệẵu nhanh, ẹm nhỰc cẽng thỬng, kỡch tÝnh thÓ hiỷn râ rỷt.
Chđểng hai chẺm, nĐt nhỰc trọ từnh, bay bững hoẳc trẵm lẳng sẹu sớc. Chđểng ba thđêng lộ ệiỷu nhờy mể-nuy-Đt (ệiỷu nhờy nhỡp , gèc Phịp) hoẳc xkĐc-dề (scherzo) vắi nĐt nhỰc hãm hửnh ệềi khi cã pha chót hội hđắc, chẹm biạm. Chđểng bèn lộ chđểng tững kạt cịc chđểng ệẵu, ẹm nhỰc thđêng ệđĩc thÓ hiỷn ẻ nhỡp ệé nhanh.
Trong nhiÒu thạ kử qua, cịc thạ hỷ nhỰc sỵ trến thạ giắi ệỒ sịng tỰo nến rÊt nhiÒu bờn giao hđẻng cã giị trỡ cao vÒ tđ tđẻng vộ nghỷ thuẺt. Trong ệã cã Giao hđẻng sè 3, Giao hđẻng sè 5, Giao hđẻng sè 9 cựa BĐt-tề-ven, Giao hđẻng sè 8 cựa Su-be, Giao hđẻng sè 6cựa Trai-cèp-xki, giao hđẻng Hoang tđẻngcựa BĐc-li-ề, Giao hđẻng sè 7 cựa Sèt-xta-cề-vÝch,...
Tõ nhọng nẽm 1959 -1960, ẻ nđắc ta ệỒ cã dộn nhỰc giao hđẻng ệẵu tiến, cịc nhỰc sỵ Viỷt Nam còng ệỒ sịng tịc nhọng bờn giao hđẻng. Bờn giao hđẻng ệẵu tiến cựa Viỷt Nam lộ bờn Quế hđểng cựa nhỰc sỵ Hoộng Viỷt. ằm nhỰc giao hđẻng vộ thÝnh phưng Viỷt Nam so vắi thạ giắi cưn rÊt non trĨ.
34
Theo NguyÔn Xinh
1. ấn tẺp cịc bội hịt ệ[ hảc trong nẽm - Mỉa thu ngộy khai trđêng
- LÝ dỵa bịnh bư - Tuữi hăng - Hư ba lÝ
- Khịt vảng mỉa xuẹn - Nữi trèng lến cịc bỰn ểi - Ngềi nhộ cựa chóng ta - Tuữi ệêi mếnh mềng
* Chó ý cịc bội : - Tuữi hăng
- Ngềi nhộ cựa chóng ta - LÝ dỵa bịnh bư
- Khịt vảng mỉa xuẹn 2. ấn tẺp TẺp ệảc nhỰc
- Luyỷn ệảc thang 5 ẹm vộ 7 ẹm (ẹm chự ậề).
- Luyỷn ệảc thang 5 ẹm vộ 7 ẹm (ẹm chự La).
TẺp ệảc cịc bội ệỒ hảc trong nẽm. Chó ý cịc bội 4, 5, 6, 7.
3. ằm nhỰc thđêng thục
Từm hiÓu vÒ cịc nhỰc sỵ : Trẵn Hoộn, Hoộng Vẹn, Phan Huúnh ậiÓu, NguyÔn ậục Toộn, Sề-panh vộ cịc tịc phÈm ệđĩc giắi thiỷu trong sịch giịo khoa.